Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΖ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2334

Τῆς ἁγίας Σκέπης τῆς ὑπεραγ. Θεοτόκου
Τετάρτη 28 Ὀκτωβρίου 2020
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Παρηγορο οραμα

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου, τι­μᾷ πρεπόν­τως τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο. Καὶ δικαίως. Διότι ἡ Παναγία δὲν εἶνε μία ἀπὸ τὶς πολλὲς γυναῖκες, εἶνε μοναδική· εἶνε, ὅ­πως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας, τὸ «ῥόδον τὸ ἀ­μάραν­τον» (καν. Ἀκαθ. ὕμν. α΄3), ἡ «Ἁγνή» (ἔ.ἀ. α΄1), ἡ Παρθένος κόρη, ἐκείνη τὴν ὁποία μεταξὺ μυριάδων γυναικῶν ὅλων τῶν αἰώνων ἐξέλεξε ἡ ἁ­γία Τριὰς γιὰ νὰ γίνῃ ἡ Μήτηρ τοῦ Λυτρωτοῦ.
Πρὸς τιμὴν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου ἡ ἁ­γία μας Ἐκκλησία ἔχει ὁρίσει πολλὲς ἑορτές, ποὺ ὀνομάζονται Θεομητορικές. Ἑορτάζουμε τὸ Γενέθλιόν της στὶς 8 Σεπτεμβρίου καὶ ψάλ­λουμε «Ἡ γέννησίς σου, Θεοτόκε, χαρὰν ἐ­­μή­νυσε πάσῃ τῇ οἰ­κουμέ­νῃ…» (ἀπολυτ.), τὰ Εἰσ­όδιά της στὸ ναὸ στὶς 21 Νοεμβρί­ου, τὸν Εὐ­αγγελι­­σμὸ στὶς 25 Μαρτίου, τὴν Κοίμησί της στὶς 15 Αὐ­γούστου. Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς με­γάλες αὐ­­τὲς θε­ομητορικὲς ἑ­ορ­­τὲς ὑ­πάρχουν καὶ ἄλ­λες μικρό­τερες, μὲ τὶς ὁποῖες τι­μῶνται εἴτε ἱστορικὰ θαύματα τῆς Παναγίας, θαυματουρ­γὲς εἰκόνες της, ἀλλὰ καὶ πολύτιμα ἀντικείμενα τῆς ζωῆς της ὅπως εἶνε τὰ ἁγιασμένα ἐν­­­δύματα ποὺ φοροῦσε (ἐσθὴς ἢ μαφόριον καὶ ζώνη). Στὴν τελευταία αὐτὴ κατη­γορία ὑπάγεται ἡ σημερινὴ ἑορτὴ τῆς Ἁ­γί­ας Σκέπης.
Ἂν βέβαια τ᾽ ἀκούσῃ αὐτὰ κάποιος προτεστάντης ἢ χιλιαστὴς ἢ ἄθεος, αὐτοὶ ποὺ δὲν πιστεύ­ουν στὴν ἀ­ειπαρθενία τῆς Θεοτόκου καὶ δὲν ἐκτιμοῦν πρεπόντως τὸν μοναδικὸ ῥό­λο ποὺ ἔπαιξε αὐτὴ στὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν σωτη­ρία τοῦ κόσμου, θὰ γελάσουν. Καλὰ τέλος πάντων, θὰ ποῦν, γιὰ γεγο­νότα τῆς ζωῆς της (γέννη­σι, εὐαγγελισμός κ.λπ.), ἀλλὰ νὰ ἑορτά­­ζων­ται καὶ τὰ ροῦχα ποὺ φοροῦσε ἡ Μαρία; – ἔτσι τὴ λένε αὐτοί.
Τὰ ροῦχα λέτε; Ναί τὰ ροῦχα, κύριοι. Ἐσὺ ὁ «μάρτυρας τοῦ Ἰεχωβᾶ» ἢ ὁ προτεστάντης, ποὺ γελᾶτε καὶ χλευάζετε, ἀνοῖξτε λοιπὸν τὴν Καινὴ Διαθήκη ποὺ κρατᾶτε στὰ χέρια σας, νὰ δῆτε ἐκεῖ, ὅτι αὐτὸ ποὺ κάνουμε οἱ ὀρθόδοξοι εἶνε σύμφωνο καὶ ὄχι ἀντίθετο μὲ τὴν Βίβλο. Ἡ Ἐκκλησία δὲν στηρίζει τὴ λατρευτική της ζωὴ σὲ θεμέλια σαθρά.
Στὶς Πράξεις τῶν ἀποστόλων διαβάζουμε, ὅτι ἀκόμη καὶ τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἀντικείμενα θαυματουργοῦσαν. Στὴν Ἔφεσο μὲ τὰ χέρια τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἡ θεία χάρις ἐνεργοῦσε ὄχι συνηθισμένα θαύ­­ματα («δυνάμεις»), ὥστε οἱ πιστοὶ νὰ παίρνουν «σουδά­ρια» (=μαντήλια μὲ τὰ ὁποῖα εἶχε σκουπίσει τὸν ἱ­δρῶτα του) ἢ «σιμικίνθια» (=σκεπάσματα τοῦ σώματός του), νὰ τ᾽ ἀκουμποῦν πάνω σὲ ἀρ­ρώστους καὶ δαιμονιζομένους κι αὐ­τοὶ νὰ θεραπεύωνται ἀπὸ ἀσθένειες καὶ ν᾽ ἀ­παλλάσσωνται ἀπὸ πονηρὰ πνεύματα (Πράξ. 19,12).
Γιὰ τὸν ἀπόστολο Πέτρο μάλιστα ὁ ἱστορι­κὸς τῆς πρώτης Ἐκκλησίας (ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς) σημειώνει, ὅτι ὄχι τὸ σῶμα του ἢ κάποιο ἀντικείμενο τῆς ζωῆς του ἀλλὰ κι αὐτὴ ἡ σκιά του ἦταν εὐεργετική· γι᾽ αὐτὸ στὴν Ἰερουσαλὴμ ἔβγαζαν ἀ­­πὸ τὰ σπίτια τοὺς ἀσθενεῖς στὶς πλατεῖες, τοὺς ἄφηναν ἐκεῖ ξαπλωμέ­νους σὲ κρεβάτια, ὥστε ὅταν θὰ περνάῃ ὁ ἀπόστολος Πέτρος νὰ πέσῃ ἐπάνω τους ἔ­στω ἡ σκιά του, γιὰ νὰ θεραπευθοῦν (ἔ.ἀ. 5,15).
Ἡ Ὀρθοδοξία γνωρίζει ἐκ πείρας ὅτι, ὅταν κάποιος, ὅ­πως οἱ ἀπόστολοι, μὲ τὴν τήρησι τῶν θείων ἐντολῶν, τὴν μετοχὴ στὰ ἱερὰ μυστή­ρια καὶ τὴν προσωπικὴ ἄσκησι ἑνώνεται μὲ τὸν Κύριο, τότε καὶ τὸ σῶμα του γίνεται ἀ­γω­γὸς θείας χάριτος καὶ ὅ,τι ἔρχεται σὲ ἐπα­φὴ μαζί του γίνεται κι αὐτὸ ἅγιο καὶ ἀγωγὸς ἁγιασμοῦ. Γι᾽ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾷ ὄχι μόνο τὰ μεγάλα γεγονότα τῆς ζωῆς ἀλλ᾽ ἀκόμη καὶ τὰ ἄμφια τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου.
Τέτοια ἑορτὴ εἶνε ἡ σημερινή, ποὺ γίνεται εἰς ἀνάμνησιν ἑνὸς ὁράματος ποὺ εἶδε ὁ ὅ­σιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός (ἑορτάζει στὶς 28 Μαΐου). Ποιό εἶνε τὸ ἱστορικό της;

* * *

Ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ αὐτοκράτορος Λέον­τος τοῦ Σοφοῦ, ἀγαπητοί μου, (ποὺ βασίλευσε ἀπὸ τὸ 886 μέχρι τὸ 911 μ.Χ.) κάθε Πα­ρασκευὴ βράδυ γινόταν στὴν Κων­σταντινούπολι ἀγρυπνία στὸ ναὸ τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν.
Σᾶς ὑπενθυμίζω, ὅτι ὁ ναὸς αὐτὸς εἶνε ἡ περίφημη ἐκκλησία στὴν ὁ­ποία, ἀρκετὰ νωρίτερα, τὸ 626 μ.Χ. ἐπὶ βασιλέως Ἡρακλείου (575-641 μ.Χ.), σὲ ὧρες ποὺ ἡ Πόλις κινδύνευε πολὺ σο­βαρὰ νὰ πέσῃ στὰ χέρια τῶν Ἀβάρων καὶ τῶν Περσῶν, οἱ πιστοὶ μαζεύτηκαν ἐναγώνιοι, προσ­ευχήθηκαν μὲ δάκρυα καὶ μὲ τὴν ἐ­πέμβασι τῆς Παναγίας σώθηκαν ἀπὸ τὴ βαρβαρι­κὴ ἀπειλή· ἐκεῖ ἐπίσης μετὰ τὴ θαυμαστὴ ἐ­κείνη σωτηρία ἀκούστηκε γιὰ πρώτη φο­ρὰ τό­τε τὸ θρυλικὸ κοντάκιο «Τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ κινητήρια…» τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου.
Σ᾽ αὐτὸ τὸ ναὸ λοιπόν, δύο καὶ πλέον αἰῶ­νες ἀργότερα, γινόταν τώρα ἀγρυπνία. Ἄρχιζε μετὰ τὴ δύσι τοῦ ἡλίου καὶ διαρκοῦσε μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες – τέτοια προθυμία εἶχαν τότε ἐκεῖνοι, ὄχι σὰν ἐμᾶς σήμερα. Ἀνά­μεσα στοὺς Χριστιανοὺς ποὺ ἀγρυπνοῦσαν καὶ παρακαλοῦσαν τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο, ἦταν καὶ ἕνα διαμάντι, ἕνας ἅγιος, ὁ ὅσιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός· σαλὸς θὰ πῇ τρελλός.
Ἂν τὸν βλέπαμε ἐμεῖς, δὲν θὰ τοῦ δί­ναμε σημασία, γιατὶ αὐτὸς ἤξερε νὰ κρύβῃ τὴν ἁγι­ότητά του ἀπὸ τὰ μάτια τῶν πολλῶν· μὲ μία συμπεριφορὰ ἐκκεντρικὴ ἐξευτέλιζε σκοπίμως τὸν ἑαυτό του, ὥστε νὰ μένῃ ταπεινός, καὶ ἄφηνε τοὺς ἐπιπο­λαίους νὰ τὸν περνοῦν γιὰ τρελλό. Ἦταν τρελ­λός; Κάθε ἄλ­λο· τὰ εἶ­χε τετρακόσα. Ἀλλὰ οἱ πολλοί, ἂν κάποιος περιφρονῇ τὴν κοσμικὴ ἀξιοπρέπεια, τὸν λένε τρελλό· δὲν μποροῦν νὰ τὸν καταλάβουν.
Στὴν ἀγρυπνία αὐτὴ ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, ποὺ εἶχε τὶς αἰσθήσεις κεκαθαρμένες ἀπὸ τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ, ἀξιώθηκε νὰ ἔχῃ μία παρήγορη ὀπτα­σία. Εἶδε τὴν Παναγία στὴν εἴσοδο τοῦ νάρθη­­­κα. Τέτοιο θέαμα δὲν εἶχε ξαναδεῖ. Ἔλαμπε σὰν τὸν ἥλιο. Τὴν περιστοίχιζαν πλῆθος ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι. Δεξιὰ καὶ ἀριστερά της τὴν συνώδευαν ὁ τίμιος Πρόδρομος καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Ὅταν ἔφθασε στὸ μέσον τοῦ ναοῦ γονάτισε καὶ προσευχήθηκε ἀρκετὴ ὥρα γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου. Μπῆκε κατό­πιν στὸ ἅγιο βῆμα, ἔβγαλε ἀπὸ τὸ εἰδικὸ κιβώ­τιο τὸ ἱερὸ μαφόριο, δηλαδὴ τὴν μανδήλα της ποὺ ἐφυλάσσετο ἐκεῖ, καὶ βγαίνοντας στὴν ὡ­ραία πύλη τὸ ἅπλωσε ἐπάνω ἀπὸ ὅλους τοὺς ἐκκλησιαζομένους. Καὶ τὸ ἱερὸ ἄμφιο ἄστραψε σὰν ἤλεκτρο, χρυσάργυρο κεχριμπάρι. Ἀφοῦ πέρασε κάποιο διάστημα, ἡ Παν­αγία ἄρχισε νὰ ἀνέρχεται στὸν οὐρανὸ καὶ ἄφησε τὸ μαφόριό της νὰ σκεπάζῃ τοὺς πιστούς. Τὴν ὀ­πτασία αὐτὴ εἶδε καὶ ἐπιβεβαίωσε καὶ ὁ μαθη­τὴς τοῦ ὁσίου Ἀνδρέα, ὁ Ἐπιφάνιος.
Μανδήλα. Ἄλλοτε ἔβλεπες στὶς ἐκκλησίες τὶς γυναῖ­κες νὰ ἔχουν πάνω τους ἕνα μαντήλι σὰν αὐτὸ ποὺ βλέπουμε στὶς εἰκόνες τῆς Παναγίας· τώρα σπάνια βλέπεις καμμιὰ γυναῖ­κα νὰ σκεπάζεται μὲ μαντήλι· μόνο μερικὰ χωριὰ κρατοῦν ἀκόμα τὴν παράδοσι.

* * *

Αὐτὸ εἶνε, ἀγαπητοί μου, τὸ ἱστορικὸ γεγο­νός, γιὰ τὸ ὁποῖο καθιερώθηκε ἡ ἑορτὴ τῆς Ἁ­γίας Σκέπης. Ἀλλ᾽ ἀκούω ἀντιρρήσεις.
–Αὐτὰ συνέβαιναν «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ». Σήμερα, ποὺ πετᾶμε στὰ ἄστρα, ἐσὺ μᾶς μιλᾷς γιὰ ὑπερφυσικὰ ὁράματα;…
Κάνετε λάθος. Ἡ Σκέπη τῆς Παναγίας ἐκ­δη­λώθηκε ζωντανὴ κατ᾽ ἐπανάληψιν στὴν ἱστο­ρία μας. Οἱ μεγαλύτεροι τὴν εἴδαμε καὶ στὶς ἡ­μέρες μας, καὶ δάκρυα ἔρχονται στὰ μά­τια μας.
Τὸ 1940 σὰν σήμερα ἤμουν στὸ Μεσολόγγι, ὅπου εἶχα ἐπιστρατευθῆ κ᾽ ἐγὼ γιὰ τὴν πα­τρίδα. Τὴ νύχτα χτύπησε ἡ καμπάνα· Πόλεμος! Μὰ τί ἐνθουσιασμός! Ὅλοι βγῆκαν ἔξω, ἔτρεξαν τὰ παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος. Εἶδα νιόπαντρες γυναῖκες ν᾽ ἀποχαιρετοῦν στὸ σταθμὸ τοὺς ἄν­τρες τους καὶ νὰ λένε· Στὸ καλό, ἡ Παναγιὰ μαζί σας! Ὅλοι προσεύχονταν στὸ Χριστὸ καὶ στὰ χείλη τους εἶχαν τὴν Παναγία. Καὶ πάνω στὰ ψηλὰ βουνά, ποὺ ἀνέβηκαν, τὴν ἔβλεπαν. Εἶδα στρατιώτη ποὺ εἶπε· –Πάτερ, τὴ νύχτα ποὺ φρουρούσαμε, εἴδαμε νὰ περπατάῃ στὴν παγω­μένη κορυ­φὴ καὶ νὰ μᾶς εὐλογῇ. –Ποιός, παιδί μου; –Μιὰ μαυροφόρα. Παρήγορο ὅραμα!
Δὲν εἶνε παραμύθι! Πῆγαν στὸ μέτωπο ἄπιστοι, ἐπιστήμονες ἀπ᾽ τὴν Ἀθήνα καὶ τὸν Πειραιᾶ, καὶ γύρισαν πιστοί. Μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς δὲν ἐπέστρεψαν πιὰ στὶς πολιτεῖες. Γνώρισα καλόγερο στὰ Κατουνάκια, ποὺ ἦταν λοχίας στὰ Ἀλβανικὰ βουνά, εἶδε τὸ θαῦμα τῆς Παν­αγίας καὶ πῆγε στὸ Ἅγιο Ὄρος νὰ ἀσκηθῇ.
Τὸ θαῦμα τῆς Παναγίας ἔγινε ὄχι μόνο ἐπὶ Λέοντος Σοφοῦ, ἀλλὰ καὶ στὶς δικές μας μέρες. Καὶ αὐτὸ τὸ θαῦμα ἑορτάζουμε σήμερα. καὶ ψάλλουμε πάλι μὲ συγκίνησι «Τῇ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ νικητήρια…».
Εἴθε ὁ Θεὸς διὰ τῶν πρεσβειῶν τῆς ὑπερμάχου Στρατηγοῦ, τῆς ὑπερ­αγίας Θεοτόκου, νὰ σκεπάζῃ τὴν πατρίδα μας, τὸ λαό μας, ὅλα τὰ Βαλκάνια, καὶ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, ὥστε νά ᾽χουμε πάντοτε εἰ­ρήνη, καὶ ἐν εἰρήνῃ καὶ ἀγάπῃ καὶ ὁμονοίᾳ νὰ ἑορτάζουμε τὴν πάνσεπτη αὐτὴ ἡμέρα· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὸ Σάββατο 28-10-1972 πρωί. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 21-9-2020.