Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2225

Μετάστασις ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου
Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2019
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Μαρτυρες της Θεοτητος τοῦ Χριστου

«Eρευνaτε τaς γραφaς» (Ἰω. 5,39)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτὴ καὶ πανή­γυρις· ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, τιμᾷ τὴ μνήμη ἑνὸς ἁγίου. Ἑορτάζει ἕνας ἅγιος. Μόνο ἅγιος; Καὶ ἀπόστολος. Καὶ μόνο ἀπόστολος; Καὶ εὐαγγελιστής, ὁ πιὸ ὑψι­πέτης εὐαγγελιστής· ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος.
Οἱ τέσσερις εὐαγγελισταὶ ζωγραφίζονται ἔ­χοντας καθένας δίπλα του καὶ μία ἄλλη μορφή. Προσέξατε τὴν εἰκόνα τοῦ ἁγίου, πῶς εἰ­κονίζουν οἱ ἁγιογράφοι τὸν Ἰωάννη τὸν Θεολόγο; Δίπλα του ζωγραφίζουν ἕναν ἀετό. Γιατί ἀετό; Διότι ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, μ᾽ αὐ­τὰ ποὺ ἔγραψε, μοιάζει μὲ ἀετό. Πέταξε ψηλά, πολὺ ψηλά· μέχρι τὸν οὐρανό, ὣς τὰ ὕψη τῶν ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, μέχρι τὸ θρόνο τοῦ βασιλέως τῶν ἀγγέλων, τὸ θρόνο τῆς ἁ­γί­­ας Τριάδος. Κανένα βιβλίο στὸν κόσμο δὲν ἔ­χει τέτοιο ὕψος νοημάτων καὶ συν­αισθημάτων, φιλοσοφίας, ἀνθρωπολογίας καὶ θεολογίας, ὅσο τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο.

* * *

Τί ἦταν, ἀδελφοί μου, ὁ ἅγιος Ἰωάννης; ἦ­ταν κανένας ἐπιστήμονας, κανένας πλούσι­ος, κανένας ἐφοπλιστής; Τίποτε ἀπ᾽ αὐτά. Φτωχα­δάκι ἦταν, ἕνας ψαρᾶς, ποὺ δὲν τοῦ ᾽δι­νε καν­εὶς σημασία. Ὅσοι εἴμαστε ἀπὸ νησιὰ ξέρουμε πόσο σκληρὴ εἶνε ἡ ζωὴ τῶν ψα­ρά­δων. Κά­θεσαι σὺ καὶ τρῶς τὸ ψάρι, ἀλλὰ νά ᾽­ξερες πῶς θαλασσοπνίγεται ὁ ψαρᾶς γιὰ νὰ ἔρθῃ τὸ ψά­ρι στὸ πιάτο σου! Ὅταν τὸ τρῶς, νὰ λὲς τοὐ­λά­χι­στον ἕνα εὐχαριστῶ γιὰ τὸν ψα­ρᾶ, ποὺ ὅλη νύχτα ἔρ­ριχνε τὰ δίχτυα, καὶ πρὸ παντὸς νὰ δο­ξά­ζῃς τὸ Θεὸ κι ὄχι νὰ βλαστημᾷς.
Φτωχὸς ψαρᾶς λοιπὸν ἦταν. Πατέρα εἶχε τὸ Ζεβεδαῖο καὶ ἀδελφό του τὸν Ἰάκωβο. Μαζὶ ἐρ­γάζονταν, συν­τρο­φιὰ κοπίαζαν, εἶ­χαν ἀγάπη καὶ ὁ­μόνοια. Ζοῦ­σαν ἀπὸ τὸ ψάρεμα.
Καὶ μιὰ μέρα πέρασε ἀπὸ κοντά τους – ποιός; Ἕνας ἄγνωστος, ὁ μέγας ἄγνωστος· ὁ Χριστός! Τοὺς κάλεσε. Κι ἀμέσως τὰ δύο ἀδέρφια ἄφησαν τὴ βάρκα καὶ τὰ δίχτυα, ἄφησαν καὶ τὸν πατέρα τους, καὶ τὸν ἀκολούθησαν. Στὸ ἑξῆς ἦταν πλέον διαρκῶς κοντά του, κατατάχθηκαν στοὺς Δώδεκα μαθητάς του.

Τοὺς δύο αὐτοὺς ἀδελφοὺς μαζὶ μὲ τὸν κο­ρυφαῖο Πέτρο, αὐτὴ τὴν τριάδα τῶν μαθη­τῶν, ὁ Χριστὸς τοὺς ἀγαποῦσε ἰδιαιτέρως. Εἶνε φυ­σικὸ ὁ πατέρας ν᾽ ἀγαπάῃ πε­ρισσότερο ἐ­κεῖ­νο ἀπ᾽ τὰ παιδιά του ποὺ εἶνε πιὸ ὑπάκουο· καὶ δὲν εἶνε ἄδικο ὁ δάσκαλος νὰ διακρίνῃ μέσα στὴν τάξι ποιό παιδὶ δείχνει περισσότερη ἐπιμέλεια. Ἔτσι καὶ ὁ Χριστός, κατὰ λόγο δικαιοσύνης, ἀγαποῦσε περισσότερο αὐτοὺς τοὺς τρεῖς, τὸν Πέτρο τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη, γιὰ τὶς ἀρετές τους, πίστι ἐλπίδα καὶ ἀγάπη.
Καὶ ἀπὸ τοὺς τρεῖς πάλι ἐκεῖνον ποὺ ἀγαποῦ­σε ξεχωριστὰ ὁ Χριστὸς ἦταν ὁ Ἰωάννης, τὸν ὁποῖο ἑορτάζουμε σήμερα· ἦταν «ὁ μαθη­τὴς ὃν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς» (Ἰω. 13,23· 19,26· 21,7,20), ὁ «ἠγαπημένος» ὅπως τὸν λέει τὸ συναξάρι του.
Θυμηθῆτε τὸ περιστατικὸ τῆς Μεγάλης Πέμ­­πτης. Ἐκεῖ ποὺ ἔτρωγαν στὸ μυστικὸ δεῖπνο, θλιμμένος ὁ Χριστὸς εἶπε· Ἀπόψε κάποιος ἀ­πὸ σᾶς θὰ μὲ προδώσῃ (βλ. Ματθ. 26,21. Μᾶρκ. 14,18). Ταρά­χτη­καν ὅλοι καὶ κοιτάχτηκαν μεταξύ τους. Ὁ Ἰ­ούδας ἔμεινε ἀμίλητος. Τότε ὁ Ἰωάννης, ποὺ ἦταν δίπλα στὸν Κύριο, ἔγειρε τὸ κεφάλι κον­τὰ στὸ στῆθος του καὶ ρώτησε ἐμπιστευτικά· «Κύριε, ποιός εἶν᾽ αὐτὸς ποὺ θὰ σὲ προδώσῃ;». Καὶ ἀπέσπασε τὸ μυστικό (βλ. Ἰω. 13,21-26).
Καὶ μόνο αὐτό; Ὁ Ἰωάννης εἶνε ὁ μόνος ἀ­πὸ τοὺς μαθητὰς ποὺ ἔμεινε κοντά του μέχρι τέλους· καὶ στὴ Γεθσημανῆ, καὶ στὸ δικαστήριο, καὶ στὸ Γολγοθᾶ. Ὁ Ἰούδας τὸν πρόδωσε, ὁ Πέτρος τὸν ἀρνήθηκε, οἱ ἄλλοι σκόρπισαν· ἕ­νας ἔμεινε! Ὅπως βλέπουμε στὴν εἰκόνα τῆς Σταυρώ­σεως, δίπλα στὴν θρηνοῦσα Παναγία εἶνε αὐτός. Καὶ ὁ Χριστός, προτοῦ νὰ πῇ τὸ «Τετέλεσται» (ἔ.ἀ. 19,30), κοίταξε πάνω ἀπ᾽ τὸ σταυ­ρό, εἶδε κάτω τὴ μανούλα του καὶ τὸν ἀγαπη­μένο μαθητή, καὶ τοὺς εἶπε· Μάνα, στὸ ἑξ­ῆς αὐτὸν θά ᾽χῃς υἱόν σου. Καὶ στὸν Ἰωάννη εἶ­πε· Σ᾽ ἐσένα ἐμπιστεύομαι τὴ μάνα μου· ἀπ᾽ ἐδῶ κ᾽ ἐμπρὸς πάρε την ὑπὸ τὴν φροντίδα σου (βλ. ἔ.ἀ. 19,26-27). Ἂς τ᾽ ἀκούσουν αὐτὰ καὶ τὰ παιδιά· τὴ φροντίδα τοῦ Χριστοῦ, τὴν τραγικὴ ἐκείνη ὥρα, γιὰ τὴ Μητέρα ποὺ τὸν γέννησε· ἀλλὰ καὶ τὴ στοργὴ τοῦ Ἰωάννου γιὰ τὴν πνευματι­κή του Μάνα καὶ Μάνα κάθε Χριστιανοῦ.
Καὶ μετά; Μετὰ ὁ Ἰωάννης πέταξε σὰν ἀετός. Παντοῦ ὅπου πῆγε κήρυξε. Κυρίως ὅμως ἔγραψε. Πῆρε τὴν πέννα καὶ μᾶς ἄφησε ἕνα βι­βλίο, τὸ Κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο, ποὺ μπρο­στά του τὰ βιβλία τῶν φιλοσόφων εἶνε χαλίκια καὶ ἄ­χυρα. Τ᾽ ἀκοῦμε τὸ Πάσχα· «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λό­γος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος» (Ἰω. 1,1). Καὶ μόνο τὸ Εὐαγγέλιο ἔγραψε; Ἔγραψε καὶ Ἐπιστολές. Καὶ μόνο ἐ­πι­στολές; Ἔγραψε ἀκόμα ἕνα βιβλίο συνταρακτικό, τὴν Ἀποκάλυψι. Πουλῆστε τὸ πουκά­­­μισό σας κι ἀγοράστε Ἀποκάλυψι. Ἐκεῖ σὰν σὲ κινηματο­γραφικὴ ταινία βλέπεις ὄχι αὐτὰ ποὺ ἔγιναν στὸ παρελθὸν ἀλλ᾽ αὐτὰ ποὺ θὰ γί­νουν στὸ μέλ­λον, τὰ ἔσχατα τοῦ κόσμου. Ἔρ­χεται θύελλα, ἠλεκτρικὴ σκούπα ποὺ θὰ σαρώσῃ ὅ,τι σκου­πίδια κι ἀκαθαρσίες μαζεύτηκαν στὸν πλανή­τη. Ἔρχεται ὁ τρίτος παγ­κόσμι­ος πόλεμος, ὁ Ἁρ­μαγεδώνας ὅπως γράφει ὁ Ἰωάννης (βλ. Ἀπ. 16,12-14).

* * *

Ὁ Χριστός, ἀδελφοί μου, δὲν εἶνε τυχαῖο πρό­σωπο, ἕνας ἁπλὸς ἄνθρωπος· εἶνε Θεὸς καὶ ἄνθρωπος. Εἶνε Θεός; Ναί. Ποιός τὸ βεβαιώνει; Σὲ μία εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο, κεφάλαιο 5 ἀπὸ τὸν στίχο 30 μέχρι κεφάλαιο 6 στίχο 2, βλέπουμε νὰ ἀναφέρωνται τρεῖς ἀξιόπιστοι μάρτυρες.
Πρῶτος μάρτυρας εἶνε ὁ μεγαλύτερος προφήτης τῆς πα­­λαιᾶς διαθήκης, ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ποὺ τὸν βλέπουμε στὸ τέμπλο κάθε ναοῦ δίπλα στὸ Χριστό. Ἔζησε σὰν ἐπίγειος ἄγγελος, προωρισμένος γιὰ τὴν ἀποστο­­λή του ἤδη ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του. Αὐτὸς ἔδωσε «ἀληθινὴ μαρτυρία», μαρτυρία ἀ­ληθείας (βλ. Ἰω. 5,32-33) γιὰ τὸ Ναζωραῖο. Τί εἶπε; Ἐγὼ μπροστὰ σ᾽ αὐ­τόν, εἶπε, δὲν εἶμαι τίποτα, ἕνα σκουπίδι εἶ­μαι· δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ σκύψω νὰ λύσω τὸ λουρὶ ἀπ᾽ τὰ πέδιλά του (βλ. Ἰω. 1,27. Μᾶρκ. 1,7).
Αὐτὸς λοιπὸν μαρτύρησε γιὰ τὸ Χριστό. Δὲν φτάνει ἡ μαρτυρία του; Ὑπάρχει καὶ ἄλ­λη μαρτυρία, δεύτερη, «μείζων (μεγαλύτερη) «μαρτυρία» (βλ. Ἰω. 5,36). Ποιά εἶν᾽ αὐτή;
Ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε Θεὸς τὸ βεβαιώνουν «τὰ ἔργα» του (ἔ.ἀ.). Ποιά ἔργα ἐννοοῦνται ἐδῶ; Μή­πως τίποτα κτήρια ἢ γεφύρια ἢ τεχνικὰ ἐ­πιτεύγματα, πύραυλοι κ.λπ.; Τίποτε ἀπ᾽ αὐτά· αὐ­τὰ εἶνε παιχνίδια γιὰ παιδιά. Ἔργα του εἶνε καὶ ὅλα ὅσα βλέπουμε γύρω μας· ἀπὸ τὸ λουλούδι μέχρι τὸ πλατάνι, ἀπὸ τὸν κόκκο τῆς ἄμ­μου μέχρι τὶς οὐράνιες σφαῖρες ποὺ στροβιλίζονται στὸ διάστημα, ἀπὸ τὴ σταγόνα νεροῦ μέχρι τοὺς ὠκεανούς, καὶ ἀπὸ τὸ μυρμήγκι μέ­χρι τὸν ἐλέφαντα· ὅλα αὐτὰ ἔργα του εἶνε. Κυρίως ὅμως ἔργα του ἐννοοῦνται τὰ θαύματα, ποὺ περιγράφει τὸ Εὐαγγέλιο· π.χ. ἡ θεραπεία τοῦ παραλύτου (βλ. ἔ.ἀ. 5,1-15) καὶ τὰ ἄλλα. Ὅ­πως εἶπε κάποιος, κι ἂν ἀκόμα ὁ οὐρανὸς γίνῃ χαρτὶ κ᾽ ἡ θάλασσα μελάνι, δὲν φτάνουν γιὰ νὰ γραφοῦν τὰ ἄπειρα θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἔ­κανε κάνει καὶ θὰ κάνῃ μέχρι συν­τελείας τοῦ κόσμου. Ἐγὼ ἀπορῶ, ὕστερα ἀπὸ τόσα θαύματα, πῶς ὑπάρχουν ἄπιστοι.
Πρῶτος λοιπὸν μάρτυρας τῆς Θεότητος τοῦ Ἰησοῦ ὁ Πρόδρομος, δεύτερος μάρτυρας τὰ θαύμα­τά του, καὶ τρίτος μάρτυρας ποιός;
Ὁ οὐράνιος Πατέρας (βλ. Ἰω. 5,37-39). Τρίτη μαρτυρία πιὸ μεγάλη. Καὶ ποῦ μαρτυρεῖ γι᾽ αὐτὸν ὁ Πατήρ; Διὰ μέσου ὅλης τῆς ἁγίας Γραφῆς, τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν! Μιλᾶνε, μαρτυ­ροῦν καὶ ψάλλουν οἱ ἅγιες Γραφὲς γι᾽ αὐ­τόν. Ἀπ᾽ τὸ πρῶτο ὣς τὸ τελευταῖο βιβλίο μιλοῦν γιὰ ἕνα πρόσωπο μοναδικό, τὸ Μεσσία, τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ γεννηθῇ ἐκ παρθένου, θὰ βαπτισθῇ, θὰ διδάξῃ λόγια ἀθάνατα, θὰ κάνῃ τὰ μεγαλύτερα θαύματα, θὰ πάθῃ καὶ θὰ σταυρωθῇ, καὶ τέλος θ᾽ ἀναστηθῇ καὶ θὰ δοξα­σθῇ. Ὅπως μ᾽ ἕνα σιδερένιο ῥαβδί, λέει ὁ ψαλμῳδός, σπάζει εὔκολα κανεὶς καὶ χίλιες στάμνες, ἔτσι «ὡς σκεύη κεραμέως» θὰ «συν­­τρίψῃ» τοὺς ἐχθρούς του (Ψαλμ. 2,9).
Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ δὲν καταλάβαιναν τίποτα. «Ἐρευνᾶτε τὰς γραφάς», ποὺ μαρτυροῦν γιὰ μένα, τοὺς λέει ὁ Κύριος, καὶ νομίζετε πὼς εἶστε στὸ δρόμο τῆς σωτηρί­ας· δὲν κερδίζετε ὅμως κάτι ἀπὸ τὴν ἀ­νάγνωσι· πλανᾶσθε, ἄκαρπη ἡ ἔρευνά σας.

* * *

Ἐρωτοῦμε, ἀγαπητοί μου, τοὺς Ἑβραίους· ποιό εἶνε τὸ πρόσωπο γιὰ τὸ ὁποῖο μιλοῦσαν οἱ Γραφές; Αὐτοὶ ἀκόμα δὲν τὸ βρῆκαν· δὲν ξύπνησαν, μεσάνυχτα ἔχουν.
«Ἐρευνᾶτε τὰς γραφάς», λέει καὶ σ᾽ ἐμᾶς ὁ Χριστός, ἀλλὰ ἡ δική σας ἔρευνα δὲν θὰ εἶ­νε ἄ­καρπη. Ὑπὸ τὸ φῶς τῆς ὀρθοδόξου ἑρ­μη­νείας τὰ πιστὰ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας κατανοοῦν ὀρθὰ τὶς μαρτυρίες τῶν Γραφῶν, εὑρίσκουν τὸν Σωτῆρα Χριστὸ καὶ ὁδηγοῦνται στὴν ἀλήθεια καὶ τὴν αἰώνιο σωτηρία· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Νικολάου Φλωρίνης τὴν Παρασκευὴ 8-5-1970 πρωὶ μὲ ἄλλο τίτλο.