Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2144

Νέο πολιτικὸ ἔτος – Πρωτοχρονιὰ
Τρίτη 1 Ἰανουαρίου 2019 μεσάνυκτα
Του Μητροπολιτου Φλωρινης π. Αυγουστινου Καντιώτου

Προσευχη του μεσονυκτιου

Ἀγαπητοί μου, ὅσοι τὴν ὥρα αὐτὴ τοῦ μεσο­νυκτίου, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, μοναχοὶ καὶ μοναχές, ἄν­τρες γυναῖκες καὶ παιδιά, ὅ­λοι ὅσοι ἀ­γρυπνεῖτε μέσα στὸν ἱερὸ αὐτὸ ναό·

• ※ «Γρηγορεῖ­τε καὶ προσ­εύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσ­έλθητε εἰς πειρασμόν», εἶ­πε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰ­ησοῦς Χριστός (Ματθ. 26,41. Μᾶρκ. 14,38).
  ※ «Ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε», παραγγέλ­λει ὁ κορυφαῖος τῶν ἀποστόλων, ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Α΄ Θεσ. 5,17).
  ※ «Μνημονευτέον Θεοῦ μᾶλλον ἢ ἀναπνευ­στέον», λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ναζι­ανζηνός (Ἑ.Π. Migne 36,16Β).

Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μὲ τὴ θεόπνευστη πα­­ραγγελία τοῦ ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν, καὶ σύμφω­να μὲ τὴ διδασκαλία τῶν ἁγίων πατέρων, ἡ προσευχὴ εἶνε ἀναγκαιότατο πρᾶγμα στὴ ζωὴ τοῦ πιστοῦ ἀν­θρώπου, τοῦ Χριστιανοῦ. Εἶ­νε ἀ­ναγ­καῖο παραπάνω κι ἀπ᾽ τὴν ἀναπνοή, λέει ὁ ἅ­γιος Γρηγόριος ὁ Ναζι­αν­ζηνός. Ἂν ὑ­πο­τε­θῇ ὅτι σοῦ ἔλεγαν νὰ διαλέξῃς τί προ­­τι­μᾷς ἀ­νάμεσα στὰ δύο, τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ ἢ τὴν ἀναπνοή σου, προτιμότερο, λέει, εἶνε νὰ κρατή­σῃς τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ παρὰ νὰ δώσῃς στὰ πνευμόνια σου ἀ­νάσα. Ὅ­πως ἡ ἀ­ναπνοὴ δὲν σταματάει, ἔτσι κι ἀκόμη πιὸ πο­λὺ νὰ μὴ διακόπτεται ἡ προσευχή.
Ἡ προσευχή, λένε οἱ πατέρες, εἶνε ἡ ἀναπνοὴ τῆς ψυχῆς. Ὅ­πως ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει καθαρὸ ἀέρα ν᾽ ἀ­­ναπνεύσῃ ἀσφυκτιᾷ – πνίγε­ται, ἔτσι καὶ αὐ­τὸς ποὺ μένει χωρὶς προσ­­ευχὴ παθαίνει πνιγμονή, περιέρχεται σὲ κατάστασι πνευματικῆς ἀσφυξίας.

Τὰ δέντρα καὶ τὰ φυτά, λένε οἱ φυσικοί, τὴ νύχτα ἀποβάλλουν τὸ ἀν­θρακικὸ ὀξύ, βγάζουν τὸ φαρμά­κι ποὺ ἔχει μαζευτῆ μέσα τους ὅλη τὴν ἡμέρα. Ὅσο ὠφέλιμα καὶ εὐχάρι­στα εἶ­νε τὴν ἡμέρα, γιατὶ ἀνανεώνουν τὴν ἀ­τμόσφαιρα καὶ τὴν πλουτίζουν σὲ ὀξυγόνο, τόσο ἐπικίνδυνα γίνον­­ται τὴ νύχτα· γιατὶ τὴ νύχτα κάνουν τὴν ἀντίθετη λειτουργία, ἐκλύουν ἀν­θρακικὸ ὀξὺ καὶ προσλαμβάνουν ὀξυγόνο. Γι᾽ αὐτὸ οἱ γιατροὶ συνιστοῦν, ὅ­ταν κοι­μᾶστε τὴ νύχτα, μέσα στὸ δωμάτιό σας νὰ μὴν ἔ­χετε λουλούδια· στὸν κλειστὸ χῶρο ἡ ἀτμόσφαιρα δηλητη­ριάζεται ἀπὸ τὸ ἀνθρακικὸ ὀ­ξύ, ποὺ βγάζουν τὰ λουλούδια, καὶ τὸ ὀ­ξυγόνο ἐλαττώ­νεται· στὴν ἀνοιχτὴ φύ­σι ὁ κίνδυνος αὐτὸς δὲν ὑ­­πάρχει, διότι τὰ δέντρα στὰ δά­ση ἀποβάλλουν μὲν τὴ νύχτα τὸ ἀνθρακικὸ ὀξύ, πού ᾽νε δηλητήριο, τὴν ἡμέρα ὅμως προσφέρουν περισσότερο ὀξυγόνο, καὶ ἔτσι γίνεται ἀνανέωσις τῆς ἀτμοσφαίρας.
Ἔχοντας τώρα ὑπ᾽ ὄψιν του αὐτὸ καὶ ὁ ἱ­ε­ρὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι, ὅπως τὰ δέντρα τὴ νύχτα βγάζουν τὸ ἀνθρακικὸ ὀ­ξὺ καὶ ῥουφοῦν μὲ τὰ φύλλα τους ὀ­ξυ­γό­νο, ἔτσι καὶ ὁ Χριστιανὸς τὴ νύχτα μὲ τὴν προσευχὴ ἀποβάλ­λει τὸ φαρμάκι τῆς ἁ­μαρτί­ας, τὸ ὁποῖο ἀ­ναπνέει ὅλη τὴ μέρα, καὶ εἰσπνέει τὸ ὀξυγόνο τοῦ οὐρανοῦ, τὴν θεία χάρι.

* * *

Ἐπειδὴ ἡ προσευχὴ εἶνε ἀναγκαία, γι᾽ αὐ­τὸ ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ὁρίσει ὄχι μιὰ φορὰ τὴν ἑβδομάδα (τὴν Κυριακή) οὔτε μιὰ φορὰ τὴν ἡ­μέρα, ἀλλὰ περισσότερες φορὲς μέσα στὸ εἰ­κο­σιτετράωρο, σὲ τακτὲς ὧρες, ὁ Χριστια­νὸς νὰ προσεύχε­ται. Ἔχει μάλιστα ἕνα ὡραιό­τατο λειτουργικὸ βιβλίο, ποὺ λέγε­ται Ὡρολό­γιον, στὸ ὁποῖο ὑπάρχουν οἱ διάφορες προσ­­­ευχές· πρωί, μεση­μέρι, ἀπόγευμα μετὰ τὴ δύσι τοῦ ἡλίου, βράδυ, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τὰ μεσά­νυχτα. Ἂν ἀνοίξετε τὸ βιβλίο αὐτό, θὰ δῆτε ὅτι ἐκεῖ ὑπάρχει καὶ μία ἀκολουθία ποὺ λέγεται Μεσονυκτικόν. Αὐτὴν διαβάσαμε ἀπόψε· στὰ μοναστήρια τὴ διαβάζουν πάντοτε.
Στὴν ἀρχαία ἐποχὴ ὑπῆρχε συνήθεια, οἱ πιστοὶ νὰ σηκώνωνται ἀπὸ τὰ κρεβάτια τὰ μεσά­νυχτα, νὰ γονατίζουν καὶ νὰ προσεύχωνται ὅλοι μέσ᾽ στὸ σπίτι. Γιατί; Ὑπάρχει μιὰ ἰ­δέα με­γαλειώδης, ὅτι τὴ νύχτα, ὅταν τὸ ρολόι χτυ­πάῃ δώδεκα, ὅλη ἡ φύσις (ὁ ἥλιος, τὸ φεγγάρι, τὰ ἄστρα, τὰ πλανητικὰ συστήματα, οἱ κο­μῆ­τες, οἱ γαλαξίες, ὅ,τι ὑπάρχει στὸ σύμπαν), ὅλες οἱ οὐράνιες σφαῖρες ποὺ στροβιλίζονται στὸ ἄπειρο –εἶνε μιὰ ἰδέα πατερική–, ὅτι ὅλα σταματοῦν. Ἐνῷ τρέχουν μὲ ἰλιγγιώδη ταχύτητα, σταματοῦν γιὰ ἕνα λεπτό, καὶ τρόπον τι­νὰ συμμετέχουν καὶ αὐτὰ στὸ καθῆκον τῆς προσ­ευχῆς, προσ­εύχονται καὶ ὑμνοῦν μὲ τὸ δικό τους τρόπο τὸν Κύριο. «Αἰνεῖτε αὐτὸν ἥ­λιος καὶ σελήνη, αἰνεῖτε αὐτὸν πάντα τὰ ἄ­στρα καὶ τὸ φῶς…, οἱ οὐρανοὶ τῶν οὐρα­νῶν…» (Ψαλμ. 148,3-4).
Μέσα στὴν ἀκολουθία τοῦ Μεσονυκτικοῦ λέγεται καὶ τὸ ὡραιότατο ἐκεῖνο τροπάριο, ποὺ ταιριάζει τὴν ὥραν αὐτή· «Ἰδοὺ ὁ Νυμφί­ος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός· καὶ μακάριος ὁ δοῦλος ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα· ἀνάξιος δὲ πάλιν ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν, ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθῇς, ἵνα μὴ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς· ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅ­γι­ος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ, ὁ Θεὸς ἡμῶν· διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς».
Ἀφοῦ λοιπὸν ἡ Ἐκκλησία καθιέρωσε τὸ Με­σονυκτικό, κάλεσα κ᾽ ἐγὼ ἀπόψε τὸν πιστὸ λαό. Συγκεντρωθήκαμε ἐδῶ στὴν ἐκκλησία, γιὰ νὰ εὐχαριστήσουμε τὸ Θεό, ποὺ μᾶς ἀξίωσε νὰ φτάσουμε στὸ τέλος τοῦ ἔτους –αὐτὴ εἶνε ἡ τελευταία νύχτα–, καὶ νὰ τὸν παρακαλέσουμε γιὰ τὸν καινούργιο χρόνο, ποὺ ἀνατέλλει στὸν ὁρίζοντα τῆς ἀν­θρωπότητος.
Εἶπαν μερικοί, ὅτι τὴν τελευταία αὐτὴ νύχτα τοῦ ἔτους καὶ τῆς εἰσόδου στὴν Πρωτοχρο­νιά, τὴν ὥρα ποὺ οἱ ἄλλοι στὰ σπίτια καὶ στὰ κέν­τρα στρώνονται στὸ χαρτοπαίγνιο, δι­ασκεδάζουν, τραγουδοῦν, χορεύουν, τρῶνε, πί­νουν καὶ με­θοῦν, δὲν εἶνε δυνατὸν νὰ μαζευτῇ κόσμος στὴν ἐκκλησία γιὰ προσευχή. Κάποιος μοῦ εἶπε· –Δέσποτα, τί εἶν᾽ αὐτὸ ποὺ ἔκανες; οὔτε πέντε ἄνθρωποι δὲν θὰ ἔρθουν· εἶνε ζήτημα ἂν θὰ ἔρθουν καὶ παπᾶδες…
Χαίρομαι λοιπὸν ἀπόψε, ποὺ βλέπω, ὅτι ὁ ναὸς εἶνε γεμάτος ἀπὸ ἐκκλησίασμα. Αὐτὸ μὲ συγ­κινεῖ· ἀποδεικνύει, ὅτι ὁ πιστὸς λαὸς παραπάνω ἀπὸ τὰ χαρτοπαίγνια, τοὺς χορούς, τὰ τραγούδια καὶ ὅλες τὶς διασκεδάσεις, παραπάνω ἀπὸ τὴν κοσμικὴ ζωή, ὁ λαὸς αὐτὸς μέ­σα στὰ βάθη τῆς καρδίας του ἔχει τὸν Κύριον ἡ­μῶν Ἰησοῦν Χριστόν, πιστεύει στὸν Κύριο. Ὅ­πως στὸ Ἅγιο Ὄρος τὴ νύχτα χτυπᾶνε τὰ σή­μαντρα καὶ οἱ μοναχοὶ μαζεύονται γιὰ προσ­ευχή, ἔτσι κ᾽ ἐ­σεῖς ἀπόψε ἀφήσατε τὰ σπίτια σας καὶ ἤρθατε ἐδῶ στὴν ἐκκλησία δείχνον­τας τὴν ἀγάπη σας στὸ Θεό.
Ἐὰν ἔχετε προθυμία καὶ ζῆλο, μπορεῖ νὰ ξανακάνουμε παρόμοια νυκτερικὴ προσευχή. Καὶ ἂν σᾶς φωνάξω κάποια ἄλλη φορά, νὰ δώσετε πάλι τὸ παρὼν ὅλοι ὅπως ἀπόψε. Ἂς χορεύουν οἱ ἄλλοι, ἂς διασκεδάζουν οἱ ἄλλοι, ἂς γλεντοῦν οἱ ἄλλοι, ἂς ὀργιάζουν οἱ ἄλλοι· ἐμεῖς θὰ ἀποδείξουμε, ὅτι δὲν ὑπάρχει μόνο ὁ λαὸς τοῦ χοροῦ καὶ ὁ λαὸς τῶν διασκεδάσε­ων, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἕνας ἄλλος λαός, λα­ὸς ποὺ πιστεύει στὸ Χριστό, λαὸς ποὺ τηρεῖ τὶς ἱερὲς παραδόσεις, λαὸς ποὺ ἀκολουθεῖ τοὺς ποιμένες του.
Θὰ σᾶς καλέσω πάλι σὲ νυκτερινὴ προσ­ευ­χὴ ὅ­ταν πλησιάσουν οἱ ἀπόκριες, γιὰ νὰ τελέ­σουμε τότε ὄχι ἁπλῶς τὸ Μεσονυκτικό, ποὺ διαρκεῖ λίγη ὥρα, ἀλλὰ νὰ τελέσουμε κανονικὴ Ἀγρυπνία, ἀπὸ τὶς 10 τὸ βράδυ μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες. Τὴν ὥρα ποὺ ἄλ­λοι θὰ ξενυχτοῦν σὲ κέντρα διασκεδάσεως, τὴν ὥρα ποὺ ἄλλοι θὰ βρίσκωνται σὲ χοροδιδασκαλεῖα, ἐ­μεῖς νὰ καθίσωμε ἐδῶ μέσα στὴν ἐκκλησία μέ­χρι τὶς πρωινὲς ὧρες, γιὰ νὰ δοξάζουμε, νὰ εὐχαριστοῦμε καὶ νὰ παρακαλοῦμε τὸ Θεό.

* * *

Δίνω λοιπὸν τὴν εὐλογία μου σὲ ὅλον αὐτὸ τὸ λαό, ὁ ὁποῖος ἀπόψε βρίσκεται ἐν κατανύξει μέσα στὴν ἐκκλησία. Εὐλογῶ τὶς οἰκογένειες τῶν πιστῶν Χριστιανῶν, τοὺς ἄντρες τὶς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά, εὐλογῶ τὰ τίμια ἔρ­γα σας· εὐλογῶ τὰ σπίτια καὶ τὰ νοικοκυριά σας, τὴν πόλι καὶ τὴν ἐπαρχία μας ὅλη, καὶ αὐ­τοὺς ἀκόμα ποὺ ἀπὸ ἄγνοια μένουν μακριὰ ἀπὸ τὸν ἐκ­κλησιασμὸ καὶ τὰ μυστήρια.
Εὔχομαι ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ νὰ ἐπικρατή­σῃ παντοῦ σὲ ὅλο τὸν κόσμο· καὶ νὰ δώσῃ ὁ Θεός, ὥστε καὶ τὸ νέο ἔτος νὰ ἔλθῃ μὲ ὑγεία, χαρὰ καὶ εὐλογία, μὲ ἀρετὴ καὶ δικαιοσύνη, καὶ ἔτσι νὰ τιμοῦμε πάντα τὶς ἑορτὲς τοῦ Θεοῦ.
«Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ἁγίου Πνεύματος» νὰ εἶνε μαζὶ μὲ ὅλους σας (θ. Λειτ.).
Ἀπόψε στὸ σπίτι, σᾶς παρακαλῶ, μὴν πιά­σῃ καν­εὶς χαρτιὰ στὰ χέρια του. Μετὰ τὴν ἀ­κολουθία αὐτὴ σᾶς παρακα­λῶ μὴν ἀρχίσετε χοροὺς καὶ διασκεδάσεις. Ἡ γλῶσσα σας νὰ γί­νῃ μιὰ κιθάρα καὶ νὰ ὑμνῇ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ὑπὸ τὶς προϋποθέσεις αὐ­τὲς πιστεύω, ὅτι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ θά ᾽νε πάν­τα μαζί σας. Ὁ Θεὸς μαζί σας, ἀγαπητά μου πνευματικὰ τέκνα.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης Κυριακὴ > Δευτέρα 31-12-1967 > 1-1-1968)