Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2196

Κυρ. Πατ. Α΄ Οἰκ. Συνόδ. (Πράξ. 20,16-18,28-36)
9 Ἰουνίου 2019
Tοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὺγουστίνου Καντιώτου

Συμφερει η ελεημοσυνη!

«Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν» (Πράξ. 20,35)

Στὴ Μίλητο, ἀγαπητοί μου, γνωστὴ πόλι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὁ ἀπόστολος Παῦλος καλεῖ σὲ ἱερατικὸ συνέδριο –ὅπως θὰ τὸ λέγαμε σήμερα– τοὺς κληρικοὺς τῆς περιοχῆς τῆς Ἐφέσου. Καὶ ὅλοι οἱ κληρικοί, «οἱ πρεσβύτεροι τῆς ἐκκλησί­ας» ποὺ λέει σήμερα τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα (Πράξ. 20,17), σπεύδουν νὰ βρεθοῦν κοντά του.
Κατὰ τὸ παρελθὸν ὁ Παῦλος εἶχε μείνει στὴν Ἔφεσο ἀρκετὸ διάστημα καὶ εἶχε ἐργασθῆ ἐκεῖ ἐντατικά. Ὅ­λος ὁ κλῆρος ἦταν δικά του πνευματικὰ ἀναστήματα, συνδεόταν λοι­πὸν στε­­νὰ μὲ τὸν καθένα τους. Αὐτὴ τὴ φορὰ ὅμως δὲν θέλει νὰ καθυστε­­­ρήσῃ στὴν Ἀσία, γιατὶ θέλει τὴν ἡμέρα τῆς Πεν­τηκοστῆς νὰ βρί­σκεται στὰ Ἰεροσόλυμα. Παραπλέει λοι­πὸν τὴν Ἔφεσο καὶ τοὺς καλεῖ στὴ Μίλητο.
Τοὺς ἔχει ἤδη τώρα μπροστά του καὶ ἀτενίζει τὶς ἱερὲς μορφές τους· βλέπει τοὺς ἀξι­ωματι­κοὺς αὐτοὺς τῆς στρατιᾶς τοῦ Κυρίου. Ἡ συ­νάντησις αὐτὴ ἔχει κάτι τὸ ἰδιαίτερο· τοὺς βλέπει καὶ τὸν βλέπουν γιὰ τελευταία φο­ρά. Τοὺς τὸ λέει· καὶ ὅλοι, ὅπως εἶνε ἑπόμε­­νο, αἰσθάνονται μεγάλη θλῖψι, συγκλονίζον­ται προαισθανόμενοι τὴν ὀρφάνια τους.
Μὲ τὸ πνευματικὸ ὅμως χάρισμα τῆς προοράσεως, ποὺ εἶ­­νε προικισμένος, βλέπει καὶ τί θὰ συμβῇ στὸ μέλλον. Προβλέπει, τί λυσσώδεις μάχες πρόκειται νὰ δώσῃ ἡ Ἐκκλησία, τὸ μικρὸ αὐτὸ στράτευ­μα τοῦ Χριστοῦ, ἐναντίον τῶν σκοτεινῶν δυνά­­μεων.

«Λύκοι βαρεῖς», λέ­ει (ἔ.ἀ. 20,29), θὰ πέσουν ἐπάνω στὸ ποίμνιο, στὶς τάξεις της, μὲ σκοπὸ νὰ «θύσουν καὶ ἀ­πολέσουν» (πρβλ. Ἰω. 10,10). Θὰ ἔρθουν στιγμὲς κρίσιμες γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Καὶ οἱ ἱερεῖς τοῦ Κυρίου, πολὺ περισσότερο οἱ ἐ­πίσκο­ποι, πρέπει νὰ βρίσκωνται πάν­οπλοι στὶς θέσεις τους, γιὰ νὰ ὁδηγήσουν ὡς ἀξιωματικοὶ τοὺς πιστοὺς τοῦ Χριστοῦ σὲ αἱματηρὲς ἀλλὰ νικηφόρες μάχες κατὰ τοῦ ἑωσφόρου.
Πάνοπλοι λοιπόν. Καὶ ποιά εἶνε τὰ ὅπλα καὶ τὰ ἐφόδια ἑνὸς ἐπισκόπου, ἑνὸς ἱερέως, ἑ­νὸς διδασκάλου τῆς Ἐκκλησίας; Ὁ πιὸ κατάλληλος καὶ ἁρμόδιος νὰ τὰ ὑποδείξῃ εἶνε μόνο ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ μεγάλος αὐτὸς στρατη­­γὸς τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἔλαβε μέρος σὲ τό­σες μάχες κατὰ τοῦ «κοσμοκράτορος» (Ἐφ. 6,12) καὶ βγῆκε νικητής. Καὶ τὰ ὑποδεικνύει τώρα στὴν ὑπέροχη ὁμιλία ποὺ κάνει στοὺς συγ­κεν­τρωμένους κληρικοὺς τῆς Ἐφέσου.
Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μακάρι νὰ τὴ μελετοῦν, εἰ δυνατὸν κάθε μέρα, ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ ἡ θεία χάρις τοὺς ἔταξε στὴν ὑπηρεσία τῆς Ἐκ­κλησί­ας. Τὸ περιεχόμενό της δὲν εἶνε ἁπλῶς μιὰ θε­ωρη­τικὴ ἔκθεσι κάποιου, ποὺ καταστρώ­νει σχέ­δια μακριὰ ἀπ᾽ τὴν πραγματικότητα καὶ ποὺ πο­τέ δὲν ἐπιχείρησε νὰ τὰ ἐ­φαρμόσῃ στὴν πρᾶ­ξι. Ἀντιθέτως· εἶνε ἡ διατύπωσι τῆς πείρας κάποιου, ποὺ ἔζησε τὴν πραγματικότητα· ἀντίκρυσε τὸν ὠρυόμενο λέ­οντα (βλ. Α΄ Πέτρ. 5,8), ἄ­κουσε τὶς ὠρυγές, τὰ οὐρ­λιάσματά του, πάλε­­ψε μαζί του καὶ τὸν νίκησε. Αὐτὸς εἶνε ὁ ἀ­πόστολος Παῦλος! Αὐτὸς λοιπὸν μιλάει τώ­ρα ἀπὸ τὴν πεῖρα του στοὺς κληρικούς, κι αὐ­τοὶ τὸν ἀκοῦνε μὲ ὅλη τους τὴν προσοχή.
Ἡ πεῖρα τοῦ ἀποστόλου Παύλου, φωτιζομέ­νη ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, τὸν ἔχει διδάξει, ὅ­τι τὰ ἀπαραίτητα ὅπλα κάθε πνευματικοῦ ἡ­γέτου τῆς Ἐκκλησίας εἶνε τὰ ἑξῆς.
ἡ βαθειὰ ταπεινοφροσύνη – «δουλεύων τῷ Κυρίῳ», λέει στὴν ὁμιλία του, «μετὰ πάσης ταπεινο­φροσύνης καὶ πολλῶν δακρύων» (Πράξ. 20,19)·
ἡ ὑπομονὴ — «καὶ πειρασμῶν τῶν συμβάν­των μοι ἐν ταῖς ἐπιβουλαῖς τῶν Ἰουδαίων» (ἔ.ἀ.)· ὑπέμεινε πειρασμούς, σκευωρίες καὶ θλίψεις ἐκ μέρους τῶν ἐχθρῶν τοῦ Χριστοῦ·
ἡ ἀνδρεία στὸ κήρυγμα, τὸ νὰ κηρύττῃ δηλα­δὴ ἄφοβα τὸ Χριστό, χωρὶς νὰ ὑπολογίζῃ συνέπειες, καὶ ἀπερίτμητα, χωρὶς νὰ ἀλλοιώνῃ καὶ νὰ προσαρμόζῃ τὰ λόγια του κατὰ τὴν ἀρέσκεια τῶν κρατούντων — δίδα­ξε, ὅ­πως λέει ἐδῶ, «δημοσίᾳ καὶ κατ᾿ οἴκους, διαμαρ­τυρό­μενος Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι τὴν εἰς τὸν Θεὸν μετάνοιαν καὶ πίστιν τὴν εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν» ἔ.ἀ. 20,20-21)·
ἡ ἀγάπη, ποὺ βεβαιώνεται μὲ θυσίες — καὶ ὁ Παῦλος τοὺς ὑπενθυμίζει, ὅτι ἐπὶ μία «τριετίαν νύκτα καὶ ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύ­ων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον» (ἔ.ἀ. 20,31)·
ἡ ἀκτημοσύνη —«ἀργυρίου ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ οὐδενὸς ἐπεθύμησα», λέει (ἔ.ἀ. 20,33)·
καὶ τέλος ἡ ἐλεημοσύνη —«μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν» (ἔ.ἀ. 20,35).
Αὐτὰ εἶνε ἡ πανοπλία, τὰ κυριώτερα ὅπλα, τοῦ Παύλου· καὶ αὐτὰ πρέπει νὰ εἶνε ἡ πανοπλία κάθε κληρικοῦ, ἂν θέλῃ στὸ πρόσωπό του νὰ νικήσῃ καὶ νὰ θριαμβεύσῃ ὁ Χριστός.
Τώρα, ἂν μὲν εἶχα μπροστά μου μόνο κληρικοὺς ἢ ἂν ἀπηύθυνα τὰ λόγια αὐτὰ μόνο σὲ ἐργάτες ἐν γένει τῆς Ἐκ­κλησίας, θὰ ἔπρεπε νὰ προσθέσω καὶ ἄλλα πολλά· ἐπειδὴ ὅμως τὸ σύντομο τοῦ­το κήρυγμα ἀπευθύνεται καὶ πρὸς λαϊκούς, ἄν­τρες καὶ γυναῖ­κες, κρίνω κα­λὸ νὰ παρακαλέσω ὅλους, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, νὰ προσέξουμε τὸ τελευ­ταῖο ὅπλο ποὺ ὑποδεικνύει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τὴν ἐλεημοσύνη. Ἀξίζει μάλιστα νὰ ὑπογραμμίσουμε ὅτι ὁ ἀπόστολος ὑπενθυμίζει τὴν προτροπὴ αὐτὴ ὡς λόγον τοῦ ἰδίου τοῦ Κυρίου, καὶ δι­ασῴζει ἐδῶ ἀκριβῶς τὸ σχετικὸ ῥητό.

* * *

«Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες», εἶπε ὁ Χριστός (Ματθ. 5,7). «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν», προσθέτει καὶ ὁ μέγας ἀπόστολός του Παῦ­λος (Πράξ. 20,35). Καὶ ἔχει τὸ θάρρος νὰ τὸ λέῃ πρὸς ὅ­λους, γιατὶ πρῶτος αὐτὸς τὸ ἐ­φήρ­­μοσε. Δὲν ἀκούσατε τί εἶπε ἐδῶ; ἐργαζόταν, λέει, τὴ νύχτα μὲ τὰ ἴδια του τὰ χέρια, γιὰ νὰ βγάζῃ τὸ ψωμί του, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ καλύπτῃ ἀνάγκες ἐκείνων ποὺ ὑπηρετοῦ­σαν κοντά του, γιὰ νὰ μπορῇ νὰ βοηθῇ ἀσθενεστέρους, φτωχοὺς ἀ­δελφοὺς τοῦ Κυρίου. Ἔτσι ἐλεοῦσε ὁ ἀ­πόστολος Παῦλος, καὶ ἐπικαλεῖται μάρτυρες τοὺς κληρικούς του· «Αὐ­τοὶ γινώσκετε ὅτι ταῖς χρείαις μου καὶ τοῖς οὖσι μετ᾽ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται. Πάντα ὑπέδειξα ὑμῖν ὅτι οὕτω κοπιῶν­τας δεῖ ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν ἀ­σθενούντων» (ἔ.ἀ. 20,34-35). Τί λέτε τώρα, ἀδελφοί μου; ἐμεῖς εἴ­μαστε ἆραγε σὲ θέσι νὰ ἐπαναλά­βουμε τὰ μεγάλα αὐτὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου;
Προτρέπει ὁ Παῦλος νὰ μνημονεύουμε αὐ­τὰ ποὺ εἶπε ὁ Κύριος, «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδό­ναι ἢ λαμβάνειν» (ἔ.ἀ. ), ὅτι δηλαδὴ εἶνε καλύτερα νὰ δίνῃ κανεὶς παρὰ νὰ παίρνῃ. Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια αὐτά, συμφέρει νὰ ἐλεῇς. Αὐτὸ βέβαια ἰσχύει ἂν κάποιος πιστεύῃ· γιατὶ ἂν δὲν πιστεύῃ, ἀλλάζουν τὰ κριτήρια.
Οἱ πε­ρισσότεροι ἀπὸ μᾶς, ποὺ ἐνεργοῦμε μὲ κοσμι­κὰ κριτήρια, ἐξετάζοντας τὸν ἑαυτό μας ὑπὸ τὸ φῶς τῶν λόγων αὐτῶν τοῦ Κυρίου, βλέπουμε ὅτι ζοῦμε μὲ ἀσπλαχνία καὶ ἀδιαφο­ρία γιὰ τὸν πλησίον, καὶ ἀκούγοντας τὸ ῥητὸ αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ σκεπάσουμε ἀπὸ ντρο­πὴ τὸ πρό­σωπό μας. Γιατὶ –ποιός δὲν τὸ βλέπει;– ὡς πρό­γραμμα στὴ ζωή μας δὲν ἔχουμε τὸ «Μακάρι­όν ἐστι διδό­ναι μᾶλλον ἢ λαμβάνειν» (προ­τιμότερο νὰ δίνῃς ἐλεημοσύνη παρὰ νὰ παίρνῃς), ἀλλὰ τὸ ἀντίθετο, «μακάριον μᾶλλον λαμβάνειν ἢ διδόναι»· πρόγραμμά μας εἶνε τὸ «μα­κάριοι οἱ κατέχοντες», ἢ ὅπως λένε οἱ πολ­λοὶ «ἅρπαξε νὰ φᾷς καὶ κλέψε νά ᾽χῃς». Ζητᾶμε νὰ τὰ κρατήσουμε ὅλα γιὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ νὰ μὴν ἀφήσουμε τίποτα γιὰ τοὺς ἄλλους.
Ἀλλ᾿ ἀκριβῶς γιὰ τὴν αἰτία αὐτὴ ἡ ἀνθρωπότητα κατήντησε μιὰ «ἀγέλη λύκων», ποὺ ὁ ἕνας προσπαθεῖ νὰ φάῃ τὸν ἄλλο. Δὲν βλέπε­τε; Ὅλα τὰ κράτη, καὶ πρὸ παντὸς τὰ ἰ­σχυρότερα, ζητοῦν ν᾽ ἁρπάξουν ἀπὸ τὰ ἄλλα, τὰ ἀν­ί­σχυρα κράτη, ὅ,τι ἔχουν καὶ δὲν ἔχουν, αὐτὰ ὅμως νὰ μὴ δώσουν ἀ­πολύτως τίποτα, οὔτε μιὰ λουρίδα γῆς, οὔτε ἕ­να τόννο πετρελαίου. Τὰ μεγάλα κράτη δὲν ἐλεοῦν τὰ μικρά, ἀλλὰ σὰν λύκοι ζητοῦν νὰ τὰ καταβροχθίσουν. Τὸ ἴ­διο ἐφαρμόζουν καὶ οἱ πλούσιοι ἀπέναντι στοὺς φτωχοὺς καὶ ἀδυνάτους· συγκεντρώνουν στὰ χρηματοκιβώτιά τους καθημερινῶς ἑκατομμύρια χρήματα καὶ πλούτη, σ᾽ αὐτὸν ὅμως ποὺ πάσχει δὲν δίνουν οὔτε μιὰ δραχμή.

* * *

Ὦ Χριστέ μου! Ὁ λόγος σου «Μακάριόν ἐ­στι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν» ἔχει περιφρο­νηθῆ, ἔχει ξεχαστῆ, ἔχει ἐξαφανιστῆ ἀ­πὸ τὸ πρόσωπο τῆς Γῆς. Ὅπου κι ἂν σταθοῦ­με ἀ­κοῦμε ἄλλα λόγια κι ὅπου κι ἂν στρέψου­με τὸ βλέμμα, ἀντικρύζουμε τὸ διαβολικὸ σύν­θημα «Ἅρπαξε νὰ φᾷς καὶ κλέψε νά ᾽χῃς». Ἀλλὰ καὶ γι᾽ αὐτὸ ὁ κόσμος κατήντησε ἕνα φοβερὸ θηριοτροφεῖο.
Ἐσταυρωμένε Θεὲ τῆς ἀγάπης! Πόσο θὰ διαρκέσῃ ἀκόμη αὐτὴ ἡ σκληροκαρδία; Συν­τόμευσε τὰ χρόνια αὐτὰ τῆς βαρβαρότητος. Καὶ δῶσε μας νὰ κατανοήσουμε ὅλοι, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, ἔθνη καὶ ἄτομα, νὰ νιώσουμε καὶ νὰ ἐφαρμόσουμε στὴν καθημερινή μας ζωὴ τὶς θεῖες ἐντολές σου «Μακάριοι οἱ ἐλεή­μονες» καὶ «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

1940 (9-6-1940 ἱ. ναὸς Ἁγ. Λαζάρου [Νεκροταφεῖον] Μεσολόγγι γραπτὸ κή­ρυγμα) «Μακάριόν [ἐστι] μᾶλ­λον διδόναι ἢ λαμβάνειν» (Πράξ. 20,35)
― περιοδικὸ «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς» τ. 243/31-5-1940, σσ. 69-70
«Κυριακὴ» 2196/2019 Ἡ ἐλεημοσύνη συμφέρει! (Πράξ. 20,35)