Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2434

Μεσονύκτιον – Πρωτοχρονιὰ
1 Ἰανουαρίου 2022
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

Ευχαριστια & απολογισμος για το ετος που εφυγε

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ τελευταία ἡ­μέρα τοῦ ἔτους. Ἀπὸ αὔριο ἕνα ἄλλο ἔτος ἀνατέλλει. Καὶ τὴν ὥρα αὐτή, καθὼς βλέπουμε τὸ νέο ἔτος νὰ κρούῃ τὴ θύρα μας καὶ τὸ λῆγον νὰ σπεύδῃ πρὸς ἔξοδο, πολλὲς σκέψεις καὶ ποικίλα συν­­αισθήματα γεννῶνται στὴν ψυ­χή μας. Σὰν νὰ βρισκώμαστε στὸν σιδη­ροδρο­­μι­κὸ στα­θμὸ καί, ἐνῷ ἕνα τραῖνο πλησιάζει γε­μᾶτο κόσμο, τὸ ἄλ­λο κατάφορ­­το ἀπὸ τὰ πεπρα­γμένα τοῦ ἡμερολογίου μας καὶ ἄλ­λα φορτία ἀ­να­χωρεῖ· τὸ ἕνα τὸ ὑποδεχόμαστε, τὸ ἄλλο τὸ ἀποχαιρετοῦμε μὲ συγκίνησι.
Καινούργιος χρόνος! Τί θὰ μᾶς φέρῃ ἆραγε; τί κουβαλᾷ στὰ «βαγόνια» του (στοὺς μῆ­νες, τὶς ἑβδομάδες, τὶς ἡμέρες); χα­ρὲς ἢ λύπες; εὐ­τυχία ἢ δυστυχία; ζωὴ ἢ θάνατο; εἰ­ρήνη ἢ πό­λεμο; Τὸν ὑποδεχόμαστε μὲ ἐλπίδα καὶ εὐ­χές, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἀνησυχία ἐ­κείνη ποὺ χαρακτηρίζει πάντοτε κάθε τι τὸ ἄγνω­στο καὶ ἀδοκίμαστο. Ποιός μπορεῖ νὰ μιλήσῃ γι᾽ αὐτὰ τὰ πράγματα μὲ βεβαιότητα;

Κανείς δὲν γνωρίζει τὸ μέλλον. Πέπλος μυστηρίου τὸ καλύπτει κ᾽ ἐμποδίζει τὸν ἄν­θρωπο νὰ τὸ δῇ. Μόνο ὁ Θεός, «ὁ καιροὺς καὶ χρό­νους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος» (ἀπολυτίκ. Ἰνδίκτ.· βλ. Δαν. 2,21), ἐκεῖνος δηλαδὴ ποὺ ὁρίζει κ᾽ ἐξουσι­άζει χρόνους καὶ καιρούς, αὐτὸς μόνο γνωρί­ζει τὸ μέλλον. Τὸ κρατεῖ ἄγνωστο, κεκαλυμμέ­­νο· καὶ μόνο ὅταν θέλῃ τὸ ἀποκαλύπτει σὲ ἐκλεκτὰ ὄργανά του, τοὺς ἁγίους προφή­τας, τοὺς ὁποίους φωτίζει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο.
Γιὰ ἐ­μᾶς πάντως τὸ μέλλον εἶνε ἀπροσπέλαστο, σκοτεινό. Ἐ­κεῖνο ποὺ γνωρίζουμε, ποὺ κρατοῦμε ἤδη στὸ χέρι, εἶνε τὸ παρόν, αὐτὸ ποὺ ζοῦμε σήμερα· καὶ αὐτὸ μποροῦμε νὰ ἐ­πωφεληθοῦ­με. Καὶ τὸ παρὸν ὅμως, ποὺ νομίζουμε ὅτι τὸ κατέχουμε, πόσο ἆραγε τὸ γνωρί­ζουμε καὶ πόσοι ἀπὸ μᾶς τὸ κατανοοῦ­με σωστά; Τὸ παρόν, ὅ,τι ζοῦμε τώρα, ἔχει ῥίζες· εἶ­νε ἡ κατάληξι μιᾶς ἀκολουθίας ἡ ὁποία ἄρ­χισε πιὸ μπροστά, δηλαδὴ στὸ παρελθόν.
Πρέπει ἑπομένως νὰ κινηθοῦμε ἀντιστρόφως· ζητών­τας δηλαδὴ φῶς γιὰ τὸ ἀβέβαιο μέλλον, νὰ γυρίσου­με στὸ βέβαιο παρόν· καὶ γιὰ νὰ κατανοήσουμε καὶ ἀξιολογήσουμε σωστὰ τὸ παρόν, χρειάζεται νὰ πᾶμε πίσω, στὶς καταβολές του, νὰ μελετήσουμε τὸ παρελθόν. Καὶ πράγματι τὸ παρελθόν, μὲ τὸ καταστάλα­γμα τῆς πεῖρας καὶ τὰ διδάγματα ποὺ χαρίζει τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου, μπορεῖ νὰ γί­νῃ ὁ καλὸς διδάσκαλός μας στὴ ζωή.
Σήμερα λοιπόν, ποὺ βρισκόμαστε στὴν τελευταία ἡμέρα τοῦ ἔτους, ἐλᾶτε νὰ ῥίξουμε ἕνα βλέμμα στὸ χρόνο ποὺ πέρασε.
Δύο πράγματα ἔχουμε χρέος· πρῶτον νὰ εὐ­χαριστήσουμε τὸν Κύριο, καὶ δεύτερον νὰ κά­νουμε ἕναν ἀπολογισμό.

* * *

⃝ Πρῶτα – πρῶτα λοιπὸν νὰ εὐχαριστήσουμε τὸν οὐράνιο Πατέρα γι᾽ ὅλα ὅσα ἡ πρόνοιά του εὐδόκησε ἢ ἐπέτρεψε νὰ συμβοῦν, γιὰ τὰ εὐχάριστα ἀλλὰ καὶ τὰ δυσάρεστα, ποὺ μᾶς ἦρθαν στὴν προσωπική, τὴν οἰκογενειακή, τὴν κοινωνικὴ καὶ τὴν ἐθνική μας ζωή. Νὰ τὸ ἐξηγήσουμε αὐτὸ σαφέστερα.
Νὰ τὸν εὐχαριστήσουμε γιὰ ὅλα τὰ εὐχάριστα. Ποιά ἦταν τὰ εὐχάριστα ποὺ ἀπολαύσαμε τὸ ἔτος ποὺ ἔκλεισε; Πολλὰ καὶ διάφορα. Ἄλλοι, οἱ περισσότεροι ἀπὸ μᾶς, νὰ τὸν εὐ­χαριστήσουμε γιὰ τὴν ὑγεία, γιατὶ μᾶς κράτησε ὄρθιους καὶ –ἐκτὸς ἀπὸ κάποιες μικροαδιαθεσί­ες– δὲν ἄφησε νὰ πέσουμε στὸ κρεβάτι· μικρὸ εἶν᾽ αὐτό; Ἄλλοι, γιατὶ μᾶς ἔδωσε καὶ δοκιμάσαμε κάποια μεγάλη χαρὰ μέσα στὸ σπίτι μας, ὅπως εἶνε π.χ. ὁ γάμος τοῦ παιδιοῦ μας, τῆς κόρης μας, τοῦ ἐγγονοῦ μας οἱ γεροντότεροι· γεγονὸς ποὺ ἔλυσε ἕνα σοβα­ρὸ οἰκογενειακὸ πρόβλημα ποὺ τοὺς βασάνιζε. Ἄλλοι, γιατὶ τοὺς ἔδωσε δουλειά, εὐκαιρί­ες νὰ ἐρ­γαστοῦν, εἴτε σὲ ἐπιχειρήσεις ἄλλων ὡς ὑ­πάλληλοι εἴτε σὲ δική τους ἐργασία. Ἄλ­λοι, γιατὶ τοὺς προστάτευσε ἀπὸ διαφόρους κινδύνους. Καὶ ὅλοι πρέπει νὰ εὐχαριστήσου­με τὸ Θεό, γιατὶ παρ᾽ ὅλες τὶς «ἀκοὲς πολέμων» (24,6. Μᾶρκ. 13,7) καὶ τὶς ἐξωτερικὲς ἀπειλὲς καὶ παρενοχλήσεις, διατηρήθηκε ἡ εἰρήνη, δὲν χύ­θηκε αἷμα ὅπως συνέβη ἄλλοτε· δὲν ἄφησε νὰ ἐμ­πλακοῦμε σὲ ἁψιμαχίες ἢ ἐκ τοῦ συστάδην συγκρούσεις μὲ τοὺς ὄχι καλοὺς γείτονές μας. Ἄκουσε τὶς προσευχὲς μανάδων, συζύγων, ἀδελφῶν καὶ πρὸ παντὸς ἀθῴων παιδιῶν, καὶ δὲν ἐπέτρεψε ὁ πανάγαθος Κύριος νὰ δοκιμασθῇ ἡ πατρίδα μας περνώντας μέσα ἀπὸ φλόγες ἐπιγείου κολάσεως, ἑνὸς πολέμου δηλαδή. Γι᾽ αὐτὲς καὶ ἄλλες πολλὲς –εἴτε φανερὲς εἴτε καὶ ἀφανεῖς– εὐεργεσί­ες, ποὺ ἀπολαύσαμε κατὰ τὸ περασμένο ἔ­τος, νὰ Τὸν εὐχαριστήσουμε θερμά.
Πρέπει ὅμως νὰ τὸν εὐχαριστήσουμε ἀκόμη καὶ γιὰ τὰ θλιβερὰ γεγονότα τῆς ζωῆς μας. Ἀλλὰ ἐδῶ ἀκούω ἀμέσως τὴν ἀντίρρησι·
–Μὰ πῶς νὰ γίνῃ αὐτό; Πρέπει δηλαδὴ νὰ τὸν εὐχαριστή­σουμε καὶ γιατὶ ἀρ­ρωστήσαμε καὶ πήγαμε στὸ νοσοκομεῖο, ἢ γιατὶ πάθαμε ζημιὰ στὶς καλλέργειες ἢ στὴν ἐπιχείρησι ἢ στὸ ἁμάξι, ἢ γιατὶ κλάψαμε τὸ θάνατο καὶ κηδέψαμε ἀγαπητά μας πρόσωπα;… Καὶ γιὰ τὶς ἀρρώστιες λοιπόν, τὶς ζημιὲς καὶ γιὰ τὸ θάνα­το πρέπει νὰ εὐχαριστήσουμε; Δύσκολο!
Ναί, νὰ εὐχαριστήσουμε. Καὶ μάλιστα γιὰ τοὺς ἑξῆς δύο λόγους. Πρῶτον, διότι τὸ κα­κὸ ποὺ μᾶς συνέβη μποροῦσε νὰ εἶνε μεγαλύτερο καὶ ἐ­πιβλαβέστερο, ἀλλὰ ἡ θεία Πρόνοια τὸ περι­ώρισε καὶ δὲν ἄφησε νὰ δοκιμαστοῦμε σκληρότερα. Καὶ δεύτερον, διότι καὶ τὰ δυσάρεστα, θεωρούμενα ὑπὸ τὸ πνευματικὸ πρῖσμα τοῦ Εὐαγγελίου, εἶνε κι αὐτὰ ἐκ­δηλώσεις τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ· εἶνε κι αὐ­τὰ εὐεργεσίες, ὅσο καὶ ἂν μᾶς λυποῦν καὶ μᾶς πικραίνουν. Πικρὸ εἶνε τὸ κινίνο, ἀηδιαστι­κὸ τὸ καθάρσιο, δύσκολη ἡ ἐξέτασι, ὀδυνηρὴ ἡ χειρουργικὴ ἐπέμβασι. Εἶνε ὅμως ὠφέλιμα καὶ σωτήρια γιὰ τὴν ὑγεία μας. Ὅ,τι εἶνε λοιπὸν γιὰ τὴ σωματική μας ὑγεία τὰ πικρὰ ἢ ἀηδιαστικὰ φάρμακα καὶ οἱ δύσκολες καὶ ὀδυνηρὲς ἐγχειρήσεις, αὐτὸ εἶνε γιὰ τὴν ψυχή μας καὶ ὅλα τὰ λυπηρὰ ποὺ μᾶς βρίσκουν. Οἱ θλίψεις εἶνε τὸ καθάρσιο τῆς ψυχῆς· χωρὶς αὐτὲς ἡ ψυχὴ δὲν καθαρίζεται.
Γι᾽ αὐτὸ ἂς εὐχαριστήσουμε τὸ Θεὸ ἐξ ἴ­σου γιὰ τὰ δυσάρεστα ὅπως καὶ γιὰ τὰ εὐχάριστα, διότι καὶ μὲ τὰ δύο μᾶς εὐεργετεῖ.
⃝ Τὸ δεύτερο τώρα χρέος μας, εἶνε νὰ κάνου­με ἕναν ἀπολογισμὸ τοῦ ἔτους ποὺ ἀπέρχεται. Ὅπως ὁ ἔμπορος στὸ τέλος τοῦ ἔτους «κλείνει» μὲ ἰσολογισμὸ τὰ λογιστικὰ βιβλία του, ἀθροίζει τὰ ποσά, καὶ βλέπει πόσο ζημιώθηκε ἢ πόσο κέρδισε, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς πρέπει νὰ μετρήσουμε τί κερδίσαμε καὶ τί χάσαμε τὴ χρονιὰ αὐτή.
Κέρδη γιὰ τὴν ψυχὴ εἶνε οἱ ἀγαθοεργίες, οἱ ἐ­λεημοσύνες, οἱ προσευχές, ἡ νηστεία, ἡ ἄ­σκησι, ἡ μελέτη τῆς Γραφῆς καὶ τῶν ἄλλων ἱ­ερῶν βιβλίων, ἡ ἐπίγνωσι τῆς ἁμαρτωλότητος, ἡ ἀγάπη, ἡ συγχωρητικότης, ἡ μετάνοια.
Ζημιὲς τῆς ψυχῆς εἶνε τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διαπράξαμε τὸν περασμένο χρόνο «ἐν λόγῳ, ἐν ἔργῳ, ἐν διανοίᾳ». Προσοχὴ ἰδίως στὰ «ἐν διανοίᾳ», ποὺ συχνὰ διαφεύγουν.
Ἂς ἐξετάσουμε λοι­πὸν πῶς περάσαμε τὶς 365 ἡμέρες τοῦ ἔτους. Ἐὰν τὸν περασμένο χρόνο ἔχουμε κάνει καλὴ πρόοδο, τότε εἴμαστε εὐτυχεῖς. Ἐὰν ὅμως ἡ συνείδησί μας μαρτυρῇ ὅτι οἱ ἡμέρες μας πέρασαν μέσα στὴ ματαιότητα, σὲ μιὰ τέτοια περίπτωσι εἴμαστε δυστυχισμένοι, γιατὶ ἀφήσαμε νὰ μᾶς φύγῃ ὁ χρόνος ἀνεκμετάλλευτος.
Ἕνας αὐτοκράτορας εἶχε τὴν καλὴ συνήθεια, κάθε βράδυ νὰ ἐξετάζῃ τὸν ἑαυτό του· καὶ ἂν εὕρισκε ὅτι δὲν ἔκανε κανένα καλό, τότε λυπόταν καὶ ἔλεγε· «Ἀλλοίμονο, ἔχασα τὴν ἡμέρα». Θεωροῦσε χαμένη τὴν ἡμέρα ποὺ δὲν ἔκανε κανένα καλό.
Ἐκεῖνο, ποὺ ἔκανε ὁ αὐτοκράτορας αὐτὸς κάθε βράδυ, ἐμεῖς ἂς τὸ κάνουμε τὸ τελευταῖο αὐτὸ βράδυ τοῦ ἔτους. Ἂς ἐξετάσουμε λεπτομερῶς τὴ ζωή μας· καὶ ἂν βροῦμε ὅτι τὸ περασμένο ἔτος εἴχαμε διαπράξει διάφορα ἁμαρτήματα, ἂς κλάψουμε γι᾽ αὐτά, γιατὶ χαρίσαμε τὶς ἡμέρες τῆς ζωῆς μας στὸ σατανᾶ· καὶ ἂς ἀποφασίσουμε νὰ μὴν τὸ ξαναπάθουμε τὸ νέο ἔτος.

* * *

Μὲ τέτοια ἀπόφασι νὰ ξεκινήσουμε, ἀδελφοί μου, τὸ νέο ἔτος. Νὰ σκεπτώμαστε ὅτι αὐ­τὴ ἡ ζωή μας εἶνε σὰν ἕνα ὄνειρο. Ὄνειρο ὁ πλοῦτος, ὄνειρο ἡ δόξα, ὄνειρο οἱ χαρὲς καὶ ἀπολαύσεις, ὄνειρο τὰ πάντα. Ν᾽ ἀναλογιστοῦμε, ὅτι μόνο μιὰ φορὰ θὰ ζήσουμε σ᾽ αὐτὴ τὴ γῆ, κ᾽ ἔπειτα θὰ σβήσουμε ὅπως σβήνουν τὰ πυροτεχνήματα, οἱ ῥουκκέττες.
Ἂς εὐχαριστήσουμε τὸ Θεό, ποὺ μᾶς ἀξίωσε νὰ περάσουμε καὶ τὸ ἔτος αὐτό. Κι ἂς τὸν παρακαλέσουμε, τὸ νέο ἔτος νά ᾽νε πλούσιο σὲ ἔργα μετανοίας, εὐσεβείας καὶ ὀρθοδόξου πίστεως. Καὶ ὁ Κύριος εἴθε νὰ εὐλογῇ ἐσᾶς, τὶς οἰκογένειές μας καὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν μας παρέχων πλούσια τὰ ἐλέη Του.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπὸ τὸ χειρόγραφο ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἄγνωστο ἱ. ναὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας τὴν Κυριακὴ 31-12-1939. Ἀνάγνωσις, μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα, στοιχειοθεσία καὶ ἀναπλήρωσις 23-11-2020.