Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2456

Ἀκάθιστος ὕμνος
8 Ἀπριλίου 2022
Του Μηητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

Δια της μετανοιας στη χαρα

«Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει· χαῖρε, δι᾽ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει» (Ἀκάθ. ὕμν. Α1)

Ὑπάρχουν, ἀγαπητοί μου, ἄνθρωποι ποὺ δὲν ἀγαποῦν τὴν Ἐκκλησία. Τὴν κατηγο­ροῦν, ὅτι πάλιωσε πιά, εἶνε κάτι ξεπερασμένο, γιατὶ μὲ τὰ αὐστηρὰ κηρύγματα, τὶς ἀπαγο­ρεύ­σεις, τὰ ἀσκητικά, τὶς νηστεῖες καὶ τὴ μεταφυ­σικὴ θεωρία της δὲν ἐμπνέει λένε χαρὰ στὸν κόσμο. Χρειάζεται ν᾽ ἀπαντήσουμε;
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας εἶνε πηγὴ φω­τός, ἀγάπης, ἐλευθερίας, δικαιοσύνης, καὶ χαρᾶς. Μία ἀπόδειξις αὐτοῦ εἶνε καὶ ὁ Ἀκάθι­στος ὕμνος μὲ ὅλα τὰ «χαῖρε» ποὺ περιέχει. Εἶνε μιὰ ἀπήχησι τῆς χαρᾶς ἐκείνης, ποὺ αἰ­σθάνθηκε ἡ ἀειπάρθενος Μαρία ὅταν «ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰ­πεῖν τῇ Θεοτόκῳ τὸ χαῖρε» (Ἀκάθ. ὕμν. Α).
Τὸ πρῶτο μάλιστα «χαῖρε» ποὺ ἀκούγεται στὴν ἀκολουθία αὐτὴ εἶνε ὕμνος τῆς χαρᾶς·
«Χαῖρε, δι᾽ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει·
χαῖρε, δι᾽ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψῃ» (ἔ.ἀ. Α1).

* * *

Ὁ ἄνθρωπος, ἀδελφοί μου, δὲν εἶνε τυχαῖο δημιούργημα· εἶνε ἡ κορωνίδα τῶν δημιουργη­μάτων τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνος τὸν ἔπλασε «κατ᾽ εἰ­κόνα καὶ καθ᾽ ὁμοίωσίν» του (Γέν. 1,26) καὶ τὸν ἔ­βαλε νὰ ζῇ στὸν παράδεισο, ὅπου ὅλα ἦταν ὡ­ραῖα (ἥλιος, σελήνη, ἄστρα, φύσι κ.λπ.). Ὅ­λα ὡραῖα, κι ὁ ἄνθρωπος τὸ ὡραιότερο ἀπ᾽ ὅ­λα, ψυχικῶς καὶ σωματικῶς. Εἶνε ἕνα θαῦμα (πῶς λειτουργεῖ τὸ μυαλό, τὰ νεῦρα, οἱ αἰσθή­σεις, τὰ ὄργανα). Εἶνε πλάσμα θαυμαστό.
Ἐκεῖ ὅλα ἀπέπνεαν χαρά, καὶ πρὸ πάντων ἡ παρουσία τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος «περπατοῦσε» ἀνάμεσα στοὺς πρωτοπλάστους (βλ. ἔ.ἀ. 3,8). Ὁ ἄνθρωπος λοιπὸν πλάστηκε γιὰ νὰ ζῇ μέσα στὴ χαρά.
Ἀλλὰ αἴφνης, ὅπως γνωρίζουμε, λόγῳ τῆς παρακοῆς, ἔχασε τὸν παράδεισο. Ἔφυγε ἀπὸ ᾽κεῖ καὶ ἄρχισε ἡ ζωὴ τῆς ταλαιπωρίας του σὲ τούτη τὴ γῆ. Ἔμεινε ὅμως σὲ ὅλους τοὺς λαοὺς ἡ ἀνάμνησι, ἡ νοσταλγία καὶ ἡ ἀναζήτησι τῆς χα­ρᾶς ἐκείνης τοῦ παραδείσου. Κάθε ἄνθρωπος, ὁπουδήποτε στὴ Γῆ καὶ σὲ κάθε ἐ­ποχή, ἀναζητεῖ τὴ χαρά. Τὸ ψάρι πλάστηκε νὰ κολυμπᾷ στὸ νερό, τὸ πουλὶ νὰ πετᾷ στὸν ἀέρα, κι ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε νὰ ζῇ σὲ χαρά.
Μακριὰ ὅμως ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ οἱ ἄν­θρωποι πλανήθηκαν. Πίστεψαν πὼς θὰ βροῦν τὴ χαρὰ ἄλλος ἐδῶ κι ἄλλος ἐκεῖ· ἢ στὰ πλούτη, ἢ στὰ ἀξιώματα καὶ τὴ δόξα, ἢ στὶς ἡδονὲς καὶ τὶς διασκεδάσεις, ἢ στὴ σοφία, στὶς γνώσεις, στὴν ἐπιστήμη, στὶς τέχνες κ.τ.λ.. Τελι­κὰ ὅμως ποῦ εἶνε ἡ χαρά; Ἔλα, ἐσὺ ἐπιστήμη, νὰ σφουγγίσῃς τὰ δάκρυα τῶν ἀνθρώπων! ποὺ ὄχι μόνο δὲν ἐλάττωσες τὰ δεινὰ τοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐπαύξησες, ὥστε σήμερα νὰ πλα­νᾶται στὰ πρόσωπα μιὰ μελαγχολία.
Μὰ εὐλογητὸς ὁ Θεός! Ὅταν «ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Γαλ. 4,4), τότε ἔρχεται ἡ Παν­αγία, γεννᾷ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ μὲ τρόπο ἄφραστο ἀνῄρεσε τὴν κατάρα τῆς Εὔας, ἔκανε τὴν «ἀρὰν νὰ ἐκλείψῃ» (ἔ.ἀ. Α1). Ὁ Χριστὸς ἔφερε στὸν κόσμο τὴ χαρὰ καὶ τὴν εἰ­ρήνη. Ἂς δοξά­σουμε γι᾽ αὐτὸ τὸν Κύριο. Μέ­σα στὴ θλῖψι, τὴν ὀδύνη, τὰ ἐρείπια ποὺ ἄφηναν οἱ θεωρίες καὶ τὰ συστήματα, οἱ τεχνητοὶ παράδεισοι, τὰ ψευδῆ ὄ­νειρα καὶ οἱ ἀπάτες, ἀ­κούστηκε ὑπερκόσμια φω­νή. Ἄγγελος ἀπ᾽ τὰ οὐ­­ράνια λέει στοὺς βοσκοὺς τῆς Βηθλεέμ· «Ἰ­δοὺ εὐαγγελίζομαι ὑ­μῖν χαρὰν μεγάλην», καὶ «πλῆθος ἀγγέλων ψάλλουσι» τὸ ἐμβατήριο «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ…» (Λουκ. 2,10,14). Μετὰ δὲ καὶ τὴν ἀνάστασί του ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε στὶς μυροφόρες γυναῖ­κες καὶ στοὺς μαθητάς του «Χαίρετε» καὶ «Εἰ­ρήνη ὑμῖν» (Ματθ. 26,9. Λουκ. 24,36. Ἰω. 20,19,26).
Λέει ἕνας ἀρχαιολόγος, ὅτι στὴν πρὸ Χριστοῦ ἐποχὴ τὰ ἀγάλματα ποὺ φιλοτεχνοῦν­ταν ἔχουν ἀποτυπωμένη στὰ πρόσωπα μιὰ με­­λαγχολία, μία ἔλλειψι χαρᾶς. Μὰ καὶ μετὰ Χριστόν κάποιοι μένουν ἀκόμη σὲ «πρὸ Χριστοῦ» ἐποχή. Ἕνας γέρος 80 ἐτῶν εἶπε ὅτι, σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ 14 φορὲς μόνο αἰσθάνθηκε χαρά. Ἕνας φιλόσοφος ποιητὴς τοῦ αἰῶνος μας, ὅ­ταν τὸν ρώτησαν πότε αἰσθάνθηκε χαρὰ στὴ ζωή του, εἶπε, ὅτι χάρηκε μόνο ὅταν ὡς κυ­­νη­γὸς σκότωσε τὸν πρῶτο λαγό. Ἕνας ἄλλος πάλι, δικός μας ἀπὸ τὴν περιφέρειά μας, δοκί­μ­ασε λίγη χαρά, λέει, ὅταν τοῦ ἔπεσε ὁ πρῶ­τος λαχνός (500 ἑκατομμύρια), ἀλλὰ τὴ νύχτα κρύφτηκε, γιατὶ ἀμέσως ἔσπασαν τὰ τηλέφωνα συγγενεῖς καὶ φίλοι ἢ καὶ ἐχθροί, νὰ δοῦν ἂν μποροῦν νὰ …τοῦ πάρουν τὰ χρήματα.
Δὲν ὑπάρχει λοιπὸν χαρά; Εἶχα διαβάσει ἕ­να μῦθο· ὅτι κάποιος βασιλιᾶς διέταξε τὸν ὑ­πα­σπιστή του νὰ γυρίσῃ τὴ χώρα, κι ὅταν βρῇ ἕ­ναν ἄνθρωπο ποὺ εἶνε εὐτυχισμένος, νὰ πά­ρῃ τὸ πουκάμισό του καὶ νὰ τοῦ τὸ φέρῃ. Πῆγε λοι­πὸν παντοῦ· μὰ ὅποια πόρτα κι ἂν χτύπησε, ὅ­λοι ἦταν δυσαρεστημένοι ἀπ᾽ τὴ ζωή τους. Στὸ τέλος βρῆκε κ᾽ ἕναν ποὺ εἶπε· –Εἶμαι εὐ­χαριστημένος, δόξα νά ᾽χῃ ὁ Θεός. –Δός μου τὸ πουκάμισό σου, λέει ὁ ὑπασπιστής. –Ἕνα τό ᾽χω, δὲν τὸ δίνω. Ὁ μῦθος δηλοῖ, ὅτι ἡ χα­ρὰ ὑπάρχει πιὸ συχνὰ σὲ καλύβες ἐναρέτων φτωχῶν, παρὰ σὲ μέγαρα πλουσίων.
Σήμερα αὐξήθηκαν οἱ ψυχασθενεῖς. Γέμισαν κλινικές. Τὰ ψυχιατρεῖα κάνουν χρυσὲς δουλειὲς μὲ φάρμακα γιὰ τὴ μελαγχολία καὶ τὴν κατάθλιψι. Μία στατιστικὴ ἔδειξε, ὅτι ἡ Ἀ­μερική, ἡ χώρα τοῦ δολλαρίου καὶ τῆς εὐ­δαιμονίας, ἔχει τὶς περισσοτέρες αὐτοκτονί­ες· χιλιάδες αὐτοκτονοῦν κάθε χρόνο ἐκεῖ, ἀλ­λὰ καὶ στὴν Ἀγγλία καὶ σ᾽ ἄλλες χῶρες.
Ἂν ὑπάρχῃ ἕνας αἰώνας λύπης καὶ στενα­­­γμῶν, εἶνε αὐτὸς ποὺ διανύουμε, γιὰ ὅλους τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἀδάμ καὶ τῆς Εὔας. Κι ἂν ἕνας ἄγγελος μάζευε τὰ δάκρυα ποὺ χύνουν μικροὶ καὶ μεγάλοι, θὰ σχηματιζόταν μιὰ λίμνη σὰν τῶν Πρεσπῶν.
Δὲν ὑπάρχει ἀληθινὴ καὶ ἀναφαίρετη χαρὰ παρὰ μόνο κοντὰ στὸ Χριστό. «Ἰδοὺ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν», εἶπε ὁ Κύριος (Λουκ. 17, 21). Θέλετε νὰ δῆτε μιὰ ἀντίθεσι; Στὰ ἀνάκτορα τῆς ῾Ρώμης κατοικοῦσε ἕνας βασιλιᾶς ποὺ εἶχε ὅ,τι ἐπιθυμοῦσε (λεφτά, γυναῖκες, ἡ­δονές, διασκεδάσεις κ.λπ.), καὶ ὅμως ἔνιωθε τόσο δυστυχισμένος ὥστε ἤθελε ν᾽ αὐτοκτονή­σῃ. Ποιός ἦταν; Ὁ Νέρων. Κοντὰ ἐκεῖ, σ᾽ ἕ­να ὑ­πόγειο κάτω ἀπὸ τὴ γῆ, ἦταν ἕνας φυλακι­σμέ­νος, κατάδικος εἰς θάνατον, καὶ περίμενε ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα νὰ ἐκτελεσθῇ, καὶ ὅμως εἶ­­χε τόση χαρὰ ὥστε ἔγραφε· «Χαίρετε ἐν Κυ­ρί­ῳ πάν­τοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε» (Φιλ. 4,4). Ποιός ἦ­ταν αὐ­τός; Ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Διαβάστε τὴν πρὸς Φιλιππησίους ἐπιστολή, νὰ τὸ δῆτε.
Χαρὰ δὲν εἶνε οὔτε ὁ πλοῦτος, οὔτε οἱ διασκεδάσεις, οὔτε τὸ σέξ, ἡ πορνεία καὶ ἡ μοιχεία, οὔτε ἡ ἐπιστήμη· χαρὰ δὲν εἶνε οὔ­τε κι αὐτὴ ἡ οἰκογένεια, ποὺ συχνὰ ἔχει προβλήματα καὶ ποτίζει τὸν ἄνθρωπο πικρὰ ποτήρια καὶ φαρμάκι. Πηγὴ χαρᾶς, γάργαρο ἀθάνατο νερό, εἶνε ἡ πίστι μας, ὁ Χριστός.
Ἀμφιβάλλετε; Ὅποιος ἀμφιβάλλει, «ἰδοὺ ἡ ῾Ρόδος, ἰδοὺ καὶ τὸ πήδημα»· ἂς κάνῃ, ὅ,τι ἔ­κανε ὁ ῾Ρῶσος Ντοστογιέφσκυ. Ἦταν λυπημέ­νος, ἀλλ᾽ ὅταν πίστεψε στὸ Χριστὸ αἰσθάνθηκε νὰ φυτρώνῃ μέσα του παράδεισος. Βαθειὰ ἡ λύπη, βαθὺς ὁ ἀναστεναγμὸς τοῦ ἀν­θρώπου. Χαρὰ εἶνε μόνο ὁ Χριστός. Ἐκεῖνος ἦρ­θε καὶ κατήργησε τὴν «ἀρὰν» αὐτή, τὴν κατάρα τῶν πρωτοπλάστων. Δὲν εἶνε αὐτὸ ψέμα· ὅποιος δοκιμάσῃ, θὰ πεισθῇ.

* * *

Αὐτὰ τὰ λίγα εἶχα νὰ σᾶς πῶ. Ἂν θέλετε νὰ αἰσθανθῆτε χαρά, –τὸ εἶπα καὶ ἄλλοτε, τὸ ἐ­πα­ναλαμβάνω καὶ τώρα– πηγὴ χαρᾶς εἶνε καὶ ἡ περίοδος τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς, ἡ κατ᾽ ἐ­ξοχὴν περίοδος τῆς μετανοίας.
Δυστυχῶς δὲν ἔ­χουμε μετάνοια, δὲν ζοῦμε ὅπως θέλει ὁ Χρι­στός, ὁ υἱὸς τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἂς ζήσουμε τὸ Χριστό! Ἂν πιστεύ­ουμε στὸ Θεό, ἂν μετανοοῦμε καὶ ἐκτελοῦμε τὸ ἅγιο θέλημά του, τότε θὰ ἔχουμε καὶ χαρά.
Νὰ ἐξομολογούμεθα τ᾽ ἁμαρτήματά μας· παρακαλῶ μὴν ἀμελεῖτε τὴν ἐξομολόγησι.
Νὰ διατελοῦμε σὲ ἐγρήγορσι καὶ ἑτοιμότητα. Ἡ Ἀποκάλυψις λέει ὅτι θὰ συμβοῦν μεγάλα γεγονότα. Θὰ γίνῃ καὶ ἕνας τελευταῖος πόλεμος, ὁ «Ἁρμαγεδών» (Ἀπ. 16,16), ποὺ θὰ εἶνε χειρότερος ἀπὸ ὅλους τοὺς προηγουμένους· θὰ χυθῇ αἷ­μα πο­λύ. Καὶ σεισμὸς μέγας θὰ γίνῃ, πρέπει νὰ περιμένουμε καὶ σεισμό. Νὰ εἴμαστε σὲ ὅλα ἕτοιμοι.
Παρακαλῶ νὰ προσέχετε καὶ νὰ προσεύχεσθε. Προσεύχεσθε γιὰ τὴν πατρίδα, γιὰ τὴν Ἐκ­κλησία, γιὰ κάθε ἄνθρωπο, γιὰ λαοὺς ποὺ δοκιμάζονται, τέλος καὶ ὑπὲρ ἐμοῦ τοῦ γέ­ρον­τος ἐπισκόπου. Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήσῃ.
Ἀπὸ μᾶς λοιπὸν ἐξαρτᾶται, ἀδελφοί μου. Τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες μὴ ζητήσουμε τὴ χα­ρὰ στὰ μάταια τοῦ κόσμου τούτου. Ἂς μετανοήσουμε. Ὅταν διψάῃ κανείς, δὲν πηγαίνει στὴ θάλασσα νὰ πιῇ νερό· πηγαίνει σὲ πηγὲς μὲ γάργαρα νερά. Ὅλοι διψᾶμε, εἴμαστε μελάγχολοι καὶ δύσθυμοι, γιατὶ ἔφυγε ἡ χαρά. Ἀλλὰ ἡ χαρὰ μᾶς περιμένει· εἶνε ὁ Χριστός· ὅν, παῖ­δες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦ­τε εἰς πάν­τας τοὺς αἰῶνας.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνου

Σύνθεσις 4 ἀπομαγνητοφωνημένων κηρυγμάτων, ποὺ ἔγιναν στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 9-3-1979, τὴν 13-3-1992, τὴν 18-3-1994 καὶ τὴν 14-3-1997 ἐπὶ τοῦ ἰδίου χαιρετισμοῦ, μὲ βάσι τὸ παλαιότερο ἐξ αὐτῶν ἐμπλουτισμένο ἀπὸ ἰδιάζοντα στοιχεῖα τῶν νεωτέρων, καὶ ὑπὸ τὸν τίτλο τοῦ τελευταίου (24-2-2021).