Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΑ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 1857

Ὕψωσις τοῦ τιμίου Σταυροῦ
14 Σεπτεμβρίου
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

O ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΤΑΠΑΤΕΙΤΑΙ

«Πορεύεσθε ὀπίσω αὐτοῦ εἰς τὴν πόλιν καὶ κόπτετε καὶ μὴ φείδεσθε τοῖς ὀ­φθαλμοῖς ὑμῶν καὶ μὴ ἐλεήσητε· πρεσβύτερον καὶ νεανίσκον καὶ παρθένον καὶ νήπια καὶ γυναῖκας ἀποκτείνατε εἰς ἐξάλειψιν, ἐπὶ δὲ πάντας, ἐφ᾽ οὕς ἐστι τὸ σημεῖον, μὴ ἐγγίσητε· καὶ ἀπὸ τῶν ἁγίων μου ἄρξασθε» (Ἰεζ. 9,5-6).

Τίμιος ὁ σταυρὸς τοῦ Κυρίου, ἀγαπητοί μου, παραπάνω ἀπὸ σαπφείρους καὶ διαμάντια καὶ στέμματα βασιλικά· καὶ ἔτσι τὸν τιμοῦσαν, ὅπως εἴπαμε, οἱ Χριστιανοὶ τῶν πρώτων αἰώνων μὲ τὴ θερμὴ πίστι καὶ φλογερὴ ἀγάπη καὶ σταθερὴ ἐλπίδα τους. Ἡ τιμὴ στὸ σταυρὸ εἶ­νε γνώ­ρι­σμα τῶν γνησίων ὀρθοδόξων Χριστι­ανῶν.
Ἀλ­λὰ ποιά τιμὴ ἀποδίδουν στὸ «τρισμακάρι­­στον ξύλον» καὶ «ζωηφόρον φυτὸν» οἱ σημερινοὶ λεγόμενοι χριστιανοὶ τοῦ αἰῶνος μας στὴ γωνία αὐτὴ τῆς γῆς ποὺ λέγεται Ἑλλάς; Ἀξιοθρήνητη ἡ συμπεριφορὰ τῶν πολλῶν. Δειλοί, ψυχροί, ἀδιάφοροι, ἄπιστοι, λησμό­­νησαν τὸν τίμιο σταυρό. Ὄχι πιὰ στὸ σταυρὸ ἀλ­λὰ στὴν τέχνη, στὴν ἐπιστήμη, στὴν εὐφυΐα, στὴ δύναμι, στὴν πολιτική, στὰ ἀξιώματα, στὸν πλοῦτο, ἐκεῖ ἔχουν στηρίξει ὅλες τὶς ἐλπίδες τους. Ταλαίπωροι ἄνθρωποι! γι᾽ αὐτὰ καυχᾶ­σθε; Χτίζετε πάνω στὴν ἄμμο. Τὸ καύχημά σας σύντομα θὰ κενωθῇ, ἐνῷ τὸ καύχημα τοῦ ἀπο­στόλου Παύλου γιὰ τὸ σταυρὸ θὰ μένῃ αἰώνιο.

* * *

Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι πολὺ χειρότεροι. Αὐτοὶ ὄχι μόνο δὲν ἀποδίδουν τι­μὴ στὸ σταυρό, ἀλλὰ καὶ προσπαθοῦν νὰ τοῦ ἀφαιρέ­σουν κάθε τιμὴ καὶ νὰ τὸν ῥίξουν στὸ βόρβορο. Εἶ­νε ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ· εἶνε οἱ βλάσφη­μοι. Κι αὐτοὶ δὲν εἶνε λίγοι. Δὲν ὑπάρχει πόλις καὶ χωριὸ ποὺ νὰ μὴν ἀκούγεται βλασφημία τοῦ σταυροῦ. Δὲν περνάει μέρα ποὺ νὰ μὴν ὑβρίζε­ται μὲ τὶς χυδαιότερες λέξεις. Τί εἶ­νε οἱ βλάσφημοι; Ἑβραῖοι, Τοῦρ­κοι, ἀλλόθρησκοι; Ὄ­χι. Ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Αὐτοὶ βλασφη­μοῦν τὸν Ἐσταυρωμένο. Ὦ γῆ, πῶς δὲν ἀνοίγεις νὰ καταπιῇς τοὺς βλασφή­μους; ὦ ποταμοὶ καὶ θά­λασσες, πῶς δὲν ὑψώνετε τὴ στάθμη σας νὰ πνίξετε τοὺς ὑβριστὰς τοῦ σταυροῦ; Οἱ βλάσφημοι εἶνε ὅμοιοι καὶ χειρότεροι ἀπὸ τοὺς σταυρωτάς, ποὺ κάτω ἀπ᾽ τὸ σταυρὸ χλεύαζαν καὶ βλασφημοῦσαν «τὸν Κύριον τῆς δόξης» (Α΄ Κορ. 2,8). Νέοι σταυρωταὶ οἱ βλάσφημοι!
Ἀλλ᾽ ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι, ποὺ κατ᾽ ἄλ­λους τρόπους ἀτιμάζουν τὸν τίμιο σταυρό. Θέλετε παραδείγματα; Νά μερικά.
⃝ Πρῶτον. Ἐνῷ σὲ ἄλλες χῶρες, ὅταν γίνον­ται ἐκλογές, οἱ ἐκλογεῖς ἐκφράζουν τὴν προτίμησί τους σ᾽ ἐκεῖνον ποὺ θέλουν νὰ ἐκλέξουν μὲ διάφορα σημεῖα (π.χ. μὲ τὸ γράμμα Χ), ἐδῶ βρήκαμε πρόχειρο διακριτικὸ σημεῖο τὸν σταυρό. Σταυροὶ στὰ ψηφοδέλτια ὅλων τῶν κομμάτων. Ἀλλὰ τί θέσι ἔχει, παρακαλῶ, ὁ σταυρός, τὸ σύμβολο τῆς θείας ἀγάπης, σὲ πο­­λιτικὲς διαμάχες; Εἰρήνη θὰ βγῇ ἀπὸ τὶς κάλπες ἢ ἀλληλοφάγωμα τῶν πολιτῶν ὑπὸ διάφο­ρες μορφές; Καὶ ὅμως σταυρὸς εἶνε τὸ σῆ­μα πο­λιτικῆς ἐκλογῆς. Καὶ βλέπεις ἀθέους καὶ ἀ­πίστους νὰ βάζουν σταυρὸ στὰ ψηφοδέλτια καὶ ἔτσι νὰ ἐκλέγουν πρόσω­πα ποὺ καμ­μιά σχέσι δὲν ἔχουν μὲ τὸν χριστι­­ανισμό, ἀνθρώπους ποὺ εἶνε «ἐχθροὶ τοῦ σταυ­ροῦ τοῦ Χριστοῦ, ὧν τὸ τέ­λος ἀπώλεια, ὧν ὁ Θεὸς ἡ κοιλία» (Φιλ. 3,18-19). Αὐ­τοὶ ἐκλέγονται μὲ σταυρούς. Καὶ μετὰ τὶς ἐκλογὲς εὐθυμογράφοι τῶν πολιτικῶν ἐφημε­ρίδων θὰ βροῦν ὡς ὕλη τοὺς λίγους ἢ πολλοὺς σταυροὺς γιὰ νὰ πουλοῦν πνεῦμα καὶ νὰ εἰρωνεύ­ωνται. Νέα αὐτὴ διαπόμπευσις τοῦ σταυροῦ, ποὺ ῥίχνεται ἑκατομμύρια φορὲς στὴν κοπριὰ τῆς πολιτικῆς διαμάχης. Καὶ ἐρωτῶ· εἶνε μικρὴ ἡ ἀσέβεια αὐτή; Ἀλλὰ νά κι ἄλλη, βαρύτερη.
⃝ Δεύτερον. Μηχανικοὶ καὶ ἐργολάβοι χαράζουν κατὰ διαστήματα στὸ ἔδαφος σταυροὺς πάνω σὲ πέτρες τῶν δημοσίων ὁδῶν, καὶ αὐ­τοὶ καταπατοῦνται ἀπὸ ζῷα καὶ ἀνθρώπους. Νέα αὐτὴ ἐκδήλωσι «τιμῆς» στὸ σταυρό.
⃝ Τρίτον. Σὲ σπίτια ἀλλὰ καὶ σὲ προαύλια να­ῶν στὰ δάπεδα ἔχουν τοποθετηθῆ πλακάκια ποὺ ἔχουν ὡς διακόσμησι τὸν τύπο τοῦ σταυροῦ· ἔτσι ὁ τίμιος σταυρός, ζωγραφισμέ­νος ἐ­πάνω στὶς πλάκες αὐτές, καταπατεῖται κάθε μέρα ἀπὸ τοὺς ἐνοίκους, καὶ κανείς δὲν φρίττει. Χριστιανὸς ἀπὸ τὴν Πελοπόννησο γρά­φει μὲ πόνο ψυχῆς, ὅτι σὲ ὑπονόμους ὁδῶν τῆς πρωτευούσης τοῦ νομοῦ τους εἶδε πλακάκια μὲ τὸν τίμιο σταυρὸ καὶ σὲ ἐ­ρώτησί του, ἀπὸ ποῦ ἦρθαν τὰ πλακάκια, τοῦ εἶπαν, ἀ­πὸ τὴ Θεσ­σαλονίκη, ἐκεῖ χύθηκαν. Ἑβραῖοι τὰ κατα­σκεύασαν; Ὄχι. Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες εἶνε οἱ κατα­σκευασταί, οἱ πωληταὶ καὶ οἱ ἀγορασταὶ ἀλλὰ καὶ ὅσοι τὰ βλέπουν καὶ τὰ καταπατοῦν. Ἄλ­λη κι αὐτὴ προσβολὴ στὸν τίμιο σταυρό.
⃝ Τέταρτον. Σὲ ὡρισμένα αὐτοσχέδια παιχνίδια, τὰ παιδιὰ χαράζουν στὸ ἔδαφος σχήματα σταυροῦ, τὰ ὁποῖα καὶ πατοῦν στὶς διάφορες φάσεις τοῦ παιχνιδιοῦ. Κανένας δάσκαλος ἢ γονεὺς δὲν τοὺς εἶπε κάτι. Κι αὐτό, φαίνεται, ἀποτελεῖ ἐκδήλωσι τιμῆς πρὸς τὸν σταυρό!
⃝ Πέμπτον. Σὲ κεντρικοὺς ναοὺς πόλεων καὶ χωριῶν βλέ­πει κανεὶς καθαρὰ σὲ στρωμένα χαλιὰ νὰ εἶνε κεντημένα σχήματα σταυροῦ. Καὶ τὰ χαλιὰ τὰ πατοῦν οἱ πιστοί, οἱ διάκονοι, οἱ πρεσβύτεροι καὶ οἱ ἀρχιερεῖς. Τὴν ὥρα τῆς δημοσίας λατρείας ὁ σταυρός, ἐνῷ ἀπὸ τοὺς ψάλτες ἀνυμνεῖται, ἀπὸ τὰ πόδια ὅλων καταπατεῖται. Καὶ κανείς δὲν συγκινεῖται.
Ἔτσι τιμᾶται ἀπὸ τοὺς συγχρόνους Ἕλληνες ὁ τίμιος σταυρός. Ἀλλὰ οἱ περιπτώσεις ποὺ ἀναφέραμε ἀποτελοῦν περιφρόνησι, ὕβρι, ἐμπαιγμό, χλευασμό, βλασφημία πρὸς τὸν τίμιο σταυρὸ καὶ οἱ δρᾶστες βρίσκονται μέσα στὸν κλοιὸ τῆς παραβάσεως τοῦ ΟΓ΄ (73ου) Κα­νόνος τῆς ἐν Τρούλλῳ ΣΤ΄ Οἰκουμενικῆς Συνό­δου, ὁ ὁποῖος ἀφορίζει ὅσους χαράζουν στὸ ἔ­δαφος τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ ὁρίζοντας· «…Καὶ νῷ καὶ λόγῳ καὶ αἰσθήσει τὴν προσκύνησιν αὐ­τῷ ἀπονέμοντες, τοὺς ἐν τῷ ἐδάφει τοῦ σταυροῦ τύπους ὑπό τινων κατασκευαζομένους ἐξ­αφανίζεσθαι παντοίως προστάσσομεν»· διατάζει δηλαδὴ τὴν ἐξάλειψι τῶν σταυρῶν αὐτῶν.
Ἀλλὰ ποιός θὰ φροντίσῃ γιὰ τὴν ἐξάλειψι τῶν σταυρῶν ἀπὸ τὸ ἔδαφος; ποιός θὰ μεριμνήσῃ γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῶν νόμων τῆς Ἐκ­κλησίας; ποιός θὰ φωνάξῃ καὶ θὰ διαμαρτυρη­θῇ; Οἱ φύλακες τῶν νόμων. Ποιοί εἶνε οἱ φύ­λακες; Οἱ κατὰ τόπους ἀρχιερεῖς, στὴν περιφέρεια τῶν ὁποίων σημειώνονται κρούσματα τῆς ἀσεβείας. Αὐτοί, ποὺ φέρουν στὰ στήθη τους ὡς στόλισμα χρυσοῦς σταυρούς, αὐτοὶ περισ­σότερο ἀπ᾽ ὅλους ἂς φροντίσουν γιὰ νὰ τι­μᾶται ὁ σταυρός. Καὶ ἂν οἱ ἀρχιερεῖς ἀδιαφο­ρήσουν, τότε ἡ τήρησι τῶν νόμων τῆς Ἐκκλησί­ας ἐπαφίεται στοὺς πιστούς, ποὺ ἀποτελοῦν «τὸ μικρὸν ποίμνιον» (Λουκ. 12,32), τὸν εὐσεβῆ λαό. Οἱ πιστοὶ ἂς μὴ περιμένουν νὰ ἐκδοθῇ ἐγκύκλι­ος τοῦ ἀρ­χιερέως τους ἢ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Ἂς γίνουν κατὰ χωριὰ καὶ πόλεις ὁμάδες καὶ ἂς ἐξ­αλείψουν τοὺς κατὰ γῆς σταυρούς. Μία μικρὴ ὁμά­δα νέων στὴν Κύμη – Εὐβοίας ἐξαφάνισε μέσα σ᾽ ἕνα 24ωρο ὅλους τοὺς σταυροὺς ποὺ ἦταν χαραγμένοι πάνω σὲ πέτρες τῶν δη­μοσί­ων ὁ­δῶν καὶ ἡ πόλις ἀνέπνευσε ἀπὸ τὴν ὀργὴ τοῦ Κυρίου. Αὐτὸ ποὺ ἔκαναν αὐτοί, ἂς κάνουν καὶ ἄλλοι νέοι, μαθηταὶ κατηχητικῶν σχολείων.

* * *

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, σᾶς ὁμιλῶ μὲ πόνο ψυχῆς. Τὰ πλακάκια στὸ πάτωμα, οἱ πλάκες τῶν ὑπονόμων, τὰ χαλιὰ τῶν ναῶν, τὰ λιθόστρωτα σὲ δρόμους ποὺ φέρουν σταυρούς, ὅλα αὐτὰ δὲν εἶνε εὐχάριστα σημάδια. Εἶνε σύννεφα σκοτεινὰ ποὺ προμηνύουν καταιγίδα. Εἶνε πρόδρομοι, σημεῖα τοῦ ἀντιχρίστου. Δάκτυλος μασονικὸς ἐργάζεται γιὰ ν᾽ ἀ­πομακρύνῃ τὴν πατρίδα ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξο πίστι.
Οἱ ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ πληθύνονται. Κ᾽ ἐ­μεῖς τί κάνουμε; Ἂς κινηθοῦμε ἐπὶ τέλους, ἂς ἀνανήψουμε ἀπὸ τὸ λήθαργο, ἂς ἀνατρέ­ψου­με τὰ σχέδια τῶν ἐχθρῶν τῆς πίστεως. Μὲ ἔν­τονο, μὲ σφοδρὸ ἀγῶνα ἂς ἐξαλείψουμε τὴν ποικιλόμορφη βλασφημία κατὰ τοῦ σταυροῦ. Τιμὴ στὸ σταυρό! ἂς εἶνε τὸ σύνθημα τῆς ἐξ­ορμήσεως. Γλῶσσες βλασφήμων, πάψτε πιὰ νὰ βλασφημῆτε τὸ σταυρό, τὰ ὅσια καὶ τὰ ἱε­ρὰ τῆς ἀμωμήτου πίστεώς μας. Κι ὅπου ὑπάρχει πλάκα μὲ σταυρὸ καὶ καταπατεῖται ἀπὸ ζῷα καὶ ἀνθρώπους, ἂς ξερριζωθῇ μέσα σὲ μιὰ νύχτα. Εὐλογημένα τὰ χέρια ποὺ θὰ τὴν ξερριζώσουν. Θὰ ἔχουν τὴν εὐλογία τῶν ἁγίων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ στὸ ἑξῆς καμμία πλέον πλάκα μὲ χάραγμα τοῦ σταυροῦ νὰ μὴ τεθῇ σὲ σπίτι Ἑλληνικό. Ὀρθόδοξοι, πάψτε ν᾽ ἀγοράζετε τέτοιες πλάκες.
Τιμὴ στὸ σταυρό! Γιατὶ ἀλλιῶς, ἂν ἐξακολου­θήσῃ ἡ ἀσέβεια στὸ σταυρὸ καὶ ὁ σταυ­ρὸς ὑ­βρίζεται μπροστὰ στὰ μάτια μας, φοβᾶ­μαι μήπως πραγματοποιηθῇ ἐναντίον μας τὸ 9ο κεφάλαιο τῆς προφητείας τοῦ Ἰεζεκιήλ. Με­λετῆστε το καὶ θὰ φρίξετε. Δὲν θὰ προφθάνουμε νὰ κα­τασκευάζουμε σταυροὺς γιὰ μνήματα! Οἱ ὑ­βρισταὶ καὶ καταπατηταὶ τοῦ σταυροῦ θὰ τιμωρηθοῦν.
Ἀλλά, σταυρὲ τοῦ Κυρίου, ἐσταυρωμένε Κύ­­ριε, «μὴ στήσῃς» ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς «τὴν ἁ­­μαρτίαν ταύτην» (Πράξ. 7,60). Μετανοοῦμε καὶ ζητοῦ­με τὸ ἔλεός σου.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

________

Β΄ μέρος ἄρθρου ἀπὸ τὸ περιοδικὸ «Σπίθα» (τ. 134/Σεπτ. 1952), τὸ βιβλίο Σημεῖα τῶν καιρῶν (Ἀθῆναι 1953, σσ. 188-198) καὶ τὸ βιβλίο Ὁ τίμιος Σταυρός (Ἀθῆναι 1995, σσ. 76-97).