ερίοδος Δ΄ – Ἔτος ΙΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 834 (2)

Τῆς ὁσίας Συγκλητικῆς
5 Ἰανουαρίου 2022

Η οσια Συγκλητικη

Ἡ ἐποχή μας, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἐπο­χὴ φοβερῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὸ Θεό. Πολλὰ σημάδια τὸ μαρτυροῦν. Μεταξὺ τῶν σημεί­­ων ποὺ βοοῦν ὅτι ὁ κόσμος ἐξέκλινε ἀπὸ τὸ δρόμο τοῦ Κυρίου εἶνε καὶ ἡ ἀποστροφή, ἡ ἀπέχθεια, τὸ μῖ­σος, ποὺ αἰσθάνεται ὁ σημε­ρινὸς κόσμος πρὸς ὅ,τι ὁ Κύριος ἀγαπᾷ καὶ συνιστᾷ, καὶ μάλιστα πρὸς τὴν παρθενικὴ ζωή.

Ἡ παρθενικὴ ζωὴ εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ὁ Χριστὸς ἀγαπᾷ περισσότερο, ἐκεῖνο ποὺ κήρυξε ὡς τὴν κορυφὴ τῆς εὐαγγελικῆς ἀρε­τῆς, καὶ πρὸς αὐ­τὴν κάλεσε καὶ καλεῖ τὶς ψυ­χὲς ἐ­κεῖ­νες ποὺ ἑλκύονται ἀπὸ τὴν καθαρότητα καὶ θέλουν νὰ ζήσουν κάτι ἀνώτερο.
Γιὰ τὴν παρθενικὴ ζωή, ποὺ εἶνε τὸ μυρίπνοο ἄνθος τῆς εὐαγγελικῆς ἀρετῆς, ὁ κόσμος ἐκφράζεται περιφρονητικά. Ὅταν ἀ­κου­στῇ ὅτι ἕνας νέος ἢ μία νέα, ἀπὸ τοὺς χιλιάδες νέους καὶ νέες ποὺ ζοῦν σήμερα, ἀποφά­σισε ν᾿ ἀκολου­θήσῃ τὴν ὁδὸ τῆς τελείας αὐ­τα­παρνήσεως, τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀφοσι­ώσε­ως στὸν Κύριο, ὁ κόσμος ἐξανίσταται. Φίλοι καὶ συγγενεῖς, ἀδιάφοροι ὣς τώρα γιὰ τὸ συγκεκριμένο πρόσωπο καὶ ἀμέτοχοι στὰ ὅ­σα ἀντιμετωπίζει, αἴφνης κινητοποιοῦνται, ἐν­διαφέρονται τώρα γιὰ τὸ καλό του τάχα, καὶ μὲ ποικίλα μέσα ἀγωνί­ζον­ται ν᾽ ἀποτρέψουν τὴν ψυ­χὴ αὐτὴ ἀπὸ τὸ δρόμο ποὺ ἐπιθυμεῖ ν᾽ ἀ­κολουθήσῃ. Καὶ ἂν μὲν τὸ κατορθώ­σουν, νιώθουν ὅ­τι νίκησαν καὶ θριαμβολογοῦν· ἂν ὅμως ἀποτύχουν, τότε στρέ­φονται μὲ λύσσα ἐναντίον ἐκείνων ποὺ ὑποπτεύον­ται ὅτι συν­ετέλεσαν στὸ νὰ λάβῃ ὁ νέος ἢ ἡ νέα μιὰ τέτοια ἡρωικὴ ἀπόφασι.
Οἱ ταλαίπωροι! Δὲν θέλουν νὰ τὸ καταλάβουν, ὅτι ὁ πόθος τῆς παρθενικῆς ζωῆς καὶ πολιτείας προέρχεται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κύριο καὶ σὰν σπόρος οὐράνιος σπείρεται καὶ ῥιζώνει στὶς ἐκλεκτὲς ψυχές· καὶ ὅ,τι σπείρει ὁ οὐ­ρανός, δὲν μπορεῖ νὰ τὸ ξερριζώσῃ ὅλη ἡ γῆ. Τί λόγια πικρίας, διαβολῆς καὶ συκοφαν­τίας βγαίνουν ἀπὸ τὰ στόματα τῶν ἐχθρῶν τῆς παρθενικῆς ζωῆς! Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶνε αἱρετικοί, παρθενομάχοι, θεομάχοι. Διότι, ἂν εἶνε αἵρεσι τὸ νὰ ἐμποδίζῃ κάποιος τὸ γάμο (βλ. Α΄ Τιμ. 4,3), πολὺ περισσότερο εἶνε αἵρεσι τὸ νὰ ἐμποδίζῃ κανεὶς τὴν παρθενικὴ ζωή.
Ἀλλὰ οἱ κήρυκες τῆς ἀληθείας δὲν πρέπει νὰ δειλιάσουν. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, παρ᾿ ὅλη τὴν πολεμικὴ τοῦ σαρκικοῦ καὶ ὑλόφρονος κόσμου κατὰ τῆς παρθενικῆς ζωῆς, δὲν πρέπει νὰ ὑποστείλῃ τὴ σημαία τῆς ἀληθείας. Ἀντιθέτως ἔχει ἱερὰ ὑποχρέωσι νὰ κηρύξῃ καὶ στὸ θέμα αὐτὸ ὅ,τι εἶπε ὁ Κύριος, ὅ,τι ἔ­γραψαν οἱ μεγάλοι διδάσκαλοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅ,τι ἀπεφάνθησαν τοπικὲς καὶ οἰκουμενικὲς Σύνοδοι.
Ναί, «τίμιος ὁ γάμος» (Ἑβρ. 13,4), θεῖο μυστήριο· ἀλλὰ παραπάνω ἀπὸ τὸ γάμο εἶνε ἡ ἐν Χριστῷ ἀγαμία. Πολύτιμος ὁ γάμος σὰν τὸ ἀσήμι, ἀλλὰ ἡ παρθενικὴ ζωὴ πρέπει νὰ ἐκτιμᾶται σὰν χρυσά­φι. Καὶ γιατί, παρακαλῶ, μητέρες πρέπει νὰ λέγωνται μόνο ἐκεῖνες ποὺ γεννοῦν ἁπλῶς παιδιὰ –καὶ ποὺ πολλὲς φορὲς δὲν εἶνε εἰς θέσιν νὰ τὰ διαπαιδαγωγήσουν–, καὶ δὲν εἶνε ἄξιες τοῦ τίτλου τῆς μητέρας, τῆς πνευματικῆς μητέρας, ἐκεῖνες οἱ ἡρωίδες γυναῖκες ποὺ δὲν ἦλθαν μὲν σὲ γάμο, δὲν γέννησαν φυσικὰ παιδιά, ἀλλὰ ἀνέθρεψαν ξένα, περιέθαλψαν ὀρφανά, προστάτευσαν ἐγκαταλελειμμένα πλάσματα, διανυκτέρευσαν δίπλα στὸ κρεβάτι ἀσθενῶν, ἀνακούφισαν τὸν ἀνθρώπινο πόνο, στάλαξαν βάλσα­μο παρηγοριᾶς σὲ θλιμμένες καρδιές, καὶ ἔ­λειωσαν σὰν ἀναμμένες λαμπάδες ἐπάνω στὴν ἀγάπη τοῦ πλησίον;

* * *

Μία τέτοια πνευματικὴ μητέρα, ἡ ὁποία ἀ­πέκτησε χιλιάδες πνευματικὰ παιδιὰ ποὺ τὴν ἀγάπησαν παραπάνω ἀπὸ τὶς σαρκικές τους μητέρες, ὑπῆρξε ἡ ἁγία Συγκλητική, τὴν ὁ­ποία ἑορτάζουμε.
Ἡ ἁγία Συγκλητικὴ γεννήθηκε στὴν Ἀλεξάνδρεια γύρω στὰ τέλη τοῦ τρίτου (Γ΄) αἰῶ­νος. Οἱ γονεῖς της ἦταν εὐσεβεῖς καὶ πλούσιοι, καὶ κατάγονταν ἀπὸ τὴ Μακεδονία. Ἡ κόρη αὐ­τὴ ἦταν ὄχι μόνο περίβλεπτη γιὰ τὴν κα­ταγωγὴ καὶ τὴν κοινωνικὴ θέσι τῶν γονέων της, ἀλλὰ καὶ στολισμένη μὲ ὅλα ἐκεῖνα ποὺ οἱ ἄν­θρωποι θεωροῦν τερπνὰ καὶ εὐχάριστα. Πολλοὶ νέοι τὴν ζήτησαν σὲ γάμο λόγῳ τῆς ὡ­ραιότητός της, τῆς μεγάλης περιουσίας της, καὶ τῆς εὐγενείας τῶν γονέων της. Ἀλλ᾿ ἡ σώφρων καὶ ἡρωικὴ κόρη δὲν ἄκουγε. Εἶχε στραμμένο τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά της στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀγαποῦσε τὴ σιωπή, τὴν ἐγκράτεια, τὴν ἄσκησι, τὴ νηστεία. Ἀσκήτευε μέσα στὸ πατρικό της σπίτι, ἀλλὰ κατὰ τέτοιο τρόπο ὥστε νὰ διαφεύγῃ τὴν προσοχὴ τῶν ἄλλων.
Μετὰ τὸ θάνατο τῶν γονέων της μοίρασε σὲ φτωχοὺς ὅλη τὴν περιουσία της καὶ μαζὶ μὲ μία μικρότερη τυφλὴ ἀδελφή της ἀποσύρθηκε σὲ ἕνα ταπεινὸ σπιτάκι ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι. Ἐκεῖ ἀπὸ ἕναν πρεσβύτερο ἔγινε μοναχὴ καὶ δέχθηκε τὸ μοναχικὸ σχῆμα.
Στὸ ἀναχωρητήριο αὐτὸ ἄρχισε νὰ δέχεται τὶς νέες ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια, ποὺ τὴν ἐπισκέπτονταν, καὶ τοὺς δίδασκε τὴν ἐν Χριστῷ ζωή. Ἡ φήμη της διαδόθηκε σὲ ὅλη τὴν Αἴγυπτο. Ὅ,τι ἦταν ὁ μέγας Ἀντώνιος γιὰ τοὺς ἄν­τρες, ἦταν ἡ ἁγία Συγκλητικὴ γιὰ τὶς γυναῖ­κες.
Γιὰ τὴν ὁσία Συγκλητικὴ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέει, ὅτι αὐτὴ ἦταν ἡ παρθένος ἐκείνη ποὺ φιλοξένησε μέσα στὸ σπήλαιο τὸν μέγα Ἀθανάσιο κατὰ τοὺς διωγμούς του· κι ὅτι ὁ μέγας Ἀθανάσιος, ποὺ ἔγραψε τὸν βίο τοῦ μεγάλου Ἀντωνίου, συνέγραψε καὶ τὸν βίο τῆς ὁσίας Συγκλητικῆς, τὴν ὁποία παρουσιάζει ὡς ὑπόδειγμα εὐαγγελικῆς ἀρε­τῆς γιὰ τὶς γυναῖκες.
Τὸ σύγγραμμα αὐτὸ περιέχει πλούσια διδά­γματα, βαθειὰ νοήματα, σοφὰ ἀποφθέγματα, ὅλα ἀποστάγματα ἐμπειρίας πνευματικῆς ζωῆς, καὶ ἐκφράζει τὸ ὑγιὲς φρόνημα τῆς Ὀρ­θοδοξίας περὶ γάμου καὶ ἀγαμίας. Ζωγραφίζει τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενικῆς ζωῆς, ἀλλὰ καὶ ἐφιστᾷ τὴν προσοχὴ τῶν παρθένων γυναι­κῶν, ποὺ διάλεξαν τὸ δρόμο αὐτὸ τοῦ Κυρίου. Ὁ δρόμος αὐτὸς δὲν εἶνε κάποια κοσμι­κὴ ἄνεσις. Ὄχι. Ξερρίζωμα κακιῶν, νέκρωσις πονηρῶν ἐπιθυμιῶν, ἀπάρνησις τοῦ κόσμου, συνεχὲς μαρτύριο. Σταυρὸς εἶνε ἡ μοναχικὴ ζωή, σταυρὸς ἰσόβιος. Καὶ ἂν ἡ παρθένος δὲν προσέξῃ, μπορεῖ νὰ καταποντισθῇ, ἐνῷ ἀντιθέτως μία ἔγγαμη γυναίκα, ἂν προσέχῃ καὶ ἔ­χῃ στὴν καρδιά της τὸν θεῖο φόβο, μπορεῖ νὰ σωθῇ. Γιὰ ὅλες καὶ γιὰ ὅλους εἶνε μέγας ὁ κίν­δυνος, κηρύττει ἡ ὁσία. Πλέουμε ὅλοι, σὰν σὲ θάλασσα, ἀνάμεσα σὲ σκοπέλους καὶ ὑφάλους· ἔχουμε μεγάλη ἀνάγκη προσοχῆς.
Ἡ διδασκαλία, ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὸ στόμα τῆς ὁσίας Συγκλητικῆς εἶνε γλυκυτάτη. Μοιά­ζει μὲ κηρήθρα, καὶ οἱ ψυχὲς ποὺ ποθοῦν τὴν οὐ­ράνια διδασκαλία ἐντρυφοῦν σὰν μέλισσες στὸ πνευματικὸ αὐτὸ μέλι. Καὶ ὄχι μόνο ὅσοι καὶ ὅσες ζοῦν τὴν παρθενικὴ ζωή, ἀλλὰ καὶ ὅ­σοι καὶ ὅσες ζοῦν στὸν κόσμο καὶ παλεύουν μὲ ποικίλες δυσχέρειες, μποροῦν στὰ λόγια της νὰ βροῦν ἐποικοδομητικὴ διδαχή.
Συνιστοῦσε τὴν ἀγάπη ὡς διαρκῆ καὶ ἀκατά­παυστη πρόοδο τῆς ἀρετῆς. Ἡ σωτηρία μας εἶνε νὰ τηροῦμε τὴν ἐντολὴ τῆς διπλῆς ἀ­γάπης· «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν …ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου» καὶ «τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν» (Ματθ. 22,37-39). Τόνιζε πόσο σπουδαῖος εἶ­νε ὁ ἀγώνας γιὰ τὴ σωφροσύνη. Δίδασκε τὴν ἀξία τῆς ἀκτημοσύνης. Προέτρεπε νὰ λέμε τὰ ἐλαττώματα καὶ ὄχι τὰ προτερήματά μας, νὰ καταπολεμοῦμε τοὺς πονηροὺς λογισμούς, νὰ προσέχουμε ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς τῆς ὑπερηφανείας ἀλλὰ καὶ τῆς ἀπογνώσεως, νὰ διώχνουμε τὸ θυμό, τὴ μνησικακία, τὴν καταλαλιά. Ὑποδείκνυε τὴν ἀξία τῆς ταπεινοφροσύνης.
Ὅλοι ὠφελοῦνται ἀπὸ τὰ λόγια της, ἰδίως ὅ­μως οἱ ἀσθενεῖς ποὺ ἐπὶ μῆνες καὶ χρόνια βρίσκονται στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου· ἂν διαβάσουν τὸ βίο της, πολὺ θὰ παρηγορηθοῦν. Για­τὶ ἡ ὁσία Συγκλητικὴ πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς της προσεβλήθη ἀπὸ ἀλλεπάλληλες ἀρρώστιες καὶ ἔδειξε ἰώβειο ὑπομονή, δοξάζοντας καὶ εὐχαριστώντας πάντοτε τὸν Κύριο.

* * *

Εἴθε, ἀγαπητοί μου, ἡ μελέτη τοῦ βίου καὶ τῆς διδασκαλίας τῆς ὁσίας Συγκλητικῆς νὰ συντελέσῃ στὴν ἀναζωπύρωσι τοῦ θρησκευτικοῦ αἰσθήματος τῶν ὀρθοδόξων, ὥστε ν᾿ ἀ­ναφλεχθῇ τὸ πῦρ τῆς θεϊκῆς ἐκείνης ἀγάπης ποὺ ἦρθε ν᾿ ἀνάψῃ ὁ Κύριος ἐπὶ τῆς γῆς. Εἴθε πολλὲς καρδιὲς ν᾿ ἀγαπήσουν τὸν ἀληθινὸ Νυμφίο, τὸ Χριστό, ὅπως τὸν ἀγάπησε ἐκείνη. Ἔτσι θὰ φανῇ, ὅτι καὶ στὶς ἡμέρες μας ὁ Κύριος ἐξακολουθεῖ ν᾿ ἀπευθύνῃ τὴν πρόσ­κλησι «Ἀκολούθει μοι» (Ματθ. 9,9) καὶ νὰ καλῇ σὲ ὑπέρτατη θυσία τὶς ἐκλεκτὲς ψυχές.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Στοιχεῖα ἀπὸ τὸ ὁμώνυμο βιβλίο τοῦ ἐπισκόπου (Ἀθῆναι 1959). Ἐπιλογή, μεταγλώττισις 5-1-2002, ἐπανέκδοσις 7-12-2021.