Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2154

Τοῦ Μεγάλου Φωτίου
Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2019
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστινου Καντιώτου

NA EIMEΘΑ ΕΠΙΦΥΛΑΚΗ

————

————

Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2154

Προικισμενος ορθοδοξος ποιμεναρχης

Η στασι του απεναντι στoν παπισμo

Θαυμαστός, ἀγαπητοί μου, ὁ μέγας Φώτιος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ ὁ­ποίου τὴν ἱερὰ μνήμη τιμᾷ σήμερα ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Πολυτάλαντος προσωπικότης μὲ πολυσχιδῆ δρᾶσι. Ἕνας ὅμως τομεὺς τῆς δραστηριότητός του προκάλεσε καὶ προκαλεῖ διαφωνίες· εἶνε ἡ στάσι του ἀπέναντι στὸν πα­πισμό· τώρα καὶ ἐδῶ ἔχουμε φιλοπαπικούς. Ὁ ἅγιος Φώτι­ος εἶνε ἰσχυρὸς πολέμιος τοῦ πα­πισμοῦ καὶ ἐδῶ οἱ θιγόμενοι ἐναντιώνον­ται.

* * *

Ὁ ἱερὸς Φώτιος πολέμησε τὸν παπισμὸ ὡς θηρίο τῆς Ἀποκαλύψεως «ἀναβαῖνον ἐκ τῆς ἀ­βύσσου» ( Ἀπ. 11,7· 17,8). Ὁ παπισμός, ὅπως βεβαιώ­νει ἡ ἱστορία, εἶνε ἐχθρὸς τῆς Ὀρθοδο­ξίας. Φθείρει τὴν πίστι καὶ τὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας. Θέλετε νὰ δῆτε τί εἶνε ὁ παπισμός; Εἶνε σύν­ολο αἱρέσεων. Νὰ ποῦμε μερικὲς καινοτο­μί­ες του, ὄχι ὅλες ἀλλὰ τὶς κυριώτερες.
Πρώτη καινοτομία. Τὸ ἄλφα τῆς Ὀρθοδο­ξίας εἶνε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, ποὺ σημειώ­νει ὁ πιστὸς ἐ­πάνω του μὲ ἑνωμένα τὰ τρία δάκτυλα καὶ σημαίνει· Χριστέ, ποὺ ἤσουν στὸν οὐρανὸ καὶ κατέβηκες στὴ γῆ καὶ πῆρες σάρκα καὶ αἷμα ἀπὸ τὰ ἄχραντα αἵματα τῆς ὑπερ­αγίας Θεοτόκου, «μνήσθητί μου, ὅταν ἔλ­θῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42)· βάλε με στὰ δεξιά σου, ὄχι ἀριστερὰ στὴν κόλασι. Αὐτὸς εἶ­νε ὁ κανο­νικὸς ὀρθόδοξος σταυρός. Οἱ παπικοὶ ὅμως κάνουν τὸ σταυρό τους ὄχι μὲ τὰ τρία ἀλλὰ μὲ τὰ πέντε δάκτυλα. Μικρὸ εἶνε αὐτό;
Δεύτερη καινοτομία ἔκαναν στὸ ἱερὸ βάπτισμα. Ἀντὶ νὰ βυθίζουν ὅλο τὸ σῶμα τοῦ βα­πτιζομένου στὸ νερό, αὐτοὶ κατήργησαν τὴν βύ­θισι, ποὺ εἰκονίζει τὸν θάνατο τοῦ παλαι­οῦ ἀν­θρώπου καὶ τὴν συσταύρωσί του μὲ τὸ Χριστό, καὶ θέσπισαν τὸν ῥαντισμό· ῥαντίζουν τὰ παιδιά, δὲν τὰ βαπτίζουν, τ᾽ ἀφήνουν ἀβάπτιστα.
Τρίτη καινοτομία εἶνε ἡ ἀπαγόρευσι τοῦ γά­­μου γιὰ τοὺς κληρικούς. Ἡ Ὀρθοδοξία ἄφησε ἐλεύθερο τὸν κλῆρο, ἄλλος ν᾽ ἀκολουθῇ τὸν ἄ­­­γαμο καὶ ἄλλος τὸν ἔγγαμο βίο. Οἱ παπικοὶ ὑ­ποχρέωσαν ὅλο τὸν κλῆρο τους, ἀπὸ τὸν πάπα μέχρι τὸν τελευταῖο παπᾶ, νὰ μένουν ἄγαμοι, ἀντίθετα μὲ τὸ λόγο τοῦ Κυρίου ὅτι στὴν ἀγαμία «ὁ δυνάμενος χω­ρεῖν χωρείτω» (Ματθ. 19,12). Αὐτὸ ὅμως προκαλεῖ σκάνδαλα, ποὺ ἐκρήγνυν­ται κάθε τόσο στὴν Ἰταλία, τὴ Γαλλία καὶ ἀλλοῦ. Εἶνε κι αὐτὸ μιὰ σοβαρὴ καινοτομία.
Ἄλλη, τετάρτη καινοτομία, εἶνε ὅτι ὑποχρέωσαν ὅλους τοὺς λαοὺς ἡ λειτουργία νὰ τελῆται ὄχι στὴ γλῶσσα τοῦ κάθε ἔθνους ἀλλὰ παντοῦ μόνο στὴ λα­τινική, τὴν ὁποία θεωροῦν γλῶσσα ἱερή· τώρα γίνεται μιὰ προσπάθεια ν᾽ ἀπαλλαγοῦν οἱ ἄνθρωποι ἀπ᾽ αὐτὸ τὸ ζυγό.
Ἄλλη, πέμπτη, μεγάλη καινοτομία ἔκαναν στὸ μυστήριο τῆς θείας εὐχαριστίας. Ὁ λαὸς στοὺς παπικοὺς δὲν κοινωνεῖ τὸ αἷμα τοῦ Χρι­στοῦ, ἐνῷ ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε «Πίετε ἐξ αὐ­τοῦ πάντες» (Ματθ. 26,27). Σῶμα καὶ αἷμα δίνουν μόνο στοὺς κλη­ρικούς· στὸ λαὸ δίνουν ὄστια, μικρὸ ψωμάκι σὰν χαπάκι.
Ἄλλη, ἕκτη καινοτομία, σοβαρώτε­ρη, εἶνε ὅτι ἀλλοίωσαν τὸ Σύμβολο τῆς πίστε­ως, τὸ Πιστεύω, στὸ ὁποῖο δὲν ἐπιτρέπεται καμμία ἀπολύτως προσθήκη ἢ ἀφαίρεσις. Σὲ ἀρχαιολογικὰ μνημεῖα, ὅπως π.χ. ἡ Ἀκρό­πολις τῶν Ἀθηνῶν, δὲν ἐπιτρέπεται οὔ­­τε νὰ ξύσῃ κανεὶς ἐλαφρὰ ἕνα μάρμαρο· ὅποιος τὸ κάνῃ, πάει φυλακή· σκέπτον­ται ἀκόμη νὰ κάνουν μιὰ μεγάλη γυάλα καὶ νὰ σκεπάσουν μ᾽ αὐτὴν τὴν Ἀ­κρό­πολι, γιὰ νὰ τὴν προστατεύ­σουν ἀπὸ κάθε φθορά, φρον­­τίδα ποὺ ἀγγίζει τὰ ὅρια εἰδωλο­λατρίας. Ὦ σύγ­χρονοι εἰδωλολάτρες! ἀγαπῶ καὶ ἐκτιμῶ τὰ μνημεῖα τῶν ἀρχαίων προγόνων μας, ἀλλὰ εἶνε ἄλλο τὸ νὰ ἐκτιμοῦμε ἕνα ἔργο τέχνης καὶ ἄλ­λο τὸ νὰ τὸ ὑψώνουμε μέχρι τοῦ σημείου, ὥστε νὰ ἀ­φήνουμε τὰ παιδιά μας, τὰ ἔμψυχα ἀγάλμα­τα, ἀκάλυπτα στὴ διαφθο­ρά, καὶ νὰ καλύπτου­με ἄψυχα ἀ­γάλματα γιὰ νὰ τὰ προστατεύσουμε ἀ­πὸ τὴ φυσικὴ φθορὰ τοῦ χρόνου· αὐτὰ μιὰ μέρα θέλουμε – δὲν θέ­­λουμε θὰ γίνουν σκόνη, δὲν θὰ μείνῃ «λίθος ἐπὶ λίθου» (πρβλ. Λουκ. 19,44). Ὅ­πως λοιπὸν δὲν ἐπιτρέπεται νὰ ἐπιφέρῃ καν­εὶς ἀλ­λοίωσι σὲ ἕνα μνημεῖο τέχνης, ἔτσι δὲν ἐπιτρέπεται καὶ ὁποιαδήποτε ἀλλαγὴ στὸ ἀθά­νατο μνημεῖο τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τὸ Σύμβο­­λο τῆς πίστεώς μας. Οἱ παπικοὶ ὅμως τὸ ἔ­καναν. Ἐνῷ στὸ Πιστεύω ὁ­μολογοῦμε, «καὶ εἰς τὸ Πνεῦ­­μα τὸ ἅγιον …τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς –μόνον– ἐκπορευ­όμενον» (ἄρθρ. 8), αὐτοὶ προσ­έθεσαν «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ», λατινικὰ Φιλιόκβε (Filioque). Ἀνεπίτρεπτη μεταβολή, γιὰ τὴν ὁποία δὲν εἶνε καιρὸς νὰ ποῦμε ἐδῶ τὰ πρέπον­τα. Εἶνε μία αἵρεσι.
Ἂς ἀναφέρουμε τέλος καὶ τὰ ἑξῆς. Ὅπως ὁ ἑωσφόρος ὑπερηφανεύθηκε καὶ εἶπε, Θὰ στή­σω τὸ θρόνο μου πάνω ἀπὸ τὰ ἄστρα τ᾽ οὐ­ρανοῦ, θὰ γίνω σὰν τὸ Θεό (βλ. Ἠσ. 14,13-14), ἔ­τσι καὶ ὁ πάπας εἶπε· Παραπάνω ἀπ᾽ τὸ λαό, ἀ­π᾽ τοὺς ἱ­ε­ρεῖς, τοὺς ἐπισκόπους, τοὺς πατρι­άρχες, τὶς Οἰ­κουμενικὲς Συν­όδους, παραπάνω ἀπ᾽ ὅλους, εἶμαι ἐγώ, καὶ πέσετε ὅλοι νὰ προσκυνήσετε τὴν παντόφλα μου ὅπως ἄλλοτε προσ­κυνοῦ­σαν τὴν εἰκόνα τοῦ Ναβουχοδο­νόσορος. Ὁ πάπας ὑπεράνω ὅλων. Αὐτὸ εἶνε τὸ λεγόμενο πρωτεῖο καθὼς καὶ τὸ ἀλάθητο τοῦ πάπα.
Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ ἀντιστάθηκε σὲ ὅ­λες αὐτὲς τὶς καινοτομίες καὶ εἶπε στὸν πάπα ἕνα ἱ­στορικὸ «Ὄχι, δὲν σὲ προσ­κυνῶ», εἶνε ὁ ἱ­ε­ρὸς Φώτιος. Δὲν ὑποχώρησε, ἀντιστάθηκε.
Καὶ γενικὰ στὴν πολιτεία του, παρὰ τὶς «συμ­πληγάδες» ἀπ᾽ τὶς ὁποῖες πέρασε, ἔδειξε εὐ­θύτη­τα καὶ ἀγαθότητα. Ἀλλὰ τὸ πλήρωσε ἀ­κρι­­βά· ὑπέστη ἐξορίες, πρώτη καὶ δεύτερη. Τὴν τε­λευταία μάλιστα φορὰ τὸν ἐξώρισε – ποιός· ὁ αὐτοκράτωρ Λέων ὁ ΣΤ΄, τὸν ὁποῖο εἶ­­χε μαθη­τὴ καὶ τὸν δίδαξε γράμματα καὶ ἐπιστήμη! Αὐ­τὸς τὸν ὡδήγησε στὴν ἐξορία· καὶ ἐκεῖ ἔκλεισε τὰ μάτια του στὸν μάταιο τοῦτο κόσμο, ἀ­φοῦ δοκίμασε ὅπως ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος καὶ τὸ πικρὸ ποτήρι τῆς προδοσίας.

* * *

Αὐτὸς ἦταν, ἀγαπητοί μου, ὁ ἅγιος Φώτι­ος. Τί μᾶς διδάσκει ἡ μεγάλη αὐτὴ φυσιογνωμία; Δύο πράγματα· πρῶτον ὄχι ὑποχωρήσεις στὰ πάθη καὶ τὴν κακία, καὶ δεύτερον ὄχι ὑποχωρήσεις στὸ δόγμα καὶ τὴν ὀρθόδοξο πίστι.
⃝ Πρῶτον. Δὲν παρασύρθηκε ἀπὸ τὰ πολιτι­κὰ πάθη καὶ τοὺς ἀνταγωνισμοὺς τῶν ἐγκοσμί­ων ἀρχόντων, οἱ ὁποῖοι γιὰ δικούς τους λό­­γους ἐπενέβαιναν στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας πό­τε ὑπὲρ τοῦ ἑνὸς καὶ πότε ὑπὲρ τοῦ ἄλλου καὶ ἐξεθρόνιζαν ἢ εὐνοοῦσαν ἐκκλησιαστικὰ πρό­σωπα. Δέχθηκε τὸν θρόνο χωρὶς νὰ τὸ ἐ­πι­δι­ώξῃ, δὲν κινήθηκε πρὸς αὐτὸν ἀπὸ φιλοδο­ξία γιὰ νὰ κατακτή­σῃ τὸ ἀξίωμα, δὲν εἶχε κἂν σκέ­ψεις ἢ βλέψεις νὰ γίνῃ κληρικός, ἀ­φοῦ ἦταν ἤδη ὑψηλόβαθμος ἀξιωματοῦχος στὴν πο­λιτεία. Δὲν νικήθηκε ἀπὸ ἀνταγωνισμὸ καὶ μῖ­σος κατὰ τοῦ προκατόχου του ἁγίου Ἰγνατί­ου, δὲν ἀνταπέδωσε τὴν κακὴ συμπεριφο­ρὰ τῶν ἀκραίων ὀπαδῶν ἐκείνου, ἐπιδίωξε καὶ ἐ­πέτυχε τὴν συμφιλίωσι μαζί του καὶ μέχρι τέ­λους συμπαραστάθηκε μὲ υἱϊκὴ στοργὴ στὸ γῆρας του· γι᾽ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀνακηρύξει καὶ τοὺς δύο ἁγίους καὶ τοὺς μνημονεύει τὸν ἕνα δίπλα στὸν ἄλλο. Γενικὰ σήκωσε σταυρὸ καὶ ἔδειξε ἐνάρετη ζωή.
⃝ Τὸ δεύτερο δίδαγμα τοῦ Μεγάλου Φωτίου εἶνε ἡ στάσι του ἀπέναντι στὸν παπισμὸ καὶ οἱ ἀγῶνες του ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας μὲ λόγους ποὺ ἐξεφώνησε, μὲ θεολογικὰ ἔργα ποὺ συνέταξε καὶ μὲ ἱερὲς Συνόδους ποὺ συνεκάλεσε. Ὁ πάπας ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του προσπαθοῦσε ν᾽ ἁ­πλώσῃ τὰ πλοκάμια του στὴ Σικελία, στὴ Βουλ­γαρία, στὰ Βαλκάνια. Μαθαίνοντας ὅτι τὸ Βυζάντιο κάνει ἱεραποστολή, ἔστελνε ἐ­κεῖ «ἱεραποστόλους» νὰ διεκδικήσουν τοὺς νεοφωτίστους καὶ νὰ τοὺς μυήσουν στὶς παπικὲς καινοτομίες ὅπως τὸ Φιλιόκβε. Ἡ ἀντίστασι τοῦ ἁγίου Φωτίου στὸν παπικὸ ἐπεκτατισμὸ καὶ ὁ ἔλεγχος τῆς πλάνης τὸν κατέστησαν μισητό, «κόκκινο πανὶ» γιὰ τοὺς δυτικούς· ἔτσι ἐξηγεῖται τὸ μῖσος καὶ ἡ καταφορὰ ἐναντίον του.
Ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα ὁ παπισμὸς δὲν ἔ­χει ἀλλάξει οὔτε κατὰ κεραία· μᾶλλον προσ­έ­θεσε καὶ νέες κακοδοξίες. Γι᾽ αὐτό, συνε­χίζον­τας τὴν παράδοσι ἀπὸ τὸν Μέγα Φώτιο μέχρι τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλὸ καὶ ὅ­λους τοὺς διδασκάλους τῆς Ὀρθοδοξίας, ὀφείλουμε νὰ ἐ­παναλάβουμε τὸ δικό τους Ὄχι.
Φοβᾶμαι ὅτι σὲ καμμιὰ ἐπίσημη ἡμέρα θὰ δοῦμε στὴ μητρόπολι, μπροστά, δίπλα στὸν πρωθυπουργὸ – ποιόν; καὶ ἕναν καρδινάλιο!
Δὲν φταίει ὁ λαὸς, φταῖνε οἱ πνευματικοὶ ἡ­γέται, ποὺ τὸν ἄφησαν ἀφρούρητο ὥστε οἱ «ἀρουραῖοι» νὰ ῥοκανίζουν τὶς ῥίζες του.
Ὅπως πᾶμε, στὴν πατρίδα μας, ποὺ ὅπου νὰ σκαλίσῃς θὰ βρῇς κόκκαλα ἡρώων καὶ μαρτύ­ρων, σὲ λίγο θὰ ὑπάρχῃ κάθε καρυδιᾶς καρύδι, καὶ μόνο Ἕλληνες ὀρθόδοξοι δὲν θὰ ὑπάρχουν.
Ἀγώνας λοιπὸν στὰ ἴχνη τοῦ Μεγάλου Φωτί­ου. Ἀπευθύνομαι ἰδίως στοὺς νέους καὶ λέω· Παιδιὰ τοῦ Χριστοῦ, ἀξίζει νὰ θυσιασθῆτε γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία. «Σὺ δέ, ὦ νεότης, σύν­τρι­ψον τὸν κάλαμον καὶ γίνου στρατιώτης!», μιμη­τὴς τοῦ ἱεροῦ Φωτίου καὶ τῶν ἁγίων πατέρων.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Β΄ μέρος ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε στὴν αἴθουσα τῆς ὁδ. Ζωοδ. Πηγῆς 44 τὴν 6-2-1977 τὸ βράδυ μὲ ἄλλο τίτλο.
Καταγραφή, διαίρεσις, διευθέτησις καὶ σύντμησις 10-1-2019.