«Χριστιανικὴ Σπίθα» φυλ 233, Μην. Ἰανουαρίου 1961

ΕΝΑΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

«Ὥσπερ ὄρνεα πετάτε καὶ στρουθοί,
οὕτως ἀρὰ ματαία οὐκ ἐπελεύσεται οὐδενί»
(Παροιμ. 26, 2)

Ἐκκλησιατικὰ θέματα

Τὰ ὅπλα τῆς Ἐκκλησίας

Ἔχει, ἀγαπητοί μου ἀναγνῶσται, ἔχει ὅπλα ἡ Ἐκκλησία μας. Διότι καὶ ἐχθροὺς ἔχει καὶ πόλεμον, τὸν ἐνδοξότερον ἐξ ὅλων τῶν πολέμων, τὸν περὶ ἀλήθειας πόλεμον, διεξάγει καὶ νικήτρια καὶ θριαμβεύουσα πρέπει νʼ ἀναδεικνύεται. Τὰ δὲ ὅπλα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἐκ τῆς φύσεως τῆς θείας ἀποστολῆς της, δὲν εἶνε ὅπλα ὑλικὰ καὶ φονικά, δὲν εἶνε ὡς τὰ ὅπλα τῶν ἐπιγείων βασιλέων καὶ ἀρχόντων, διὰ τῶν ὁποίων βιαίως ἐπιζητεῖται ἡ ὑποταγὴ τῶν ἀσθενεστέρων εἰς τοὺς ἰσχυροτέρους. Τὰ ὅπλα τῆς Ἐκκλησίας εἶνε ὅπλα καθαρῶς πνευματικά. Εἶνε ὅπλα, τὰ ὁποῖα μετεχειρίσθη ὁ Θεάνθρωπος πρὸς ἐγκαθίδρυσιν τῆς Βασιλείας Του. Εὑρεθεὶς ἐν μέσω ἐχθρικοῦ περιβάλλοντος, ὅπερ ἐμίσει θανασίμως καὶ τέλος ὕψωσεν αὐτὸν αἱμόφυρτον ἐπὶ τοῦ φρικτοῦ Γολγοθᾶ, ὡς μοναδικὸν ὅπλον κατὰ τῶν ἐχθρῶν του μετεχειρίσθη τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Διʼ αὐτοῦ διέλυε τὰ σκότη˙ διʼ αὐτοῦ διεφώτιζε τὰς συνειδήσεις˙ διʼ αὐτοῦ ἀπέκρουε τὰς ἀδίκους ἐπιθέσεις˙ διʼ αὐτοῦ ἀπεστόμωνε τοὺς ἰταμοὺς συζητητάς˙ διʼ αὐτοῦ ἤλεγχε τοὺς τὰ φαῦλα πράσσοντας καὶ ἐκαυτηρίαζε τοὺς ὑποκριτάς. Οἱ ὄχλοι ἤκουον καὶ ὡμολόγουν ὅτι «οὐδέποτε ἐλάλησεν ἄνθρωπος ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος» (Ἰωάν. 7, 46). Ὁ λόγος του ἦτο φῶς καὶ ζωή. Βίαν δὲν ἠθέλησε νὰ μεταχειρισθῆ. Ἀπηυθύνθη εἰς τὴν ἐλευθέραν θέλησιν τοῦ ἀνθρώπου. (Ἴδε Λουκ. 9, 55-56, Ματθ. 26, 52).
Τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, ἐν συνδυασμῶ μετὰ βίου φωτεινοῦ καὶ ἁγίου καὶ θαυμαστῶν σημείων, ὡς μέσον διαδόσεως τῆς νέας θρησκείας τοῦ Πνεύματος συνέστησεν εἰς τοὺς μαθητάς του ὁ Κύριος, δίδων τὸ ἐνταλτήριον τῆς θείας ἐν τῶ κόσμω ἀποστολῆς των˙ «Πορευθέντες, εἶπε κατὰ τὴν ἀλησμόνητον ἐκείνην ἡμέραν τῆς Ἀναλήψεώς του, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν˙ καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθʼ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. 28, 19-20).
Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας, ἰδοὺ ἡ δίστομος μάχαιρα τοῦ Παύλου, ἰδοὺ ἡ ὀξεῖα ρομφαία, τὴν ὁποίαν ὁ ἠγαπημένος μαθητὴς Ἰωάννης εἶδεν ἐν ὁράματι ἐκπορευομένην ἐκ τοῦ στόματος Ἐκείνου, ὅστις ἵστατο ἐν μέσω τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν καὶ ἐν τῆ χειρὶ αὐτοῦ ἐκράτει τοὺς ἑπτὰ ἀστέρας (Ἀποκάλ. 1, 16).
Καὶ πράγματι ὁ λόγος τῆς ἀληθείας εἶνε ἡ ὀξεῖα ραομφαία πάντοτε μέν, ἀλλʼ ἰδία ὅταν τινὲς ἐκ τῶν λεγομένων χριστιανῶν, μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, παρουσιάζωνται νὰ φρονοῦν καὶ νὰ διδάσκουν τι διάφορον ἐκείνου, ὅσπερ διὰ τοῦ κηρύγματος τῶν ἁγίων Ἀποστόλων παρεδόθη ὡς γνησία θρησκευτικὴ ἀλήθεια εἰς τὴν Ἐκκλησίαν. Τὶ εἰς περίπτωσιν ἑτεροδιδασκαλίας πρέπει νὰ πράττουν οἱ ἀντιπρόσωποι τοῦ Κυρίου, οἱ ἐντεταλμένοι νὰ φυλάσσουν τὴν ἱερὰν παρακαταθήκην τῆς Πίστεως; Νʼ ἀπειλοῦν; Νὰ πιέζουν τὰς συνειδήσεις τῶν ἀντιφρονούντων; Νὰ συλλαμβάνουν ἐν ὀνόματι τοῦ Ναζωραίου, νὰ ῥίπτουν εἰς τὰς φυλακάς, νʼ ἀνάπτουν πυρὰς καὶ νὰ καίουν αὐτοὺς ζωντανούς, ὅπως ἔπραττον οἱ ἱεροεξετασταὶ κατὰ τοὺς σκοτεινοὺς ἐκείνους αἰῶνας τῆς ἱστορίας τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας; Ὄχι. Ταῦτα εἶνε ἔξω τοῦ γνησίου πνεύματος τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἀλλὰ τότε τὶ πρέπει νὰ γίνη; Ἐν ὀνόματι τῆς ἐλευθερίας οἱ αἱρετικοὶ νὰ παραμένουν ἐντὸς τοῦ περιβόλου τῆς Ἐκκλησίας, νὰ συμμετέχουν τῶν ἱερῶν τελετῶν καὶ μυστηρίων, νὰ ἐκλαμβάνονται ὡς πιστοὶ καὶ ἀνενοχλήτως νὰ διαδίδουν τὰς πεπλανημένας ἰδέας των μεταξὺ τῶν πραγματικῶν πιστῶν; Ὄχι. Διότι τοῦτο ἀποτελεῖ κατάχρησιν τῆς ἐλευθερίας. Ἐκ σχετικῶν λόγων τῆς Κ. Διαθήκης (Ματθ. 18, 15-18, Τίτ. 3, 10), τὸ καθῆκον τοῦ γνησίου ποιμένος τῆς Ἐκκλησίας εἶνε νὰ καλέση τὸν ἀντιδιατιθέμενον, νὰ καταβάλη πᾶσαν προσπάθειαν ἵνα ἐξαγάγη τοῦτον ἐκ τῆς πλάνης καὶ τῆς ἁμαρτίας καὶ ἐὰν παρὰ πᾶσαν προσπάθειαν δὲν ἀναγνωρίζη οὗτος τὸ λάθος του, ἀλλʼ ἐπιμένη, τότε μετὰ λύπης θὰ καταλήξη εἰς τὸ μέτρον ἐκεῖνο, ὅπερ πᾶς ὑγιὴς ὀργανισμὸς ὅστις δὲν θέλει νὰ ὑποστῆ καθολικὴν σῆψιν καὶ ἀποσύνθεσιν λαμβάνει, ἤτοι νʼ ἀποκόψη καὶ νʼ ἀποβάλη τὸ σεσηπὸς μέλος, ἵνα σωθῆ τὸ ὑπόλοιπον. Ἐδῶ ἔχουν ἐφαρμογὴν οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου˙ «Εἰ ὁ ὀφθαλμός σου ὁ δεξιὸς σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ˙ συμφέρει γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἕν τῶν μελῶν σου καὶ μὴ ὅλον τὸ σῶμά σου βληθῆ εἰς γέενναν» (Ματθ. 5, 29).
Ἡ ἐνέργεια διὰ τῆς ὁποίας τὸ σεσηπὸς μέλος ἀποκόπτεται καὶ ὁ ὀργανισμὸς σώζεται ἐν μὲν τῆ ἰατρικῆ ἐπιστήμη τῶν σωμάτων ὀνομάζεται ἀφορισμός. Καὶ ὡς ἡ ἐγχείρησις εἶνέ τι τὸ ἀπευκταῖον ἀλλὰ καὶ ἀναγκαῖον, οὕτω καὶ ὁ ἀφορισμός, ποὺ τόσον προκαλεῖ τὸν ἀποτροπιασμὸν τῶν εὐαισθήτων ψυχῶν, καθίσταται ἀναγκαῖος διὰ σωτηρίαν ψυχῶν.
Ἐναντίον τίνων ὁ ἀφορισμός;
Συμφώνως πρὸς τʼ ἀνωτέρω, ὁ ἀφορισμὸς εἶνε αὐτὸς ἐν τῶ ὁπλοστασίω τῆς Ἐκκλησίας ἕν ὅπλον, τὸ ὁποῖον ἐν ἐσχάτη ἀνάγκη πρέπει νὰ χρησιμοποιῆ ἡ Ἐκκλησία. Ἀφορίζω, ὡς καὶ ἡ λέξις δηλοῖ, σημαίνει χωρίζω, διαγράφω ἀπὸ τὰ μητρῶα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ λοιποῦ τὰ πιστὰ τῆς Ἐκκλησίας τέκνα οὐδεμίαν ἐπικοινωνίαν πρέπει νὰ ἔχουν μὲ τὸν ἀφωρισμένον. Ὁ ἀφωρισμένος εἶνε ὡς τὸ ψωραλέον πρόβατον, τὸ ὁποῖον ὁ καλὸς βοσκὸς χωρίζει ἀπὸ τὸ ποίμνιον, ἵνα μὴ μεταδώση τὴν ἀσθένειαν καὶ εἰς τὰ ἄλλα πρόβατα. Τὶς δύναται νὰ κατηγορήση τὸν βοσκὸν διὰ τὸ μέτρον τοῦτο τῆς προνοίας ποὺ λαμβάνει διὰ τὴν ποίμνην του;
Τὸν ἀφορισμόν, ὡς πνευματικὴν ποινήν, ἐχρησιμοποίησεν ἡ ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία ὅτε αἱρετικοὶ ἐπεχείρουν νὰ νοθεύσουν τὴν ἁγνὴν διδασκαλίαν μὲ τὰς ποικίλας καὶ ξένας διδαχάς, ἀποκυήματα νοσηρῶν ἐγκεφάλων καὶ διεστραμμένων συνειδήσεων. Τότε ἡ Ἐκκλησία, ἄγρυπνος φρουρὸς τῆς ἱερᾶς παρακαταθήκης, διὰ τῆς φωνῆς τῶν μεγάλων Πατέρων καὶ Διδασκάλων αὐτῆς, ὄχι μόνον διεφώτιζε τὸ λογικὸν ποίμνιον περὶ τοῦ ἐξ ἑτεροδιδασκαλιῶν κινδύνου τῆς πίστεως, ὅστις εἶνε ὁ μέγιστος ὅλων τῶν κινδύνων, ἀλλὰ καὶ τοὺς αἱρεσιάρχας καὶ ὀπαδοὺς αὐτῶν ἐπιμένοντας εἰς τὰς πλάνας των ἀφώριζεν. Καὶ πάντα, ὅστις ἤρχετο εἰς ἐπικοινωνίαν μετὰ τῶν ἀφωρισμένων, ἀφώριζεν ἐπίσης, ὡς περιφρονοῦντα τὴν ἀπόφασιν τῆς Ἐκκλησίας. Διότι ἀρχή, ἥν ἡ Ἐκκλησία ἐτήρει απαρεγκλίτως, ἦτο˙ «ὁ κοινωνῶν ἀκοινωνήτω ἀκοινώνητος ἔσται». Τόση προσοχὴ ἐδίδετο εἰς ζητήματα πίστεως, ἥν ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ διεφύλαττον οἱ Πατέρες. Ὅστις μελετᾶ τὴν ἱστορίαν τῶν Τοπικῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ ἀκούει τοὺς ἀφορισμοὺς κατὰ τῶν αἱρετικῶν τρέμει νομίζων ὅτι ὁ οὐρανὸς ἀστράπτει καὶ βροντᾶ, ὅτι κεραυνοὶ ἐκσφενδονίζονται καὶ πίπτουν ἐπὶ τὰς κεφαλὰς τῶν αἱρεσιαρχῶν. Μέτρα ἀμύνης τῆς ἱερᾶς ποίμνης τοῦ Ἰησοῦ. Ἄς ἀνοίξη τις τὸ Τριώδιον καὶ ἄς μελετήση τὴν ἀκολουθίαν ἡ ὁποία ψάλλεται τὴν Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, διὰ νὰ ἴδη τὰ φρικτὰ ἀναθέματα μὲ τὰ ὁποῖα συνοδεύει ἡ Ἐκκλησία τὴν καταδίκην ὅλων τῶν αἱρεσιαρχῶν τῶν ὀκτὼ πρώτων αἰώνων: «Ἀρείω τῶ πρώτω θεομάχω καὶ ἀρχηγῶ τῶν αἱρέσεων ἀνάθεμα. γ΄…».
Τὸν ἀφορισμὸν ὡς πνευματικὴν ποινὴν κατὰ δεύτερον λόγον ἐχρησιμοποίησεν ἡ ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία ἐναντίον ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι φανερῶς κατεπάτουν τὸν ἠθικὸν νόμον καὶ διὰ τῆς καταπατήσεως ταύτης προὐκάλουν δημὀσιον σκάνδαλον συνταράσσον τὰς συνειδήσεις τῶν πιστῶν. Ἐναντίον τούτων τῶν ἐνόχων καὶ ἀμετανοήτων καὶ μάλιστα τῶν προσώπων ἐκείνων, τὰ ὁποῖα λόγω τῆς θέσεως ποὺ κατεῖχον θὰ ἔπρεπεν ἐν μέσω τῆς χριστιανικῆς κοινωνίας νὰ εἶνε ὑποδείγματα ἠθικοῦ βίου, ἡ Ἐκκλησία ἐξέδιδεν ἀφορισμόν. Ἔπαρχοι καὶ στρατηγοὶ καὶ βασιλεῖς καὶ αὐτοκράτορες ἀναιδῶς καὶ δημοσία παραβαίνοντες τὸν εὐαγγελικὸν νόμον καὶ σκανδαλίζοντες τὰ πλήθη, εἰς τὴν ἐποχὴν τῶν ἐνδόξων Πατέρων ἀφωρίζοντο ἄνευ δισταγμοῦ ὡς κοινοὶ θνητοί. Νʼ ἀναφέρωμεν παραδείγματα; Ἀλλʼ ἐπιλείψει ἡμᾶς ὁ χρόνος διηγουμένους τὰς ἐκδηλώσεις τοῦ ἡρωϊκοὺ πνεύματος τῶν Πατέρων, οἵτινες πρὸ οὐδενὸς ὑπέστελλον τὴν σημαίαν τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς κανόνος πίστεως καὶ ζωῆς. Ἀρκούμεθα ἐδῶ νʼ ἀναφέρωμεν μόνον τὸ ἡρωϊκὸν παράδειγμα τοῦ ὑπερόχου ἐκείνου ἱεράρχου τῶν Μεδιολάνων Ἁγίου Ἀμβροσίου, ὅστις σταθεὶς ἔμπροσθεν τῆς θύρας τοῦ μητροπολιτικοῦ ναοῦ ἀπηγόρευσε νὰ εἰσέλθη εἰς αὐτὸν ὁ αὐτοκράτωρ Θεοδόσιος, διότι αἱ χεῖρές του ἔσταζον ἐκ τοῦ αἵματος τῆς ἀδίκου σφαγῆς ἑπτακισχιλίων ἀθώων κατοίκων τῆς πόλεως Θεσσαλονίκης. Καὶ μόνον κατόπιν τῆς εἰλικρινοῦς καὶ μακρᾶς μετανοίας τοῦ βαρύτατα ἁμαρτήσαντος αὐτοκράτορος ὁ ἅγιος ἐκεῖνος ἐπίσκοπος ἦρε τὸν ἀφορισμὸν καὶ ἐπέτρεψεν εἰς αὐτὸν τὴν εἴσοδον εἰς τὸν ναόν.
Ἐὰν ἐρευνήσωμεν τὴν ἱστορίαν τῆς ἐνδόξου ἐκείνης περιόδου, καθʼ ἥν ἔλαμψαν εἰς τὸ νοητὸν στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας ὡς πολύφωτοι ἀστερες οἱ ἅγιοι ἐκεῖνοι ἱεράρχαι, δὲν θὰ εὕρωμεν οὔτε ἕνα ἐξ αὐτῶν, νὰ ἐκδίδη ἀφορισμόν, διότι ἐθίγη τὸ «ἐγὼ» του ἔκ τινος ὕβρεως καὶ ἀδικίας προσγινομένης αὐτῶ ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων. Διὰ τοῦ ἀφορισμοῦ, ὁσάκις τοῦτον μετὰ πολλῶν δακρύων καὶ ὀδύνης ἐξέδιδον ὑπεράσπιζον ὄχι τὰ ἄτομά των, ἀλλὰ τὴν ἁγίαν πίστιν καὶ τὰς θείας ἐντολάς, δεινῶς ταῦτα προσβαλλόμενα καὶ κινδυνεύοντα. Καὶ ἀκριβῶς, διότι οἱ ἀφορισμοί, τοὺς ὁποίους κατόπιν μεγάλης ψυχικῆς προπαρασκευῆς ἐξέδιδον οἱ ἁγιώτατοι ἐκεῖνοι Πατέρες, ἦσαν ἀπηλλαγμένοι παντὸς ἴχνους προσωπικῆς ἐμπαθείας καὶ ἐκδικήσεως, καὶ ἀπέβλεπον μόνον εἰς τὰ γενικὰ τῆς Ἐκκλησίας συμφέροντα, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεποίουν τεραστίαν ἐντύπωσιν καὶ ἅπας ὁ εὐσεβὴς λαὸς ἐπείθετο, ὅτι διὰ τῶν ἀφορισμῶν αὐτῶν ἐλάλει αὐτὸς ὁ Κύριος.
Οἱ μόνοι σήμερον ἐν Ἑλλάδι ἀφωρισμένοι
Καὶ σήμερον, ὅτε τὸ κακόν, καθὼς ὑπὸ πάντων ὁμολογεῖται, ἐπλεόνασε καὶ ἀπεθρασύνθη καὶ ὁ Ὕψιστος Θεὸς ὑβρίζεται χυδαίως καὶ οἱ θείοι Νόμοι καταπατοῦνται δημοσία, ἡ Ἐπίσημος Ἐκκλησία, ἐπὶ τα ἴχνη βαδίζουσα τῶν ἐνδόξων Πατέρων, θὰ ἔπρεπε νὰ ὀρθώση τὸ πνευματικόν της ἀνάστημα, θὰ ἔπρεπε νὰ ἐπιβάλη πνευματικὰς ποινάς, θὰ ἔπρεπεν ὡς ἔσχατον ὅπλον νὰ χρησιμοποιήση τὸν ἀφορισμὸν ἀκόμη κατὰ τῶν ἐνόχων καὶ ἀμετανοήτων, ἐναντίον ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διʼ ἀσεβῶν ἐκφράσεων προσβάλλουν τὰ θεῖα δόγματα, ὑπὲρ ὦν ποταμοὶ αἱμάτων ἐχύθησαν, ὡς καὶ ἐναντίον ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διʼ ἀντιχριστιανικῶν ἐνεργειῶν καὶ πράξεων δημοσία, ἀναιδέστατα κυνικώτατα καταπατοῦν τὰς θείας διατάξεις.
Ἐὰν ἐλειτούργει τὸ Ποινικὸν Δίκαιον τῆς Ἐκκλησίας, θὰ ἔπρεπε νʼ ἀφορισθοῦν ἐν πρώτοις οἱ τὴν πίστιν προσβάλλοντες. Θὰ ἔπρεπε νʼ ἀφορισθοῦν οἱ ἀνήκοντες εἰς τὰς μασονικὰς καὶ θεοσοφικὰς στοάς˙ οἱ λαμβάνοντες μέρος εἰς τὰ δεῖπνα τῶν ῥοταριανῶν˙ οἱ ἀπὸ ἐπισήμων βημάτων ἀσεβῶς περὶ Χριστοῦ ἐκφραζόμενοι˙ οἱ διὰ τῶν ἀσυρμάτων τοῦ Σατανᾶ ἐν τοῖς κύκλοις τοῦ Πνευματισμοῦ μετὰ τοῦ Βελίαρ ἐπικοινωνοῦντες˙ οἱ συντάκται ἄρθρων, συγγραφεῖς βιβλίων, διὰ τῶν σελίδων τῶν ὁποίων δραστικὸν δηλητήριον ἀπιστίας διαχέεται εἰς τὰς ψυχὰς καὶ μάλιστα τὰς ψυχὰς τῶν νέων˙ οἱ χιλιαστικὰς καὶ ὀρθολογιστικὰς ἰδέας δημοσία προπαγανδίζοντες˙ οἱ πανθεϊσταὶ οἱ ἐσχάτως ἐν Ἑλλάδι φεῦ! Ἐμφανισθέντες, περὶ ὦν πολὺς ὁ λόγος εἰς τὸ ὑπʼ ἀριθμ. 230 φύλλον τῆς «Σπίθας».
Θὰ ἔπρεπε ἀκόμη νʼ ἀφορισθοῦν οἱ καπηλικῶς τὰ θεῖα βλασφημοῦντες, οἱ ὁποῖοι παρʼ ὅλας τὰς προτροπὰς τῶν ἐυσεβῶν δὲν ἐννοοῦν νὰ διακόψουν τὴν ἐπάρατον ἁμαρτίαν˙ οἱ ἐπὶ σειρὰν ἑβδομάδων καὶ μηνῶν καὶ ἐτῶν μὴ ἐκκλησιαζόμενοι, ἀλλὰ τὰς Κυριακὰς βεβηλοῦντες εἰς ἱπποδρομίας, χιονοδρομίας, λεμβοδρομίας, εἰς τὰ παζάρια…, οἱ ἐγκαταλείψαντες ἀναιτίως τὰς νομίμους συζύγους καὶ μετὰ πορνῶν καὶ παλλακίδων συζῶντες˙ οἱ ἰατροὶ ἐκεῖνοι καὶ αἱ μαῖαι, οἱ τὰς κλινικάς των διὰ τῶν ἐκτρώσεων εἰς ἀπαίσια σφαγεῖα μεταβαλόντες˙ οἱ ἰδιοκτῆται κινηματοθεάτρων, οἵτινες χάριν εὐτελοῦς κέρδους διʼ αἰσχροτάτων παραστάσεων διαφθείρουν ψυχικῶς τὴν Ἑλληνικὴν κοινωνίαν, ἡ ὁποία εἰς Σόδομα καὶ Γόμορρα κινδυνεύει νὰ μετατραπῆ˙ οἱ τὰς χαρτοπαικτικὰς λέσχας καὶ καζίνα ἱδρύοντες καὶ οἱ ἐν γένει διὰ τυχερῶν παιγνιδίων καταληστεύοντες τὸν πτωχόν μας λαόν˙ οἱ τὰς ἀθλίας καρναβαλικὰς τελετὰς διοργανώνοντες ἐν Θεσσαλονίκη, Πάτραις, Βόλω, Κοζάνη, Ἠρακλείω καὶ ἀλλαχοῦ…
Καὶ ὅμως ἐξ αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι δημοσία καὶ τὸν Θεὸν ὑβρίζουν καὶ τὸν Νόμον Του καταπατοῦν, ἐξ αὐτῶν, λέγομεν, κανεὶς μέχρι τοῦδε δὲν ἀφωρίσθη. Τὶ λέγομεν; Κανεὶς δὲν ἐκλήθη εἰς τὰ γραφεῖα Ἱ. Μητροπόλεως διὰ νὰ δώση λόγον τῆς τοιαύτης ἀντιχριστιανικῆς διαγωγῆς του. Κανεὶς δὲν ἠνωχλήθη. Ἀντιθέτως˙ ὄχι μόνον δὲν ἠνωχλήθησαν, ἀλλὰ πολλοὶ ἐξ αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι ὡς ἀμετανόητοι καὶ κυνικῶς περιφρονοῦντες τοὺς θείους Νόμους πρὸ πολλοῦ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχον ἀφορισθῆ, εἰσέρχονται ἀδεῶς εἰς τοὺς Ἱ. Ναούς, ἵστανται ἀγέροχοι λόγω κοσμικοῦ ἀξιώματος κατὰ τὰς ἐπισήμους τελετὰς καὶ πανηγύρεις, σπεύδουν πρῶτοι νʼ ἀσπασθοῦν τὰς χαριτοβρύτους χεῖρας τῶν ἱερέν καὶ ἀρχιερέων μας καὶ νὰ ἀπολαύσουν τῶν θείων εὐλογιῶν, τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν εἶνε διωρισμένοι καὶ ἐπίτροποι ἱερῶν ναῶν καὶ ἱερῶν ἱδρυμάτων καὶ περιφέρουν τοὺς δίσκους ἐνώπιον ὅλου τοῦ ἐκκλησιάσματος, καὶ τὸ φρικτότερον ἐξ ὅλων, πλησιάζουν καὶ κοινωνοῦν, τιμῆς ἕνεκεν (!) πρῶτοι αὐτοὶ τὰ ἄχραντα Μυστήρια. Ποῦ εἶσαι, Ἱερὲ Χρυσόστομε, διὰ νὰ ἐπαναλάβης ἐν μέσω τῆς συγχρόνου Ἐκκλησίας, τῆς κολακευούσης τοὺς ἰσχυροὺς τῆς ἡμέρας, τοὺς πυρίνους ἐκείνους λόγους σου, οἱ ὁποῖοι ἔθετον φραγμὸν διὰ τοὺς ἰσχυροὺς πρὸ τῶν κιγκλίδων τοῦ ἱεροῦ θυσιαστηρίου; Εἰς τὸν ἔνοχον, ἐκήρυττες, «κἄν στρατηγός, κἄν ἔπαρχος, κἄν αὐτὸς ὁ διάδημα περικείμενος, τῆς ψυχῆς ἀποστήσομαι πρότερον ἤ τοῦ σώματος μεταδώσω τοῦ δεσποτικοῦ παρʼ ἀξίαν καὶ τὸ αἷμα τοὺ ἐμαυτοῦ προήσομαι πρότερον ἤ μεταδώσω αἵματος οὕτω φρικώδους παρὰ τὸ προσῆκον». Ἀκούετε, ἅγιοι ἱερεῖς καὶ ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι κατʼ αὐτὰς τὰς ἁγίας ἡμέρας ποὺ μᾶς ἔρχονται εἶσθε ἕτοιμοι νὰ κοινωνήσετε τοὺς πάντας, ἀκούετε τὶ λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος; «Προτιμῶ, κηρύττει, νὰ χύσω τὸ αἷμά μου παρὰ νὰ μεταδώσω τίμιον Αἷμα τοῦ Κυρίου εἰς ἀνάξιον, ἕστω καὶ ἄν αὐτὸς κατέχη τὸ ὕψιστον ἀξίωμα ἐν τῆ πολιτεία, ἕστω καὶ ἐὰν εἶνε ὁ βασιλεύς». (Ἴδε Κ. Ράλλη Ποινικὸν Δίκαιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας Ἀθῆναι 1907 εἰδικὸν κεφάλαιον περὶ ἀφορισμοῦ σελ. 155).

Ὁ ἀφορισμὸς ἄδικος

Κανεὶς ἐξ αὐτῶν δὲν ἀφωρίσθη, κανεὶς δὲν ἠμποδίσθη ἐκ τῆς θείας Κοινωνίας. Κανείς! Ἐκ τῶν 8 περίπου ἑκατομμυρίων Ὀρθοδόξων χριστιανῶν ποὺ κατοικοῦν εἰς τὸ Ὀρθόδοξον Βασίλειόν μας, οἱ μόνοι, οἱ ὁποῖοι τὴν στιγμὴν αὐτὴν διατελοῦν ἐν Ἑλλάδι ὑπὸ ἐπιτίμιον, ὑπὸ ἐπίσημον ἀφορισμὸν ἀρχιερέως δημοσία ἐξαγγελθέντα, εἶνε 9 ἄτομα, κάτοικοι ἅπαντες τῆς συμπρωτευούσης τῆς Ἑλλάδος, τῆς Θεσσαλονίκης. Τὰ ὀνοματεπώνυμά των, ὡς φέρονται κατὰ σειρὰν εἰς τὸ ἐπίσημον ἔγγραφον τοῦ ἀφορισμοῦ, εἶνε τὰ ἐξῆς: 1) Βασίλ. Κ. Σύρμος, 2) Γεώργιος Ἰντζέπελης, 3) Γεώργιος Σαββόπουλος, 4) Σεραφεὶμ Σεραφειμίδης, 5) Δημήτριος Ταμπτᾶκος, 6) Βασίλειος Γιαζιτζῆς, 7) Ἰωσὴφ Σεφεριάδης, 8) Γρηγόρ. Κυρπιτζίδης, καὶ 9) Ζήνων Τρικούκης. Αὐτοὶ καὶ μόνον ἐξ ὅλων τῶν χριστιανῶν τῆς μεγάλης ταύτης πόλεως ἀφωρίσθησαν. Καὶ ὁ ἀφορισμός των ἀρχίζει τρομερῶς: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος – Παντελεήμων ἐλέω Θεοῦ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης» διὰ νὰ τελειώση: «κηρύσσομεν ὑμᾶς ἀσυγχωρήτους καὶ ἀκοινωνήτους ἄχρι καιροῦ».
Δόξα τῶ Θεῶ, θὰ εἴπη τις ἐκ τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν! Ἐπὶ τέλους ἰδοὺ καὶ ἕνας ἀφορισμός. Ἔτσι πρέπει νὰ γἰνεται διὰ νὰ ἐπέλθη κάποιος φόβος εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων. Ναί! Ἀφορισμός! Ἀλλʼ ὡς λογικὰ ὄντα δικαιούμεθα νὰ ἐρωτήσωμεν εὐλαβῶς τίνες οἱ λόγοι, διὰ τοὺς ὁποίους ἐπεβλήθη ὁ ἀφορισμὸς οὗτος; Τίνες οἱ ἀφοριζόμενοι καὶ τὶ κακὸν ἐποίησαν, ἵνα ἐπὶ τὰς καφελάς των πέση ὁ κεραυνὸς τῆς μητροπολιτικῆς ὀργῆς; Εἶνε οὗτοι ῥοταριανοὶ καὶ μασόνοι ποὺ ἀνήκουν εἰς μίαν ἀπὸ τὰς πολλὰς στοὰς τῆς πόλεως, ἡ ὁποία εἶνε τὸ μεγαλύτερον κέντρον τῆς Μασονίας ἐν Βαλκανίοις; Εἶνε οὗτοι πνευματισταὶ μὲ τὸν Βελίαρ ἐπικοινωνοῦντες διὰ τοῦ ἀσυρμάτου; Εἶνε οὗτοι πανθεϊσταὶ κηρύττοντες τὸν ἀπόκρυφον Χριστόν, ἄγνωστον ἡμῖν τοῖς Ὀρθοδόξοις; Εἶνε οὗτοι οἱ βεβηλωταὶ τῆς Ροτόντας; Εἶνε οὗτοι οἱ φανατικοὶ ἀναγνῶσται καὶ ὑμνηταὶ τῶν ἀντιχριστιανικῶν συγγραμμάτων τοῦ Καζαντζάκη ποὺ κανεὶς Ἱεράρχης δὲν ἐτόλμησε νὰ αφορίση; Εἶνε οὗτοι διοργανωταὶ Βακχικῶν ἑορτῶν καὶ πανηγύρεων; Βλασφημοῦν τὰ θεῖα; Χαρτοπαίζουν; Κυλίονται μεθυσμεένοι εἰς τοὺς δρόμους; Χορεύουν τοὺς πλέον ἀνηθίκους χορούς; Κλέπτουν καὶ ληστεύουν τὸν λαὸν διʼ ἀτίμων ἐπαγγελμάτων, τρόπων καὶ μεθόδων; Διέλυσαν τὰς οἰκογενείας καὶ συζοῦν παρανόμως μετὰ πορνῶν καὶ παλλακίδων, ὡς τόσα παράνομα ζεύγη ποὺ ζοῦν ἐν τῆ ἱερᾶ πόλει; Μετέβησάν ποτε εἰς δικαστήριον καὶ κατέθεσαν ψευδῆ καὶ ἀνυπόστατα διὰ νὰ διαλύσουν ἱερὸν θεσμὸν τοῦ γάμου;… Τίνες τέλος, Παναγιώτατε Δέσποτα, εἶνε οἱ ὑφʼ ὑμῶν ἀφορισθέντες; Νὰ σᾶς τὸ εἴπωμεν ἡμεῖς, ὄχι ἡμεῖς, ἀλλʼ ὅλη ἡ θρησκεύουσα κοινωνία τῆς μεγάλης ταύτης πόλεως, εἶνε εὐσεβεῖς, εἶνε ἐκ τῶν ἐκλεκτοτέρων τέκνων τῆς Ὀρθοδόξου Εκκλησίας. Τίμιοι οἰκογενειάρχαι, εὐσυνείδητοι ἐπαγγελματίαι, ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου των ἐξοικονομοῦντες τὸν ἄρτον τῆς οικογενείας των, θερμοὶ πατριῶται, ὡς στρατιῶται καὶ ἀξιωματικοὶ ὑπηρετήσαντες τὴν Ἑλληνικὴν Πατρίδα, καὶ ἀριστεῖα ἀνδρείας φέροντές τινες ἐξ αὐτῶν καὶ ἐπὶ τῶν βασανισμένων σωμάτων τὰ ἔνδοξα στίγματα τῆς πρὸς τὴν Πατρίδα φλογερᾶς ἀγάπης των, ἄνθρωποι ταπεινοὶ καὶ καταφρονεμένοι, οἱ ὁποῖοι χωρὶς νὰ φρονοῦν ὅτι εἶνε ἅγιοι, ὡς ὁ Φαρισαῖος τῆς γνωστῆς παραβολῆς, χωρὶς νὰ διεκδικοὺν τὸν τίτλον τοῦ πανοσιολογιωτάτου, τοῦ θεοφιλεστάτου, τοῦ σεβασμιοτάτου, τοῦ Παναγιωτάτου, (τὶ φοβερὸς ὁ τελευταῖος τίτλος), οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ τὸν ὀλίγον χρόνον, ὅστις τοῖς ὑπολείπεται ἐκ τῆς σκληρᾶς βιοπάλης, διαθέτουν ὑπὲρ τοῦ συνόλου, ἐπισκεπτόμενοι νοσοκομεῖα καὶ φυλακὲς καὶ ποικιλοτρόπως τὸν πλησίον εὐεργετοῦντες. Εἶνε, ἐπαναλαμβάνομεν, κατὰ κοινὴν μαρτυρίαν, εὐσεβεῖς, εὐσεβεῖς τῶν ὁποίων ἰδιαιτέραν μνείαν ἡ Ἐκκλησία ποιεῖ ἐν ἀρχιερατικῆ λειτουργία δεομένη πρὸς τὸν Κύριον καὶ λέγουσα: «Σῶσον, Κύριε, τοὺς εὐσεβεῖς».
Καὶ ὅμως αὐτοὶ οἱ εὐσεβεὶς ἀφωρίσθησαν ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου των. Νὰ σταυροκοπηθῶμεν, ὡς λέγει ἐκλεκτὸς δημοσιογράφος τῶν Ἀθηνῶν σχολιάζων τὸ πρωτάκουστον γεγονός; Ἤ μᾶλλον ἐμβαθύνοντες εἰς τὸ θέμα, νὰ ἐρευνήσωμεν αὐτὸ περισσότερον, ἐξιχνιάζοντες τοὺς βαθυτέρους λόγους;
Ἄς ἴδωμεν συντόμως τὸ ἱστορικὸν τοῦ ἀφορισμοῦ: Ἀφορμὴ τοῦ ἀφορισμοῦ ὑπὴρξεν… ὁ ὑποφαινόμενος. Καὶ ἰδοὺ πῶς! Οἱ ἀνωτέρω ἀποτελοῦντες τὸ Διοικητικὸν Συμβούλιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος ἡ ΑΠΟΛΥΤΡΩΣΙΣ, ἐζήτησαν παρὰ τοῦ Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης, ἵνα εἰς ἱεροκήρυκα Αὐγουστῖνον διερχόμενον ἐκ τῆς πόλεως ἐπιτραπῆ καὶ ὁμιλήση εἰς τὴν αἴθουσαν τῆς Ἀδελφότητος. Ὁ Μητροπολίτης, καθʼ ὅ ἔχει ἐκ τῶν Κανόνων δικαίωμα, ἠρνήθη. Ἄν καὶ οἱ λόγοι τῆς ἀπαγορεύσεως, τοὺς ὁποίους κατὰ τὴν μακρὰν μετʼ αὐτῶν συζήτησιν ἀνέπτυξε, δὲν ἔπεισαν κανένα ἐξ αὐτῶν, ἐν τούτοις συνεμορφώθησαν πρὸς τὴν Δεσποτικὴν ἐντολήν, δὲν ἤνοιξαν τὴν θύραν τῆς αἰθούσης των διὰ τὸν ἱεροκήρυκα καὶ ὁ ἱεροκῆρυξ ἀπῆλθε χωρὶς νὰ ὁμιλήση. Κατόπιν δὲ τῆς ἀπαγορεύσεως ταύτης οἱ τὸ Διοικητικὸν Συμβούλιον ἀποτελοῦντες φρονοῦντες ὅτι δὲν προσκρούουν εἰς καμμίαν κανονικὴν διάταξιν ἤ ἐγκύκλιον τῆς Ἱ. Συνόδου, εἰς τὴν αἴθουσαν τῶν συγκεντρώσεών των ἔφερον ἕνα μαγνητόφωνον, ἐπίεσαν ἕν κομβίον καὶ μετέδωκαν μίαν παλαιὰν ἠχογραφημένην ὁμιλίαν τοῦ ἱεροκήρυκος μὲ θέμα τὶς ὁ ἔνοχος; Ἔ! Αὔτη ἡ διὰ μαγνητοφώνου μετάδοσις τῆς ὁμιλίας ἐχαρακτηρίσθη ὡς πταῖσμα, ἐκκλησιαστικὸν ἔγκλημα. Ἔγκλημα χειρότερον τῆς ἄνευ ἀδείας προφορικῆς ὁμιλίας, ἔγκλημα ποὺ ἐγένετο ἀκόμη μεγαλύτερον, ἄξιον μυρίων κεραυνῶν τοῦ νεφεληγερέτου Διός, διότι πρὸ μὲν τῆς ἀναμεταδόσεως τῆς ὁμιλίας ὁ νεαρὸς θεολόγος κ. Γεώργιος Παπαζέτης εἶπεν ὀλίγας λέξεις, αἱ ὁποῖαι δὲν περιεἶχον οὐδὲν προσβλητικὸν κατὰ τοῦ οἰκείου ἐπισκόπου, ἀλλʼ ἀπλῶς ἐξέφραζον τοὺς πόνους καὶ τοὺς πόθους τῆς νέας γενεᾶς τῶν θεολόγων μας διὰ μίαν ΕΛΕΥΘΕΡΑΝ ΚΑΙ ΖΩΣΑΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ, μετὰ δὲ τὴν ἀναμετάδοσιν ἠκούσθησαν ἐλεύθεραι κρίσεις καὶ ἐδημοσιεύθησαν εἰς τὸν τύπον ἐπιστολαὶ ἀκροατῶν πέριξ τοῦ θέματος τῆς ἀπαγορεύσεως.
Ἕν μαγνητόφωνον λοιπὸν ὡμίλησε καὶ ἐταράχθη τὸ σύμπαν; Ἐὰν τὸ μαγνητόφωνον δὲν ὡμίλει, θέμα ἀφορισμοῦ δὲν θὰ ὑπῆρχε σήμερον καὶ εἰρήνη καὶ ἀσφάλεια θὰ ἐπεκράτει εἰς τὴν ἱερὰν ἐπικράτειαν τῆς Μητροπόλεως! Ἄχ! Κατηραμένη Ἐπιστήμη ποὺ ἀνεκάλυψες τυπογραφικὰς μηχανάς, καὶ τηλέφωνα, καὶ ἀσυρμάτους, καὶ ραδιόφωνα, καὶ μαγνητόφωνα καὶ εἴ τὶ ἄλλο μέσον καὶ διʼ αὐτῶν, ἡ φωνὴ ἀνεπιθυμήτων κηρύκων τῆς ἀληθείας διασπᾶ τὰ φράγματα καὶ ἀδέσμευτος κατορθώνει νὰ φθάνη καὶ εἰς τὰ πλέον στεγανὰ διαμερίσματα τῶν πλέον ἀπολυταρχικῶν καθεστώτων!
Ὁ ἀφορισμὸς αὐτὸς ἐκ τοιαύτης ἀφορμῆς καὶ αἰτίας ἐκδοθεὶς κατὰ ἀθώων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι οὔτε αἵρεσιν ἐκήρυξαν ἤ ὑπεστήριξαν, οὔτε ὡρισμένην διάταξιν τῆς Ἐκκλησίας παρέβησαν, οὔτε προσωπικὴν εὐθύνην φέρουν διὰ ξένας ἐνεργείας, ὁμιλίας καὶ ἐπιστολάς, διʼ ἅς ἄλλοι θὰ ἔπρεπε νὰ τιμωρηθοῦν, ἐὰν ἀπεδεικνύετο ἡ ἐνοχή των, ἀποτελεῖ, δύναμαι νὰ εἴπω, κλασσικὸν παράδειγα ἀδίκου ἀφορισμοῦ. Ὑπάρχει τις ἐν Θεσσαλονίκη ὅστις ἀμφιβάλλει περὶ τοῦ ὅτι ὁ ἀφορισμὸς εἶνε ΑΔΙΚΟΣ; Ἄς μελετήση λοιπὸν τὸ ἄρθρον ἑνὸς ὀρθοδόξου κληρικοῦ, ὅπερ ὑπὸ τὴν ἐπιγραφὴν «περὶ ἕνα πρόσφατον ἀφορισμὸν» ἐδημοσιεύθη εἰς τὸ τελευταῖον φύλλον τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ περιοδικοῦ «Ἐνορία». Εἰς τὸ ἄρθρον αὐτὸ μὲ ἀκαταμάχητα ἐπιχειρήματα εἰλημμένα ἐκ τῆς βαθείας μελέτης τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου ὁ κληρικὸς συντάκτης κονιορτοποιεῖ τὸν ἄδικον ἀφορισμόν. Ὁ ἀμφιβάλλων ἄς μελετήση ἀκόμη ἄρθρον τοῦ κορυφαίου δημοσιογράφου καὶ συγγραφέως τοῦ περιφήμου βιβλίου Ο ΠΑΠΟΥΛΑΚΟΣ κ. Κ. Μπαστιᾶ, δημοσιευθὲν εἰς τὴν ἐφημερίδα «Βραδυνὴ» τῆς 11 τοῦ μηνὸς Ἰανουαρίου ἐ.ἔ. Ἡ ἀπάντησις ἡ ὁποία δίδεται ὑπὸ λαϊκοῦ εἰς τὸν Σεβ. Μητροπολίτην Θεσσαλονίκης, κατὰ τὴν κρίσιν γηραιοῦ Ἱεράρχου τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν ἀποτελεῖ κυριολεκτικῶς καταπέλτην.
Πόσον ἔβλαψε τὸν ἑαυτόν του ὁ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, ἐκδοὺς τοιοῦτον ἄδικον ἀφορισμόν, μόνον οἱ ειλικρινῶς ἀγαπῶντες αὐτὸν δύνανται νὰ ἐννοήσουν. Μόνον δὲ ἐχθροὶ τούτου, ὑποκρινομενοι τὸν φίλον, δύνανται νὰ τὸν προτρέπουν νὰ ἐμμένη εἰς τὴν ἀπόφασιν τοῦ ἀφορισμοῦ. Ἀλλʼ ἐκ τοῦ ἀδιεξόδου, εἰς ὅ περιῆλθεν ὁ Μητροπολίτης Θεσ)νίκης, ἐλπίζομεν ὅτι θὰ τὸν ἐξαγάγη ἡ Ἱ. Σύνοδος, εἰς ἥν οἱ ἀδικούμενοι διʼ ἀναφορᾶς των προσέφυγον. Ἡμεῖς θέλομεν νὰ ἐλπίζωμεν καὶ διʼ αὐτὸ δὲν θέλομεν νὰ ὀξύνωμεν τὴν κατάστασιν, ἀρκούμενοι εἰς διαφωτισμὸν ἐπὶ ἑνὸς κανονικοῦ θέματος.
Ἡ εἰκὼν
Ἀγαπητοὶ ἀναγνῶσται! Βλέπετε τὴν εἰκόνα τοῦ παρόντος φύλλου; Εἶνε ἡ εἰκὼν τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου, ὅστις ὑπὸ ἀσυγκρατήτου ὀργῆς κυριαρχούμενος ἐκσπᾶ εἰς ἀρὰς καὶ ἀναθέματα κατὰ τῶν ἀθώων συνανθρώπων του. Αἱ ἄδικοι αὐταὶ ἀραὶ καὶ ἀναθέματα, ὅπως λέγει καὶ ὁ λαός μας «δὲν πιάνουν», ἔστω καὶ ἐὰν συνυφαίνωνται τεχνηέντως μὲ ἁγιογραφικὰ ῥητά. Ὁμοιάζουν κατὰ τὴν Γραφὴν μὲ μαῦρα καὶ γαμψώνυχα ὄρνεα, τὰ ὁποῖα πεινῶντα πετοῦν ἀνὰ τοὺς αἰθέρας, ἀλλὰ τελικῶς ἐπιστρέφουν εἰς τὰς φωλεάς των. Καὶ αἱ ἄδικοι ἀραί, νὰ εἶσθε βέβαιοι, θὰ ἐπιστρέψουν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ἐκείνου, ὅστις τόσον ἀφρόνως ἐκφέρει αὐτάς. Ἀλλοίμονον δὲ ἐὰν ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς δὲν εἶνε τυχαῖος, ἀγροῖκός τις βοσκὸς ὀρεινῆς περιφερείας ἤ γραῖά τις ἀγράμματος καταρώμενοι διαρκῶς τὰ ἔκγονά των, ἀλλὰ ἀξιωματοῦχος τῆς Ἐκκλησίας, πρεσβύτερος ἤ ἐπίσκοπος, σοφὸς καὶ ἅγιος θεωρούμενος! Τὸ θέαμα τότε εἶνε ἄκρως θλιβερόν, θέαμα ποὺ μᾶς ὑπενθυμίζει μαύρας σελίδας τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας. Αὕτη μᾶς διηγεῖται μεταξὺ τῶν ἄλλων καὶ τοῦτο˙ ὅτι κἄποτε περὶ τὸν 4ον αἰῶνα μ. Χ. ἔζη ἐν Πηλουσίω τῆς κάτω Αἰγύπτου ἐπίσκοπός τις, λεγόμενος Εὐσέβιος, ὅστις κακήν, κακίστην χρῆσιν τῆς ἐξουσίας ποιῶν, ἀφώριζε τῆς Ἐκκλησίας ποίους; τοὺς εὐσεβεῖς! Τοῦτο πληροφορηθεὶς ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης δὲν ἐδίστασεν, ἀπλὸς αὐτὸς μοναχός, ἐκ τοῦ ἀσκητηρίου του νὰ ἀπευθύνη πρὸς τὸν βίαιον ἐπίσκοπον ἐπιστολὰς καὶ νὰ ἐλέγξη αὐτὸν δριμέως καὶ διὰ τὸν ἄδικον ἀφορισμὸν τιμίων τέκνων τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ διʼ ἄλλας ἀντικανονικὰς πράξεις καὶ ἐνεργείας αὐτοῦ (Ἴδε Ε. Π. Migne τόμος 78, 492).
Εἶθε ὁ Ἅγιος Θεσσαλονίκης νὰ συναισθανθῆ τὸ λάθος, εἰς τὸ ὁποῖον ὡς ἄνθρωπος ὑποκείμενος εἰς πλάνην περιέπεσεν, καὶ νʼ ἀνακαλέση τὸν ἄδικον ἀφορισμόν, τὸν πανταχόθεν καταδικαζόμενον, εἴθε τοῦ λοποῦ κανεὶς ἐπίσκοπος καὶ μητροπολίτης νὰ μὴ σπεύδη εἰς τὴν ἔκδοσιν ἀφορισμοῦ πρὶν καλῶς ἐξετάζη τὰ πράγματα καὶ πρὸ παντὸς ἐρευνᾶ βαθέως τὴν ἑαυτοῦ συνείδησιν καὶ πείθηται, ὅτι ὄχι λόγοι προσωπικῆς ἐμπαθείας, ἀλλʼ ὕψιστα συμφέροντα τῆς πίστεως ἐπιβάλλουν ὡς ἔσχατον ἀνάγκην τὸν ἀφορισμόν.