ΜΗΝ ΑΝΟΙΓΕΤΕ ΤΙΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

ΑΝΤΙΣΤΑΘΕΙΤΕ ΣΤΟΝ ΝΕΟ ΤΡΟΠΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΥ, ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ. ΑΝΟΙΞΤΕ ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ & ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΜΕ ΚΑΤΑΝΥΞΗ ΤΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ.
ΑΝΟΙΞΤΕ & ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ & ΜΗ ΦΟΒΑΣΤΕ.

Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΖ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2283

Μεγάλη Τρίτη βράδυ
14 Ἀπριλίου 2020
Toῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Στην κλιμακα του ερωτος!

«Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας» (δοξ. ἀποστ. αἴν. Μ. Τετ.)

Ἀπόψε πολλοὶ ἔρχονται στὸ ναὸ γιὰ τὸ τρο­πάριο τῆς Κασσιανῆς. Οἱ ὕμνοι τῆς Ἐκ­κλησίας ὅμως δὲν ἔγιναν, ἀγα­πητοί μου, μόνο γιὰ νὰ εὐχαριστοῦν τὰ αὐτιά μας· κάθε ὕμνος εἶνε ἕνα σύντομο κήρυγμα, ποὺ προσφέρεται ὄχι σὲ πεζὸ λόγο ἀλλὰ σὲ ποιητικὴ μορφή.
Τὸ τροπάριο ἀναφέρεται στὸ περιστατικὸ τῆς ἀλείψεως τοῦ Κυρίου μὲ μύρο ἀπὸ μία γυναῖκα τὶς παραμονὲς τῶν ἀ­χράντων παθῶν (βλ. Ματθ. 26,6-13. Μᾶρκ. 14,3-9). Εἶνε ἀριστούργημα, διαμάντι τῶν ποιημάτων τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Ὁ ποιητὴς δὲν εἶνε ἄντρας· εἶνε μία γυναίκα, ἡ Κασσιανή. Ἔζησε σὲ ἐποχὴ ποὺ τὸ θρησκευτικὸ συναίσθημα συγ­κι­νοῦσε τὶς εὐγενι­κὲς καρδιὲς καὶ ἔ­φερνε δάκρυα στὰ μάτια. Ἔ­ζησε τὸν καιρὸ τοῦ Βυζαντίου, καὶ εἶνε γνωστὴ ἡ ἀ­φορ­­μὴ γιὰ νὰ γράψῃ τὸ ποίημα αὐτό.
Ἡ Κασσιανὴ ἦταν μία ἀπὸ τὶς νεάνιδες ποὺ παρουσιάστηκαν τὸ 830 μ.Χ. στὰ ἀνά­κτορα, γιὰ νὰ διαλέξῃ ἀπ᾽ αὐτὲς τὴν σύζυ­­γό του καὶ μέλλου­σα βασίλισσα ὁ νεα­ρὸς αὐτοκράτωρ Θεόφιλος (829-842 μ.Χ.). Στὴν αἴ­θουσα τοῦ Τρικλίνου εἶ­χε συγκεν­τρω­θῆ ὅ,τι ἐκλεκτὸ εἶχε νὰ παρουσιάσῃ ὁ γυναικεῖος κόσμος τῆς αὐτοκρατορίας. Οἱ κό­ρες ἐκεῖνες δὲν ἦταν μόνο καλλονὲς ἀπὸ πλευ­ρᾶς σωματικῆς ἐμφανίσεως – αὐτὸ θὰ θύμιζε καλ­λιστεῖα Χόλλυγουντ ποὺ καταδικάζου­με γιατὶ εὐτελίζουν τὴ γυναῖκα· ἦταν διαλεγμέ­νες μία πρὸς μία γιὰ τὸ πνευματικὸ κυρίως κάλ­λος καὶ τὴν ἀρετή τους. «Καλλιστεῖα» ὑψη­λοῦ ἐπιπέδου γίνονταν τότε στὰ ἀνάκτορα.
Ὁ Θεόφιλος, λένε οἱ ἱστορι­κοί, κρατοῦσε ἕνα χρυσὸ μῆλο, γιὰ νὰ τὸ δώσῃ σ᾽ ἐκεί­νην ποὺ θὰ διάλεγε. Μετὰ ἀπὸ μερικὰ βήματα στάθηκε μπροστὰ στὴν ἔξοχη ὀμορφιὰ τῆς Κασσι­ανῆς. Ἀλλὰ γιὰ νὰ τὴ δοκιμάσῃ ρώτησε· –«Ὡς ἆρα διὰ γυ­ναικὸς ἐρρύη τὰ φαῦλα;», ἀπ᾽ τὴ γυναῖκα ἀλή­θεια προῆλθαν τὰ κακά; Ἡ Κασσιανή, εὐφυὴς καὶ ἑτοιμόλογη, δὲν δέχθηκε τὴν προσβολὴ τοῦ γυναικείου κόσμου καὶ ἀπήν­τησε· –«Καὶ διὰ γυναικὸς πηγάζει τὰ κρείττονα» (Μ. Ἰατροῦ, Πόθεν καὶ Διατί, σ. 463). Ἂν ἀπὸ τὴν Εὔα προῆλθαν τὰ χειρό­τερα γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα (τὸ προ­πατορικὸ ἁμάρτημα), ἀλλ᾽ ἀπὸ τὴν Παναγία μας προῆλθε ὅ,τι πιὸ καλὸ ὑπάρχει, ἡ σωτηρία μας.
Ἡ γυναίκα εἶνε ἢ ἡ σωτηρία ἢ ἡ καταστρο­φὴ τοῦ κόσμου. Λόγῳ τῆς ψυχοσυνθέσεώς της ἀ­ποτελεῖ ἰσχυρὸ μαγνήτη. Δὲν μπορεῖ νὰ νο­η­θῇ κόσμος χωρὶς γυναῖκα, οὔτε ἀνθρωπότης χω­ρὶς ἄνδρα. Ἡμίτομο εἶ­νε ὁ ἄνδρας καὶ ἡμίτομο ἡ γυναίκα, ἔλεγε ὁ Κο­ραῆς· μὲ τὴν ἕνωσί τους ὁ ἄνθρωπος ὁλοκλη­ρώ­νε­ται. Ἡ γυναίκα λοιπόν· ἢ εἶνε ἄγγελος καὶ μὲ τὰ φτερά της ὑψώνει τὸν ἄνδρα της σὰν ἄλ­λη Βεατρίκη τοῦ ποιητοῦ μέ­χρι τὰ ἄστρα κ᾽ εἶνε εὐτυχὴς ὁ ἄντρας ποὺ ἔ­χει τέτοια γυναῖκα, ἢ γίνεται σατα­νᾶς καὶ ῥίχνει τὸν ἄντρα στὸν πυθμένα τοῦ ᾅδου.
Ἡ ἀπάντησι ποὺ ἔδωσε ἡ Κασσιανή, μολον­ότι ὀρθή, δὲν ἄρεσε στὸν Θεόφιλο. Δυσαρε­στημένος ἀπομακρύνθηκε καὶ ἔδωσε τὸ μῆ­λο σὲ ἄλλη, σὲ μία σεμνὴ κόρη τῆς Παφλαγο­νίας, τὴν Θεοδώρα (ἐκείνην ποὺ συνετέλεσε ἔπειτα στὴν ἀναστήλωσι τῶν ἱερῶν εἰκόνων).
Καὶ ἡ Κασσιανή; Ἦταν τώρα ῥάκος. Πα­ρὰ λί­­γο βασίλισσα, καὶ γιὰ μιὰ ἀπάντησι ἔ­χασε τὸ στέμ­μα. Ἦταν αὐτὴ ποὺ ἀπέτυχε στὸν ἔρωτά της.
Θὰ μακρύνῃ ὁ λόγος ἂν ἀναφερθῶ στὴν ψυχολογία τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀποτυγχάνει στὸν ἔρωτα. Λύ­πη βέβαια αἰσθάνεται καὶ ὁ ἄν­τρας – ὁ νέος ὅταν ἀποτυγχάνῃ, ἀλλὰ τὸ τραῦμα τῆς τίμιας γυναίκας εἶνε βαθύτερο. Ὁ ἄντρας εὐκολώτερα ἀ­πομακρύ­νεται ἀπὸ αὐτὴν ποὺ ἀγάπησε, ἡ ἁγνὴ γυναίκα δύσκολα ἀποσπᾶ­ται ἀπ᾽ τὸ ἴνδαλμα τῆς ἀγάπης της καὶ κλαίει πικρά. Δὲν μιλᾶμε γιὰ τὰ γύναια ἐκεῖνα ποὺ θητεύουν στὸν ἀγοραῖο ἔρωτα κι ἀλλάζουν τοὺς ἄν­τρες σὰν πουκάμισα· μιλᾶμε γιὰ γυναῖ­κες ποὺ λένε «Σὲ καὶ μόνον καὶ αἰωνίως».
Πληγώθηκε πολὺ ἡ Κασσιανή. Ἀλλὰ πίστευε στὸ Θεό, καὶ ἡ πίστι τὴν ὡδήγησε ὄχι σὲ ἀπελ­πισία καὶ αὐτοκτονία ὅπως ὁ Ἰούδας, ἀλλὰ σὲ μία ἀνώτερη ἐπιλογή. Ἔχασε ἕναν ἄντρα, ἀ­πὸ αὐτοὺς ποὺ γρά­φονται μὲ ἄλφα μικρό, μὰ κέρδισε τὸν Ἄνδρα μὲ ἄλφα κεφαλαῖο, τὸν Νυμ­φίο τῶν ψυχῶν. Ὑπάρχει, ἀδελφοί, κάποιος –τὸ εἶπε ὁ ἀ­πόστο­λος (βλ. Β΄ Κορ. 11,2)– ποὺ ἀξίζει ν᾽ ἀγαπήσουμε μὲ ὅλη τὴν καρδιά μας καὶ ποὺ μόνο χυδαῖες ψυχὲς δὲν μποροῦν ν᾽ ἀγαπήσουν· ὁ Χριστός! Αὐτὸς εἶνε «ὁ νυμφίος ὁ κάλλει ὡραῖ­ος παρὰ πάντας ἀνθρώπους», ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας (ἀπόστ. ὄρθρ. Μ. Τρίτ.). Σ᾽ αὐτὸν λοιπόν, τὸν Ἰησοῦ τὸ Ναζωραῖο, ἔ­στρεψε ἡ Κασσιανὴ τὴν ἀγάπη της. Βρῆκε αὐτὸ ποὺ ζητοῦ­σε· καὶ κάτω ἀπ᾽ τ᾽ ἀ­στέρια τοῦ οὐρανοῦ, περνοῦσε ὧ­ρες μιλώντας μαζί του ἐρωτικὰ ἐν τῇ καρδίᾳ. Ὁ μεγάλος ἔρωτας, ὁ οὐράνιος, νίκησε τὸν μι­­κρὸ ἔρωτα, τὸν ἐπίγειο. Ἔτσι λυτρώθηκε ἡ Κασ­σιανὴ ἀπὸ ἐκείνη τὴν περιπέτεια.
Κακῶς νομίζουν μερικοὶ ὅτι στὸ ποίημά της, ποὺ μιλάει γιὰ ἁμαρτωλὴ γυναῖκα, ἐννοεῖ τὸν ἑαυτό της. Ἡ Κασσιανὴ ἔζησε ἁγνή, ἁγνότα­τη, δὲν ἐγνώρισε ἐπαφὴ μὲ ἄνδρα. Θέμα της ἔχει τὴν ἁμαρτωλὴ ἐκείνη πού, ὅπως εἴπαμε, πρὸ τοῦ πάθους πλησίασε τὸν Κύριο, ἔ­σπα­σε ἕνα μυροδοχεῖο, ἔχυσε τὸ πολύτιμο μύ­ρο καὶ τὰ ἀκόμη πολυτιμότερα δάκρυά της, ἄ­λειψε τὰ πό­δια του, τὰ ἐσπόγγισε μὲ τὰ μαλλιά της, καὶ ἔ­κλαψε γιὰ τ᾽ ἁ­μαρτήματά της. Γύρω ἀπὸ τὴ μετάνοια αὐ­τῆς στρέφεται ὅλο τὸ ποίημα.

* * *

Ζωγραφίζονται ἐδῶ δύο πράγματα· ἀφ᾽ ἑ­νὸς μὲν τὸ βάθος ὅπου φτάνει μιὰ ἁ­μαρτωλὴ ψυχή, καὶ ἀφ᾽ ἑτέρου τὸ ὕψος ὅπου τὴν ἀνεβά­ζει ἡ μετάνοια. «Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀ­σέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας». Ἐφιστῶ τὴν προ­σοχή σας στὶς λέξεις «Οἶ­στρος ἀκολασίας».
Τί εἶνε ὁ «οἶστρος»; Ὅσοι ζήσατε ἀγροτικὴ ζωή, καταλαβαίνετε. «Οἶ­στρος» εἶνε τὸ ἐνοχλητικὸ ἐκεῖνο ἔντομο, ἡ ἀλογό­μυγα ἢ τάβανος, ποὺ πάει τὸ καλοκαίρι στὰ ζῷα. Βλέπεις τὸ βόδι καί, ἐνῷ τρώει ἥ­συχα τὸ χορτάρι στὸ λιβάδι, ξαφνικὰ τινάζεται, συστρέφει τὴν οὐρά του, τρέχει, πηδάει φράχτες, γκρεμίζει τοιχώ­ματα, χτυπάει τὰ πόδια, τινάζει χώματα, σκάβει τὴ γῆ μὲ τὰ κέρατά του· λὲς κ᾽ ἔ­παθε ἀ­μόκ, τρελλάθηκε. Τί συμβαίνει; Πῆγε ἡ μῦγα, ὁ «οἶστρος», μπῆκε στὸ ῥουθούνι του, τὸ ἐρε­θίζει καὶ φτάνει σ᾽ αὐτὴ τὴ μανιώδη κατάστασι.
Ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἕνας ἄλλος χειρότερος «οἶστρος», ἡ ἀκολασία, ποὺ πλήττει μικροὺς – μεγάλους. Δυστυχισμένη ἡ γενεά μας· θὰ μεί­νῃ στὴν ἱστορία ὡς αἰώνας Σοδόμων καὶ Γομόρ­ρας. Κυριαρχεῖ ἡ θεωρία τοῦ Φρόυντ, ὅ­τι τὸ μόνο ποὺ ὑπάρχει στὸν κόσμο εἶνε τὸ σέξ. Γι᾽ αὐτὸ ὁ κόσμος βυθίστηκε στὴ διαφθορά.
Παιδὶ μονάκριβο, ἀριστοῦχος, ὅταν ἔμπλε­­ξε μ᾽ ἕνα κορίτσι, ἡ ἀπόδοσί του μειώθηκε, με­λαγχόλησε, κ᾽ ἔκανε ἀπόπειρα αὐτοκτονίας.
Διαβάσατε πρὸ ἡμερῶν τί ἔγινε; Νέος ἐρ­γα­τικός, ποὺ δούλευε στὶς οἰκοδομὲς καὶ συν­τη­ροῦσε τοὺς γονεῖς του, ὅταν τὸν ἔπιασε ὁ «οἶ­στρος ἀκολασίας», ἔχασε τὰ λογικά του. Μὲ τὸ σφυρὶ ποὺ ἔχτιζε ἔσπασε τὸ κεφάλι τῆς ἐρωμένης του, καὶ μετὰ αὐτοκτόνησε!
«Οἶστρος ἀκολασίας»! Ποιοί ἐγ­κληματίες τὸν ἔσπειραν στὴν εὐγενικὴ ψυχὴ τῶν νέων μας; Ταινίες; αἰσχρὰ θεάματα; ἢ γυναῖκες ἁ­μαρτω­λές; Δὲν μισῶ τὶς γυναῖκες αὐτές, τὶς κλαίω· ἂν εἶ­χα ἐξουσία, θὰ τὶς παίρναμε, νὰ τὶς καθαρίσουμε, νὰ γίνουν τίμιες νοικυρές.

* * *

Παιδιὰ καὶ νέοι, γονεῖς καὶ ἐκπαιδευτικοί· τέτοια διδάγματα μᾶς προσφέρει ἡ Κασσιανή.
Ὁ ἔρωτας εἶνε κρασί. Τὸ κρασὶ σὲ λογικὴ ποσότητα εὐφραίνει, τονώνει· σὲ ὑπερβολι­κὴ χρῆσι προκαλεῖ μέθη. Αὐτὸ ἔπαθαν τὰ παλ­ληκάρια τοῦ Ὀδυσσέως ἀπὸ τὴ μυθικὴ Κίρκη· μὲ τὰ πο­τηράκια, ποὺ τοὺς κέρασε αὐτή, οἱ ἥ­ρωες ἐκεῖνοι τῆς Τροίας μεταβλήθηκαν σὲ τε­τράποδα, ἔγιναν χοῖροι. Ἕνας μόνο ἀντιστάθηκε καὶ δὲν ἤπιε, ὁ Ὀδυσ­σεύς, καὶ ἔτσι ἔμεινε ἄνθρωπος. Ἡ Κίρκη εἰκονίζει τὸν αἰσχρὸ ἔρωτα, τὰ ποτήρια εἰκονίζουν τὴν ἡδονή.
Παιδιά, σᾶς παρακαλῶ ἐν ὀνόματι τοῦ Ναζω­ραίου καὶ τῆς ἁγίας Κασσιανῆς, κρατηθῆτε μα­κριὰ ἀπὸ τὸν «οἶστρον τῆς ἀκολασίας». Μέχρι τὴν ἡμέρα τοῦ γάμου ἁγνοί, καθαροί, ἀ­μό­λυντοι, σὰν τὰ χιόνια τοῦ Ὀλύμπου.
Πιστέψτε καὶ ἀκοῦ­στε με· δὲν ὑπάρχει ὡραι­ότερη ζωὴ ἀπὸ τὴν παρθενία. Εἶνε ἀρετὴ ἑλ­ληνική· τὴν τίμησαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας χτίζον­τας τὸν Παρθενῶνα στὴν Ἀκρόπολι.
Ὑπάρχουν ἔρωτες μικροὶ – ἀσήμαντοι, καὶ ἔ­­ρωτες μεγάλοι. Τέτοιοι εἶνε· ὁ ἔρωτας γραμμά­των, ἐπιστήμης, μορφώσεως! Παραπάνω; Ἀνεβαίνετε, παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος, τὴν κλίμακα τοῦ ἔρωτος. Ἔρωτας γραμμάτων, ἐπιστήμης, μορφώσεως. Παραπάνω; ἔρωτας ἀρετῆς· –ἀ­νεβαίνετε!– ἔρωτας πατρίδος· –ἀνεβαίνετε!– ἔρωτας οἰκογενείας· –ἀνεβαίνετε!– ἔρωτας Χριστοῦ, θεῖος ἔρως Χριστοῦ. Ὤ ὁ ἔρως τοῦ Χριστοῦ! Αὐτὸς καίει τὰ γεώδη, θερμαίνει τὶς ψυχές, ὠθεῖ πρὸς τὰ ἄνω, ἐγγίζει τὰ ὕψη, ἐκεῖ ὅπου ψάλλουν στὸν Κύριο ἀλληλούια ἀλ­ληλούια· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑ­περ­υψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 13-4-1971 βράδυ. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 13-3-2020.

____