Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2226

Κυριακὴ Β΄ Λουκᾶ (Λουκ. 6,31-36)
29 Σεπτεμβρίου 2019
Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Μίση, ἔχθρες καὶ ἀδικίες βασίλευαν στὸν κόσμο, ἀγαπητοί μου, προτοῦ νὰ ἔλ­θῃ ὁ Κύριος στὴ γῆ. Παντοῦ ἦταν ὑψωμένη ἡ σημαία τοῦ μίσους. Ἀγάπη δὲν ὑπῆρχε· ἤ, καὶ ὅ­που ὑπῆρχε, ἦταν μιὰ ἀγάπη ἀτελὴς καὶ συμφεροντολόγος· εἶχε τὸ ὄνομα τῆς ἀγάπης, μὰ ἀγάπη δὲν ἦταν. Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς ἦρθε γιὰ νὰ σβήσῃ τὰ μίση καὶ νὰ ὑψώσῃ παντοῦ τὴ σημαία τῆς ἀγάπης. Ἦρθε νὰ διώξῃ τὴν ἔχθρα καὶ νὰ θεμελιώσῃ ἕνα νέο κόσμο ἐπάνω σὲ νέο θεμέλιο, τὸ θεμέλιο τῆς ἀγάπης. Τὴν ἀ­γά­­πη αὐτὴ δίδαξε πάντοτε, τὴν ἀγάπη διδάσκει καὶ στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.
Ποία λοιπὸν εἶνε ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ; Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶνε ὅπως ἡ ἀγάπη τοῦ κόσμου. Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, τὰ γνωρίσματα τῆς ἀληθινῆς ἀγάπης εἶνε τὰ ἑξῆς τρία. Ἀ­γαπᾷ κατὰ Θεὸν ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἀδικεῖ τὸν ἄλλο – πρῶ­τον, ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἐκδικεῖται τοὺς ἐ­χθρούς του – δεύτερον, καὶ τρίτον ἐκεῖ­νος ποὺ ἐλεεῖ καὶ συμπαθεῖ τοὺς πάσχοντας. Ἂς τὰ ἐξετάσουμε ὅμως αὐτὰ καλύτερα.

* * *

⃝ Πρῶτον, ὅποιος ἔχει τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ δὲν ἀδικεῖ κανένα. Καὶ γιὰ νὰ μὴν ἀδικῇ ποτὲ στὴ ζωή του, πρέπει νὰ θυμᾶται τὸν χρυ­σὸ κανόνα τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὸν ὁποῖο ἀρχίζει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο. Τί λέει ἐκεῖ ὁ Χριστός· «Κα­θὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄν­θρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως» (Λουκ. 6,31). Δηλαδή· ὅπως θέλετε νὰ φέρωνται οἱ ἄλ­λοι ἀ­πέναντι σ᾽ ἐσᾶς, ἔτσι νὰ φέρεστε κ᾽ ἐ­σεῖς ἀ­πέναντι σ᾽ αὐ­τούς. Καὶ γιὰ νὰ τὰ ἀναλύσουμε ἀκόμη περισ­σότερο τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ, λέμε τὰ ἑξῆς.

Τρία εἶνε τὰ σπουδαιότερα ἀγαθὰ τοῦ ἀν­θρώπου· ἡ ζωή, ἡ τιμή, καὶ ἡ περιουσία.
Ἡ ζωὴ εἶνε δῶρο θεῖο. Μόνο ὁ Θεὸς δημι­­ουργεῖ τὴ ζωὴ καὶ μόνο αὐτὸς ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ τὴν ἀφαιρέσῃ. Ἑπομένως ἐμεῖς δὲν ἔ­χουμε δικαίωμα ν᾽ ἁπλώσουμε τὸ χέρι καὶ νὰ βλάψουμε τὴ ζωὴ κανενός· ἀντιθέτως ἔ­χουμε χρέος νὰ προστατεύουμε καὶ νὰ βοηθοῦμε τὴ ζωὴ κάθε ἀνθρώπου. Θέλεις ἐσὺ νὰ ἐπιτεθῇ ὁ ἄλλος ἐναντίον σου μὲ μαχαίρι ἢ ἄλλο φονικὸ ὅπλο καὶ νὰ σοῦ ἀφαιρέσῃ τὴ ζωή; θέλεις νὰ σοῦ ῥίξῃ δηλητήριο μέσα στὸ φαγητό σου καὶ νὰ σὲ δηλητηριάσῃ; θέλεις νὰ σοῦ μεταδώσῃ τὰ μικρόβια τῆς ἀ­σθενείας ἀπὸ τὴν ὁποία πάσχει; Ὄχι βεβαίως. Ἔ λοιπόν, ὅπως ὁ ἄλλος θέλεις νὰ σεβαστῇ τὴ ζωή σου, ἔτσι κ᾽ ἐσὺ νὰ σέβεσαι τὴ ζωὴ τὴ δική του· νὰ τὴ θεωρῇς ἀπαραβίαστη.
Καὶ ὄχι μόνο τὴ ζωή του ἀλλὰ καὶ τὴν τιμή του. Γιατὶ καὶ ἡ τιμή, ἡ ὑπόληψις, τὸ καλὸ ὄνομα ὅπως λέμε, εἶνε μεγάλο ἀγαθό. Τί νὰ τὴν κάνῃς τὴ ζωὴ χωρὶς καλὸ ὄ­νομα, χωρὶς ὑ­πόληψι; Λοι­πὸν σὲ ἐρωτῶ· θέλεις ὁ ἄλλος νὰ σὲ διαβάλῃ ὡς κλέφτη, ὡς ἀνήθικο, ὡς καταχραστή; θέλεις ὁ ἄλλος ν᾽ ἀκονίζῃ τὴ γλῶσσα του ἐναν­τίον τῆς προσωπικῆς ἢ τῆς οἰκογενειακῆς σου τιμῆς; θέλεις μὲ τὰ λόγια καὶ τὶς διαδόσεις του νὰ ῥίξῃ λάσπη κατὰ τῆς τιμῆς τῆς γυναίκας σου, τῆς κόρης σου, τῆς ἀδελφῆς σου; θέλεις ὁ ἄλλος νὰ γί­νῃ ὁ δολοφόνος τῆς τιμῆς σου; Ὄχι, ὄχι! Ἀλ­λὰ τί θέλεις; Κανείς νὰ μὴν ἐκφράζεται ἐναν­­τίον σου καὶ τὸ ὄνομά σου νά ᾽νε τιμημένο. Ὅπως λοιπὸν ἐ­σὺ ἐ­πιθυμεῖς νὰ σέβεται ὁ ἄλλος τὴν τιμή σου, ἔτσι κ᾽ ἐσὺ νὰ σέβεσαι τὴν τιμὴ τοῦ δικοῦ του ὀνόματος. Πρόσεχε τὴ γλῶσ­σα σου, ζύγιζε καλὰ τὰ λόγια σου. Μὴ ῥίχνεις τὸ δηλητήριο τῆς συκοφαντίας ἐναντίον κανενὸς ἀθῴου συνανθρώπου σου.
Ἀλλὰ καὶ ἄλλο ἀγαθὸ ἔχει ὁ ἄνθρωπος· τὴν περιουσία. Χωρὶς περιουσία δὲν μπορεῖς νὰ συντηρήσῃς τὸν ἑαυτό σου, νὰ θρέψῃς τὰ παιδιά σου, νὰ ἐκπληρώσῃς τὶς οἰκογενεια­κὲς καὶ κοινωνικές σου ὑποχρεώσεις. Θέλεις λοιπὸν ὁ ἄλλος νὰ πάῃ καὶ νὰ βάλῃ φωτιὰ στὰ σπαρτά σου, νὰ κλέψῃ τὰ πρόβατά σου, νὰ ἀ­νοίξῃ τὰ χρηματοκιβώτιά σου; θέλεις νὰ σὲ δολιευθῇ καὶ νὰ σὲ ἀπατήσῃ; θέλεις νὰ σοῦ καταπατήσῃ τὸ οἰκόπεδό σου, νὰ κλέψῃ τὸν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου σου, νὰ γίνῃ τὸ παράσιτο εἰς βάρος τῆς περιουσίας σου; Ὄχι! Ἀλ­λὰ τί θέλεις· ὅλοι νὰ σέβωνται τὴν περιουσία σου. Ὅπως λοιπὸν ἐπιθυμεῖς οἱ ἄλλοι νὰ σέβωνται τὴν περιουσία σου, ἔτσι κ᾽ ἐσὺ νὰ δείχνῃς σεβασμὸ στὴν περιουσία κάθε συνανθρώπου σου. Τὸ ξένο πρᾶγμα, ἔστω καὶ μιὰ δραχμή, πρέπει γιὰ σένα νά ᾽νε σεβαστό.
Ὅταν λοιπὸν πρόκειται νὰ κάνῃς κάτι, βάζε τὸ χέρι στὴν καρδιὰ καὶ ρώτα τὴ συνείδησί σου· Αὐτὸ ποὺ πάω νὰ κάνω στὸν ἄλλο θέλω ἐγὼ νὰ μοῦ τὸ κάνῃ ἐκεῖνος; Ἔτσι θ᾽ ἀποφεύ­γῃς τὴν ἀδικία καὶ θ᾽ ἀνεβῇς τὸ πρῶτο σκαλοπάτι τῆς ἀγάπης. Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη ἔχει κι ἄλλα σκαλοπάτια.
⃝ Τὸ δεύτερο σκαλοπάτι εἶνε, καὶ ὅταν ὁ ἄλ­λος σὲ ἀδικῇ καὶ σὲ βλάπτῃ, ἐσὺ νὰ μὴν ἀνταποδίδῃς τὰ ἴσα, νὰ μὴν ἐκ­δικῆσαι. Τὸ γνωρίζω· ὅλοι ὅσοι ζοῦμε στὴν κοινωνία, λίγο ἢ πο­λὺ ἔχουμε δεχτῆ καὶ δεχόμαστε ἀδικίες· κάποιος, ξένος ἢ γείτονας ἢ καὶ συγγενής, θὰ μᾶς προσ­βάλῃ, θὰ μᾶς κλέψῃ, θὰ μᾶς συκοφαντήσῃ. Τί πρέπει λοιπὸν νὰ κάνουμε ἐμεῖς σὰν Χριστιανοί; Νὰ ἀντεπιτεθοῦμε, νὰ αὐτοδικήσουμε, νὰ τρέξουμε στὰ δικαστήρια;
Πρέπει βέβαια νὰ λάβουμε κάποια μέτρα, νὰ ἀμυνθοῦμε καὶ νὰ προστατευθοῦμε ἀπὸ τὴν κακία. Θὰ ὑπερασπίσουμε λοιπὸν τὰ δίκαιά μας· ἀλλὰ χωρὶς μῖσος καὶ χωρὶς νὰ μᾶς κυριεύσῃ τὸ πάθος. Δὲν πρέπει ν᾽ ἀφήσουμε τὸ θυμὸ νὰ κατακτή­σῃ τὴν ψυχή μας. Δὲν εἴ­μαστε στὸν καιρὸ τῆς παλαιᾶς διαθήκης καὶ δὲν θ᾽ ἀνταποδώσουμε «ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλ­μοῦ, ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος» (Ἔξ. 21,24. Λευ. 24,20. Δευτ. 19,21). Δὲν θ᾽ ἀνοίξουμε λάκκο γιὰ νὰ ῥίξουμε μέσα τὸν ἀντίδικό μας. Ἀλλὰ τί θὰ κάνουμε; Μᾶς τὸ λέει σήμερα καθαρὰ ὁ Κύριος· «Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν» (Λουκ. 6,35)! Θὰ δείξουμε ἀγάπη, γιατὶ κι αὐτὸς εἶνε πλάσμα τοῦ Θεοῦ, εἶνε ἀ­δελφός μας· αὐτὸ μᾶς διατάζει τώρα ὁ Κύρι­ος. Γιατὶ μόνο ἡ ἀγάπη μπορεῖ νὰ σβήσῃ τὴν πυρκαϊὰ τοῦ μίσους.
Ἔτσι, ἀγαπώντας τοὺς ἐχθρούς σου, ἀνεβαί­νεις τὸ δεύτερο σκαλοπάτι τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ μας. Ὑπάρχει ὅμως καὶ τρίτο ἀνώτερο.
⃝ Τὸ τρίτο σκαλοπάτι εἶνε νὰ εὐεργετῇς. Τ᾽ ἀ­κούσαμε σήμερα· «Ἀγαθοποιεῖτε», «Δανείζετε» καὶ «Γίνεσθε οἰκτίρμονες» (ἔ.ἀ. 6,35-36). Εἶνε ἡ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾷ δὲν μπορεῖ νὰ βλέπῃ ὀρφανὰ νὰ πεινοῦν, χῆρες νὰ λειώνουν στὸ καμίνι τῆς φτώχειας, σακάτηδες νὰ γυρνοῦν στοὺς δρόμους· καὶ ἐλεεῖ.
Ἡ ἐλεημοσύνη εἶνε ἡ καλύτερη τοποθέτησι τῶν χρημάτων. Ὑπάρχουν πολλὲς τράπεζες, μὲ διάφορα ὀνόματα, ποὺ ἀσφαλίζουν τὰ χρήματα· Ἐθνική, Ἀθηναϊκή, Ἀγροτική… Δίνουν καὶ τόκο. Ἀλλὰ ἡ καλύτερη τράπεζα ξέρετε ποιά εἶνε; Εἶνε ἡ τράπεζα τῆς ἐλεημοσύ­νης. Ὅ,τι δίνεις στοὺς φτωχούς, δὲν τὸ χάνεις· τ᾽ ἀφήνεις στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅ,τι κρατάει ὁ Θεὸς ἀσφαλίζεται καὶ αὐξάνεται. Ὅπου ἀλλοῦ νὰ βάλῃς τὰ χρήματά σου, δὲν θὰ ἔχῃς τόσο ἐπιτόκιο· καὶ ὑπάρχει κίνδυνος μιὰ μέρα ἀκόμη καὶ νὰ τὰ χάσῃς τελείως, ὅ­πως συνέβη πράγματι στὸ παρελθόν. Ἀλλὰ ὅσα θὰ καταθέσῃς στὴν τράπεζα τῆς ἐλεημο­σύνης δὲν θὰ χαθοῦν· θὰ σὲ περιμένουν στὸν οὐρανὸ καὶ θὰ τὰ βρῇς πολλαπλασιασμένα!
Ἂν σοῦ συμβῇ μάλιστα, αὐτὸς ποὺ βρίσκεται τώρα σὲ ἀ­νάγ­κη νά ᾽νε ἕνας ἐχθρός σου, ἐσὺ μὴ δείξῃς χαιρεκακία. Ἄκουσε τί σὲ συμβουλεύει ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιὰ τὴν περίπτωσι αὐτή· «Ἐὰν πεινᾷ ὁ ἐχθρός σου, ψώμιζε αὐ­τόν (=δίνε του νὰ φάῃ), ἐὰν διψᾷ, πότιζε αὐ­τόν· τοῦτο γὰρ ποιῶν ἄνθρακας πυρὸς σωρεύσῃς ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ (=κάνον­τας ἔτσι θὰ μαζέψῃς ἀναμμένα κάρβουνα πάνω στὸ κεφάλι του). Μὴ νικῶ ὑπὸ τοῦ κακοῦ, ἀλ­λὰ νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν (=μὴ νικιέσαι ἀ­πὸ τὸ κακό, ἀλλὰ νίκα τὸ κακὸ διὰ τοῦ ἀγαθοῦ)» (῾Ρωμ. 12,20-21). Ἔτσι ξέρει νὰ νικᾷ ἡ ἀγάπη· ἔτσι ἀφο­πλίζει, σκλαβώνει, καὶ τὸ μεγαλύτερο ἐχθρό.

* * *

Ἀγάπη! Νά, ἀδελφοί μου, ποιό εἶνε τὸ διακριτικὸ γνώρισμα τοῦ Χριστιανοῦ. Νά ἡ σκάλα ποὺ θὰ μᾶς ἀνεβάσῃ ἕως τὸν οὐρανό. Νά τὸ φάρμακο ποὺ χρειάζεται ἡ ἀνθρωπότης γιὰ νὰ βρῇ τὴ θεραπεία της.
Γι᾽ αὐτὸ ἂς προσπαθήσουμε νὰ ξερριζώσου­με τὸ ἀγκάθι τοῦ μίσους καὶ νὰ φυτέψουμε τὸ λουλούδι τῆς ἀγάπης. Ἂς τὸ καλλιεργήσουμε ὅσο μποροῦμε καλλίτερα· ἂς τὸ πο­τίζουμε μὲ τὸ δάκρυ τῆς προσευχῆς, ἂς τὸ λιπαίνου­με μὲ τὴν ἐλεημοσύνη, ἂς τὸ προστατεύουμε μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη, ἂς τὸ ἐνισχύουμε μὲ τὴ συγχώρησι καὶ τὴν πίστι.
Ἡ ἀγάπη εἶνε ἡ ῥίζα κάθε ἀγαθοῦ· αὐτὴ θὰ μᾶς χαρίσῃ τὴ εἰρήνη τῆς ψυχῆς, αὐτὴ θὰ μᾶς φέρῃ τὰ δῶρα καὶ τὶς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ, αὐ­τὴ θὰ μᾶς δώσῃ τὸ εἰσ­ιτήριο γιὰ νὰ μποῦμε στὸ ἀνάκτορο τοῦ Βασι­λέως, ὅπου μόνο ἀγάπη βα­σιλεύει· διότι «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί» (Α΄Ἰω. 4,8,16).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπὸ τὸ χειρόγραφο ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Θέρμου τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας καὶ πιθανῶς τὴν 5-10-1941. Ἀνάγνωσις, μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα, στοιχειοθεσία καὶ μικρὴ ἀναπλήρωσις 17-8-2019.