Βασιλείου τοῦ Μεγάλου
1 Ἰανουαρίου

Πολυτεκνια και ιερωσυνη

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, πρώτη τοῦ ἔτους, ἑορτάζουμε καὶ τὴ μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν καὶ οἰκουμενικοῦ διδασκάλου τῆς Ἐκ­κλησίας μας Βασιλείου τοῦ Μεγάλου. Δὲν θὰ μιλήσουμε διεξοδικῶς γι᾽ αὐτόν. Θέλω μόνο νὰ συγκεντρώσω τὴν προσοχή σας κυρίως σὲ δύο σημεῖα τοῦ βίου του.

* * *

 Ποιά ἦταν ἡ πατρίδα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ὁ ὁποῖος τιμᾶται παντοῦ στὴν Ὀρθοδοξία; Εἶνε ἡ χώρα ἐκείνη ποὺ γέννησε τοὺς περισσο­τέρους καὶ μεγαλυτέρους μάρτυρες καὶ ὁ­μολογητὰς τῆς πίστεως, ἡ γῆ τῆς Μικρᾶς Ἀ­σίας. Δὲν μεροληπτοῦμε· ἡ ἱστορία βεβαιώνει, ὅτι Μικρὰ Ἀσία καὶ Πόντος ὑπῆρξαν τὰ εὐ­γενέ­στερα μέρη τοῦ χριστιανισμοῦ. Γεννήθη­κε στὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας τὸ 330 μ.Χ.. Ἐὰν πᾶμε στὰ μέρη αὐτά, ὅπου νὰ σκαλίσουμε τὰ χώματα, θὰ βροῦμε ὀστᾶ ἁ­γί­ων, ἡρώων καὶ μαρτύρων. Ἐ­κεῖ τάφοι, ἐκεῖ ἱερὰ λείψανα, ἐ­κεῖ μοναστήρια, ἐκεῖ ἀσκηταί, ἐκεῖ πατέρες καὶ διδάσκαλοι, ἐκεῖ οἱ Βασίλειοι καὶ οἱ Γρηγόριοι, ἐκεῖ τὸ ἄνθος καὶ ἡ εὐωδία τῆς πίστεως· ἕνας παράδεισος τοῦ Θεοῦ.
Ὁ παράδεισος αὐτὸς κράτησε πολλὰ χρόνια, ἕως ὅτου ἦρθε ἡ ἀποφράδα ἐκείνη ἡμέρα τοῦ 1922 καὶ ὅλος ἐκεῖνος ὁ χριστι­ανισμὸς ξερριζώθηκε. Τώρα ἐκεῖ ποὺ λειτουργοῦσε ὁ Μέγας Βασίλειος ἀκούγονται χοτζάδες· τὶς ἐκκλησιὲς καὶ τὰ μοναστήρια τῆς Καππαδοκίας, τῆς εὐλογημένης χώρας, τὶς κατέλαβαν οἱ μουσουλμᾶνοι καὶ τὶς ἔκαναν τζαμιά, ἀπο­θῆ­κες καὶ κινηματογράφους. Ὤ συμφορά, ποὺ ὅποιος δὲν τὴν αἰσθάνεται δὲν εἶνε Ἕλ­ληνας, δὲν εἶνε Χριστιανός!
Εἴμαστε ἁμαρτωλοὶ καὶ μᾶς τιμωρεῖ ὁ Θεός. Γι᾽ αὐτὸ μᾶς ξερρίζωσαν ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία, ἀπὸ τὰ ἅ­για μέρη ὅπου ἔζησαν καὶ ἔδρασαν οἱ πρόγο­νοί μας. Τώρα ἐμεῖς εἴμαστε ἀνάξιοι γι᾽ αὐτά. Ἀλλὰ σημειώσατέ το, τὰ παιδιὰ καὶ τὰ ἐγγόνια σας —τὸ πιστεύω ἀκραδάντως— θὰ ᾿ρθῇ ἅγια μέρα ποὺ θὰ πᾶνε στὴν Καππαδοκία, στὴν Καισαρεία, στὸ Ἰκόνιο, στὴν Ἄγκυρα, ἐκεῖ ὅπου μᾶς περιμένει νέφος μαρτύρων!
Στὴν Καισάρεια λοιπόν, τὴ δοξασμένη πόλι, γεννήθηκε ὁ Μέγας Βασίλειος. Οἱ γονεῖς του εὐσεβεῖς. Τὰ ὀνόματά τους· Βασίλειος ὁ πατέρας —τὸ ἴδιο ὄνομα μὲ τὸν υἱό—, καὶ ἡ μητέρα Ἐμμέλεια. Καὶ πόσα παιδιὰ εἶχαν; Μὴ γελάσετε! ἐὰν ἀκούῃ τὰ λόγια μου αὐτὰ κάποιος μοντέρνος, ἄνθρωπος τοῦ νέου καιροῦ, ἂς μὴ γελάσῃ. Τὸ λέω αὐτό, διότι σήμερα οἱ πολλοὶ δὲ γεννοῦν παιδιά, κ᾽ ἐπὶ πλέον ἐμπαίζουν ἐκείνους ποὺ ζοῦν φυσιολογικά. Ἡ οἰκογένεια τοῦ Μεγάλου Βασιλείου λοιπὸν εἶχε δέ­κα παιδιά, τόσα γέννησε ἡ μητέρα του.
Δέκα παιδιά! ἀκοῦτε; Δέκα παιδιά. Ὁ Μέγας Βασίλειος ἦταν ὁ δεύτερος. Μέσα στὸ σπίτι ὑπῆρχε μιὰ σπουδαία ψυχή, ἡ γιαγιά· ἦταν ἡ γιαγιά του ἡ Μακρίνα, μιὰ ἁγία γυναίκα. Ὅ­ταν μεγάλωσε ὁ Βασίλειος κ᾽ ἔγινε σπουδαῖ­ος, ἐπίσκοπος – ἀρχιεπίσκοπος μὲ φήμη με­γάλη, ὅποτε θυμόταν τὴ γιαγιά του ἔκλαιγε. Συνεκινεῖτο, διότι αὐτὴ ἡ γιαγιὰ ἦταν ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ καὶ φύτευσε στὴν καρδιὰ τοῦ μικροῦ Βασιλείου τὴν εὐσέβεια.
Ἀπὸ τὰ δέκα ἀδέρφια ὁ δεύτερος αὐτὸς ­σπούδασε κατ᾽ ἀρχὴν στὴν Καισάρεια καὶ κατόπιν στὴν Ἀθήνα. Μετὰ τὶς σπουδές του ἐπέ­στρεψε στὴν πατρίδα καὶ γιὰ λίγο ἔγινε δικηγόρος, ὁ καλύτερος δικηγόρος τῆς πόλε­ως. Ἐγκατέλειψε ὅμως τὸ δικηγορικὸ ἐπάγγελμα, πῆγε στὸν Πόντο, κ᾽ ἐκεῖ ἀσκήτευσε, προσ­ευχήθηκε, μελέτησε τὰς Γραφάς. Τέλος ἔγινε ἐπίσκοπος, διαπρεπὴς ἐπίσκοπος, ὁ ὁ­ποῖ­ος ἐργάστηκε γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ.
Ἀπὸ τὸ σπίτι – τὴν οἰκογένεια τοῦ Μεγάλου Βασιλείου βγῆκαν τρεῖς κληρικοί, τρεῖς ἐπίσκοποι· ὁ Μέγας Βασίλειος ἀρχιεπίσκοπος Καισαρείας, ὁ Γρηγόριος ἐπίσκοπος Νύσσης, καὶ ὁ Πέτρος ἐπίσκοπος Σεβαστείας.

* * *

Αὐτὸς εἶνε, ἀγαπητοί μου, μὲ μεγάλη συν­τομία, ὁ βίος καὶ ἡ δρᾶσις τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Δύο πράγματα ἂς προσέξουμε.
⃝ Τὸ ἕνα εἶνε ὅτι ὁ Μέγας Βασίλειος βγῆκε ἀ­πὸ πολύτεκνη οἰκογένεια. Τὸ τονίζω καὶ δὲν θὰ παύσω νὰ τὸ τονίζω αὐτό· ὁ Θεὸς εὐλογεῖ τὶς οἰκογένειες τῶν πολυτέκνων, αὐτὸ εἶνε γε­γονός. Ὅποιος εἶνε πολύτεκνος, βλέπει μέσ᾿ στὸ σπίτι του θαύματα. Θαύματα ζητοῦμε, ἀλ­λὰ τὰ θαύματα εἶνε στοὺς πολυτέκνους. Συνάν­τησα πρὸ καιροῦ ἕνα πολύτεκνο μὲ 12 παι­διὰ καὶ μοῦ ἔλεγε· ―Πιστεύω στὸ Θεό. —Γιατί; τοῦ λέω. —Διότι τὸ θαῦμα τό ᾿δα μέσ᾿ στὸ σπίτι μου. Ὅλα τὰ παιδιά μου ἀποκαταστά­θηκαν. Ἦ­ταν μέρες ποὺ δὲν εἶχα δραχμή, ἀλλὰ πίστευα στὸ Θεὸ κ᾽ ἐκεῖνος προστάτευσε…. Ὁ Θεὸς εἶνε μ᾿ ἐκείνους ποὺ ἐκτελοῦν τὸ θέλημά του.
Τώρα παιδιά; Τίποτα· ἕνα-δυό, ἕνα-δυό, παραπάνω σπάνια. Εἶνε ἡ νέα μόδα, τὸ σύστημα τὸ δαιμονικό. Λένε, ὅτι δὲν ἀφήνει ἡ φτώχεια. Ψέμα. Τόσα ξοδεύουν σὲ λοῦσσα καὶ διασκε­δάσεις. Μὲ ὅσα δίνουν σὲ τυχερὰ παιχνίδια, χαρτιά, νυχτερινὰ κέντρα κ.τ.λ., μπο­ροῦν νὰ ζή­σουν πολλὰ παιδιά. Ἔγινε ὑπολογι­σμὸς καὶ βρέ­θηκε, ὅτι μὲ τὰ ἔξοδα στὸν καπνό, τὸ τσιγάρο, τὰ ποτά, τὴν πολυτέλεια, ἂν τὰ μαζέψουμε, μποροῦμε νὰ συντηρήσουμε 100 χιλιάδες παιδιά! Ἀλλὰ ποῦ ἀφήνει ἡ φιλαυτία; Ὄχι λοιπὸν ἡ φτώχεια, κάτι ἄλλο εἶ­νε ἡ αἰτία τῆς ὀλιγοτεκνίας· ἡ ἀπιστία εἶνε ποὺ δὲν ἀφήνει τοὺς γονεῖς νὰ γίνουν πολύτεκνοι. Δὲν πιστεύουν πλέ­ον. Ἄνθρωπε, τὸ παιδὶ δὲν εἶνε δικό σου· τοῦ Θεοῦ εἶνε. Δὲ γίνεται ἔτσι μέσα στὴ μήτρα· ἔρχεται ἀπὸ τὸ Θεό, ὡς δῶρο οὐράνιο.
Δυστυχῶς μερικὲς κυράδες, ὅταν ἀκοῦνε νὰ τοὺς μιλάῃ κανεὶς μὲ πόνο καὶ δάκρυα γι᾽ αὐτά, γελᾶνε. Ἀλλὰ θὰ κλάψουν! Καὶ μαζί τους θὰ κλάψῃ ὅλη ἡ πατρί­δα. Ἔχουμε τὰ λιγώτερα παιδιὰ στὰ Βαλκάνια. Οἱ ἄλλοι λαοὶ ἔ­χουν παιδιά, ἐμεῖς δὲν ἔχου­με. Γηροκομεῖο καταν­τήσαμε. Καὶ ὑπάρχει με­γάλος φόβος νὰ σβήσου­με ὡς φυλή, ν᾿ ἀποθάνῃ αὐτὸ τὸ ἔνδοξο γένος. Δὲν τὸ λέω ἐγώ, τὸ λένε ἐπιστήμονες.
Μετρῆστε, τὴν ἅγια αὐτὴ ἡμέρα, πόσοι πηγαίνουν στὶς κλινικές, στὰ σφαγεῖα αὐτὰ τῶν γιατρῶν, γιὰ ἐκτρώσεις. Καὶ κάθε ἔκτρωσι καὶ λίρα. Μισὸ ἑκατομμύριο ἐκτρώσεις τὸ χρόνο στὴν Ἑλλάδα! «Φρίξον ἥλιε, στέναξον γῆ». Πῶς δὲν ἀνοίγει ἡ γῆ νὰ μᾶς καταπιῇ, πῶς δὲ σείε­ται ὁ τόπος, πῶς δὲν πέφτουν τὰ ἄστρα νὰ γίνουν ἀστροπελέκια στὰ κεφάλια μας!
Ἦρθε πρὸ ἡμερῶν στὴ μητρόπολι μιὰ γυναί­κα ἀπὸ ἕνα χωριὸ τῶν συνόρων – μέχρι ἐ­κεῖ ἔφτασε ἡ ψώρα. Ρωτάω· ―Τί κάνεις, ποῦ εἶνε τὰ παιδιά; ―Νά, λέει, ὁ δάσκαλος στὸ χωριὸ κ᾽ ἐκείνη ἡ γιατρίνα μὲ συμβούλεψαν νὰ μὴν κάνω παιδιά…. Καὶ ἔκανε – πόσες ἐκ­τρώσεις; Τρεῖς! Θεέ μου Θεέ μου! Μεγάλο τὸ ἔγ­κλημα αὐτό. Οἱ γυναῖκες ποὺ κάνουν ἐκτρώ­σεις ἔχουν μεγάλο κρίμα. Δέκα χρόνια τοὐλάχιστον δὲν πρέπει νὰ πλησιάσουν τὴ θεία Κοινωνία. Ἀλλὰ ποῦ συναίσθησι;
Κατάρα πέφτει —δὲν τὸ λέω ἐγώ— στὰ σπί­τια ποὺ μὲ ποικίλα σατανικὰ μέσα ἀποφεύγουν νὰ κάνουν παιδιά. Καὶ γυναῖκες ποὺ δὲ γεννοῦν ἀλλὰ κάνουν ἐκτρώσεις —τὸ λένε στατιστικές— πεθαίνουν ἀράδα ἀπὸ καρκίνο μήτρας καὶ μαστῶν. Τιμωρεῖ ὁ Θεός. Ὑπάρχει ἕ­να μάτι ποὺ τὰ βλέπει ὅλα, ἕνα αὐτὶ ποὺ τ᾿ ἀ­κούει ὅλα, κ᾽ ἕνα χέρι ποὺ τὰ γράφει ὅλα, καὶ πληρώνουμε ἐδῶ μὲ τόκο κ᾽ ἐπιτόκιο.
⃝ Τὸ ἕνα λοιπὸν δίδαγμα εἶνε, ὅτι ὁ Χριστὸς εὐλογεῖ τὰ σπίτια τῶν πολυτέκνων. Τὸ ἄλλο ποιό εἶνε· ὅτι ἀπὸ τὸ ἁγιασμένο σπίτι τοῦ Με­γάλου Βασιλείου βγῆκαν τρεῖς κληρικοί. Ἦταν ἡ ἁγία ἐποχὴ ποὺ οἱ γονεῖς χαίρονταν νὰ βλέπουν τὸ παιδί τους κοντὰ στὸ ἀναλόγιο, νὰ γί­νεται ἀναγνώστης. Τὸ θεωροῦσαν αὐ­τὸ μεγάλη τιμὴ στὴν Καισάρεια, στὸν Πόντο, στὸ Ἰκόνιο, στὴν Ἄγκυρα, τὰ παιδιὰ νὰ γίνουν ὑπηρέ­ται τῆς Ἐκκλησίας. Τώρα; Μακριὰ ἀπ᾽ τὸ Θεό! Τώρα; ξοδεύουν γιὰ τὰ δύο παιδάκια τους νὰ γίνουν ὁ ἕνας γιατρὸς κι ὁ ἄλλος μηχανικός. Παπᾶς; Ὄχι! ἂν πῇ νὰ γίνῃ παπᾶς, κλαῖνε καὶ θρηνοῦν. Ἔτσι, οἱ ἄλλες γειτονικὲς χῶρες ἔ­χουν παπᾶδες· ἐμεῖς ἐδῶ ἔχουμε χίλια χωριὰ χωρὶς παπᾶ, ποὺ δὲν ἔκαναν φέτος Χριστούγεννα. Κανείς δὲ γίνεται παπᾶς. Καὶ γιατί νὰ γίνῃ; γιὰ νὰ τὸν ἐμ­παίζῃς ἐσύ; κορόϊδο εἶνε; Δὲν ὑπάρχουν παπᾶδες, κ᾽ εἶνε σημεῖο τῶν και­ρῶν. Κινδυνεύουμε νὰ κλείσουν οἱ ἐκκλησιές.

* * *

Γι᾽ αὐτό, ἀγαπητοί μου, εὐλογῶ τὶς οἰκογένειες τῶν πολυτέκνων. Καὶ στὶς ἄλλες οἰκογέ­νειες εὔχομαι, ἀντρόγυνα ποὺ διαπράττουν τὸ ἔγκλημα τῶν ἐκτρώσεων καὶ τῆς ἀπο­φυγῆς τῆς τεκνογονίας νὰ μετανοήσουν καὶ νὰ ἐπιστρέψουν στὸ θεῖο θέλημα. Καὶ τέλος παρακα­­λῶ ὅλους νὰ προσπαθήσουν, μέσ᾽ ἀπὸ τὰ χρι­στι­ανικὰ σπίτια νὰ βγοῦν παιδιὰ πιστὰ ἁγνὰ καὶ γενναῖα ποὺ θὰ φορέσουν τὸ ῥάσο. Τὰ χρι­στι­ανικὰ σπίτια ἔ­χουν ἔξυπνα παιδιὰ καὶ ἔβγα­λαν καὶ δασκάλους καὶ ἀξιωματικοὺς καὶ μηχανικούς· ἀλλὰ παπᾶδες δὲ μᾶς ἔδωσαν! Εἴθε ὅσοι ἀκοῦν τὰ λόγια μου αὐτὰ ν᾽ ἀναλογισθοῦν ὅτι ἔχουμε ἀ­νάγκη εὐλαβῶν ἱερέων, κ᾽ εὔχομαι ὁ Θεὸς νὰ μᾶς προστατεύσῃ ὅλους· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ἱερό ναὸ του Ἁγίου Βασιλείου Φιλώτα – Ἀμυνταίου Κυριακὴ 1-1-1978)