ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ
Ἑβρ. 13, 7-16
Το[υ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Ο βραχος των αιωνων

«Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον
ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας»
(Ἑβρ. 13, 8)

Χθές, σήμερα, αὔριο. Σʼ αὐτὰ τὰ τρία διακρίνεται, ἀγαπητοί μου ὁ χρόνος. Καὶ πόσο γρήγορα φεύγει ὁ χρόνος! Τὸ σήμερα γίνεται χθὲς καὶ τὸ αὔριο γίνεται σήμερα. Ὁ χρόνος μοιάζει σὰν τὸν ποταμό, ποὺ μέρα-νύχτα τρέχει. Τρέχει ὅλο τὸν χρόνο. Ἀλλὰ τὸ νερό του δὲν εἶνε τὸ ἴδιο. Ἐὰν κανεὶς μπῆ στὸ ποτάμι καὶ σταματήση κάπου, τὸ νερό, ποὺ λούζει τὸ κορμί του, δὲν εἶνε τὸ ἴδιο. Τὸ νερὸ μιὰ στιγμὴ τὸν ἀγγίζει καὶ ἀμέσως φεύγει καὶ ἔρχεται ἄλλο νερό, καὶ αὐτὸ φεύγει καὶ ἔρχεται ἄλλο καὶ οὕτω καθεξῆς. Καὶ ἔτσι, ἄν μείνη μιὰ ὥρα μέσα στὸ νερό, χιλιάδες φορὲς θὰ ἔχη ἀλλάξει τὸ νερό, ἐνῶ ὁ ποταμὸς φαίνεται ὅτι εἶνε ὁ ἴδιος. Αὐτὸ συμβαίνει καὶ μὲ τὸν χρόνο. Σὰν ἕνα ποτάμι τρέχει διαρκῶς. Τὸ ἕνα λεπτὸ διαδέχεται τὸ ἄλλο, ἡ ὥρα τὴν ὥρα, ἡ ἑβδομάδα τὴν ἑβδομάδα, ὁ μήνας τὸν μήνα, τὸ ἔτος τὸ ἔτος καὶ ἔτσι περνοῦν τὰ χρόνια καὶ τὸ νήπιο γίνεται παιδί, τὸ παιδὶ νέος, ὁ νέος ἄντρας, ὁ ἄντρας γέρος ἀσπρομάλλης, καὶ ἐνῶ ὅλα φεύγουν καὶ ἀλλάζουν, ὁ χρόνος συνεχίζει τὸ δρόμου του. Μέχρι πότε; Ὁ Θεὸς ξέρει.

* * *

Χθές, σήμερα, αὔριο! Τὸ χθὲς εἶνε τὸ παρελθόν, τὰ περασμένα χρόνια. Εἶνε τὸ 1972, ποὺ μᾶς ἀποχαιρέτησε. Χθὲς εἶνε τὸ 1971, τὸ 1970… Καὶ συνεχῶς πηγαίνοντας πρὸς τὰ πίσω φθάνουμε σὲ διάφορες χρονολογίες, ποὺ μερικὲς ἀπʼ αὐτὲς ἄφησαν στὴν καρδιά μας ζωηρὲς ἀναμνήσεις, εὐχάριστες ἤ δυσάρεστες. Ἔτσι φθάνουμε στὸ δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, σὲ μιὰ ἱστορικὴ ἡμερομηνία, τὴν 28η Ὀκτωβρίου 1940, ὅταν ἡ μικρή μας πατρίδα εἶπε τὸ «ὄχι» καὶ ἀγωνίστηκε στὴν Βόρειο Ἤπειρο γιὰ τὴν έλευθερία. Προχωρώντας ἀκόμη φθάνουμε στὸ 1914, στὸν πρῶτο παγκόσμιο πόλεμο. Κατόπιν τὸ 1912, ὅταν οἱ ὀρθόδοξοι λαοὶ τῶν Βαλκανίων ἑνωμένοι νίκησαν τοὺς Ὀθωμανοὺς καὶ ἐλευθέρωσαν τὰ μέρη τους ἀπὸ τὴ σκλαβιά. Ἐὰν προχωρήσουμε ἀκόμη πρὸς τὰ πίσω, θὰ βρεθοῦμε μπροστὰ σὲ ἄλλα γεγονότα, ὅπως εἶνε ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάστασις τοῦ 1821, ἡ ἐμφάνισις τοῦ Ναπολέοντος, ἡ Γαλλικὴ Ἐπανάστασις, ἡ ἀνεξαρτησία τῆς Ἀμερικῆς, ἡ ἅλωσις τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τόσα ἄλλα, ποὺ ἀναφέρει ἡ ἱστορία. Συνεχῶς πηγαίνοντας πρὸς τὰ πίσω θὰ φθάσουμε στὸ 1 μετὰ Χριστόν. Στὸ χρόνο δηλαδή, ποὺ μέσα στὸ βαθὺ σκοτάδι τοῦ ἀρχαίου κόσμου ἀνέτειλε τὸ ἄστρο τῆς Βηθλεέμ, γεννήθηκε ὁ Χριστός, ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου. Ἐὰν δὲ θελήσουμε νὰ συνεχίσουμε τὴν πορεία στὰ χρόνια πρὸ Χριστοῦ, θὰ συναντήσουμε ἄλλα γεγονότα καὶ πρόσωπα˙ θᾶ δοῦμε ὅτι 300 καὶ περισσότερα χρόνια μιὰ σημαία κυμάτιζε σʼ ὅλο τὸν κόσμο, ἡ σημαία τῆς Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας. Θὰ δοῦμε, ὅτι πρὸ τῆς Ρωμαϊκῆς ἄλλη σημαία κυμάτιζε, ἡ σημαία τῆς αὐτοκρατορίας ποὺ ἵδρυσε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδόνας. Πρὸ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου θὰ δοῦμε τὴ βασιλεία τῶν Περσῶν, τῶν Βαβυλωνίων, τῶν Αἰγυπτίων. Καὶ ὅσο πᾶμε πρὸς τὰ πίσω, θὰ συναντήσουμε τὸν πρῶτο ἄνθρωπο, τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα. Σταματᾶ ἐκεῖ ὁ χρόνος; Ὄχι. Πρὸ τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας ἔγιναν ἄλλα γεγονότα, ὅπως εἶνε ἡ δημιουργία τῶν πλανητῶν, τοῦ ἡλίου καὶ τῆς σελήνης καὶ τῶν δισεκατομμυρίων ἀστέρων. Μέσα στὸ χρόνο ἔγιναν ὅλα αὐτά. Πότε ἀκριβῶς δὲν ξέρουμε. Ἡ ἐπιστήμη δὲν μπορεῖ νὰ καθορίση ἀκριβῶς τὴν χρονολογία. Ὅλα δὲ αὐτά, ποὺ συνέβησαν ἀπὸ τὸν περασμένο χρόνο τὸ 1972 μὲχρι τὸν πιὸ ἀπομακρυσμένο ἀπὸ μᾶς χρόνο, ἀποτελοῦν τὸ χθές. Μὲ τὸ χθὲς ἀσχολεῖται ἡ ἱστορία.
Ἀλλὰ δὲν εἶνε μόνο τὸ χθές. Εἶνε καὶ τὸ σήμερα. Τὸ τί συμβαίνει σήμερα τὸ μαθαίνει ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὶς ἐφημερίδες, τὰ ραδιόφωνα καὶ τὶς τηλεοράσεις. Μὲ τί δίψα οἱ ἄνθρωποι παρακολουθοῦν αὐτὰ ποὺ γίνονται σήμερα! Τὸ χθές, τὰ περασμένα, δὲν τοὺς ἐνδιαφέρουν. Ἀλλὰ πρέπει νὰ εἶνε βέβαιοι, ὅτι κι ἐκείνους ποὺ θὰ ζήσουν ὕστερα ἀπὸ 100-200 χρόνια δὲν θὰ τοὺς ἐνδιαφέρη τί κάνουν αὐτοὶ σήμερα. Λίγοι εἶνε αὐτοὶ ποὺ δὲν ἀπορροφοῦνται ἀπὸ τὸ σήμερα, ἀλλὰ στρέφουν τὸ βλέμμα τους πρὸς τὸ παρελθὸν καὶ ἀνοίγουν τὴν ἱστορία καὶ διαβάζουν τὸ τί ἔκαναν οἱ ἄνθρωποι στὰ περασμένα χρόνια. Οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι τὸ μυαλό τους τὸ ἔχουν στὸ σήμερα. Σήμερα τί θὰ φᾶνε, τί θὰ πιοῦνε. Σήμερα τί θὰ δοῦνε στὸν κινηματογράφο καὶ στὴν τηλεόρασι. Σήμερα… Ὅλο τὸ σήμερα. Τὸ χθὲς τὸ ἔχουν ξεχάσει. Ἔχουν ξεχάσει οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ καὶ τὸν πατέρα ἤ τὴν μητέρα τους ποὺ χθὲς μόλις πέθανε. Δὲν πᾶνε ποτὲ στὸν τάφο τους νὰ κάμουν ἕνα τρισάγιο, νὰ ρίξουν λίγα λουλούδια. Οἱ πεθαμένοι, λένε, μὲ τοὺς πεθαμένους καὶ οἱ ζωντανοὶ μὲ τοὺς ζωντανούς. Τὸ σήμερα τοὺς ἐνδιαφέρει. Οὔτε ἀπὸ ποῦ ἔρχονται οὔτε ποῦ πηγαίνουν ἐξετάζουν.
Οἱ ἄνθρωποι ζοῦν στὸ σήμερα. Ὄχι σὰν πνευματικοὶ ἄνθρωποι, ἀλλὰ σὰν ὑλισταὶ μὲ σύνθημα: «Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν».
Χθές, σήμερα, αὔριο! Ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι ποὺ ἀφήνουν τὸ παρελθὸν καὶ τὸ παρόν, τὸ χθὲς καὶ τὸ σήμερα, καὶ στρέφονται μὲ ἀγωνία πρὸς τὸ αὔριο. Τί θὰ γίνη; Θὰ ἔχουμε εἰρήνη ἤ πόλεμο; Θὰ εἴμαστε καλὰ ἤ θὰ πέσουμε βαρειὰ ἄρρωστοι; Θὰ ζήσουμε μὲ εὐτυχία ἤ μὲ δυστυχία; Τί θὰ γίνουν τὰ παιδιά μας;… Ὅλο ἀνησυχίες εἶνε. Τὸ μέλλον τους ἀπασχολεῖ. Καὶ ἔτσι βρίσκουν κατάλληλη τὴ στιγμὴ οἱ μάγοι καὶ οἱ μάγισσες, οἱ ἀστρολόγοι καὶ τώρα τελευταῖα τὰ μέντιουμ, γιὰ νὰ ποῦν στοὺς ἀνθρώπους αὐτοὺς τί θὰ συμβῆ στὸ μέλλον.
Ἀλλὰ γιατί λέμε ὅλα αὐτά; Γιατί κάνουμε λόγο γιὰ τὰ περασμένα; Γιατί μιλᾶμε γιὰ τὸ σήμερα καὶ γιὰ τὸ αὔριο; Γιατί μᾶς δίνει ἀφορμὴ ὁ Ἀπόστολος ποὺ διαβάζεται σήμερα, ἑορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Ὁ Ἀπόστολος μᾶς μιλάει γιὰ ΕΝΑΝ, ποὺ καὶ χθὲς ὑπῆρχε, καὶ σήμερα ὑπάρχει καὶ αὔριο θὰ ὑπάρχη, καὶ θὰ ὑπάρχη αἰώνια. Οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, τὰ δισεκατομύρια τῶν ἀνθρώπων, ἄλλοι ἀπὸ αὐτοὺς ἔζησαν χθές, δηλαδὴ στὸ παρελθόν. Μερικοὶ ἀπʼ αὐτοὺς δοξάστηκαν, ἀλλὰ ἔπειτα καὶ αὐτοὶ ἔσβησαν, πέθαναν, λησμονήθηκαν. Ἄλλοι πάλι ζοῦμε σήμερα, ἀλλὰ αὔριο δὲν θὰ ζοῦμε. Ἕνας τάφος μᾶς περιμένει. Ἄλλοι τέλος εἶνε ἀκόμη ἀγέννητοι. Θὰ γεννηθοῦν αὔριο, δηλαδὴ στὸ μέλλον, καὶ θὰ ζήσουν ὡρισμένα χρόνια γιὰ νὰ πεθάνουν καὶ αὐτοὶ καὶ νὰ γίνουν χθές.

* * *

Ὦ χριστιανοί μου! Μέσα σʼ αὐτὸ τὸ ἀδιάκοπο ρεῦμα τοῦ χρόνου, ποὺ κυλάει καὶ παρασύρει τοὺς ἀνθρώπους σὰν τὰ κιτρινισμένα φύλλα ποὺ πέφτουν τὸ φθινόπωρο ἀπὸ τὰ δέντρα, μέσα σʼ αὐτὸ τὸ κανάλι τοῦ χρόνου, ΕΝΑΣ παραμένει. Μένει σὰν τὸν βράχο ποὺ χτυπιέται ἀπʼ ὅλες τὶς μεριές, ἀπʼ ὅλα τὰ κύματα, ἀλλʼ αὐτὸς μένει ἀκλόνητος αἰῶνες αἰώνων. Ὁ χρόνος, ποὺ οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας τὸν ὠνόμασαν πανδαμάτορα, γιατὶ τὰ πάντα νικᾶ καὶ καταστρέφει, ὁ χρόνος δὲν μπορεῖ νὰ κάμη τίποτα σʼ αὐτόν. Χθὲς καὶ σήμερα εἰς τοὺς αἰῶνας εἴνε ὁ ἴδιος. Καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ Ἰησοῦς Χριστός.
Ἄνθρωποι! Πέσετε καὶ προσκυνῆστε τον! Εἶνε ὁ Θεός μας. Στὸ Χριστὸ πίστευαν οἱ πατέρες μας. Στὸ Χριστὸ πίστευαν οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι, οἱ μεγάλοι αὐτοὶ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, καὶ τὸ Χριστὸ κήρυξαν μὲ ὅλη τὴ δύναμί τους καὶ ἔφεραν τὴ θεογνωσία στὸν κόσμο. Καὶ σήμερα, ποὺ εἶνε ἡ ἑορτή τους, μᾶς φωνάζουν: Πιστεύετε στὸ Χριστό! Στὸ Χριστὸ πιστεύουμε κι ἐμεῖς σήμερα. Στὸ Χριστὸ θὰ πιστέψουν αὔριο οἱ νέες γενεές. Ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ βράχος τῶν αἰώνων. Ὅποιος πιστεύει στὸ Χριστὸ μὲ ὅλη του τὴν καρδιὰ εἶνε σὰν νὰ ἔχη τὸ σπίτι του κτισμένο πάνω στὸ βράχο. Ἄς πέσουν πάνω του ὅλα τὰ ποτάμια. Ἄς ὁρμήσουν πάνω του ὅλα τὰ κύματα. Ἄς τὸν πολεμήσουν ὅλοι οἱ δαίμονες. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ πιστεύει στὸ Χριστὸ εἶνε ἀσφαλής. Ὁ Χριστὸς «χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς εἰς τοὺς αἰῶνας».

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ», σελ. 31-35 (ἕκδοσις Β΄ 1992).