Αυγουστίνος Καντιώτης



Archive for the ‘Albanian’ Category

TRE LINDJET E KRISHTIT

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Δεκ 23rd, 2009 | filed Filed under: Albanian

«Oi Treis Genniseis tou Xristou»

(metafrasi sta Albanika)

TRE LINDJET E KRISHTIT

“Edhe të lindurit e Jisu Krishtit kështu ka qënë”
(Matthe 1:18)

ΓΕΝ.-ΧΡ.1Përsëri, të dashur vëllezër, n’a vlerësoi Zoti të dëgjojmë “Krishti lindet lavdërojeni…”  Le të përpiqemi dhe ne t’i afrohemi sado pak misterit të madh të Krishtlindjes.

Me syrin e besimit dallojmë tre lindje të Krishtit.
-Tre lindje? Një a nuk është lindja e Krishtit?
Tre janë vëllezër lindjet të cilat rrethohen nga misteri i ekonomisë hyjnore.  Lindjen e parë e trumpeton ungjillori Joan, të dytën ungjillori Matthe, dhe të tretën Apostoll Pavli.
1.    Lindja e Parë e Zotit është jashtë kohës (pa fillim e mbarim).  Sepse Krishti nuk është thjesht njeri, është dhe Perëndi.  Secili prej nesh jeton për një farë kohe të shkurtër; dikur ishte një kohë kur nuk ekzistonim, dhe përsëri do të jetë një kohë kur nuk do të ekzitojmë trupërisht mbi dhe’.  Por Zoti ynë Krisht përbën një përjashtim.  Ne të krishterët orthodhoksë besojmë që nuk kishte kurrë kohë gjatë së cilës Krishti nuk ekzistonte.  Shënoheni mirë këtë që po ju them.  Kështu pikërisht në këtë pikë bëri betejë të ashpër shpirtërore Shën Thanasi i Madh kundër Ariosit, dhe akoma vazhdon edhe sot Kisha jonë të luftojë hiliastët dhe heretikët e tjerë të cilët thonë që Krishti është krijesë dhe dikur nuk ekzistonte.  Këtu pikërisht është esenca e Krishtërimit.  Nuk kishte kurrë moment apo kohë që Krishti të mos ekzistonte.  Kurrë!  Përpara se të krijohej dheu dhe njeriu, përpara se të krijoheshin galaksitë, përpara diellit dhe hënës, dhe duke vazhduar më tutje në të kaluarën e pafund – nëse ke mundësi të thellohesh në pafundësinë e të kaluarës – dhe nuk do t’ia gjesh dot anën – ekziston Zoti!  Kur Ati, kur Biri.
Si ekziston?  “U lind dhe nuk u bë”.  Nuk u krijua, ashtu siç u krijuan ëngjëjt dhe gjithë krijesat e tjera, por lindi prej Atit.  Kjo pra është lindja e pakohë prej Atit.  Përpara krijimit të yllit të mëngjesit, përpara krijimit të botës, lindi Biri prej Atit.  Lindjen e pakohë të Krishtit me madhështi e përshkruan edhe ungjillori Joan kur thotë: “Në fillim ishte Fjala, dhe Fjala ishte me Perëndinë dhe Fjala ishte Perëndi” (Joan 1:1).

2.    Përveç lindjes së pakohë kemi edhe një lindje tjetër.  Është lindja brenda kohës dhe në trup, lindja e dytë pra, përkujtimin e të cilës festojmë sot.
Këtë lindje të Krishtit përshkruan më tepër se të tjerët ungjillori Matthe kur thotë: “Edhe lindja e Jisu Krishtit kështu ka qënë…” (Matthe 1:18).  Kështu pra Perëndia e pafillimtë dhe e pambarimtë u shfaq brenda kohës, duke u bërë pjesë e historisë.  Hyri pra në histori që t’a ndajë historinë, që të krijojë një botë të re.  U lind brenda kohës.  U lind kur mbizotëronte perandori August Qesari.  U lind në kohën e Irodhit të egër.  U lind në Vithlehem të Judhesë.  Hyri në botë si foshnjë.  U lind prej Virgjëreshës.  Por ndërkohë që ne predikojmë këto, vjen ateizmi dhe mosbesimi dhe çfarë n’a thotë?
-Si mundet që prej virgjëreshe të lindet njeri?
Hesht dhe mbylle gojën, pabesim!  Do të të pyes, si u krijua njeriu i parë pa nënë e babë? Si?   Dhe përderisa Zoti i Madh krijoji njeri pa prindër – dhe krijimi i njeriut pa prindër është mrekulli akoma më e madhe se lindja prej gruas – do të ishte pra akoma më e lehtë të lindej njeriu prej virgjëreshës.
Por mosbesimi këmbëngul.
-Si Perëndia i pakuptueshëm, i pambarim, i palëndëshëm dhe i pavdekshëm, si e preku tokën?
Temperatura e diellit arrin në mijëra gradë Celcius.  E megjithatë dielli prek tokën me rrezet e tij duke mos e vënë atë në rrezik.  Por më lart se ai diell është një diell tjetër, është Krishti.  A e dëgjuat troparin?  “…Ty të të falen diellit të drejtësisë…”  Ashtu si dielli prek tokën dhe as toka digjet dhe as dielli nuk ndotet nga papastërtitë e tokës, kështu edhe Krishti, dielli shpirtëror, prek tokën.  Dhe ashtu siç trupi e ndjen diellin, kështu dhe shpirti, kur beson, e ndjen diellin Krisht.
-Por, këmbëngul pabesimi, si mundet që Virgjëresha lindi djalë?
N’a shpjegon Shën Vasili i Madh: e shikoni dielllin?  Rrezet e tij depërtojnë kristalin dhe ai nuk thyhet.  Në të njëjtën mënyrë edhe Krishti kaloi në trupin e Virgjëreshës Mari, nëpërmjet membranave virgjërore, nëpërmjet membranave të xhamta, thotë Shën Vasili i Madh.  Në këtë mënyrë pra kaloi edhe dielli Krisht nëpërmjet këtij kristali, dhe mbeti e paprekur virgjëria e Hyjlindëses së Përmbishënjtë.
Por deri ku shkon mosbesimi?  Kur i thua atij që s’beson se Perëndia është lart përmbi qiejt, të thotë “kaq lart nuk e shikoj dot”.  Kur të vijë përsëri Perëndia mbi tokë, përsëri do të dalin t’a presim…
3.   Është edhe lindja e tretë.  Një herë lindi Krishti prej Atit.  Herën e dytë lindi prej Virgjërës Mari.  Duhet edhe për herën e tretë të lindë.  Nëse nuk lind përsëri, oh… më kot festat që festojmë dhe kot që rrojmë në këtë botë. Duhet pra të lindë edhe një herë.  Ku të lindë?
Lindjen e tretë të Krishtit e psall Apostolli Pavël.  Diku në një nga letrat e tij e dëgjoj Pavlin e shënjtë të thotë: kam dhimbje, mundohem dhe rroptohem.  Përse mundohesh kaq shumë o Pavël?  Për para, për fitime pasurish, për shtëpi, për çfarë?  Mundohem kaq shumë, n’a përgjigjet Apostolli i shënjtë, që të lindë Krishti dhe të zerë vend në zemrat tuaja. (Let. Pav. Gallat. 4:19).  Dhe Korinthianëve iu shkruan: “unë ju linda juve në Krishtin Jisu me anë të ungjillit” (Let.I. Pav. Korinth. 4:15) – dmth jam ati juaj shpirtëror.
Ekziston pra edhe lindja shpirtërore.  Po.  Atje ku ekziston besimi, shënjtërimi, ndjenjat fisnike, atje ka lindur dhe banon Krishti.

Nuk dua t’ju pikëlloj, nuk dua t’ju prish gëzimin e ditës së sotshme.  Nuk jam profet, as linda prej profeti; njeri mëkatar jam edhe unë dhe nuk jam i denjë të puth as këmbët tuaja.  Por kam frikë o vëllezër, sepse me një qime po mbahet bota.  Ku t’a dimë që Krishtlindjet e sivjetshme nuk janë Krishtlindjet e fundit që do të festojë njerëzimi?  A dimë nëse do të denjësohemi të festojmë edhe Krishtlindje të tjera?  Ndaj me dorë në zemër po ju lutem, sonte kur të vini në shtëpitë tuaja pyesni zemrën “o zemra ime, kush banon brenda teje”?  Kush është brenda zemrave tuaj o vëllezër?  Çfarë sundon zemrat tuaja?
Nuk dua të përgjigjem.  Nuk mundem të them kush është brenda zemrës së çdo njeriu.  Sepse do të më duhej një kyç me anë të të cilit të çkyç zemrat e të vegjëlve dhe të mëdhenjve, zemrat e të varfërve dhe të pasurve, të analfabetëve dhe të shkolluarve, që të shoh se kush është brenda tyre.  Është brenda tyre Krishti?  Është brenda tyre ikona e tij e shënjtë, idetë e tij, dashuria e tij, shpresa e tij, ëndrrat e tij, yjet e tij, a rreh zemra për të?  Përgjigjuni, vëllezërit e mij, kësaj pyetjeje.  Kush është brenda zemrës suaj?

***

Të dashurit e mij!  Zemrat tona kërkon Perëndia.  Përveç panairëve, përveç festave, mbi të gjitha zemrat tona le t’i ngrehim tek Krishti.  Nuk është mit Krishti ynë – është çudi dhe mrekulli, është jetë, është fuqi, është gjithçka që i duhet njeriut.  Zemrën pra, jepia Krishtit!
Mbyllni në zemrat tuaja Krishtin dhe do të ndjeni çdo lloj madhështie!  E Tij është lavdia dhe fuqia në jetë të jetëve. Amin.

† Episkop Avgustini
Predikim i mbajtur në
Kishën e Lindjes së Krishtit në
Athinë më 25 Dhjetor, 1961

Përktheu nga Greqishtja,
me përulësi
Aleksandër P. Filip

Paçim uratat dhe bekimet tuaja Hirësi!

Hymni i Ëngjëjve

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Δεκ 23rd, 2009 | filed Filed under: Albanian

Metafrasi sta Albanika «O AGGELIKOS YMNOS»

Hymni i Ëngjëjve

“Lavdi Perëndisë më të lartat dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje” (Lluk.2:14)

gennisi-ΧΡΙΣΤΟΥ1Po afron, të dashurit e mij, festa e madhe, Krishtlindjet! Duhet të përgatitemi për këtë festë.  Si do të përgatitemi?

Le të dëgjojmë ato që n’a thotë Kisha, “Le të largojmë prej nesh tërë kujdesin për jetën”.  Le të dëbojmë larg nesh çdo mendim të kotë.  Le t’i bëjmë mendimet tona më të lehta duke eliminuar ato të kotat.  Le të zbresim nga stratosfera në tokë.  Le të themi dhe ne ato që thanë barinjtë gjatë asaj nate të paharruar “le të vemë tani gjer në Vithleem…” (Lluk.2:15).  Edhe ne le të udhëtojmë deri në Vithlehem.  Mëndërisht atje do të shohim çudinë.  Do të shohim shpellën ku u lind Zoti Krisht.  Do të shohim të kulluarën dhe gjithmonë-virgjërën Mari.  Do të shohim Foshjën Hyjnore.  Do të shohim gjithashtu edhe kafshët e padjallëzuara të cilat me frymën e tyre përpiqen të ngrohin sado pak atmosferën e ftohtë të dimrit.  Do të shohim yllin që ndriçon sipër shpellës.  Do të shohim barinjtë që rendin, të cilët ishin të parët që iu falën Shpëtimtarit Krisht.  Do të shohim magët të cilët erdhën nga larg për të ofruar si përfaqësues të shkencës dhuratat e tyre të çmuara.  Por në të njëjtën kohë do të shohim edhe Irodhin, i cili mprehu thikat për të therrur foshnjën Hyjnore.

Nga të gjitha këto, të cilat janë plot kuptim, ju lutem në këtë moment le t’i mbyllim veshët ndaj çdo gjëje tjetër dhe le të dëgjojmë një këngë.  Është kënga më e ëmbël se çdo këngë tjetër.  Sapo, thotë kënga, kryeëngjëlli iu tha barinjve “ja tek ju sjell lajm të mirë për një gëzim të madh,… se sot u lindi juve një shpëtimtar” (Lluk.2:10-11), menjëherë, jo një ëngjëll, apo dy apo tre, por një ushtëri e tërë e panumurt ëngjëjsh dhe kryeëngjëjsh të shënjtë formuan një urë qiellore, dhe njëri skaj i saj prekte tokën ndërsa skaji tjetër prekte galaksitë qiellore.  Dhe nëpër shkallët e kësaj ure ngjiteshin dhe zbrisnin  ëngjëjt me kitara të arta dhe psallnin.  Dhe shtresat e larta tokësore tundeshin dhe qielli përqafohej me tokën.  Dhe atëherë u dëgjua ajo kënga e shkëlqyer “Lavdi Perëndisë më të lartat dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje” (Lluk.2:14).

Sipas këtij himni, foshnja Hyjnore është “lavdia” e Perëndisë, foshnja Hyjnore është “paqe” mbi dhe’, foshnja Hyjnore është “mirëdashje mbi njerëzit”.

***

1.    “Lavdi Perëndisë më të lartat”. Pikë së pari foshnja Hyjnore është “lavdi” e Perëndisë.  Sepse përpara Krishtit, përveç popullit të Israelit i cili kishte një ide për Perëndinë e vërtetë, gjithë bota tjetër ishte e zhytur në padije dhe nuk e njihte Perëndinë e vërtetë.  Gjithçka adhurohej, ashtu siç thotë një filozof i lashtë, përveç Perëndisë së vërtetë.  O Krisht Perëndi, nga çfarë errësire n’a nxorre!

N’a mësoi foshnja Hyjnore që ekziston një Perëndi vetëm, që Perëndia është përdëllimtar, zemërgjërë dhe mëshirëplotë.  N’a mësoi që duhet t’i drejtohemi Perëndisë duke thënë “Ati ynë…” (Matthe 6:9-13).  N’a mësoi që Perëndia është Atë dhe e do krijesën e tij – Perëndia është mirëdashës, Perëndia interesohet akoma edhe për gjërat më të vogla dhe pa vullnetin e tij asnjë zogëz, asnjë fije gjethe nuk bie mbi tokë.  Na mësoi gjithashtu edhe mësimin më të lartë, që “frymë është Perëndia, dhe ata që i falen duhet t’i falen me frymë e me të vërtetë” (Joan 4:24).  Dhe jo vetëm që na mësoi, por ishte vetë Ai, ashtu siç thotë dhe Pavli i shënjtë, “i cili është shëmbëllesë e Perëndisë” (Let.II Pav. mbë Korinthianët 4:4; Kolos.1:15), “ndriçim i lavdisë” së Perëndisë (Hebr.1:3).  Ishte “dritë prej drite, Perëndi e vërtetë”.  Ishte pra foshnja Hyjnore “lavdia” e Perëndisë.

2.   “Dhe mbi dhenë paqe”.  Ishte foshnja Hyjnore gjithashtu edhe “paqe” mbi dhe’.  Por në këtë pikë dëgjoj kundërshtime.

-Paqe mbi dhe’?  Dheu tundet nga luftrat.  Që nga momenti që u lind Krishti deri më sot vetëm luftra dëgjohen.  Toka është larë nga lumenj gjakrash.  Si mundet që Krishti të jetë “paqe” mbi dhe’?

Po, është paqe.  Nuk është paqe për ata që nuk besojnë tek Ai, nuk është paqe për ateistët.  Por është paqe për ata që besojnë.  “Shumë paqtim kanë ata që duan nomin tënd” (Psallm 118:165).

Kush është kjo paqe që solli Krishti në botë?  Paqja që solli Krishti është paqe e botës së brendëshme të njeriut.  Është një lloj paqeje të cilën mund t’a shijojë çdo njeri që beson tek Zoti.  Prej çfarë ndjenjash përshkohet njeriu?  Të gjithë ndjejmë agoni.  Kjo agoni dhe ankth e ka rrënjën në mëkatat që kemi bërë dhe na vijnë ndërmënd, dhe për të cilat ndjehemi fajtorë, kjo agoni vjen nga zëri i një prokurori të padukshëm i cili na thotë “Mëkatove, je fajtor!”…

Dhe njeriu kërkon falje.  Kush do të na i japë faljen?  Ndonjë njeri? Apo ndonjë ëngjëll a kryeëngjëll?  Vetëm një mund të n’a dhurojë faljen e mëkatave, ai që ka pushtet dhe fuqi “të falë mëkatat” (Matthe 9:6, Mark 2:10, Lluk. 5:24).  Dhe ky është Zoti Krisht.

Pranë Krishtit gjejnë prehje mëkatarët më të mëdhenj të botës.  Të shthururit, vjedhësit, të korruptuarit, kurvarët, gjithë ata që mëkatuan dhe kryen krime, vetëm pranë Krishtit mund të gjejnë prehje.  Krishti është “Ai që fal mëkatat e botës” (Joan 1:29).

Lavdi Perëndisë!  Paqe në zemrat e njerëzve.  Dhe rezultati i paqes?

3.   “Mbi njerëzit mirëdashje”.  Rezultati i paqes është mirëdashja ndër njerëzit.  Çfarë është “mirëdashja”?  Është një zë.  Cili zë?  Një shkrimtar i madh Rus, i cili bënte jetë ateisti dhe nuk besonte dhe pasi i provoi të gjitha në këtë botë tha: “Vetëm një herë ndjeva në zemër paqe dhe qetësi.  Kur? Kur ashtu siç isha i zhytur në mëkatat e Petrogradit, shkova tek një asket Rus, u gjunjëzova përpara tij dhe i rrëfeva mëkatat e mia.  Lotë rridhnin nga sytë e mij dhe zemra ime tronditej fort.  Oh atëhere, kur sipër shpatullave të mia shtriu petrahilin e tij dhe më tha “të falen mëkatat e tua”, parajsa lulëzoi në zemrën time.

“Dhe mbi njerëzit mirëdashje” Ti që po më dëgjon në këtë moment, qofsh burrë apo grua, dhe që ke 10, 20 apo 30 vjet pa u rrëfyer, si do t’i kalosh Krishtlindjet?  Në qoftë se do që të ndjesh “mirëdashje”, nëse do që të ndjesh ngazëllim qiellor, dhe nëse do që të dëgjosh zërin i cili të lajmëron se një botë e re lindi brenda teje, nxito tek ati shpirtëror, hapi fletët e zemrës sate, rrëfe mëkatat e tua, dhe në emër të Krishtit të Kryqëzuar dritë, bekim dhe mirëdashje do të lindë brenda zemrës sate.

***

Me pak fjalë u përpoqa t’ju jap një analizë të himnit të mrekullueshëm ëngjëllor të Krishtlindjeve.  Ky himn vazhdon të psallet deri më sot.  Por lind pyetja: janë buzët tona të denja për të psallur këtë himn?  Janë të denja buzët e priftërinjve, kryepriftërinjve, psalltëve dhe predikuesve tanë?  Jemi të denjë t’a psallim këtë himn?  Duhet t’a lajmë mirë gojën që të mund të përsëritim ato fjalë që psallën ëngjëjt atë natë: “Lavdi Perëndisë më të lartat, dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje”.
Ju pyes vëllezër: Zoti ishte Lavdi e Perëndisë.  Po ne a jemi lavdi e Perëndisë?  Krishti ishte paqja e botës.  Po ne a kemi brenda zemrave tona atë paqe e cila buroi nga grazhdi i Krishtit?  Krishti ishte mirëdashja dhe ngazëllimi.  Po ne a kemi brenda nesh atë mirëdashje dhe ngazëllim?

Le të hapim krahët e të fluturojmë sipër botës lëndore dhe le të arrijmë lart në qiejt që të dëgjojmë himin ëngjëllor të Krishtlindjes.

Çfarë kërkon Krishti prej nesh?  Zemrën n’a kërkon.  Biri im, thotë, “m’a jep mua zemrën tënde”.  Më jep zemrën tënde ashtu siç e ke, me të metat e tua, me mëkatat e tua, me pasionet dhe ëndrrat e tua.  “Më jep mua zemrën tënde”, thotë.  Dhe nëse ia japim zemrën Krishtit atëhere zemra jonë do të bëhet grazhdi dhe shpella e Vithlehemit, dhe brenda saj do të lindë Krishti.  Dhe kur Krishti të lindë në zemrat tona atëhere përsëri ëngjëjt do të zbresin nga qielli dhe ne mëkatarët do të dëgjojmë përsëri të psallet himni “Lavdi Perëndisë më të lartat, dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje”.

† Episkop Avgustini
Predikim i mbajtur në një nga Kishat e Athinës
përpara vitit 1967

Përktheu nga Greqishtja,
me përulësi
Aleksandër P. Filip

Paçim uratat dhe bekimet tuaja Hirësi!

Vizitori i Lartë Lindja e Shpëtimtarit Krisht

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Δεκ 23rd, 2009 | filed Filed under: Albanian

Vizitori i Lartë

Lindja e Shpëtimtarit Krisht

Predikim gojor i mbajtur nga Mitropoliti i Follorinës At Avgustin Kantioti
në Kishën Katedrale të Shën Pandelimonit më 25 Dhjetor, 1978.

Gen Xrist.“Na vizitoi së lartazi Shpëtimtari ynë, lindja e lindjeve, populli që rrinte në errësirë gjeti dritën dhe të vërtetën, prej barkut të Virgjëreshës u lind Zoti”

Mendoj se në mënyrë të veçantë kjo ditë nuk duhet të kalojë pa predikim.  Por kush është i denjë dhe i vyer të psallë madhështinë e kësaj dite?!  Ngjarja që feston sot Kisha jonë nga njëri skaj i botës në tjetrin është ngjarja më e madhe e historisë botërore.  Lindja e Krishtit, mishërimi i Fjalës së Zotit, është një mister i pakuptueshëm nga mëndja njerëzore, është një mister përpara të cilit mëndja jonë vjen vërdallë, është një mister i cili vërteton që mëndja jonë është tepër e vogël, qoftë edhe mëndje filosofi apo shkencëtari të madh.  E kam thënë dhe herë tjetër, nëse një kupë mund të nxerë detet dhe oqeanet e tëra, atëherë dhe vetëm atëherë është e mundur që intelekti njerëzor, kjo kupë pra, mund të nxerë misterin e pakuptueshëm të Lindjes Hyjnore.  Më mirë, le të pushtohet shpirti ynë nga qetësia dhe lutja.  Por dëshira për të mos kaluar kjo ditë pa predikim n’a nxit të themi disa fjalë.

Të gjithë e dimë që planeti ynë është një nga miliardat e yjeve të tjerë.  Në krahasim me universin e tërë nuk është tjetër veçse një kokrrizë rëre.  Në këtë kokrrizë rëre banon krijesa e shkëlqyer, korona e gjithë krijesës, njeriu pra.  Lind pyetja, vallë vetëm në tokë ka jetë dhe qënie të llogjikshme?  Në planetet e tjerë nuk ka jetë apo qënie të tjera të llogjikshme?!
Edhe pse personalisht besoj që vetëm planeti ynë ka jetë – ndaj dhe një austronaut i famshëm e quajti diamanti i gjithë krijesës universale – për një moment, për qëllime retorike, bie dakord dhe unë dhe pranoj ipotezën që edhe në planete të tjera ekzistojnë qënie të llogjikshme.
Le të supozojmë pra që një banor i një planeti tjetër ia del mbanë të udhëtojë në hapësirën e pafund, të përshkojë distanca të tëra, të kalojë atmosferën, dhe në një çast të arrijë mbi tokë.  Një qënie jashtë-tokësore do t’i afrohet planetit tonë?!  Oh çfarë surprize, çfarë lajmi!  Është një lajm më i madh se ai që transmetuan stacionet e vitit 1969, që njeriu arriti në hënë.  Tani, një qënie tjetër, nga një planet tjetër, krijesë jashtë-tokësore, të arrijë mbi tokë?!  Pa dyshim që do të konsiderohet si një ngjarje jashtëzakonisht e madhe.
Por sot unë do t’ju tregoj një ngjarje akoma më të madhe se ajo.  Dhe kjo ngjarje nuk ka të bëjë me hipoteza apo krijesa fantastike, por me një ngjarje të vërtetë.  Dita e sotme na tregon se jo krijesa jashtë-tokësore – ashtu siç fantazojnë disa – as ëngjëll dhe kryeëngjëll, por vetë Krijuesi i gjithësisë – duhet t’a besojmë këtë gjë që t’a njohim më thellë – vetë Krijuesi pra i tërësisë, Ai që bëri gjithë galaksitë, Ai erdhi këtu poshtë në tokë dhe “u bë njeri”.
Perëndia mbi dhe’.  Po e përsëris, jo krijesa jashtë-tokësore, siç do të mund të fantazonte Jul Verni, por vetë Perëndia zbriti mbi tokë.
Si do të mundja të dashur vëllezër t’ju pershkruaja atë gjë që shkakton marramëndjen tonë?  Nuk do të bëj këtu meditime theologjike apo filosofike; do të them vetëm disa fjalë duke sjellë dy-tre shembuj të cilat do të n’a japin një ikonë apo një pamje të misterit.

****

Në historinë e popullit të lartë dhe besëtar të Rusisë bëhet fjalë për një nga monarkët më të mëdhenj të këtij vendi të paanë, bëhet fjalë pra për Ivanin e Tmerrshëm (1533-1584), i cili i neveritur nga komplimentat e mjedisit të tij rrethues, vendosi një ditë të zbresë shkallët e lavdisë dhe t’i afrohet popullit të varfër Rus.  Por si?  Me paraqitjen madhështore të një perandori?  Nuk do t’ia arrinte qëllimit të tij në këtë mënyrë.  Vendosi atëherë t’a heqë kurorën mbretërore nga kreu i tij, të heqë dhe rrobën dhe stemat e tij mbretërore dhe kështu me një shkop në dorë, si lypsar rus, të shkojë të vizitojë kalibet e nënshtetasve të tij të varfër.
E tha dhe e bëri pra këtë gjë.  I panjohur, i leckosur, i fëlliqur, filloi me këtë paraqitje të trokasë nga dera në derë.  Shkoi në shumë shtëpi.  Askund nuk e pranuan.  Të gjithë e dëbonin tutje, bile i lëshonin dhe qentë që t’a ndiqnin duke lehur.  Më së fundi, një natë, kalibja e një të varfëri ia hapi portën.  Fshatari i varfër që i hapi portën nuk do t’a imagjinonte kurrë që nën ato rroba të leckosura fshihej vetë madheria e tij perandori i gjithë Rusisë.  Të nesërmen Ivani i Tmerrshëm pasi e përshëndeti fshatarin e varfër u largua.
Pas disa ditësh mbërriti atje tek kalibja e varfër një grup i tërë inxhinjerësh dhe punëtorësh.  E shkatërruan kaliben krejt dhe në vend të saj ndërtuan një pallat madhështor me mbishkrimin “Përmendore dashurie dhe vlerësimi prej perandorit ndaj fshatarit të varfër si shenjë mirënjohje për mikpritjen e tij”.

Ka dhe plot shembuj të tjerë si ky.  Më kujtohet nga jeta e prindërve të mij dhe paraardhësve të mij, që atje në ballin e luftës ku gjendeshin gjatë luftërave Ballkanike, u afrua tek ata dikush me një veshje prej ushtari të thjeshtë.  Ishte mbreti Konstandin stratillati (1868-1922).  Kur e kuptuan që ishte ai mbetën gojë-hapur.  Nuk e harruan kurrë atë pamje të një mbreti të lavdishëm stratillat i cili u ul së bashku me popullin për të ngrënë një kafshatë bukë.
Por unë nuk admiroj këta njerëz të cilët lanë ritet e tyre dhe komunikuan me këtë lloj mënyre me popullin.  Admiroj dikë tjetër.  Ky dikush tjetër nuk është thjesht vetëm një mbret, një mbret i këtij apo atij vëndi, por “Mbreti i mbretërve dhe Zoti i zotërve” (I. Tim. 6:15).  Ai pra – nëse besojmë – vizitoi dheun.  Erdhi pranë nesh vetë Biri dhe Fjala e Zotit.  Na u afrua.  E deshi popullin sa askush tjetër.  Pësoi tepër, dhe me vuajtjet e Tij hyjnore na hapi horizonte të reja.  Nuk i dha vetëm kuptim jetës njerëzore, por i vuri krahë njeriut të fluturojë, krahë shpirtërore, në mënyrë që njeriu i cili kishte katandisur mos më keq si kafshë, të arrijë të ngrihet lart prej dheut dhe të arrijë deri në lartësitë qiellore.
Krishti mbi dhe’, Foshnja Hyjnore!  Si sillemi ne ndaj Tij? Mos nodshta e festojmë Lindjen e Tij vetëm formalisht, si një festë ku shtrohemi për të ngrënë dhe për t’u argëtuar?

Do të shtoj edhe një shembull tjetër nga traditat e lashta të brezit tonë.  Të gjithë kini dëgjuar për Odisenë e Ithakës, heroin e Trojës.  Mungoi për një kohë të gjatë nga atdheu i tij.  Lundroi në dete dhe pellagë, dhe pas njëzet vjetësh, kur ndodhej në Korfuz, shpëtoi nga anija që mbytej dhe shkeli përsëri tokën e Ithakës ku e çoi me anijen e tij personale mbreti i Korfuzit.  Ashtu siç ishte mplakur nuk mund t’a njihte askush.  Nuk i jepnin rëndësi atij plaku të varfër.  Vetëm dikush e njohu, dhe ky që e njohu nuk ishte njeri por qeni i tij i mplakur Argosi.  Oh çfarë mistere o Zot!  Sapo e pa u ngazëllua qeni dhe e kuptoi që ishte zoti i tij, dhe ngaqë ishte i mplakur dhe s’mund të rendte tundi bishtin me gëzim dhe ngordhi.
Kjo është një skenë jashtëzakonisht e bukur, të cilën n’a i përshkruan Homeri.  Qeni pra njeh të zotin e vet, por njeriu nuk e njeh Zotin e tij, Perëndinë e tij.  Diçka e tillë pra ndodhi edhe gjatë asaj nate të Krishtlindjes.  Brenda në grazhd nuk u njoh Krishti nga njerëzit, as nga Irodhi, apo shkronjësit, farisenjtë dhe kryepriftërinjtë – u njoh nga gomari i përulur dhe kau i raskapitur.  Këto dy kafshë me frymën e tyre ngrohnin atmosferën e asaj nate dimri.

*****

Vëllezërit e mij, sado që të flasim dhe themi misteri është i madh dhe i pakapshëm nga mëndja jonë.  Hymni i shkëlqyer i Kishë sonë thotë: “Na vizitoi së lartazi Shpëtimtari ynë, lindja e lindjeve, populli që rrinte në errësirë gjeti dritën dhe të vërtetën, prej barkut të Virgjëreshës u lind Zoti”.  Nuk e di nëse në shtëpitë tuaja pritët ndonjë vizitor të lartë e të rëndësishëm.  Në raste të tilla në shtëpinë ku u mikprit kujtohen ata persona duke thënë me nderim: ja, këtu u ul, këtu u mbështet etj…
Sa prej nesh të dashur vëllezër që besojmë, le t’i hapim sot zemrat tona dhe le të bëhen zemrat tona grazhdi i Vithleemit, me besën tonë, me thjeshtësinë tonë, me vetmohimin tonë, me mikpritjen tonë, dhe mbi të gjitha me dashurinë tonë.  Ashtu sikundër Krishti u lind në grazhd, kështu le të lindet edhe në zemrat tona.  Dhe kur Ai lindet brenda nesh atëherë do të ndiejmë madhshtinë e asaj dite dhe ëngjëjt do të psalin: “Lavdi Perëndisë më të lartat dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje” (Luk.2:14).

+Episkopi Avgustin

Përktheu nga Greqishtja
Aleksander P. Filip

Me dashuri dhe respekt të thellë ia përkushtoj autorit…
Paçim uratat dhe bekimet e tua Hirësi…

Nga botimet mujore “E DIELA-ΚΥΡΙΑΚΗ

Treshja e paqes Lindja e Shpëtimtarit Krisht

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Δεκ 23rd, 2009 | filed Filed under: Albanian

Metafrasi «ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΕΙΡΗΝΗΣ»
apo ta filadia «KYRIAKH»

Treshja e paqes

Lindja e Shpëtimtarit Krisht

ΠαναγίαPredikim gojor i mbajtur nga Mitropoliti At Avgustini
në Kishën e Shën Pandelimonit në Follorinë më 25 Dhjetor, 1979

Gjatë asaj nate të paharruar, të dashur vëllezër, kur barinjtë ruanin dhentë e tyre në një pllajë të Vithlehemit, u dëgjua një marshim i mrekullueshëm.  Shumicë ëngjëjsh, ushtri të tëra ëngjëjsh, ngjiteshin dhe zbrisnin në kupën qiellore duke psallur “Lavdi Perëndisë më të lartat dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje” (Lluk.2:14).  Në filologjinë botërore nuk ekziston asnjë himn tjetër i cili me pak fjalë të shprehë kuptime kaq të larta dhe të mëdha.  Është një himn qiellor, kryevepër hyjnore, dhoksologji (lavdi) festive.  Është pëmbledhja e gjithë veprës të cilën erdhi të kryejë Zoti ynë Jisu Krisht.  Është gjithashtu një profeci shpresë-dhënëse për të ardhmen e njerëzimit.  Herë tjetër kemi bërë fjalë për “Lavdi Perëndisë më të lartat” dhe për “mbi njerëzit mirëdashje”.  Le t’i hedhim një sy tani “dhe mbi dhenë paqe”.

***

Kur u lind Krishti, të dashurit e mij, sipas providencës hyjnore bota gjendej nën skeptrin e perandorisë Romake, në fron ishte Augusti.  Për herë të parë mbizotëronte paqe në mbarë botën.  Nëse në një provincë apo krahinë të perandorisë ndonjë nga popujt ngrinte krye, menjëherë kryngritja shtypej nga Roma.  Mbizotëronte pra një paqe të cilën historianët në latinisht e quajnë “paks romana” (πάξ ρομάνα), “paqia romake”.  Edhe në epokën tonë pamë përpjekje – sigurisht pa rezultat – me synim paqen botërore, të cilën disa e quajtën “paks amerikana” (pax amerikana) paqia amerikane, dhe të tjerë e quajtën “paks rossika” paqia ruse.  Por në atë kohë Augusti vërtet që ia doli mbanë dhe vuri nën sundim gjithë botën e njohur deri në atë kohë.

Pavarësisht nga kjo, popujt nuk ishin të lumtur.  Nën çizmen romake gjithë bota rënkonte.  Magjistarët e Delfit dhe të Romës, koinçidonin me profecitë e Israelit për një parashikim, që Dikush do të vijë.  Ky Dikush ishte “shpresa e gjithë kombeve”.  Ky Dikush ishte ai që e prisnin të gjithë popujt (Gjen.49:10).  Me një forcë të pamposhtur Ai do të shkatërronte të gjitha rregjimet e dhunës dhe do të themelonte mbretërinë e Tij, shoqërinë ideale, mbretërinë e qiejve e cila “nuk do të ketë mbarim” (Lluk.1:33).  Do të vijë Ai!…

Për t’u çuditur është fakti që këtë shpresë e kishin edhe popuj të vjetër të cilët nuk njiheshin nga bota e atëhershme.  Kur Kristofor Kolomboja arriti në Amerikë, vendasit, të cilët nuk kishin asnjë lloj komunikimi me Evropianët dhe popujt e tjerë, pyetja e parë që i bënë ishte “Erdhi? Erdhi?”.  Deri atje pra ekzistonte kjo shpresë e të gjithë kombeve.

Dhe Ai erdhi!  Është e vërtetë që ngjarja më e madhe botërore në planetin tonë është ardhja e Krishtit.  Erdhi Ai, “shpresa e të gjithë kombeve”.  Ky është Ai për të cilin pyesnin fiset vendase të Amerikës.  Ky është Ai për të cilin shpresonte Roma, Ai të cilin e priste Lindja, Ai të cilin e prisnin astronomët e Persisë dhe filozofët e Greqisë së lashtë.  Erdhi!  Kjo nuk është një gënjeshtër por e vërteta botërore.
Si erdhi?  Nuk erdhi si një sundimtar i egër, nuk erdhi si një monark kryelartë i armatosur me ushtri të hekurta.  Por erdhi i paarmatosur, i varfër, i butë.  Erdhi si një njeri i thjeshtë, si Foshnjë Hyjnore, dhe u lind në kushte tepër të përulëta, në një shpellë të Vithleemit.

***

Përse erdhi?  Erdhi për të sjellë paqe në botë, ashtu siç psallnin ushtëritë e ëngjëjve “dhe mbi dhenë paqe”…
Për çfarë lloj paqeje bëhet fjalë?  Paqia e Krishtit tonë nuk është e njëjtë me paqen e botës.  Paqia e Krishtit është shumë më e lartë dhe shumë më e thellë se paqja e botës.  Është një paqe e trefishtë: së pari është paqja me Perëndinë, së dyti paqe më të afërmin, dhe së treti paqe me vehten tonë.  Le t’i hedhim një sy këtij trekëndëshi.

Pikë së pari, paqe me Perëndinë.  Do të sjell një shembull.  Kur ishim fëmijë dhe bënim ndonjë prapësi, në mbrëmje mezi vinim në shtëpi, sepse kishim frikë nga babai.  Vetëm kur n’a thërriste ai dhe me shënjën që n’a bënte kuptonim që n’a kishte falur, rendnim tek ai, n’a përqafonte dhe n’a puthte dhe kështu marrëdhënia e atit dhe fëmijëve rivendosej përsëri.  Diçka e ngjashme ndodhi edhe me Perëndinë.  Njeriu bëri prapësi, mëkatoi, shkeli porosinë e Tij.  Dhe që atëherë – është një fenomen psiqik apo shpirtëror në mbarë botën – për shekuj të tërë n’a ndjek pas dhe nuk n’a shqitet ndjenja e fajit.  Është ajo që në tragjeditë e lashta klassike paraqitet me anën e hyjnive tokësore të cilat ndiqnin nga pas gjithë ata që kishin kryer krime, është ajo që psikologët e sotshëm e karakterizojnë si ankth apo agoni shpirtërore, është ajo që bëri të shtohen dhe shuhomen klinikat dhe spitalet nevrologjike.  Çfarë është ankthi apo agonia?  Duke marrë për bazë analizat më të fundit, është një ndjenjë që krijon një mur të lartë dhe një digë midis Perëndisë dhe njeriut.  Por Apostoll Pavli thekson “ndërsa ishim armiq u paqtuam me Perëndinë me anë të vdekjes së Birit të Tij, shumë më tepër pasi u paqtuam do të shpëtojmë me anë të jetës s’atij” (Let.Pav.Rom. 5:10).  Ishim armiq dhe u pajtuam me Perëndinë, thotë Shën Pavli.  Ajo humnera që ndante qiellin nga toka u zhduk, dhe në vend të saj vendosi një urë Zoti ynë Jisu Krisht.  Kjo nuk është gënjeshtër, sepse faji falet, mëkatit i bie fuqia, dhe në thellësi të shpirtit të tij njeriu dëgjon zërin e Atit qiellor – Perëndia e pranon të kthehet pranë tij.

Së dyti, paqja me të afërmin.  Mëkati prishi jo vetëm marrëdhënien e njeriut me Perëndinë por edhe me të afërmin e tij.  Që nga momenti kur Kaini vrau Abelin dhe dheu i tokës së virgjër u lye me gjak, dashuria iku dhe u largua dhe urrejtja e pafundme mbizotëroi kudo.  Rezultat i urrejtjes janë luftrat, shqyerjet civile, në shkallë lokale apo botërore.  Urrejta është si mjegulla.  Në mjegull nuk mund t’a dallosh dot njeriun që ke përballë.  Ka patur raste që në mjegull ushtarët vranë njëri-tjetrin dhe vëllai vrau vëllanë.  Kështu është edhe urrejtja.  Por kur erdhi Jisu Krishti, “dielli i drejtësisë”, mjegulla u shpërnda, urrejtja u largua dhe Krishti solli dashuri në botë.

Paqe me Perëndinë, paqe me të afërmin, dhe së fundi paqe me vehten tonë.  E çuditëshme tingëllon kjo e treta, por është reale.  Mëkati çau më dysh edhe personalitetin e njeriut.  Nuk jemi një vetëm – nuk është e vërtetë një gjë e tillë – jemi dyfish.  Akoma edhe Platoni e vrojtoi një gjë të tillë.  Brenda nesh luftojnë dy forca, drita me errësirën, e vërteta me gënjeshtrën, ëngjëlli me djallin.  Cili Eskil, apo Euripidh apo Shekspir do të mund t’a përshkrujë ashtu siç duhet këtë luftë?  Zemra e njeriut është fusha e betejës më të fuqishme në botë.  Një forcë kërkon të n’a shtyjë lart drejt yjeve të qiellit dhe në botën shpirtërore.  Ndërsa forca tjetër kundërshtare kërkon të n’a zhytë si sferë plumbi në errësirën e pafund.  Dhe njeriu ngjet me një shqiponjë të cilës i prenë krahët.  Këtu në këtë pikë ndodh drama më e madhe.  Luftë dhe përpjekje nga momenti që lind deri në vdekje.  Por kur e ulëta i nënshtrohet të lartës, mishi pra i nënshtrohet shpirtit, atëherë korret fitorja më e madhe, fitorja më e lavdishme.  Ashtu siç thoshin edhe të lashtët, fitorja më e madhe është “mundja e vehtes”.  Sepse aq shumë sa mund të n’a dëmtojë vehtja jonë, askush tjetër nuk mund të n’a dëmtojë – as demoni akoma nuk mund të n’a dëmtojë aq sa vehtja jonë.
Paqe pra me Perëndinë, paqe me të afërmin, paqe edhe me vehten tonë, paqe brenda vehtes tonë e cila arrihet nëpërmjet paqes me ndërgjegjen tonë.  O paqe! O emër i ëmbël – gjëja më e ëmbël në botë, ku je?  Ku gjendesh?  Mos ndoshta banon në pallatet mbretërore, apo akademitë dhe shkollat e filozofisë?  Jo, atje nuk ka paqe.  Atëhere ku?  Në shpellën e Vithleemit!  Pëllumbi i paqes prehet në zemrat e besimtarëve të përulur, në zemrat e barinjve dhe të magëve, në zemrat e atyre që mbajnë porositë e Zotit.  “Shumë paqtim kanë ata që duan nomin tënd” (Psallm 118:165).

***

“Dhe mbi dhenë paqe”!
Ah, do të thoni, për teori shumë të bukura po n’a flet, por realiteti është krejt ndryshe.  Paqja është larguar tutje.  Ndërkohë që kambanat e Kishave lajmërojnë mesazhin qiellor kudo në botë ekzistojnë antagonizma, rreziqe për përleshje botërore e cila do të jetë “Armagjedoni” (Apokalipsi 16:16).
Të dëshpërohemi atëhere? Të pushtohemi nga melankolia?!  Jo, vëllezër të dashur.  Të kemi shpresë tek Krishti. Ylli i Vithleemit n’a fal shpresë.  Kemi besim të patundur tek Krishti, i cili është boshti dhe qëndra përreth të cilit vërtitet historia botërore, ai është Alfa dhe Omega (Apokalispi 1:8, 22:13).  Do të lindin ditë të paqes shpirtërore në mbarë botën; do të bëhen realitet fjalët e profetit Isaia i cili n’a thotë që “armët e dhunës dhe të luftrave do të kthehen në mjete kultivuese dhe ujku do të kullosë me shqerrat” (Isaia 2:4, 11:6).  Luftërat do të pushojnë pasi njerëzit të gdhihen me Krishtin dhe të bashkëjetojnë në paqe brenda Kishës.  Misteri i madh do të plotësohet dhe do të bëhen “një tufë dhe një bari” (Ioan 10:16).  Dhe atëherë do të ushtojë marshi i përjetëshëm “Lavdi Perëndisë më të lartat dhe mbi dhenë paqe dhe mbi njerëzit mirëdashje”.

† Episkop Avgustini

Përktheu nga Greqishtja,
me përulësi
Aleksandër P. Filip

Paçim uratat dhe bekimet tuaja Hirësi!

ZËRI I NDËRGJEGJIES

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Αυγ 25th, 2009 | filed Filed under: Albanian

ZËRI I NDËRGJEGJIES

Njeriu është i dukshëm por edhe i padukshëm.  Përsa i përket pjesës së dukshme njerëzit nuk kanë shumë ndryshime midis tyre.  Por përsa i përket asaj që nuk duket (botës së brendëshme) njerëzit ndryshojnë jashtë mase njëri nga tjetri.  Nëse vrojtojmë me kujdes botën tonë shpirtërore – ashtu si polumbari zhytet deri në thellësitë e fundme të detit – do të vemë re gjëra tepër të çuditëshme.  Do të zbulojmë pikë së pari gjithë ato veti që n’a veçojnë si njerëz nga të gjithë krijesat e tjera.  E para nga të gjitha është llogjika, të cilën si një kompjter të shkëlqyer ia fali Perëndia njeriut dhe jo kafshëve, dhe me këtë kompjuter njeriu mbizotëroi mbi të gjithë botën natyrore.  Por përveç llogjikës n’a dha edhe diçka tjetër e cila është një gjë tepër misterioze, n’a dhuroi një aparat të padukshëm, n’a dhuroi një busull në thellësi të botës sonë të brendëshme, e cila quhet NDËRGJEGJIE!  “Dy gjëra më bindin për ekzistencën e Perëndisë, thotë filosofi Paskal, yjet e qiellit dhe zëri i ndërgjegjies”.  Por çfarë është me saktësi ndërgjegjia?  Ndërgjegjia mund të përkufizohet si aftësia e njeriut për të dalluar të mirën nga e keqia, të drejtën nga e gabuara.  Është pikërisht ndërgjegjia ajo që të nxit për të bërë të mirën dhe jo të keqen, dhe në të njëjtën kohë vuan tepër shpirtërisht kur në vënd të së mirës bën të keqen.

Këtë zë të ndërgjegjies dëgjonte brenda tij edhe i urti Sokrat dhe kështu vinte në kundërshtim me të ashtuquajturit e kulturuar të kohës së tij.  Për ndërgjegjien bën fjalë edhe Apostoll Pavli në kapitullin e dytë të letrës së tij drejtuar Romanëve.  Gjithë ata që dëgjojnë zërin e ndërgjegjies të buçasë brenda tyre quhen njerëz të ndërgjegjshëm.  Në të njëjtën mënyrë, gjithë ata që e përbuzin dhe e mbytin zërin e ndërgjegjies brenda tyre quhen njerëz të pandërgjegjshëm.
Ndryshimi është se njerëzit e pandërgjegjshëm janë tepër fatkeqë, në krahasim me njerëzit e ndërgjegjshëm të cilët kudo që të ndodhen, akoma edhe përpara vdekjes janë tepër të lumtur.  Të gjitha problemet psikologjike pa përjashtim e kanë rrënjën tek brejtja që shkakton zëri i ndërgjegjies.  Për këtë arësye është tepër i domosdoshëm dhe i nevojshëm rrëfimi tek ati shpirtëror, sepse barra e rëndë e mëkatit sjell si rezultat një presion të tmerrëshëm në botën e brendëshme shpirtërore, akoma edhe në qoftë se kanë kaluar shumë vite, qoftë edhe nëse askush nuk e di mëkatin që është kryer.
Ka shumë njerëz të cilët rrëfyen publikisht mëkatin që kryen me qëllim që të gjejnë sado pak qetësi përbrenda tyre.  Shën Joan Gojëarti n’a thotë: “më mirë të të thumbojë akrepi sesa ndërgjegjia jote”. Zëri i ndërgjegjies shtyu shumë njerëz në vetvrasje.  Ndaj duhet treguar kujdes, jo dëshpërim si Judha por rrëfim tek petrahili i atit shpirtëror.  Dostojevski tha: “pasi u rrëfeva ndjeva parajsën të lulëzojë brenda zemrës sime”.
Rendni pra që të gjithë tek petrahili i rrëfimit që të fitoni mbi tundimet e mëkatit, dhe kështu të kënaqeni jo vetëm me parajsën e bukur të natyrës por të jetoni dhe shijoni edhe parajsën e shkëlqyer të shpirit tuaj, kyçi i së cilës është misteri i shënjtë i rrëfimit.

† I Follorinës Avgustini
Pjesë nga fjalimi me rastin e fillimit të vitit shkollor 1989

Përktheu nga Greqishtja
Aleksander P. Filip

Nga Mësimet e Shën Kosmait

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Αυγ 24th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Nga Mësimet e Shën Kosmait

Kapitujt u shkëputën nga libri
“Kosmai i Etolisë” 1714-1779
(Sinaksari – Mësimet – Profecitë – Shërbesa)

+ Mitropolitit Follorinës Avgustin Kantioti

Libri u botua për të 22-tën herë në vitin 1999!
Botimi i parë doli në vitin 1950

“Të dashur vëllezërit e mij,
bijtë dhe bijat e mia!
Shpirt dhe Krisht n’a duhen vetëm.
Këto të dyja, sikur bota e tërë
të bjerë sipër jush
nuk mund t’jua marrë ashkush,
vetëm nëse i dorëzoni ju vetë
me dëshirën dhe vullnetin tuaj.”
Nga Mësimet e Shënjtit

Mësimi Nr.1

Mishërimi i Fjalës Perëndi

Perëndia dhe Zoti ynë Jisu Krisht, të dashur vëllezër, Dhespoti dhe Kryetari ynë i ëmbël, Ai që bëri Ëngjëjt dhe çdo krijesë të llogjikshme dhe me ndjesi, i nxitur prej dashurisë dhe mirësisë së Tij të paanë ndaj njeriut, ai që n’a fal të mira pambarim çdo ditë, çdo orë e minutë, dënjoi dhe u bë njeri i përsosur nëpërmjet Shpirtit të Shënjtë dhe nëpërmjet gjakrave të kulluara të Zonjës sonë të Përmbishënjtë Hyjlindëses dhe gjithmonë Virgjërës Mari, duke n’a shpëtuar kështu nga thonjtë e të ligut, me qëllim që të bëhemi bij dhe bija të Tij dhe trashëgimtarë të Mbretërisë së Tij, dhe kështu të gëzohemi dhe ngazëllohemi në jetë të jetëve së bashku me Ëngjëjt në Parajsë për të mos u përvëluar në ferr së bashku me mëkatarët dhe djajtë.

Puna e Apostojve

Ashtu si pronari ka vreshta dhe toka, dhe ve punëtorë t’i punojnë, kështu edhe Zoti ynë ka vresht botën e tërë, dhe mori 12 Apostojtë, dhe pasi iu dha Hirin e Tij të shënjtë dhe bekimin, i dërgoi në të katër anët e dheut të mësojnë njerëzit si të jetojnë mirë, në paqe dhe dashuri që kështu të shkojnë në parajsë ku do të kenë gëzim të pambaruar; të mësojnë njerëzit të pendohen, të besojnë dhe të pagëzohen në emër të Atit e Birit e Shpirtit të Shënjtë, dhe të duan Perëndinë dhe të afërmin e tyre.  Dhe i porositi që në cilindo vënd që shkojnë dhe njerëzit i pranojnë, t’a bekojnë atë vënd; dhe në çdo vënd që shkojnë dhe njerëzit nuk i pranojnë le të shkundin pluhurin nga këmbëmbathjet e tyre dhe të largohen.  Kështu Apostojtë duke marë Hirin Shpirtit të Shënjtë, shërbëtorë të urtë dhe besnikë të Krishtit, rendën në të katër anët e dheut si vetëtima.  Me atë Hir të Shpirtit të Shënjtë shëronin të verbërit dhe të shurdhët, leprozët dhe të demonizuarit, dhe më e rëndësishmja nga të gjitha në emër të Jisu Krishtit urdhëronin të vdekurit të ngjalleshin.  Dhe në çdo vënd që shkonin Apostojtë dhe i pranonin njerëzit, i bënin ata të Krishterë, qerotonisnin priftërinj dhe kryepriftërinj, themelonin Kisha, dhe e bekonin atë vënd i cili shndërrohej në një parajsë të dheshme, gëzim dhe dëfrim, banesë e Ëngjëjve, banesë e Krishtit tonë.  Dhe në çdo vënd që shkonin dhe nuk pranoheshin atje prej njerëzve, ashtu siç i porositi dhe Krishti, shkundin pluhurin e këmbëmbathjeve të tyre dhe pasi largoheshin prej andej mbetej në atë vënd mallkimi dhe jo bekimi, dhe ai vënd mbetej banesë e djallit dhe jo e Krishtit.

Prejardhja dhe misioni i Shën Kosmait

Duhet që një mësues të provojë auditorin të cilin ka qëllim që të mësojë, ashtu si dhe dëgjuesit është e arësyeshme të shohin se me çfarë mësuesi kanë të bëjnë.  Edhe unë, të dashur vëllezërit e mij, që u vlerësova të qëndroj në këtë fron apostolik nga mëshirat dhe dhembshuria e Krishtit tonë, ju provova juve dhe mësova që me Hirin e Jisu Krishtit Perëndisë sonë nuk jeni paganë, nuk jeni të pandershëm, eretikë, ateistë dhe të pabesë, por jini të pagëzuar në emër të Atit e Birit e Shpirtit të Shënjtë, dhe jeni bij dhe bija të Krishtit.  Unë, jo vetëm që nuk jam i vyer t’ju mësoj, por nuk jam i denjë as këmbët tuaja të puth.  Sepse secili prej jush është më i nderuar se bota e tërë.  Por duhet të dini që të tjera gjëra duan t’ju mësojnë disa të tjerë, dhe nëse doni të dini të gjithë të vërtetën po jua them unë.  Vendlindja ime, atdheu i përkohshëm dhe i kotë, është Etolia.  Ati, nëna, dhe i gjithë brezi ynë janë të Krishterë Orthodhoksë besëmirë.  Jam edhe unë pra, të dashur vëllezër, njeri mëkatar, jam më i ligu i të gjithëve, por gjithnjë jam shërbëtor i Zotit tonë Jisu Krisht, shërbëtor i Perëndisë së Kryqëzuar.  Jo se jam shërbëtor i denjë i Krishtit, por Krishti më pranon dhe më duron për shkak të dhembshurisë dhe mëshirave të Tij.  Krishtin pra besoj, Krishin adhuroj dhe lavdëroj dhe Krishtit i lutem.  Krishtit i lutem të më pastrojë nga çdo mëkatë shpirtërore dhe trupore.  Krishtit i lutem që të fitoj mbi tre armiqtë tanë që janë: bota, mishi, dhe djalli.  Krishtit i lutem të më vlerësojë dhe mua mëkatarin të derdh edhe unë gjakun tim për dashurinë e Tij, ashtu siç e derdhi dhe Ai gjakun e Tij të Çmuar për dashurinë ndaj meje.  Do të doja shumë të kisha mundësi të ngjitem lart në qiell dhe prej andej të thërras me zë të fortë, t’i them tërë botës se vetëm Jisu Krishti është Biri dhe Fjala e Perëndisë, vetëm Jisu Krishti është Perëndia e vërtetë dhe jeta e të gjithëve.  Por meqënëse nuk kam mundësi të bëj këtë gjë të madhe po bëj këtë të voglën, udhëtoj nga një vënd në tjetrin, dhe mësoj vëllezërit e mij me aq sa kam mundësi, dhe nuk i mësoj duke qënë mësues por i mësoj si vëlla, sepse mësonjës është një dhe i vetmi, Krishti ynë.

Thirrja së lartazi

Dua të dashur vëllezër t’ju them shkakun që më nxit të predikoj Fjalën e Zotit.  U largova nga vëndlindja ime para 50 vjetësh, vizitova shumë vënde dhe kështjella, qytete dhe fshatra, qëndrova shumë kohë në Kostandinopojë, por më tepër qëndrova në Malin e Shënjtë – 17 vjet me rradhë – dhe atje qava për mëkatat e mia.  Midis shumë dhuratave të tjera që më fali Perëndia, më vlerësoi dhe mësova shkrim e këndim në Greqishten e vjetër, u bëra dhe kallogjer.
Duke studiuar Ungjillin e Shënjtë, brenda tij gjeta fjalë të çmuara, fjalë të cilat janë margaritarë, fjalë të cilat janë diamante, thesare, pasuri e tërë, gëzim, ngazëllim, jetë e përjetëshme.  Midis të tjerave gjeta dhe këto fjalë që thotë Krishti: çdo i Krishterë, burrë apo grua, të përkujdeset për shpëtimin e vehtes por edhe për shpëtimin e vëllezërve, që të mos shkojnë në ferr.  Pikërisht këto fjalë të ëmbla të Krishtit, “përkujdesuni për shpëtimin e vëllezërve tuaj”, më hanin përbrenda në zemër ashtu siç ha krimbi drurin .  U këshillova me etërit e mij shpirtërorë, patrikë dhe kryepriftërinj, iu shfaqa mendimet e mia, dhe i pyeta nëse do të ishte e pëlqyer nga Perëndia të bëj këtë punë, të dal pra dhe të përkujdesem për shpëtimin e vëllezërve të mij, dhe të gjithë më thanë që duhet t’a bëj sepse të tilla punë janë kurdoherë të mira, të shënjta dhe të bekuara.  Bile më shtyu më tepër edhe Tërëshënjtëria e Tij Patriku i Kostandinopojës Sofroni – i paçim uratën – dhe pasi mora bekimet e tij të shënjta lashë prokopinë time, të mirën time, lashë mënjanë interesin tim personal, dhe dola të udhëtoj nga njëri vënd në tjetrin dhe të mësoj vëllezërit e mij.

Predikues anargjënd

Kur fillova të mësoj, më shkoi ndërmënd të kërkoj aspra, sepse isha argjendashës dhe e desha shumë floririn, jo si ju që e përbuzni atë, a nuk e përçmoni ju floririn?  Duke studiuar përsëri Ungjillin e Shënjtë, gjeta dhe fjalë të tjera që thotë Krishti: falas ua dhashë Hirin tim, falas t’a jepni dhe ju ndër vëllezërit tuaj; falas pra të mësoni, falas të këshilloni, falas të rrëfeni, dhe nëse kërkoni ndonjëherë shpërblim për mësimin që jepni, qoftë shumë apo pak, qoftë edhe një aspër, për mua jini të vdekur shpirtërisht dhe do t’ju dërgoj në ferr.
Kur i dëgjova për herë të parë, të dashur vëllezër, këto fjalë të ëmbla të Krishtit, m’u dukën tepër të rënda, por më pas m’u dukën më të ëmbla se mjalta dhe dylli, dhe e lavdërova dhe e lavdëroj Perëndinë që më ruajti nga pasioni i argjendashjes, dhe me Hirin e Zotit tonë Jisu Krisht, me Hirin e Perëndisë së Kryqëzuar, nuk kam as trajstë, as shtëpi, as raso tjetër përveç kësaj që kam veshur; dhe akoma më tepër i lutem Zotit që deri në mbarim të jetës sime të mos kem as trajstë dhe asnjë gjë prej këto, sepse momentin që do të prek me dorë qoftë dhe një aspër i humba menjëherë vëllezërit e mij, dhe nuk mundem të mbaj dy kunguj nën një sqetull, ose Perëndinë pra, ose djallin.

(*) Sa shumë vëmendje duhet t’iu kushtojnë këtyre fjalëve të Shën Kosmait kallogjerët e shkolluar, ata që kanë mundësi të mësojnë të tjerët!  E ëmbël sigurisht është jeta në majë të malit Thavor ku mund të shijosh magjepsjet shpirtërore të jetës monahale.  Por poshtë, në rrëzë të malit, oh çfarë pamje e vajtueshme e shoqërisë njerëzore, çfarë gjëndje e mjerë e shoqërisë së sotshme (Matthe 17:1-21).  Kësaj shoqërie njerëzore që vuan nga kaq shumë sëmundje dhe nga më të ndryshmet duhet t’i ofrojnë ndihmën shpirtërore monahët e shkolluar.  Nuk them që të ngrihen të tërë dhe të braktisin manastiret për hir të punës shoqërore.  Por ata të paktët, ata më të zgjedhurit, duhet të ecin midis shoqërisë si predikues të Fjalës së Zotit dhe etër shpirtërorë për të ndihmuar kështu në punën sociale të Kishës Militante mbi dhe’.  Fatkeqësisht, pas Shën Kosmait, Mali i Shënjtë nuk n’a dha ndonjë predikues tjetër të flaktë si ai.  Të shpresojmë se të tillë predikues do të dalin nga Shkolla e Athoniadhës?  Por ku janë profesorët si Evgjen Bulgari?  Shën Kosmai ishte nxënës i këtij profesori të madh të Orthodhoksisë.  Kështjellat e Orthodhoksisë, manastiret pra, presupozohet që kanë brenda tyre personalitete të shquara të Besimit Orthodhoks.
+Avgustini i Follorinës

Trinia e Shënjtë

Predikimi i ëmbël i Orthodhoksisë

Duhet të dashur të Krishterë, që të fillojmë mësimin me Perëndinë, ashtu siç n’a udhëzojnë Ungjilli i Shënjtë dhe Shkrimet e Shënjta, dhe kur të mbarojmë të falenderojmë Perëndinë, dhe këto i them jo se jam unë i denjë të ze në gojë emrin e Perëndisë, por Perëndia më pranon për hir të dhembshurisë dhe mëshirave të Tij.
Le të lemë mënjanë pra fjalët boshe të fajtorëve, të eretikëve, të ateistëve dhe të pabesëve, dhe le të përqëndrohemi në ato që shkrojti Shpirti i Shënjtë nëpërmjet Profetëve dhe Apostojve të shënjtë, nëpërmjet Etërve të Shënjtë të Kishës sonë; nuk mund t’ themi të tëra brenda një dite, sepse nuk është e mundur për shkak të mungesës së kohës, por do të themi ato më të nevojshmet, dhe të tjerat le t’i kërkojnë dhe le t’i gjejnë gjithë ata që janë mësim-dashës.  Të dashur vëllezër, Perëndia ynë i shumë-mëshirshëm është vetëm një, dhe ai që thotë se ka shumë Perëndi është djall.  Perëndia pra është Trinia e Shënjtë, Ati Biri dhe Shpirti i Shënjtë, një natyrë, një lavdi, një mbretëri, një Perëndi.  Është i pakuptueshëm Zoti, nuk mund t’a interpretojmë dot, është i plotfuqishëm, është i tëri dritë, i tëri gëzim, është i gjithë-mëshirshëm, është dashuri.  Nuk kemi ndonjë shëmbull ekzakt me të cilin mund t’a përngjasojmë Trininë e Shënjtë, sepse s’ka tjetër si Trinia e Shënjtë në botë.  Por n’a ndihmojnë disa shëmbuj që n’a sjellin Etërit e Shënjtë të Kishës.  Midis shembujve të tjerë flasin për diellin.  Siç e dimë, dielli është një, një është dhe Perëndia.  Ashtu si dielli ndriçon botën kështu dhe Trinia e Shënjtë, Perëndia pra, ndriçon mëndjen.  Dielli është një dhe njëkohësishtë është dhe tre: ka rrezet të cilat vijnë si vija, si penjë të artë mbi supet tona, ka dritën që lëshon e cila shtrihet mbi gjithë botën.  Me diellin pra mund t’a përngjasim Atin e pafillim, me rrezet e diellit mund t’a përngjasim Birin e bashkë-pafillim, dhe me dritën që lëshon dielli mund t’a përngjasim Shpirtin e bashkëqënëshëm me Atin dhe me Birin.  Ka dhe mënyra të tjera që mund të kuptoni Trininë e Shënjtë.  Cilat janë këto mënyra të tjera?  Të rrëfeheni me gjithë shpirt e zemër, të kungoheni me Misteret e Kulluara, me frikë Perëndie dhe besë, dhe hiri i Shpirtit të Shënjtë do t’ju ndriçojë t’a kuptoni Shën Triadhën më mirë.
Kjo pra është Trinia e Përmbishënjtë që besojmë ne të Krishterët Orthodhoksë besëmirë, kjo është Triadha e Përmbishënjtë që ne lavdërojmë, adhurojmë dhe i falemi, Trinia është Perëndia e vërtetë, dhe jashtë Trinisë së Shënjtë gjithë Perënditë e tjera janë djaj.  Dhe jo vetëm ne i falemi Trinisë së Shënjtë, por edhe yjet e qiellit dhe rëra e detit; Profetët, Apostojtë, Martirët dhe Askëtinjtë derdhën gjakun e tyre për hir të dashurisë që kishin për Trininë e Shënjtë dhe fituan kështu parajsën dhe tani gëzohen dhe ngazëllohen në jetë të jetëve .  Burra dhe gra, mohuan këtë botë, shkuan nëpër shkretëtira dhe askëtuan gjithë jetën e tyre dhe kështu shkuan në parajsë.  Gjithashtu burra dhe gra jetuan në botë, me urtësi dhe virgjëri, me kreshmë dhe lëmoshë, me lutje dhe punë të mira dhe jetuan mirë edhe në këtë jetë dhe tani gëzohen në parajsë përgjithmonë.

(*) Me sa shumë besim flet për Trininë e Shënjtë Shën Kosmai!  E konsideron mësimin përreth Trinisë së Shënjtë si të vërtetën bazë të besimit Orthodhoks.  Nuk dëshiron asnjë lloj kontakti me eretikët që nuk pranojnë këtë të vërtetë.  Perëndia e eretikëve, thotë, është… djalli!

Perëndia gjendet kudo

Nuk ka asnjë vënd në botë ku të mos gjendet Perëndia.  Kur ne të Krishterët kemi qëllim të bëjmë një mëkatë atëhere të mendojmë që Perëndia është brenda në zemrat tona, është kudo i pranishëm dhe n’a sheh; të n’a vijë turp përpara se të kryejmë mëkatin nga Ëngjëjt dhe Shënjtorët, dhe aq më tepër nga ëngjëlli ruajtës i shpirtit tonë që n’a ka caktuar Perëndia.  N’a vjen turp dhe nuk mëkatojmë përpara një fëmije të vogël, si mundet të mos n’a vijë turp nga Ëngjëjt dhe Shënjtorët?

Doni Perëndinë

Zoti ynë i tërëmirë dhe i gjithëmëshirshëm, të dashur vëllezër, quhet dhe dritë, dhe jetë, dhe ngjallje midis plot të tjerave.  Por ermi i tij më kryesor është dashuri.  Nëse duam të kalojmë mirë në këtë jetë dhe më pas të shkojmë në parajsë, duhet të kemi dy dashuri, dashuri për Perëndinë dhe dashuri për vëllezërit tanë.  E natyrshme është të kemi këto dashuri, dhe e jashtë-natyrshme do të ishte nëse nuk i kemi.  Ashtu si dallëndyshes i duhen dy krahë për të fluturuar lart, edhe ne n’a duhen këto dy dashuri, sepse pa to është e pamundur të shpëtojmë.  Dhe mbi të gjitha dhe pikësëpari, duhet t’a duam Perëndinë sepse n’a fali tërë këtë tokë për të banuar përkohësisht, n’a fali me mijëra lule dhe pemë, burime, lumenj, dete, ajërin, ditën dhe natën, qiellin dhe diellin etj.  Të gjitha këto i bëri për ne.  Çfarë detyrimi i kemi?  Asgjë.  Të gjitha falas! N’a bëri njerëz dhe jo kafshë, n’a bëri të Krishterë Orthodhoksë dhe jo eretikë mëkatarë.  Edhe pse mëkatojmë me mijëra herë në orë, përsëri n’a mëshiron si një Atë i dhembsur dhe n’a ruan nga vdekja dhe nga ferri duke pritur pendimin tonë, pret të mos bëjmë më të këqia por të bëjmë të mira, të rrëfehemi, të ndreqemi dhe kështu të n’a marrë në krahët e tij, të n’a verë në parajsë ku të gëzohemi përjetë.

Pa më thoni pra, këtë Dhespot dhe Perëndi të ëmbël nuk duhet t’a duam ne, dhe nëse është nevoja edhe njëmijë herë gjakun tonë të derdhim për të?!  Një njeri të fton në shtëpinë e tij për të pirë një gotë verë, dhe ti për tërë jetën tënde a nuk e nderon atë njeri dhe të vjen turp nga ai nëse bën diçka të pahijshme?  E pra, Perëndinë nuk duhet t’a nderosh dhe të të vijë turp prej Tij nëse mëkaton, Perëndinë që n’a fali tërë këto të mira dhe u kryqëzua për ty?  Cili baba u kryqëzua ndonjëherë për fëmijët e tij?  I ëmbli ynë Jisu Krishti u kryqëzua, derdhi gjakun e Tij të çmuar për ne dhe n’a shpërbleu nga duart e të ligut satana.  Nuk duhet pra dhe ne t’a duam dhe nderojmë Krishtin tonë?  Ne, jo vetëm që nuk e duam ashtu dhe aq sa duhet por edhe e shajmë çdo ditë me mëkatat dhe paudhësitë që bëjmë.  Cilin duhet të duam vëllezërit e mij, djallin që n’a nxorri jashtë parajsës dhe n’a solli në këtë botë të mallkuar ku pësojmë gjithë këto të këqija?  Dhe t’a dini që nëse do të kishte mundësi djalli në këtë moment të n’a vdiste të gjithëve dhe të n’a merrte me vehte në ferr ai do t’a bënte.  E pra, po ju pyes vëllezërit e mij, cilin duhet të duam, djallin apo Perëndinë tonë, Krijuesin tonë?  Le të kemi pra dashuri për Perëndinë tonë dhe të afërmin tonë dhe atëherë do të vijë Perëndia ndër ne për të n’a falur gëzim në shpirt dhe për të mbjellë në zemrat tona jetën e amëshuar, dhe kështu do të kalojmë një jetë të mirë edhe këtu por edhe do të arrijmë në parajsë për të dëfryer përjetë.

Doni të afërmin tuaj

Ne jo vetëm që dashuri nuk kemi, por brenda zemrës kemi urrejtje dhe armiqësi, urrejmë vëllezërit tanë; vjen satanai dhe n’a hidhëron duke spërkatur vdekje në shpirtin tonë dhe kështu edhe këtu në këtë jetë kalojmë keq, por edhe në ferr shkojmë dhe atje do të digjemi në jetë të jetëve.
Është e natyrshme të duam vëllezërit tanë, sepse jemi të së njëjtës natyrë, kemi të njëjtin Pagëzim, kemi të njëjtën besë, kungohemi me Misteret e Kulluara, të njëjtën parajsë shpresojmë të shijojmë.  Fatbardh është ai njeri që u vlerësua dhe ka në zemrën e tij këto dy dashuri, dashurinë për Perëndinë dhe dashurinë për vëllezërit e tij.  Sepse kush ka Perëndinë në zemrën e tij gjithmonë bën të mira dhe jo mëkata; dhe kush nuk ka në zemër Perëndinë ka djallin dhe gjithnjë bën të këqia dhe kryen mëkata.  Me mijëra të mira sikur të bëjmë, të dashur vëllezërit e mij, kreshmë të mbajmë, lutje dhe lëmoshë të bëjmë, akoma dhe gjakun tonë t’a derdhim për Krishtin dhe këto dy dashuri të mos kemi në zemrën tonë por të kemi në zemër urrejtje dhe armiqësi, gjithë ato të mira që bëmë janë të djallit dhe drejt e në ferr n’a shpien.  Po mirë, do të më thoni, bëmë tërë këto të mira dhe për një pikë urrejtje që kemi për vëllezërit tanë do të shkojmë në ferr?  Po, vëllezër të dashur!  Sepse ajo pak armiqësi është farmaqi i djallit.  Nëse në njëqind kupa mjell hedhim pak maja, ajo maja ka aq fuqi sa fryhet dhe bëhet brumë; kështu është dhe urrejtja, gjithë ato të mira që bëmë i kthen në farmaq të djallit(*)

(*)   Majaja ose brumi në Dhjatën e Re sillet edhe si shembull i mirë edhe si shembull i keq.  Si shembull të mirë e sjell Zoti kur thotë “Mbretëri e Qiejve ngjan me brumë të cilin e mori një grua dhe e vuri në tri masa mielli dhe e mbuloi, derisa u mbrujt i gjithi” (Matthe 13:33).  Si shembull të keq e sjell Zoti brumin kur i këshillon Apostojtë të kenë kujdes nga brumi i keq i farisenjve dhe saduqenjve, dmth i paralajmëron për mësimet e tyre të cilat nuk ishin tjetër veçse “hipokrizia” (Matthe 10:6.  Lluk.12:1).  Në kuptim negativ e përmend shembullin e brumit edhe Apostoll Pavli ne Letrën e I drejtuar Korinthianëve (5:6) kur thotë që pak brumë, dmth jeta jo e moralshme e vetëm një  besimtari të Kishës, shkakton dëm në total, për të gjithë.  Në prizmin e këtij kuptimi e sjell edhe Shën Kosmai shembullin e mësipërm kur thotë që urrejtja, si brumi, mund të prishë dhe shkatërrojë gjithë mirësinë e shpirtit, sepse nuk është brumë i Krishtit, por i djallit.

Këtu si ja kaloni të dashur të Krishterë?  Kini dashuri në mes tuaj?  Nëse doni të shpëtoni, vetëm një gjë të kërkoni në këtë botë, dashurinë.  Mos ndoshta ndodhet midis jush ndonjë që ka dashuri në zemër për vëllezërit e tij?  Le të ngrihet t’a shoh dhe t’a uroj, dhe të ve të gjithë të Krishterët t’a falin për mëkatat e tij, dhe do t’i jepet një falje e tillë që sikur edhe florinjtë e dynjasë të paguante nuk do t’a gjente dot.
-Unë o i shënjtë i Zotit kam dashuri edhe për Perëndinë edhe për vëllezërit e mij.
-Shumë mirë, paç uratën time bir.  Si të quajnë?
-Kosta.
-Me çfarë pune merresh?
-Rruaj delet.
-Djathin kur e shet a e peshon?
-Po, e peshoj.

-Ti mor bir mësove të peshosh djathin, ndërsa unë peshoj dashurinë.  Peshorja mos vallë ka turp nga ai që e mban?
-Jo.
-Atëherë më lejo të peshoj dashurinë tënde, dhe
nëse është ashtu siç duhet, atëherë do të të përuroj dhe do të ve të gjithë të Krishterët të të falin.  Si t’a kuptoj unë që vërtet i do vëllezërit e tu?  Unë them që zotin Kosta e dua si sytë e ballit, por ti nuk më beson; do të më provosh në fillim që të më besosh.  Unë p.sh. kam bukë të ha, ndërsa ti nuk ke.  Atëherë nëse të jap bukë unë që kam ty që s’ke, atëherë kjo tregon dashuri.  Por nëse unë e ha tërë bukën që kam dhe ty të le të urritur, kjo çfarë tregon?  Kjo tregon që dashuria ime për ty është e gënjeshtërt.  Kam dy gota verë, ndërsa ti nuk ke asnjë.  Nëse të jap ty njërën gotë me verë kjo tregon dashuri.  Nëse nuk të jap atëherë dashuri nuk kam.  Je i hidhëruar sepse të vdiq nëna ose baba, nëse vij dhe të ngushëlloj atëherë dashuria ime për ty është e vërtetë.  Por nëse nuk vij të të ngushëlloj por ha e pi, dhe hedh valle atëherë dashuria ime për ty është e gënjeshtërt.  E do atë fëmijën e varfër atje?  Nëse e do atëhere shko dhe i bli një këmishë se është lakuriq i mjerri, dhe ai le të lutet për shpirtin tënd.  Atëherë dashuria jote është e vërtetë dhe jo e gënjeshtërt.  A nuk po flas drejt të dashur të Krishterë?  Me dashuri të gënjeshtërt nuk mund të shkojmë dot në parajsë.  Nëse ke dashuri të vërtetë atëherë shko tani dhe vish fëmijët e varfër që janë zbathur, dhe unë atëhere do të ve të gjithë të Krishterët të të falin.  A do t’a bësh këtë gjë Kosta?
-Po, do t’a bëj.
-E pra të dashur të Krishterë, Kosta kuptoi që dashuria që kishte deri tani ishte e gënjeshtërt dhe do që t’a bëjë atë dashuri të vërtetë, ndaj dhe do të shkojë të mbathë fëmijët e varfër.  Meqënëse Kosta e mësoi këtë gjë, ju lutem të thoni për z.Kosta tri herë këtë lutje: o Perëndi ndjeje dhe mëshiroje atë.

Krijesa Hyjnore

TË DHJETË USHTËRITË E ËNGJËJVE

Perëndia i tërëmirë dhe i gjithëmëshirshëm është dashuri, është dhe quhet Trini.  I nxitur nga mëshirat e tij të shumta Zoti krijoi në fillim 10 ushtëri Ëngjëjsh.  Ëngjëjt janë shpirte të zjarrta, të patrup, ashtu siç është dhe shpirti ynë.  Çdo ushtëri është si yjet e qiellit.  Kush e shtyu Perëndinë dhe i bëri Ëngjëjt?  Dhembshuria dhe mëshirat e Tij.  Duhet pra dhe ne të jemi të mëshirshëm, t’i bëjmë vëllezërit tanë të gëzohen, dhe atëherë t’i themi Atit Perëndisë: “Ati ynë që je në qiell…”.  Por nëse jemi të pamëshirshëm, zemërashpër dhe i hidhërojmë vëllezërit tanë dhe mbjellim vdekje në zemrat tona, atëherë nuk duhet t’i themi Atë Perëndisë por djallit, sepse djalli do që ne t’i hidhërojmë vëllezërit tanë, dhe jo Perëndia.
Dhe kështu ushtëria e parë e Ëngjëjve u rrëzua nga Qielli për shkak të krenarisë së tyre e cila i shtyu të kërkonin lavdërime njësoj si Perëndia.  Dhe nga ëngjëj të ndritshëm dhe të shkëlqyer u bënë ëngjëj të errësirës, dhe luftojnë njeriun, dhe përvëlohen në zjarrin e ferrit.  Djalli i shtyn njerëzit të krenohen dhe të mburren, djalli i shtyn njerëzit të vrasin, të vjedhin; djalli është ai që hyn brenda njerëzve të vdekur dhe i bën të duken sikur janë të gjallë;  djalli është ai që merr pamjen e Krishtit, pamjen e së Tërëshënjtës Hyjlindëse, pamjen e Shënjtorëve dhe rend poshtë e lart si i demonizuar duke thënë se bën çudira; djalli hyn në njerëzit dhe ata demonizohen kur del hëna dhe nxjerrin shkumbë nga goja;  Lavdi Perëndisë që n’a dha tre armë të fuqishme me të cilat mund t’a luftojmë djallin.  Nëse ndonjë prej jush këtu vuan nga demonizimi le të vijë të mësojë tre armët e fuqishme: rrëfimi, kreshma dhe lutja.  Sa më shumë rrëfehet njeriu, dhe mban kreshmë dhe lutet aq më shumë digjet dhe përvëlohet dhe largohet djalli.
Pasi ra poshtë, njëra nga ushtëritë, prej lavdisë ëngjëllore, të nëntë ushtëritë e tjera u gjunjëzuan me përulësi përpara Trinisë së Shënjtë dhe iu falën Zotit Perëndi dhe u vendosën në vendin e tyre ku ngazëllohen përjetë.  E pra të dashur vëllezër, duhet dhe ne të kemi shumë kujdes nga krenaria dhe lavdidashja.  Sepse krenaria dhe lavdidashja e gremisën djallin prej lavdisë ëngjëllore dhe tani digjet në ferr përjetë.  Ndërsa përulësia e të nëntë ushtërive të tjera ëngjëllore bëri që Ëngjëjt të dëfrejnë duke patur përpara tyre lavdinë e paanë të Trinisë së Shënjtë.  Duhet t’a dimë fort mirë që Perëndia e urren njeriun krenar dhe lartëson të përulurin.  Dhe jo vetëm Perëndia; edhe ne kur shohim një njeri të përulur n’a duket si ëngjëll dhe n’a vjen t’a hapim zemrën dhe t’a vemë atë njeri brenda zemrës.  Dhe kur shohim një krenar dhe mburravec n’a duket si djalli dhe e kthejmë fytyrën nga ana tjetër se nuk e shohim dot.  Le t’a largojmë pra krenarinë sepse është bija e madhe e djallit, dhe si e tillë n’a çon në ferr.  Dhe le të kemi përulësi sepse ajo është ëngjëllore dhe është udha që të çon në Parajsë.  Këtu si ju venë punët?  Doni përulësinë apo krenarinë?
Ai që do përulësinë le të ngrihet dhe le të afrohet që t’a uroj.
–Unë, i shënjtë i Perëndisë, e dua shumë përulësinë.
–Atëherë hiqi rrobat që ke veshur dhe vish rroba lypsari dhe dil në pazar.  Nuk e bën!  Të vjen turp?  Bëj këtë tjetrën.  Priji gjysmat e mustaqeve dhe dil në pazar.  As këtë nuk e bën?  Nuk e them këtë vetëm për ty, por e them që të dëgjojnë të gjithë ata që thonë se kanë përulësi.  E shihni mjekrën time?  Është plot krenari, dhe Zoti e çrrënjostë nga zemra jonë krenarinë .  Të Krishterit i duhen dy krahë që të fluturojë dhe të arrijë në Parajsë, përulësia dhe dashuria.

KRIJIMI I BOTËS

Pasi ra njëra prej ushtrive ëngjëllore dhe u bënë djaj, Perëndia i Tërëmirë urdhëroi dhe u bë kjo botë.  Dhe që nga koha që bëri Perëndia botën kanë kaluar 7288 vjet.  Kjo botë është si veza, dhe ashtu siç është e verdha e vezës në mes të vezës, kështu dhe toka u krijua nga Perëndia në mënyrë të tillë që të qëndrojë pa prekur ose pa u mbështetur në asnjë vend tjetër.  Dhe ashtu sikundër e bardha e vezës rrethon të verdhën, kështu dhe ajri rrethon tokën.  Dhe ashtu siç rrethon guacka të tërë vezën, kështu dhe qielli rrethon tokën.  Dielli, hëna dhe yjet, janë të ngjitura në qiell.  Toka është e rrumbullakët, dhe atje ku shkon dielli bëhet ditë, ndërsa nata është hija e tokës.  Tani këtu është mbrëmje, por në një vend tjetër të tokës është mëngjes, dhe kështu ndodh edhe me pjesët e poshtme të tokës.  Etërit e Shënjtë të Kishës porositën që për ditën e Ndritur të Pashkës të ngjyejmë vezët me bojë të kuqe; veza simbolizon tokën, ndërsa e kuqia është simbol i Gjakut të Çmuar të Krishtit i cili u Kryqëzua dhe derdhi Gjakun e Tij për të shënjtëruar gjithë botën.  Duhet pra të gëzohemi dhe ngazëllohemi me mijëra herë që Krishti derdhi Gjakun e Tij dhe n’a shpëtoi nga kthetrat e djallit; por në të njëjtën kohë duhet të qajmë dhe të vajtojmë sepse mëkatat tona kryqëzuan Birin e Perëndisë, Krishtin tonë.

Udhëroi Perëndia dhe u bënë të shtatë ditët e javës; të parën bëri të Djelën dhe e mbajti për llogari të tij, ndërsa të gjashtë të tjerat n’a i dha ne për të bërë punërat e kota dhe të dheshme, dhe të Dielën n’a i caktoi për të shkuar në Kishë dhe për t’a lavdëruar Atë, dhe në Kishë të qëndrojmë me besë dhe frikë Perëndie, të dëgjojmë Ungjillin e Shënjtë dhe Shkrimet e tjera të Kishës.  Çfarë n’a porositi Krishti të bëjmë?  Të kemi parasysh mëkatat tona, vdekjen, ferrin dhe parajsën, shpirtin tonë i cili është më i çmuar edhe se bota e tërë, dhe hamë dhe të pijmë me masë dhe jo me pangopësi, po kështu edhe me rrobat, dhe pjesën e kohës që n’a mbetet t’a shpenzojmë duke u kujdesur për punërat e shpirtit, që kështu t’a bëjmë shpirtin nuse të Krishtit, dhe atëherë dhe vetëm atëhere mund të quhemi njerëz dhe ëngjëj.  Nëse i përkushtohemi të ngrënit dhe të pirit, nëse i përkushtohemi mëkatit dhe stolisjes së trupit të ndyrë, të cilin nesër pasnesër do t’a hanë krimbat, në vënd që t’i përkushtohemi punërave të shpirtit të pavdekur, atëherë nuk duhet të quhemi njerëz, por kafshë.  Bëheni pra trupin skllav të shpirtit dhe atëhere do të quheni njerëz.
Ditën e parë tha Perëndia të bëhet dritë dhe u bë dritë.  Të hënë krijoi qiellin, dheun, ujin, ajrin etj.  Të mërkurë krijoji barin dhe bimët.  Të enjte krijoji diellin, hënën dhe yjet.  Ditën e pestë krijoji detin, peshqit dhe kafshët.  Ndërsa ditën e premte urdhëroi Perëdia dheun dhe nxorri të gjithë kafshët.

KRIJIMI I NJERIUT

Burri dhe gruaja nuk ekzistonin në botë.  Mori Perëndia dhe’ dhe krijoi një burrë, si ne, dhe i fryu me frymën e Tij dhe i fali kështu shpirt të pavdekshëm.  Dhe ashtu si ne që marrim miell dhe ujë dhe e bëjmë brumë dhe më pas e pjekim bukë, kështu e bëri dhe Perëndia njeriun.  Duhet gjithmonë të kemi parasysh çfarë është trupi dhe çfarë është shpirti.  Trupi është dheu, dhe nesër pasnesër do t’a hanë krimbat; duhet që t’a gëzojmë shpirtin me punëra të mira që kështu të shkojë shpirti në parajsë; ndërsa në qoftë se bën punëra të këqia do të digjet në ferrin e përjetëshëm.  Ky trup që shihni, vëllezërit e mij, është veshja e shpirtit.  Shpirti është vetë njeriu, jo trupi.  Shpirti është ai që sheh, dëgjon, flet, ec, mëson shkenca, i jep jetë trupit dhe nuk e le të qelbet.  Dhe nëse del shpirti nga trupi, atëherë trupi qelbet, mbushet plot me krimba.  Trupi ka sytë por nuk sheh trupi por shpirti, trupi ka veshët por nuk dëgjon trupi por dëgjon shpirti, dhe kështu me rradhë gjithë ndjesitë e tjera të trupit.  Të gjitha pra vihen në veprim nëpërmjet shpirtit.

-E qani të vdekurin?
-E qajmë.
-Siç duket ju vjen keq për të.  Dhe sa ditë e mbani të vdekurin?
-Dy a tre orë.
-Kaq pak dashuri keni për të mjerrin?  Të mos e varrosni që sot, por t’a mbani 24 orë, dhe të mblidheni të gjithë, të mëdhenj dhe të vegjël, dhe t’a shikoni mirë dhe me vëmendje, sepse mësuesi më i mirë është vdekja.  Dhe të mos i qani të vdekurit, sepse dëmtoni edhe vehten tuaj edhe ata.

Pasi bëri Perëndia burrin, mori një brinjë prej tij dhe bëri gruan, dhe ia dha burrit që ai të mos jetë vetëm.  Të barabartë e bëri gruan Perëndia me burrin, jo më të ulët se burri.  Këtu si i kini gratë?  I mbani më poshtë se vehten?  Vëllezër, nëse doni të jini ju burrat më të mirë se gratë atëherë duhet të bëni punë më të mira se gratë, sepse nëse gratë bëjnë punë të mira dhe shkojnë në parajsë dhe ne burrat shkojmë në ferr, atëherë ç’përfituam?  Jemi burra dhe bëjmë gjëra më të këqia se gratë.  Thashë një fjalë për gratë që të hedhin përtokë vëthët dhe unazat e tepërta, dhe menjëherë më dëgjuan dhe e bënë këtë gjë .  I shoh që rendin të rrëfehen.  Iu thashë burrave që veçanërisht pasi mbushin pesëdhjet vjet në moshë të lenë mjekër, dhe shoh këtu burra nga gjashtëdhjetë, shtatëdhjetë dhe tetëdhjetë vjet që akoma rruhen.  Nuk kini turp që e prisni mjekrën?  Nuk dinte Perëndia kujt t’ia jepte mjekrën?  Një burrë i kaluar në moshë që rruhet është si një grua e moshuar që stoliset dhe zbukurohet.  Gruri pasi rritet dhe piqet për çfarë ka nevojë?  Duhet korrur, apo jo!  E pra, kështu dhe njeriu i rritur dhe i zbardhur si gruri, çfarë shaq?  Vdekjen.  A ka ndonjë prej jush këtu që dëshiron të lerë mjekër?  Le të ngrihet dhe të më thotë dhe unë do t’i jap uratën time dhe do t’iu kërkoj të gjithë të krishterëve të luten për të.
-Unë, mësonjës.
-Në rregull, paç uratën time.  Lutiuni Perëndisë për mua që t’i lutem edhe unë Perëndisë për ju, sa kohë që të jetoj.  E bëni dot këtë gjë?
-E bëjmë o i shënjtë i Perëndisë.
-Ju lutem pra që t’i luteni Perëndisë për të gjithë ata që lenë mjekër duke thënë: O Perëndi fali dhe mëshiroi ata.  Kërkoni ndjesë, dhe nëse ju fotis ndonjëherë Perëndia dhe lini mjekër, në të njëjtën kohë të lini dhe mëkatat.  Dhe ju të rinjtë të nderoni dhe respektoni ata më të vjetërit që lenë mjekër.  Dikë që është 30 vjet dhe ka lënë mjekër t’a vini më sipër se një 50, 60, apo 100 vjeçar që rruhet dhe nuk le mjekër, t’a nderoni pra edhe në Kishë edhe në trapezën tuaj.  Nuk them që mjekra do t’ju shpjerë në Parajsë; punët e mira do t’ju çojnë në Parajsë.  Veshja juaj të jetë me thjeshtësi dhe përulësi, po kështu edhe ushqimi edhe pija, dhe gjithë sjellja juaj të jetë prej të Krishteri, që kështu të jepni shembullin e mirë edhe ndër të tjerët.
Burri, të dashur vëllezër, lindi gruan nga brinja e tij dhe pa grua, dhe nuk pësoi gjë.  Gruaja e mori atë brinjë nga burri dhe e kishte borxh.  Lindën në këtë botë aq shumë gra sa yjet e qiellit,  por asnjë prej tyre nuk u vlerësua të lajë borxhin e brinjës, përveç se Zonja Hyjlindëse e Përmbishënjtë, e cila u vlerësua me qashtërinë e saj dhe lindi të ëmblin Jisu Krisht me anën e Shpirtit të Shënjtë, pa burrë, duke qënë virgjëreshë, dhe nuk pësoi gjë por mbeti virgjëreshë, dhe kështu e lau borxhin e brinjës.
A dëgjoni të dashur vëllezër se çfarë mistere ngazëlluese ka Kisha jonë e Shënjtë?  Por këto mistere Kisha i ka të mbuluara dhe duhen zgjidhur.  Prandaj është e nevojshme të mësoni shkrim dhe këndim, që të dini se ku ecni.  Ti burrë mos e përdor gruan si skllave sepse ajo është krijesë e Perëndisë, ashtu si dhe ti.  Perëndia u kryqëzua sa për ty o burrë aq edhe për gruan.  Atë i thua ti Perëndisë, Atë i thotë edhe ajo.  Kini të njëjtin besim, të njëjtin pagëzim, dhe Perëndia nuk e ul më poshtë në sytë e Tij gruan.  Prandaj dhe e krijoji duke marrë një pjesë nga mesi tënd, që të jetë burri kreu dhe gruaja trupi.  Nuk e mori atë pjesë nga koka e burrit që të dalë gruaja mbi burrin.  Njëkohësisht nuk mori atë pjesë as nga këmbët e burrit që t’a shkelte burri gruan me këmbë.
E quajti Perëndia burrin Adham, dhe gruan Eva.  Krijoi dhe një parajsë në vendet e lindjes, gjithë gëzim dhe ngazëllim; as urri, as etje, as sëmundje as hidhërim nuk kishte atje.  I stolisi që të dy me të shtatë dhuratat e Shpirtit të Shënjtë.  I vuri në mes të parajsës që të dëfrejnë si ëngjëj.  I thotë Perëndia Adhamit dhe Evës:  Ja ku ju bëra që të dyve njerëz, më të ndritshëm se dielli.  Ju vura në mes të parajsës që të gëzoni të gjithë të mirat e parajsës.  Dhe që të dini mirë se kini Bërësin dhe Krijuesin tuaj, po ju jap një porosi – vetëm nga frutat e kësaj peme nuk do të hani – dhe t’a dini se nëse e shkelni këtë porosi dhe do të hani atëherë do të vdisni.  Dhe kështu i la Perëndia në parajsë dhe ata gëzoheshin dhe dëfrenin si ëngjëj.  Dhe i stolisi Perëndia me turpin, që t’i ruante nga mëkati, në mënyrë të veçantë gruan.  Ndaj të Krishterët e mij, bija të Krishtit Jisu, të përpiqeni gjithmonë të jini të mbuluara me turpin, dhe kështu të dukeni si flori.

RËNIA E NJERIUT

Kështu, të dashur vëllezër, duke parë djalli lavdinë e madhe me të cilën i veshi Perëndia Adhamin dhe Evën, i pati cmirë dhe zili dhe çfarë bën?  Si shpirt i ndyrë që është djalli, e dinte që më lehtë gënjehet gruaja se burri, dhe e vuri gruan në shënjestër që nëpërmjet saj të gënjehet dhe burri.  Dhe bëhet gjarpër dhe shkon tek Eva dhe i thotë:  çfarë ju tha Perëndia të bëni këtu në parajsë?  I thotë Eva: n’a tha Perëndia të shijojmë nga të gjitha frutat e parajsës përveçse nga një pemë të mos prekim asnjë prej frutave të saj, sepse momentin që do t’a shkelim porosinë e tij do të vdesim.  I përgjigjet djalli dhe i thotë:  nuk do të vdisni, por kur të hani prej asaj peme do të bëheni të njëjtë me Perëndinë, prandaj Perëndia ju ndaloi që të mos bëheni të njëjtë me Të.  Merre ti pra e para këtë frutë dhe thuaji dhe burrit tënd të hani që të dy që të bëheni që të dy perëndi.  Mori pra gruaja e para frutin, e shtyu dhe burrin dhe hëngrën që të dy prej pemës së ndaluar.  Dhe duke ngrënë që të dy frutin e ndaluar u zhveshën nga të shtatë dhuratat e Shpirtit të Shënjtë dhe u bënë që të dy të marrë dhe frikacakë.  Një njeri, të dashur vëllezër, që ruan porositë e Zotit, bëhet i urtë dhe nuk ia ka frikën botës së tërë; dhe ai që nuk ruan porositë e Zotit bëhet i marrë nga mëndtë dhe i ka frikë edhe hijes së vet, le të jetë mbret dhe të sundojë gjithë botën.  Kini kujdes ju gratë e mia të Krishtera, të përpiqeni gjithmonë të ruani porositë e Zotit dhe të mos bëni dëshirën e të ligut; dhe nëse rastis të bini në mëkatë si njerëz që jini, të mos i shtyni dhe burrat tuaj në mëkatë ashtu si Eva.  Edhe ju burrat të mos dëgjoni këshillat e grave siç bëri Adhami.
Duke dashur Perëndia t’i falë dhe t’i lerë të jetojnë në parajsë, bëri sikur nuk dinte se çfarë kishte ndodhur dhe i thotë Perëndia Adhamit:  Adham, Adham ku je?  Pse nuk shfaqesh? Ku është ajo lavdi ëngjëllore që kishe më parë, dhe si katandise kështu si i marrë?
Përgjigjet Adhami dhe i thotë: Këtu jam o Zot.  Dëgjova që po vije, ndaj u frikësova dhe jam fshehur.  I thotë Perëndia: Pse u frikësove dhe u fsheve?  Mos jam unë frikë për ty?  Mos hëngre prej frutave të cilat t’i kisha ndaluar?  U përgjigj Adhami me kryelartësi:  gruaja që më dhe, ajo më shtyu dhe hëngrëm.  I thotë Perëndia Adhamit:  Unë t’a dhashë gruan për shoqëri, dhe jo të tallet ajo me ty.  Unë të thashë të mos hash nga ai frut; duhej të më kishe dëgjuar mua dhe jo gruan.  Megjithatë, në rregull, bëre gabim dhe hëngre, pse e ke kaq të vështirë të thuash: bëra faj Perëndia im, dhe mëkatova o Krijuesi im.  Dhe unë do të të linja në parajsë.  Ndërsa ti në vend që të veproje kështu i shtie fajin gruas.  Dhe duke akuzuar gruan më akuzon Mua sepse Unë e bëra gruan.
A dëgjoni o vëllezër se sa keq është të akuzojmë të tjerët?  E pra, në qoftë se duam të shpëtojmë le të akuzojmë fjalët dhe veprimet tona, dhe jo t’ia hedhim fajet tjetrit.
Më pas pyet Zoti Evan: Pse hëngre nga fruti i ndaluar, a nuk të thashë të mos hash?  U përgjigj edhe ajo me kryelartësi: Po, Zot! Hëngra, por nuk e kam fajin unë por gjarpri që më shtyu.
Kur e pa Zoti që asnjëri prej tyre nuk pranoi fajin, i dëboi nga parajsa dhe e mallkoi Adhamin duke i thënë të punojë që këtej e tutje tokën dhe me djersën e tij të hajë bukë, dhe të qajë me dënesë që t’i vijë keq Perëndisë dhe t’a kthejë përsëri në parajsë.  Prandaj vëllezërit e mij, të gëzoheni tepër kur e nxirrni bukën me djersën tuaj, sepse kjo është e bekuar;  dhe nëse ke vullnetin e mirë jepi pak prej asaj buke edhe të varfërit që nuk ka.  Sepse kështu do të fitosh parajsën.  Në të njëjtën mënyrë, gjithë ju që rroni duke rrëmbyer dhe xhvatur të tjerët të qani me lotë të zeza sterrë dhe të vajtoni.  Për Perëndinë jini të vdekur dhe do të shkoni në ferrin e përjetëshëm.  Këtu si shkoni të dashur të Krishterë?  Të gjithë ju rroni me djersën e ballit tuaj apo me padrejtësira?  Nëse jini të Krishterë me djersën e ballit tuaj të rroni, sepse atë e bekon Perëndia, ndërsa të padrejtin e mallkon.
Më pas e mallkoi edhe gruan të jetë gjithnjë e mposhtur dhe vartëse nga burri, dhe të lindë fëmijët e saj me mundime dhe vështirësi, rënkime dhe lotë, të qajë pa ngushëllim që t’i vijë keq Perëndisë dhe t’a mëshirojë dhe kështu t’a kthejë përsëri në parajsë.  Dhe e shihni dhe vetë fare qartë që kafshët kur pjellin nuk kanë dhimbjet e gruas që lind, sepse nuk kanë mallkimin që ka gruaja.  E mallkoi pra Adhamin dhe Evan dhe i dëboi nga parajsa dhe rrojtën ata 930 vjet me lotë të zeza pisë dhe hidhërim, dhe lindën fëmijë, dhe fëmijët e tyre lindën fëmijë dhe kështu u shumua bota me njerëz; dhe të gjithë njerëzit jemi nga një babë dhe nga një nënë, ndaj dhe të gjithë njerëzit jemi vëllezër, vetëm përnga besimi ndryshojmë dhe nuk jemi një.

SHPËTIMI I NJERIUT

Vdiq pra Adhami dhe Eva dhe shkuan në ferr ku u dogjën dhe u përvëluan për 5 mijë e ca vjet për një mëkatë; po ne që bëjmë shumë mëkata – dhe bile unë më tepër se ju – çfarë do të pësojmë vallë?  Perëndia është dashuri dhe i mëshirëplotë, por është edhe drejtësi në të njëjtën kohë.  Ka një shkop të hekurt me të cilin i dha mësim të mirë Adhamit dhe Evës, dhe kështu do të n’a japë dhe neve mësim të mirë nëse nuk bëjmë punë të mira.  Shkelën porosinë e Zotit Adhami dhe Eva dhe u mërguan larg parajsës.  Dhe tani çfarë bëjmë ne o të Krishterët e mij?  A kërkuat të mësoni se gjatë këtyre 5 mijë e ca vjetëve të gjithë njerëzit që vdisnin shkonin direkt në ferr?  Iu dhimbs Perëndisë brezi i njeriut dhe erdhi vetë në tokë duke u bërë njeri i përsosur nëpërmjet Shpirtit të Tij të Shënjtë dhe gjakut të kulluar të së Tërëshënjtës Hyjlindëse dhe gjithmonë Virgjërës Mari, dhe n’a shpëtoi nga kthetrat e djallit.  A kërkuat të mësoni që ishte ditë e Djelë kur ndodhi Ungjillëzimi i Hyjlindëses; ishte ditë e Djelë kur lindi Krishti dhe n’a dhuroi Besimin e shënjtë, Pagëzimin dhe Misteret e Tij të kulluara; më pas u sha, u rrah, dhe u kryqëzua prej njerëzve; dhe pas ditës së tretë u ngjall së vdekurish, zbriti në ferr, nxorri prej andej Adhamin dhe Evën dhe gjithë brezin e njerëzve, dhe u bë gëzim i madh në qiell, në adh dhe kudo në botë; farmaq dhe shpatë në zemrat e Hebrenjve dhe të djallit; u ngjit lart në qiejt dhe ndënji në të djathtë të Atit, që të bashkë-mbretërojë me të përjetësisht dhe t’i falen ushtëritë e Ëngjëjve.  Kërkuat të mësoni që sot a nesër presim ardhjen e dytë të Krishtit?  Ju jini të zgjuar dhe kini dije, kuptoni vetë pra se kush është e mira për ju.

QËNDRA SHPIRTËRORE

Dhe tani çfarë ju duket e arësyeshme të bëjmë?  Kam dy mendime: njëri mendim më thotë që mjaft ju thashë sot të krishterëve, nesër që në mëngjes të ngrihem e të iki.  Ndërsa mendimi tjetër më thotë: Mos shko.  Rri dhe sot, thuaju edhe ato që kanë mbetur dhe nesër shko.  Juve si thoni, të qëndroj apo të shkoj?
-Të rrish edhe sot i shënjtë i Perëndisë.
-Në rregull o të bekuar të Perëndisë, po qëndroj edhe sot.  Nuk më thoni, mirë është që të punojë dikush në vreshtë, apo të kullotë dhentë, dhe të mos hajë asnjë prej frutave të punëve të tij?  Edhe mua që po mundohem këtu në këtë vresht është mirë të mos më jepni pak ngushëllim, njëfarë pagese?  Çfarë lloj pagese kërkoj?  Para?  Ç’ti dua paratë?  Unë, me hirin e Perëndisë, as trajstë nuk kam, as shtëpi ku të fut kokën, as raso tjetër përveç kësaj që kam veshur.  Akoma dhe ky fron ku kam hipur të predikoj nuk është i imi, sepse juve m’a bëtë, dhe ky fron simbolizon varrin tim, dhe varri ka fuqi të madhe të mësojë mbretër dhe të fuqishëm, patrikë, kryepriftërinj dhe priftërinj, gra dhe burra, të rinj dhe të moshuar dhe botën e tërë.  Dhe nëse do të bënja këto punë për të marë shpërblim me aspra do të isha i marrë dhe i çmëndur.  Kush është pagesa ime pra?  Të mblidheni pesë ose dhjetë prej jush, të uleni dhe të bisedoni për mësimet hyjnore, dhe t’i vini këto mësime në zemrën tuaj, që t’ju ndihmojnë për jetën e përjetëshme.  Gjithë këto fjalë që ju thashë nuk janë të miat, por të Shpirtit të Shënjtë dhe të mara nga Shkrimi i Shënjtë.  Këto janë të njëjtat fjalë që do t’ju theshte Zoti nëse do të zbriste tani në tokë.  Nëse i bëni këto që ju them dhe i kini gjithmonë në mëndjen tuaj atëherë mundimi im nuk iku kot, por nëse nuk i bëni dhe nuk vini mënd atëherë do të largohem që këtej i pikëlluar tepër dhe me lotë në sy.

SHKOLLAT E KRISHTERA

-A kini shkollë këtu në vendin tuaj, ku të mësojnë fëmijët?
-Jo i shënjtë i Perëndisë, nuk kemi.

-Atëherë të mblidheni të tërë dhe të bëni një shkollë, të vini epitropë për t’a drejtuar atë, të vini mësues të mirë që të mësojnë fëmijët shkrim e këndim, të mësojnë si fëmijët e pasur ashtu edhe të varfërit.  Sepse nga shkolla mësojmë çfarë është Perëndia, kush është Trinia e Shënjtë, Ëngjëjt, demonët, parajsa dhe ferri, virtyti dhe ligësia, mësojmë se çfarë është shpirti dhe çfarë është trupi, dhe plot gjëra të tjera.  Pa shkollë ecim në errërirë; shkolla është shkak që të hapet një manastir .  Nëse nuk do të kishte shkolla ku do t’i mësoja unë gjithë këto sa ju them?

Përmbledhje e të gjithë mësimit

Lexova dhe studiova për priftërinj, për fajtorë dhe mëkatarë, për eretikë dhe të pafe’, i studiova të gjitha këto në thellësi dhe vetëm një gjë kuptova, që të gjitha besimet e tjera janë të gënjeshtërta, vetëm besimi i të Krishterëve Orthodhoksë është i mirë dhe i shënjtë, pra të besojmë dhe të pagëzohemi në emër të Atit e Birit e Shpirtit të Shënjtë.  Si përfundim, një gjë kam për t’ju thënë, të dëfreni dhe të gëzoheni pa masë që jini të Krishterë Orthodhoksë, dhe të qani për fajtorët dhe eretikët të cilët ecin në errësirë .  Ne, të dashur të Krishterë, çfarë jemi, të drejtë apo fajtorë?  Nëse jemi të drejtë atëherë duhet të jemi të trishlumur; por nëse jemi mëkatarë, tani është koha të pendohemi, të ndalojmë së bëri keq, dhe të fillojmë të bëjmë mirë, sepse përndryshe ferri n’a pret.  Kur do të pendohemi pra?  Jo nesër dhe pasnesër, por sot, sepse nesër nuk e dimë se çfarë n’a pret.  Kini kujdes vëllezër, të mos jini kryelartë dhe kryeneçë, të mos vrisni, të mos shkelni kurorat e martesës, të mos bëni be’, të mos thoni gënjeshtra, të mos shpifni, të mos tradhëtoni, të mos zbukuroni trupin sepse krimbat e presin, por të zbukuroni dhe stolisni shpirtin tuaj, i cili është më i vlefshëm se e gjithë bota.  Të luteni, të kreshmoni, të bëni lëmoshë, dhe vdekjen t’a kini gjithmonë parasysh, dhe të mendoni se do të ikni nga kjo botë e kotë dhe e gënjeshtërt për të shkuar në atë të përjetëshmen.  Dëgjuat pra të dashur vëllezër?  Ashtu si një arkond ka 10 shërbëtorë dhe kur njëri prej tyre bën faj dhe e zbon, kështu dhe Zoti kur ra ushtëria e parë e ëngjëjve dhe u bënë demonë, tha Perëndia të bëhej bota dhe u bë kjo botë, dhe n’a bëri ne njerëzit që të n’a verë në vënd të ëngjëjve që ranë dhe u bënë demonë.  Ne, të dashur të Krishterë, nuk kemi atdhe’ këtu në këtë botë.  Ndaj dhe Perëndia n’a bëri me kokën drejt, dhe brenda saj n’a vuri mëndjen, në pjesën e lartme pra, që të kemi synim gjithmonë Mbretërinë e Qiejve, atje ku është atdheu ynë i vërtetë.  Guxoj përsëri dhe i lutem të ëmblit Jisu Krisht, të dërgojë prej qiellit Hirin e Tij të shënjtë në këtë vënd, dhe në të gjithë të Krishterët, burra dhe gra, të rinj dhe pleq, dhe të bekojë punët e duarve tuaja.  Dhe le t’ju mëshirojë juve dhe le t’ju falë mëkatat tuaja, dhe le t’ju vlerësojë t’a kaloni këtë jetë të përkohshme dhe të kotë me paqe, dhe pas vdekjes le t’ju vlerësojë të shkoni në parajsë, në atdheun tonë të vërtetë, atje ku të gëzohemi përgjithmonë, dhe atje të lavdërojmë dhe t’i falemi Trinisë së Shënjtë në jetë të jetëve. Amin.

Ju lutem vëllezërit e mij, të thoni dhe për mua tri herë këtë lutje: më ndjeni dhe juve t’ju ndjejë Perëndia.  Dhe ndjehuni me njëri-tjetrin.

MËSIMI 2

Paravolia e farë-mbjellësit

Doli mbjellësi të hedhë farën.  Duke hedhur atë, disa ranë anash rrugës dhe u shkelën, të tjerat i hëngrën shpendët e qiellit.  Disa prej farave ranë nëpër gurë dhe kur doli dielli u thanë; ndërsa të tjerat ranë midis gjëmbave dhe gjëmbat i mbytën; të tjera ranë në tokë të mirë dhe pjellore dhe u shumuan, disa u shtuan në tridhjetë, të tjera në gjashtëdhejtë dhe të tjera deri në njëqind.  Dhe duke thënë këto thërriti: kush ka veshë le të dëgjojë.  N’a shkruan Apostolli dhe Ungjillori i shënjtë Matthe: ishte një mbjellës dhe doli nga shtëpia dhe shkoi në tokat e tij të mbjellë farë.  Duke hedhur farën për të mbjellë, disa prej tyre ranë anash rrugës, të tjerat ranë në gurë, të tjera ranë në driza dhe të tjerat në dhe’ të mirë.  Farat që ranë në gurë nuk mbinë sepse dheu ishte i shkelur me këmbë, i fortë pra, dhe ja tek erdhën shpendët e qiellit dhe i hëngrën.  Farat e tjera që ranë nëpër gurë mbinë, por atje kishte pak dhe’, ndaj kur doli dielli u thanë menjëherë sepse nuk kishin rrënjë.  Kështu që edhe këto fara nuk sollën fruta. Farat që ranë nëpër driza mbijnë, por drizat dhe gjëmbat i mbytën.  Ndërsa farat që ranë në dhe’ të mirë sollën pemë dhe fruta.  P.sh. nëse mbolli një kile farë mblodhi prej tyre njëqind kile të tjera.  Farat që ranë në dhe’ më pak të mirë sollën gjashtëdhjetë kile, dhe të tjera sollën tridhjetë kile.

Interpretimi i Paravolisë

Besoj se e kuptoni këtë paravoli.  Por që t’a kuptoni akoma më mirë, po themi edhe këto pak fjalë të tjera, ndaj kini mëndjen dhe dëgjoni fjalët e Ungjillit të Shënjtë.  Zoti ynë dhe Perëndi Jisu Krishti ka plot emra: quhet Perëndi, Biri i Perëndisë, Biri i Njeriut, Providencë/Urtësi, Jetë, Ngjallje dhe Mbjellës.  Zoti pra doli nga shtëpia e tij, doli nga gjiri i Atit nëpërmjet mishërimit.  Dënjoi pra Biri dhe Fjala e Perëndisë, dhe u mishërua në mitrën e Zonjës sonë Hyjlindëse dhe gjithmonë Virgjërës Mari duke qënë njëkohësisht Perëndi dhe Njeri i përsosur.  Ishte brenda në barkune Hyjlindëses por në të njëjtën kohë gjendej kudo.  Dhe në qoftë se një njeri mund të gjendet mëndërisht në të gjithë qytetin, apo në shtëpi duke e patur mëndjen brenda kokës, si atëhere të mos jetë një gjë e
tillë e mundur për Perëndinë e plotfuqishëm, që të jetë i pranishëm kudo duke qënë njëkohësisht në qiell?  Kështu pra të dashur vëllezër doli Zoti nga banesa e Tij.  Mori farë dhe e mbolli në arat e tij, dmth në zemrat e njerëzve.  Kush është fara?  Fara është Ungjilli i shënjtë.  Farë është besimi ynë dhe pagëzimi në emrin e Atit e Birit e Shpirtit të Shënjtë, farë është dashuria jonë për Perëndinë dhe për vëllezërit tanë.  Kush është udha?!  Është njeriu kryelartë, i cili e ka zemrën e ashpër dhe të shkelur prej përkujdesjeve të jetës së dheshme; e dëgjon fjalën e Hyjshme por ajo nuk i futet në zemër, vijnë demonët dhe ia marrin Fjalën e Perëndisë dhe kështu mbetet shterpë pa asnjë lloj përfitimi shpirtëror.  Gur është zemra e njeriut që kur dëgjon Fjalën e Perëndisë e pranon me gëzim, por për shkak të besimit të paktë tek Krishti, kur i vjen ngasja e tundimi e mohon fjalën e Perëndisë dhe shkon pas djallit me brirë.  Gjëmbi është njeriu që pranon Fjalën e Perëndisë por kur vijnë pasionet e mbytin fjalën e Perëndisë dhe mbetet pa fruta, i shkretë e i thatë.  Toka pjellore është njeriu i saktë; ai që solli fruta njëqind-fish është më i përsosuri, në mes është ai që soli gjashtëdhejtë-fish, dhe më poshtë është ai që solli tridhjetëfish.  Mbase nuk e kuptuat plotësisht thelbin e paravolisë, ndaj për çdo pjesë të saj po sjell nga një shembull.

Shembuj për kuptimin e paravolisë

Manasia mbreti i Judhenjve

Në kohët e vjetra, ishte një mbret i Judhenjve që quhej Manasi , i cili torturonte njerëzit duke i munduar së tepërmi.  Profetët dhe mësonjësit e këshillonin që të sillej zemërgjërësisht ndaj popullit, por ai nuk donte të dëgjonte Fjalën e Perëndisë dhe të pendohej.  Duke parë Perëndia zemrën e tij të ligë ç’bëri?! Ngreh një mbret nga Lindja, i cili pasi e luftoi e zuri rrob dhe e futi në një kazan që t’a djegë.  Dhe çfarë bën atje brenda bakrit Manasia? Solli ndërmend mëkatat e tij, qau me hidhërim, iu lut Zotit që t’a çlironte se nuk do të mëkatonte përsëri.  Duke parë Perëndia pendimin e tij pranoi lotët e derdhura dhe dërgoi një Ëngjëll që t’a shpëtonte nga rreziku.  Më pas shiti gjithë gjërat që kishte, ua dha të varfërve, dhe shkoi të askëtonte, dhe gjithë jetën e tij e kaloi me kreshmë, agripni dhe lutje.  Nëse ndonjë prej jush të dashur vëllezër, është zemër-ashpër si Manasia, dhe i kujton mëkatat dhe qan me lotë të hidhur, le të jetë i sigurt që Perëndia do t’a pranojë pendimin e tij ashtu siç pranoi dhe pendimin e Manasisë.

Apostoll Petroja

Të themi dhe një shembull për gurin, kemi shumë shembuj, por vetëm një shembull, atë të Apostoll Petros do të përmëndim .  Të Enjten e Madhe në
mbrëmje, duke ditur Zoti, si njohës i zemrës dhe Perëndi që njeh të ardhmen, duke ditur pra zemrën e Judhenjve dhe të Judhës, u ul së bashku me Apostojtë dhe iu foli për domethëniet e gjërave.  Midis të tjerash iu tha dhe këto:  t’a dini se njëri prej jush do të më shesë tek Hebrenjtë për tridhjetë argjënde, dhe do të tallen me mua Hebrenjtë dhe do të më pështyjnë dhe do të më rrahin dhe do të më kryqëzojnë.  Por të mos hidhëroheni, sepse me vullnetin dhe dëshirën time po kryqëzohem, dhe duke u kryqëzuar do t’i ve kryq mëkatit dhe djallit, dhe do të jap jetën time për njerëzit, dhe ditën e tretë do të ngjallem dhe do t’ju gëzoj juve pa masë, edhe qiellin edhe dheun, dhe do t’a hidhëroj hadhin dhe Hebrenjtë dhe djallin.  T’a dini edhe këtë gjë, që si nxënësit e mij që jini, kur të ndodhin të gjitha këto, do të më braktisni dhe do të largoheni prej meje.
Atëherë përgjigjet Petroja: o Zot, sikur të gjithë të të mohojnë, unë nuk kam për të të mohuar kurrë.  I thotë Zoti: Petro mos u mburr.  Jo, o Zot, jam gati të derdh gjakun tim për ty.  I thotë Zoti: në rregull Petro, koha do t’a tregojë.  I thotë Petroja: mos u bëftë kurrë që të të mohoj.  Thotë Zoti: ti që thua se më do, sonte mbrëma do të më mohosh përpara se të këndojë këndesi dy herë ti do të më mohosh tri herë.  Sepse më mirë e njihte zemrën e Petros Zoti sesa vetë Petroja.  Përsëri i thotë Petroja: jo o Zot, sikur të gjithë të të mohojnë unë nuk do të të mohoj.  I thotë Zoti: kalliri pasi e pjek dielli duket nëse është me rrënjë apo jo.  Nëse është pa rrënjë do të thahet.  Në të njëjtën mënyrë, çdo i Krishterë, kur i vjen ngasja për të mohuar Krishtin duket nëse është i Krishterë i vërtetë.  Erdhi ora dhe Krishti u dorëzua tek Hebrenjtë.  Menjëherë u larguan Apostojtë ashtu siç parëtha Krishti.  E morën Krishtin Hebrenjtë dhe e çuan në pallatet e Anës dhe Kajafës, dhe filluan t’a gjykojnë.  Shkoi dhe Petroja dhe qëndronte larg duke vëzhguar pësimet e Krishtit.  I afrohet një Hebre Petros dhe i thotë: edhe ti njëri prej tyre a nuk je?  U përgjigj Petroja: Jo, unë nuk e njoh atë njeri.  A dëgjoni o vëllezër se çfarë bëri Petroja?  Mohoi Krishtin dhe u bashkua me djallin.  Në fillim erdhi të shohë se ç’do t’i bënin Krishtit, por më pas nuk gjente dot portën ku të ikte.  Vjen edhe një tjetër dhe i thotë Petros: edhe ti a nuk je me Krishtin?  Nuk di se çfarë më thua, përgjigjet Petroja.  Dhe kur iu afrua portës që të largohej, e kapi edhe një i tretë dhe i thotë: a nuk je ti nxënësi i tij? I thotë Petroja: qofsha i mallkuar nëse e njoh unë atë njeri.
Dëgjuat të dashur vëllezër, ai që thoshte se ishte gati të derdhë edhe gjakun për Krishtin tani e mohon.  Dhe pasi e mohoi për herë të tretë Krishtin, o për çudi, këndoi këndezi ashtu siç i tha Krishti se do të ndodhë. Dhe kur dëgjoi këndezin Petroja iu kujtuan fjalët e Krishtit dhe duke dalë përjashta qau me
lotë të zinj plot hidhërim, dhe gjatë gjithë jetës së tij kur dëgjonte këndezin të këndojë qante me dënesë duke sjellë ndëmënd mohimin .
U Kryqëzua Krishti, u ngjall të tretën ditë, iu shfaq miroforeve duke iu thënë: shkoni u bëni zë Apostojve dhe Petros që u ngjalla dhe i pres në Galile.  Pse e zuri në gojë më vete Petron?  Që t’a kuptojë Petroja se Zoti e pranoi pendimin e tij dhe e fali.  Shkuan pra Apostojtë tek Krishti dhe morën Frymën e Shënjtë.  Shkoi dhe Petroja, dhe qëndronte i pikëlluar.  I thotë Zoti: Petro, a më do? Dhe i bëri të njëjtën pyetje për të ndrequr tre mohimet e Petros, dhe e solli përsëri në pozitën e tij të mëparëshme.
Më pas Petroja përshkoi lindjen dhe perëndimin duke kthyer me mijëra vetë në të Krishterë.  E kapi një mbret i Romës dhe i kërkoi t’a mohonte Krishtin dhe t’iu falej idhujve.  Por Petroja iu përgjigj:  Nuk e mohoj Krishtin.  Atëherë e kryqëzuan kokë-poshtë dhe kështu dha shpirtin e tij të shënjtëruar në duart e Krishtit dhe shkoi në parajsë.

Oshënarja Maria e Egjiptit

Të themi dhe pak fjalë për gjëmbat.  Oshënarja Maria e Egjiptit (Shën Maria e Egjiptit gjithmonë sillet si shembull i lartë pendimi dhe festohet dy herë në vit, të dielën e I të Kreshmëve të Mëdha dhe më datën 1 Prill) që në moshën 12 vjeçare ra në duart e djallit; ditë e natë gjendej në mëkatë.  E ndriçoi Perëndia dhe e braktisi botën duke shkuar të jetojë në shkretëtirë.  Atje asketoi për 40 vjet me rradhë, dhe u pastrua dhe u bë ëngjëll.  Duke dashur Zoti t’a prehë shpirtin e saj dërgoi tek ajo asketin Zosima tek i cili u rrëfye dhe u kungua me Misteret e Shënjta dhe të Kulluara dhe më pas e mori shpirtin e saj në parajsë ku gëzohet së bashku me ëngjëjt.  Nëse dikush prej jus është në gjëndjen e Marias së Egjiptit le të pendohet tani dhe të qajë me dënesë sa është koha, dhe kështu le të jetë i sigurt që do të shpëtojë ashtu siç shpëtoi dhe oshënarja Maria e Egjiptit.

Shën e Premtja

Le të themi pak fjalë dhe për tokën pjellore.  Shën e Premtja ishte 12 vjet vashë prej prindër të mirë.  Mbeti jetime dhe e ndau gjithë pasurinë e saj në të varfërit dhe kështu me ato fitoi parajsën.  Dhe me lotët që derdhte kujtonte gjithmonë mëkatat e saj.  Veshët e saj si vëthë i kishte të hapura vetëm për të dëgjuar Shkrimin e Shënjtë.  Varëse në qafë kishte kreshmët e shumta të cilat e bënin qafën e saj të ndritte si dielli.  Si unaza nëpër gishta kishte pendimet që bëri.  Si brez të artë kishte virgjërinë të cilën e ruajti gjatë gjithë jetës së saj.  Rrobë kishte turpin për vehten e saj dhe frika e Perëndisë e mbulonte nga koka në këmbët.  Kështu u stolis dhe u zbukurua e Shënjta.
Nëse ndodhet këtu ndonj vajzë e cila do të stliset dhe zbukurohet, le të shohë me vëmendje se çfarë bëri Shën e Premtja dhe le të bëjë dhe ajo siç bëri Shënjtorja, nëse dëshiron të shpëtojë.  Kështu pra të dashur vëllezër, Shën e Premtja mësoi shkrim e këndim dhe u bë një vashë tepër e zgjuar dhe e urtë.  Dhe për pastërtinë e saj të shpirtit dhe të zemrës e vlerësoi Perëndia dhe bëri dhe plot çudira.  Shëronte të verbërit, të shurdhët, ngjalli dhe të vdekur.  Dy Hebrenj, bij të djallit, duke e parë Shënjtoren të bëjë çudira, e patën zili dhe e spiunuan tek mbreti Andon si të Krishterë.  E kapi pra mbreti dhe i kërkoi të mohonte Krishtin dhe t’u falej idhujve dhe i premtoi që nëse do t’a bënte këtë gjë do t’a bënte mbretëreshë.  I thotë e Shënjta: unë nuk jam e marrë si ty, që të mohoj Krishtin tim dhe t’i nënshtrohem djallit, t’a braktis jetën dhe t’i nënshtrohem vdekjes.  Uroj që dhe ti një ditë të braktisësh errësirën dhe të vish në dritë.  A mbani vesh o vëllezër, një vashëz t’i flasë mbretit me kaq guxim?  Ai që ka Krishtin në zemër nuk ia ka frikën askujt në botë.  Nëse duam dhe ne të mos ua kemi frikën as njerëzve as demonëve le të kemi Perëndinë në zemrën tonë.  I thotë mbretit Shënjtores:  po të jap 3 ditë afat, nëse nuk më bindesh do të udhëroj vdekjen tënde.  Atëherë i përgjigjet shënjtorja: o mbret, atë që kërkon të bësh për 3 ditë bëje tani, sepse unë nuk kam për t’a mohuar kurrë Krishtin tim.  Atëherë mbreti dha udhër dhe ndezën një zjarr të madh, sipër tij vunë një kazan të madh me pisë i cili zjente.  Duke parë e Shënjta kazanin të zjejë gëzohej, sepse do të largohej nga kjo botë e kotë dhe do të hynte në atë të përjetëshmen.  Dha udhër mbreti t’a futin të Shënjtën në kazan që të digjej.  Shënjtorja bëri kryqin dhe hyri brenda.  Priti dy-tre orë mbreti dhe kur pa që Shënjtorja nuk po digjej i thotë: Shën e Premte, pse nuk digjesh?  I thotë e Shënjta: sepse Krishti im e freskoi kazanin dhe nuk digjem.  I thotë mbreti: spërkatmë dhe mua të shoh nëse djeg apo jo?  Mori e Shënjta me të dyja duart dhe ia hedh në fytyrë mbretit, dhe oooo çudi e madhe!  U verbua mbreti dhe iu përvëlua fytyra.  Thërriste mbreti:  I madh qënkërka Perëndia e të Krishterëve, dhe atij i besoj dhe unë.  Dil o Shën e Premte të më pagëzosh.  Doli e Shënjta dhe e pagëzoi së bashku me të gjithë mbretërinë e tij.  Më vonë ia preu kokën Shënjtores një mbret tjetër dhe kështu shkoi në parajsë të gëzohet përgjithmonë.  Kjo shënjtor i zbatoi të gjitha porositë e Zotit, një për një.

Një çift Shënjtorësh (Androniku dhe Athanasia)

Të themi edhe pak fjalë për atë që solli fruta gjashtëdhejtë.  Më 9 Tetor Kisha jonë e lavdishme feston kujtimin e Shën Andronikut dhe bashkëshortes së tij Athanasisë.  Perëndia e shënjtë iu kishte dhuruar dy fëmijë meshkuj, dhe një ditë vdiqën që të dy fëmijët.  Tek ishte Athanasia duke vajtuar fëmijët e saj i shfaqet Ëngjëlli i Zotit dhe i thotë: Athanasia, pse qan?! Fëmijët e tu prehen në parajsë dhe do të jesh së bashku me ta në Ardhjen e Dytë, ndaj mos u dëshpëro.  Dhe kështu e ngushëllonte.  I thotë Athanasia Andronikut: imzot, o burri im, me mijë burra dhe gra rruajtën virgjërinë gjatë jetës së tyre.  Ne të dy u martuam dhe shijuam kënaqësitë trupore.  A nuk shkojmë në manastir dhe të bëhemi murg dhe murgeshë që të shijojmë kënaqësitë shpirtërore dhe kështu të fitojmë parajsën?!  U përgjigj Androniku i bekuar dhe i thotë: le të bëhet o motra ime dëshira e Perëndisë .  Dhe që nga ai çast jetuan si motër e vëlla.  Ua ndanë pasurinë të varfërve, dhe shkuan secili në manastir dhe u bënë kallogjer dhe kallogre.  Jetuan me kreshmë dhe lutje dhe shkuan në parajsë.  Këta të dy pra sollën fruta gjashtëdhejtë, sepse bënë në fillim truporet dhe më pas shpirtëroret.  Sigurisht që janë më poshtë se Shën e Premtja.  Nëse ndodhet ndonjë prej jush këtu që do të sjellë fruta gjashtëdhjetë, le të përpiqet si Shën Androniku me Shën Athanasinë dhe të shpëtojë.

Ioani me shumë fëmijë

Dhe përsëri ju them, nëse nuk mund të sillni fruta gjashtëdhjetë, ndiqni shembullin e atij që solli fruta tridhjetë.  Në lindje ishte një prift i martuar që quhej Ioan.  Kishte 20 fëmijë.  Një ditë shkon Dhespoti në shtëpinë e tij dhe kur sheh fëmijët e pyet të kujt ishin.  Janë fëmijët e mij, i thotë prifti – m’i fali Perëndia.  I thotë Dhespoti: Sa vjet ke martuar? Tetëmbëdhejtë vjet, i përgjigjet prifti.  Popo, tetëmbëdhjetë vjet martuar dhe ke 20 fëmijë! Ti duhet të zhvishesh nga priftëria, i thotë Dhespoti.  I thotë prifti: të rrëfehem atëherë, dhe nëse e sheh të arësyeshme u bëftë e Perëndisë.  Dhe filloi prifti: unë, Dhespoti im, mësova Greqisht të shkruaj dhe të lexoj, në moshën 18 vjeçare u bëra anagost, në moshën 25 vjeçare u bëra dhjak, dhe në moshën 30 vjeçare u bëra prift pa dhënë asnjë aspër për të marrë hirin e priftërisë.  Sipas ligjeve të shënjta të Perëndisë u martuam.  U rrëfyem që të dy me priftëreshën, shkuam në Kishë, u kurorëzuam, më pas u kunguam me Misteret e Shënjta dhe pas tre ditësh u bashkuam të dy me priftëreshën.  Pasi mbeti me barrë u ndamë derisa lindi.  Pasi bëri 40 ditë fëmija u bashkuam përsëri dhe përsëri u ndamë, dhe kështu i bëmë të 20 fëmijët, shënjtëri.  I thotë Dhespoti: qofsh i falur dhe i bekuar.  Të bësh edhe pesëdhjetë, edhe njëqind fëmijë.  Dhe kështu i bekuari at Ioani u mësoi shkrim e këndim fëmijëve të tyre, i brumosi fëmijët me mësimet e Zotit duke kaluar kështu edhe jetën e këtushme mirë edhe duke vajtur më pas në parajsë.  Ky pra solli fruta tridhjetë.  Dëshiron edhe ti vëlla të sjellësh fruta tridhjetë? Ndiq shembullin e papa Ioanit sa je këtu, tani, dhe  sa ke kohë dhe mundësi .
Ky pra ishte shpjegimi i paravolisë.  Rruga (toka jo pjellore) janë Hebrenjtë, gurët janë të pabesët dhe fajtorët.  Ndërsa dheu pjellor janë të Krishterët Orthodhoksë besëmirë të ciët shpëtojnë.  Por si shpëtojnë?  Secili prej atyre që bëri të mira shkon në parajsë, dhe gjithë ata që bënë të këqia shkojnë në ferr.

Përktheu nga Greqishtja

Aleksandër P. Filip
Gusht, 2008
Shën Kosmai i Etolisë

I përkushtohet Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë,
ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë Orthodhokse të Krishtit,
Mitropolitit Follorinës, Prespës dhe Ordheas,
vetë autorit të flaktë të këtij predikimi
(dhe shumë veprave të tjerave)
at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë ne bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

Me dashuri më Krishtin,
Përkthyesi.

E TËRËSHËNJTA HYJLINDËSE NË BESIMIN ORTHODHOKS

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Αυγ 23rd, 2009 | filed Filed under: Albanian

Predikim i Mitropolitit të Follorinës at Avgustin Kantiotit mbi Paraklisin e së Tërëshënjtës.

E TËRËSHËNJTA HYJLINDËSE NË BESIMIN ORTHODHOKS

“Ty që je më lartë se qiejt edhe më e pastër se shkëlqimet e diellit, ty që n’a shpërbleve neve prej mallkimit, ty Zonjën e gjithë botës me himne le të nderojmë”

Sot, predikimi që do të mbaj do të jetë dogmatik, do të flasim për një nga dogmat e besimit tonë.  Çfarë do të thotë fjala dogmë?  Dogma është ajo që n’a mëson Kisha jonë dhe ne duhet t’a besojmë dhe t’a pranojmë si të vërtetë absolute.  Çfarë pikërisht n’a mëson Kisha jonë?  N’a mëson shumë gjëra.  N’a mëson që – dhe i Krishteri Orthodhoks duhet t’a dijë – se çfarë është bota, çfarë është njeriu, çfarë është trupi dhe çfarë është shpirti, çfarë janë ëngjëjt dhe Kryeëngjëjt, kush është Trinia e Shënjtë, kush është Perëndia Atë, kush është Biri dhe kush është Shpirti i Shënjtë, çfarë është parajsa dhe çfarë është ferri, çfarë është Kisha dhe çfarë janë misteret, çfarë është pagëzimi dhe çfarë është kurorrëzimi, çfarë është eukaristi hyjnor etj.  Të gjitha këto janë mësime të cilat duhet t’i dijë çdo i Krishterë Orthodhoks.
Por fatkeqësisht sot ekziston një injorancë tepër e madhe.  Të Krishterët e sotshëm as alfabetin e besimit tonë nuk e njohin.  Dhe kjo është e vërtetë jo vetëm për ata që janë të pashkolluar por edhe për ata që e heqin vehten për shkencëtarë dhe të ditur.  Njohin shumë mirë plot gjëra të tjera, por kur vjen puna për besimin dhe fenë tonë as që kanë haber fare.  Eh, si të dinë kur në Kishë shkelin vetëm për Pashkë dhe Krishtlindje?

Le të shohim tani se çfarë n’a mëson Kisha e Shënjtë për Hyjlindësen e Tërëshënjtë.  Ka rëndësi të madhe dogma rreth Hyjlindëses Mari, sepse lidhet direkt me personin e Zotit tonë Jisu Krisht.

Me mijëra gra kanë lindur deri më sot, mijëra gra jetojnë sot, dhe mijëra gra të tjera do të lindin deri në mbarim të shekujve.  Shumë prej tyre u dalluan për bukurinë e tyre, të tjera për urtësinë dhe zgjuarsinë e tyre, dhe të tjera u dalluan për prejardhjen e tyre familjare.  Por të gjitha këto gra erdhi koha që u harruan.  Vetëm një grua nuk është harruar – E Përmbishënjta, Hyjlindësja Mari.  Pse?  Sepse ndër mijëra e mijëra gra vetëm ajo u gjend e denjë për të lindur Perëndinë dhe të bëhet kështu Nënë e Perëndisë.  Oh çfarë misteri!  Sa e pastër duhej të ishte ajo që do të denjësohej për të lindur Zotin tonë Jisu Krisht!  Duhej të ishte e qashtër dhe virgjëreshë.  Dhe kështu u krye misteri i madh, Perëndia të cilin nuk e nxenë dot qiejt e nxuri barku i Virgjëreshës, dhe kështu barku i saj u bë Froni i Perëndisë.  Virgjëresha Mari pra lindi Perëndinë, ndaj quhet dhe Hyjlindëse.  Dhe njëkohësisht mrekullia tjetër është që mbeti virgjëreshë, jo vetëm përpara lindjes por si gjatë lindjes ashtu dhe pas lindjes, d.m.th gjithmonë e virgjër.  Në qoftë se nuk e beson këtë mister atëherë nuk je i Krishterë Orthodhoks.  Virgjëresha lindi Shpëtimtarin e botës.  Ky është besimi ynë.  Jashtë besimit Orthodhoks heretikët janë të përçarë përsa i përket personit të Hyjlindëses së Tërëshënjtë.  Disa prej tyre e përmbi-nderojnë dhe të tjerë nuk e nderojnë ashtu dhe aq sa duhet.  Ndërsa ne çfarë besojmë?  Orthodhoksia pranon dhe mëson që e Tërëshënjta është më e lartë se patrikët dhe profetët e Dhiatës së Vjetër, më e lartë se Shën Joan Pararendësi, më e lartë se Apostojtë, më e lartë akoma edhe se ëngjëjt dhe Kryeëngjëjt.  E Tërëshënjta është më e lartë se të gjithë.  Por arrijmë deri në këtë pikë dhe ndalojmë – ajo nuk është Perëndi.  Sepse hyjnizimi i së Tërëshënjtës përbën herezi.  Heretikët e kanë bërë të Tërëshënjtën Perëndi.  Ndërsa ne nuk e hyjnizojmë virgjëreshën Mari, dhe kurrë nuk themi që e Tërëshënjta Hyjlindëse është Perëndi.
E Tërëshënjta, përsa i përket lidhjes së saj me Perëndinë, me Jisu Krishtin, është edhe ajo një “shërbëtore”.  Kështu e quan vehten e saj ajo vetë (Lluk.1:38-48).  Ishte tepër e përulur Hyjlindësja Mari, dhe nuk krenohej kurrë.  Kur “ëngjëlli prej qiellit u dërgua për t’i thënë Hyjlindëses Gëzohu” (Himni Akathist), ajo nuk u krenua që do të lindte Krishtin.  As nuk vuri tellallin nëpër rrugë dhe sheshe.  Vetëm pyeti: si unë grua pa burrë do të lind?  Dhe ëngjëlli iu përgjigj: “s’ka punë që të jetë e pamundur tek Perëndia”.  Dhe atëherë ajo pranoi me përulësi vullnetin Hyjnor duke thënë: “Ja shërbëtorja e Zotit, u bëftë mbi mua pas fjalës sate” (Lluk.1:35-38).  Kështu tha e Tërëshënjta, që është edhe ajo një “shërbëtore” e Perëndisë.  Ndaj është mëkat fenomeni që vihet re disa herë kur për shkak të mungesës së njohurive nderojnë më tepër të Tërëshënjtën sesa Krishtin (pashë diku që përpara ikonës së Krishtit kishin vënë një kandil të vogël, ndërsa përpara ikonës së Hyjlindëses Mari plot kandile të mëdha).
Disa prej heretikëve, jo për shkak të mosditjes, por për shkak të këmbënguljes së tyre satanike e konsiderojnë të Tërëshënjtën si Perëndi, ashtu si Grekët e lashtë, paraardhësit tanë, kishin Perëndi Artemisin, Athinanë etj.  Ne nuk mund të pranojmë gjëra të këtilla.  Ky pra është njëri ekstrem në të cilin këmbëngulin papistët.  Katolikët pra të Tërëshënjtën e kanë ngritur shumë lart duke e nderuar si Perëndi dhe me statuja të larta.  Ata pra kanë të quajturin Mari-adhurim.
Të tjerë heretikë shkojnë në ekstremin tjetër krejt të kundërt.  Këta janë protestantët.  Çfarë thonë ata?  E nënvlerësojnë personin e së Tërëshënjtës.  E konsiderojnë si një vajzë ordinere.  Çfarë është virgjëresha Mari, të thonë, një grua si gjithë gratë e tjera.  Dhe ndërsa katolikët i ngrehin asaj statuja, protestantët as si shëmbëlltyrë nuk e pranojnë.  Ndërsa eretikët hiliastë (dëshmimtarët e Jahovait) nuk duan as emrin e së Tërëshënjtës t’a dëgjojnë.

Ndërsa ne, Kisha Orthodhokse pra, jemi në ekuilibër.  Orthodhoksia as me protestantët nuk bashkohet, as me papistët.  Kisha jonë e Shënjtë Orthodhokse mëson që e Tërëshënjta Hyjlindëse është përmbi të gjithë shënjtorët, por nuk është Perëndi; mëson që ajo u vlerësua së lartazi të lindë në mënyrë supernatyrore Birin e Perëndisë.  Krishti lindi në mënyrë të përmbinatyrshme, jashtë ligjeve pra të natyrës, lindi në mënyrë të çuditëshme – lindja e Krishtit përbën një mister të cilin njerëzit nuk mund t’a njohin.  Këto beson dhe predikon Kisha jonë përsa i përket personit të Hyjlindëses Mari dhe kështu e nderojmë ne të Krishterët Orthodhoksë të Tërëshënjtën Virgjëreshë.

* * *

Këto pra përsa i përket teorisë.  Në praktikë, në realitet çfarë ndodh?  Themi që e nderojmë në mënyrë orthodhokse të Tërëshënjtën Hyjlindëse.  Por a nderojmë vërtet?  Sigurisht që ka shpirte besimtarësh të cilët vërtet e duan dhe e nderojnë të Tërëshënjtën.  Po të tjerët?  Ditën që kremtojmë Fjetjen e Hyjlindëses të gjithë festojnë, akoma dhe zyrtarët e lartë të qeverisë vijnë në Kishë.  Por në çfarë orë arrijnë në Kishë?  Andej nga fundi.  Vijnë vetëm sa për hadet.
Po kështu edhe ushtarakët, vetëm me fjalë e nderojnë të Tërëshënjtën.  Por nëse ka ndonjë vënd ku shahet orë e minutë emri i së Tërëshënjtës ky vënd është ushtria – ku është nderi pra?  Shkoni atje në repartet ushtrake të dëgjoni se ç’bëhet.  Nuk e mohoj që ka edhe nga ata brenda ushtrisë të cilët e nderojnë të Tërëshënjtën.  Por të shumtët?  Nuk kalon as edhe një ditë e vetme që të mos shahet me fjalë të frikëshme dhe të turpshme e Tërëshënjta.
Dhe së fundi populli.  Fatkeqësisht kudo, në shtëpi apo vende publike, të ashtuquajturit të Krishterë Orthodhoksë çnderojnë në mënyrë të neveritshme emrin e së Tërëshënjtës.  Dhe kush e ngre zërin apo proteston për këtë gjë – më thoni ju lutem kush?  Dëgjon i Krishteri vlasfiminë dhe në vënd që të mbajë qëndrim qesh si guak.  Dëgjon gruaja burrin të shajë dhe kur i thua asaj gruaje që bën mëkatë që e toleron këtë gjë ajo të përgjigjet: “epo çfarë të bëj, të prishem me burrin dhe t’a humb?”… Nuk ju them që të ndaheni dhe të arrini në divorc.  Por nëse do gruaja vërtet ajo mund t’a bindë burrin.  Por fatkeqësisht nuk bën absolutisht asgjë.  Dëgjojnë prindërit fëmijët e tyre të vlasfimojnë – asgjë absolutisht!  Ky është mëkat i madh.  Sepse mëkaton ai që nxjerr vlasfiminë nga goja, por edhe ti që e dëgjon dhe nuk merr qëndrimin e duhur edhe ti mëkaton pikërisht aq sa dhe ai nga goja e të cilit doli sharja.  Nuk je i Krishterë i vërtetë, por je pseudo-i Krishterë.  E pra, nuk e do dhe nuk e nderon të Tërëshënjtën ashtu siç thua.
Shën Joan Gojëarti thotë: atë që dëgjon të vlasfimojë këshillohe – nuk të dëgjon?  A ke dorë?  Bjeri buzëve.  Dora që godet gojë vlasfimtari do të shënjtërohet.  Në Azinë e vogël dhe në Pont nuk guxonte askush të vlasfimonte.  Ai që do të nxirrte nga goja vlasfimi detyrohej të largohej nga fshati.  Dhe Shën Kosmai i Etolisë thotë: Në qoftë se merr një thikë dhe më nxjerr sytë, më pret veshët, hundën e duart jam i detyruar të të fal.  Nëse më shan nënën dhe babën që më lindën përsëri të fal.  Por po më shave Krishtin dhe Shën Marinë nuk dua të të shikoj me sy!

Të gjithë o vëllezër jemi bashkëfajtorë.  Qoftë sikur dhe një vlasfimi e vetme të dëgjohej duhej të binin këmbanat e vdekjes – ashtu siç bien gjatë të Premtes së Madhe çdo vit.  Ndërsa sot me mijëra gojë vlasfimojnë dhe askush nuk do t’ia dijë!
Përpiquni pra! Gjeni mënyrën që të zhduket nga faqia e dheut vlasfimia dhe kështu shoqëria jonë të bëhet një kitarë që hymnon ditë e natë Hyjlindësen dhe Birin e saj, Zotin tonë Jisu Krisht, të cilin hymnojeni dhe përmbilartësoheni në jetë të jetëve.  Amin.

† Episkop Avgustini
(Fjala u mbajt në Kishën e Shën Pandelimonit – Follorinë,
të Enjte më 10 Gusht, 1989)

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Gusht 2009

Ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

1) A FESTOJMË ASHTU SIÇ DUHET, 2) A FESTOJMË ASHTU SIÇ DUHET

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Μαι 1st, 2009 | filed Filed under: Albanian

A FESTOJMË ASHTU SIÇ DUHET

Kapitulli u shkëput nga libri “PASHKA-ΠΑΣΧΑ”
i ish-Mitropolitit të Follorinës +Avgustin Kantioti
(σελ.. 148-159)

“Dita e Ngjalljes le të ndriçohemi, Pashka e Zotit Pashka,
se ja prej  vdekjes në jetë dhe prej dheut në qiell
n’a shpuri Zoti Krisht me këngë mundëse”
(Kënga I e Kanonit të Pashkës)

Erdhi të dashur vëllezër Ngjallja.  Erdhi Pashka.  Le t’a falenderojmë Zotin, sepse akoma dhe një herë tjetër n’a vlerësoi të festojmë dhe të marrim pjesë në panairin e kësaj dite të lavdishme, që është mbretëresha e të gjitha festave dhe panairëve të Krishtërimit.  Qoftë kjo Pashkë, Pashka më e bukur e jetës sonë.  Dhe do të jetë Pashka më e bukur e jetës sonë nëse festojmë jo ashtu siç do bota, por ashtu siç do Zoti.  Dhe do të festojmë ashtu siç do Zoti nëse të gjithë ne, burra e gra, të gjithë sa mbajmë emrin e nderuar “i/e Krishterë” hapim veshët e zemrës sonë dhe dëgjojmë zërin e dhimbsur të Kishës sonë të Shenjtë Orthodhokse, e cila më thellë se të gjitha rrymat e tjera Kristiane zotëron kuptimin e vërtetë të kësaj feste madhështore dhespotike.  Himnet e Ngjalljes janë kryevepër.  Këto himne rrjedhin mjaltin e shpirtit, të cilin si bletë punëtore e mblodhën anembanë në lulet e Shkrimeve të Shënjta himnografë që nuk krahasohen me askënd.

Një vështrim mbi detyrat tona

Për të nxjerrë në pah këtë mësim mjaltë-rrjedhës të Ngjalljes së Zotit duhet t’iu referohemi me përpikmëri të gjitha Shkrimeve të Shënjta.  Fjalët e himnografëve dhe Etërve të Shënjtë të Kishës burojnë ëmbëlsi dhe janë tepër të kënaqëshme.  Janë më të kënaqëshme se mjalta dhe dylli.  Vetëm ata që kanë shqisat e shijimit shpirtëror për së mbrapshti nuk mund të shijojnë ëmbëlsinë e këtyre mësimeve, dhe me neveri hedhin sytë e tyre mbi ato që ka shtruar Kisha e Shënjtë në trapezën shpirtërore gjatë kësaj dite të lavdishme.
Nuk përsëritim të njëjtat gjëra.  Por duke shkuar në burimet e pashterrshme të Orthodhoksisë, me kupën tonë iu ofrojmë atyre që festojnë disa pika nga urtësia hyjnore.  Le të flasim më konkretisht.  Pyesim: cilat janë detyrat e të Krishterëve besëmirë gjatë kësaj dite të shënjtë?  Do t’i përmendim më poshtë.  Ata që kanë veshë do të dëgjojnë.  Ata që nuk kanë veshë nuk do të dëgjojnë.  Dhe jo vetëm që nuk do të dëgjojnë por edhe do të qeshin dhe do të tallen… Le t’i mëshirojë Zoti pra!

1) NË KISHË

Detyrën e PARË n’a i jep himnografi duke thënë:

“Le të ngrihemi që me natë dhe le t’i shpiem në vënd të miros himne Kryezotit, dhe t’a shohim Krishtin që si djelli i drejtësisë iu fal jetë të gjithëve”

A dëgjoni pra?  Detyra jonë është vajtja në Kishë që herët në mëngjes.  Ranë këmbanat? U dëgjuan tingujt e tyre të ëmbël? Përveç të sëmurëve, asnjëri dhe asnjëra të mos qëndrojë indiferent në shtëpi.  Të gjithë, “këmbë për këmbë” duhet të drejtohen drejt Kishave.  Ashtu si gratë mirofore të cilat gjatë natës së Ngjalljes nuk fjetën, por duke e patur zemrën plot ndjenja fisnikërie, dashurie, dhe adhurimi për Zotin, ndenjën zgjuar dhe “herët në mëngjes” shpejtuan për tek varri dhe u denjësuan të dëgjojnë ato të parat lajmin që “Krishti u Ngjall”, kështu pra dhe ne, të gjithë nëpër Kisha!

2)    DERI NË FUND

Por kjo nuk është e vetmja detyrë.  Nuk mjafton vetëm ardhja në Kishë gjatë natës së Ngjalljes.  Erdhëm në Kishë?  Kemi për detyrë të qëndrojmë në Kishë deri në fund.  Kjo pra është detyra jonë e dytë.  Dhe ndërsa detyra e parë zbatohet me ardhjen në Kishë kur dëgjojmë të bien këmbanata, e dyta a zbatohet  vetëm me qëndrimin në Kishë?
Oh fatkeqësisht!  Vihet re një fenomen që është vërtet për të vajtuar.  Çfarë ndodh?  E dini shumë mirë ju se çfarë ndodh.  Shumë veta, burra e gra, të cilët gjatë gjithë vitit nuk shkelin këmbë as tek pragu i Kishës, por paraqiten në Kishë vetëm natën e Pashkës, këta komitë pra të tërësisë kishëtare, mërziten nga qëndrimi i zgjatur në Kishë.  Ambjenti i Kishës nuk është për ta i këndshëm apo i kënaqshëm.  Por në vende të tjera, atje ku kënaqen, qëndrojnë deri në mëngjes.  Kurse këtu në Kishë?  Mezi presin orën që të ikin nga Kisha.  Prandaj në momentin që dëgjojnë “Krishti u Ngjall” fillojnë dhe ikin.  Largohen turma-turma, ashtu siç erdhën turma-turma.  Por të dashur zonja dhe zotërinj dëgjomëni:
Thirrja “Krishti u Ngjall” që dëgjuat nuk është fundi i shërbesës së shënjtë të natës së Pashkës.  Është vetëm fillimi.  Është krisma përshëndetëse me të cilën Kisha përshëndet ditën e re, ditën e ndritëshme, ditën e lavdishme gjatë së cilës ndodhi ngjarja më e madhe e historisë së këtij planeti.  Menjëherë pas “Krishti u Ngjall” vazhdojnë festimet në panairin e Kishës.  Vazhdon kanoni ligjvënës i Ngjalljes.  Më pas kryhet Liturgjia Hyjnore e cila mbaron me predikimin festiv me rastin e Pashkës e shkruajtur nga Shën Joan Gojëarti, një predikim që nuk mund të krahasohet me asnjë predikim tjetër përsa i përket mënyrës si tingëllon dhe kuptimeve që përçon.  Dhe duhet, zonja dhe zotërinj, të qëndroni deri në fund të Liturgjisë.  Por ju në vënd që të qëndroni deri në fund ktheni kurrzin dhe largoheni…
Si t’a quajmë këtë sjelljen tuaj?  N’a lejoni t’ju pyesim:  në qoftë se supozojmë që një prej të fortëve të dheut, apo një mik i juaji ju fton personalisht në një mbrëmje festimi çfarë do të bënit?  Sapo të vinit në mbrëmje do të iknit?  Nuk do të prisnit derisa të mbaronte mbrëmja dhe të përshëndoshnit të zotin e shëtpisë?  Po, kështu do të vepronit sepse kështu ju thonë rregullat e mirësjelljes.  Jini të sjellshëm dhe tregoni shumë kujdes për këto gjëra.  Nuk doni t’ju quajnë të pasjellshëm, të egër dhe barbarë.  Doni të dukeni me edukatë përpara zotërve të kësaj bote, të cilët ju ftojnë personalisht në mbrëmjet e tyre.  Por ndaj Zotit Krisht si silleni?  Ai që ju fton natën e shënjtë të Ngjalljes është personi më i lavdishëm i qiellit dhe dheut bashkë.  Është Mbret i mbretërve dhe Zoti i zotërinjve.  Është Mbreti i Ëngjëjve dhe Shënjtorëve.  Ai ju fton në mbrëmje të festoni.  A e besoni këtë gjë?  Përgjigjuni sinqerisht.  Në qoftë se nuk e besoni atëhere përse vini në Kishë?  Vetëm për të bërë adetin?  Asnjë dobi dhe përfitim nuk kini nëse vini në Kishë vetëm për një formalitet.  Por nëse e besoni si Zot, si triumfues i gjithë shekujve dhe Mbret i të gjithëve dhe të gjithave, atëhere “ejani t’i falemi dhe t’i biem ndër këmbë vetë Krishtit Perëndisë dhe Mbretit tonë”.  Atëhere duhet të qëndroni në Pallatin Hyjnor, në Kishën e Shënjtë pra, deri në fund, derisa Zoti nëpërmjet organeve të Tij, priftërinjve meshëtarë, të n’a lajmërojë që mbaroi mbrëmja mbretërore.

3)    Afrohuni tek Kupa Jetëdhënëse

Vetëm mbrëmje festive është?  Shërbesa e shënjtë nuk është thjesht një mbrëmje.  Është pafund, më tepër se një mbrëmje.  Është ftesë për të marrë pjesë në misterin e shkëlqyer dhe të mrekullueshëm të Eukaristit Hyjnor.  Pa shikoni se si n’a fton himnologu:

“Ejani të kungohemi me verën e hardhisë së vreshtës së bekuar të Perëndisë sonë, se Jisui sot u ngrit dhe u hapi qiellin gjithë besnikëve, pra e himnojmë Jisuin Perëndi në jetë të jetëve”.

Ejani n’a thotë të pijmë nga prodhimet e vreshtit, të pijmë nga vera që në mënyrë çudibërëse u shndërrua në gjakun e Krishtit.  Ejani të kungohemi me misteret e qashtra, dhe të ngazëllohemi me këtë bashkim të hyjshëm me Zotin.  Ejani të shijojmë të mirat e shumta të mbretërisë së Tij, duke e himnuar atë si Perëndi në jetë të jetëve.
Shën Joan Gojëarti në fjalën e tij festive të Ngjalljes n’a fton të marrim pjesë duke n’a thënë:

Trapeza është plot, merrni të gjithë.  Mishi i viçit është me bollëk, asnjë të mos ikë i urrtuar.

Kush është viçi?  Mos vallë bën fjalë për trapezën materiale në të cilën shtrohen gjellë të zgjedhura?  Edhe trapeza e të mirave materiale nuk ndalohet.  Përkundrazi edhe rekomandohet, për shkak të atmosferës festive të ditës.  Por Shën Gojëarti kur thotë “viçi” dhe i fton të gjithë në këtë trapezë të madhe gjatë natës së Ngjalljes nënkupton kungimin me misteret e shënjta.  E tha vetë Zoti kategorimatikisht: “Ai që ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet tek unë dhe unë tek ai” (Joan 6:56).
O të Krishterë, feston Pashkë ai që denjësisht kungohet me misteret e shënjta.  Të tjerët, të cilët nuk besojnë dhe përbuzin këtë mister, nuk festojnë Pashkë.  Për të tjerët që nuk besojnë dhe qëndrojnë indiferentë Pashka katandis në një festë të të ngrënit me llupësi dhe pangopje, në një festë pa asnjë kuptim të thellë.
Kungata e shënjtë pra, kjo është detyra e tretë që duhet të kryejë i Krishteri gjatë natës së shënjtë të Ngjalljes.

4)    MBAHENI DITËN TË SHËNJTË

Përveç tre detyrave të mësipërme, duhet të kryejmë edhe një të katërt.  Cila është detyra e katërt?  N’a i rekomandon përsëri himnologu i shënjtë.  Thotë:

“Dita më e shkëlqyer dhe më e shënjtë është Pashka e Madhe, e para ditë e javës, që mbretëron mbi të gjitha, e kremte e të kremteve dhe panair i panairëve, le t’a bekojmë Krishtin për jetë të jetëve”

A dëgjuat?  E shënjtë është dita e Pashkës.  Por jo vetëm me fjalët dhe himnet e Ngjalljes duhet të jetë e shënjtë dita e Pashkës, por edhe me vepra.  E shënjtë duhet mbajtur përgjatë periudhës ditë-natë.  Ditë e shënjtë!  Si mbahet e shënjtë kjo ditë?  Mëndja të çohet tek Zoti i Ngjallur.  Gjuha të flasë për Të.  Le të psallë himnet e Tij.  Le të predikojë madhështimet e Tij.  Zemra le të digjet nga dashuria për Dhëndrin, për Diellin e drejtësisë që lindi duke u ngritur nga varri.  Dëshira jonë le të drejtohet drejt punëve të mira të cilat do të vërtetojnë që me të vërtet u Ngjall Krishti dhe një jetë e re po lind në botë.  Ka të sëmurë?  Le t’i vizitojmë.  Ka fatkeqë?  Le t’i ndihmojmë.  Ka armiq?  Le t’i falim.  Ka të pafe’ dhe vlasfimtarë të Zotit?  Le të biem ndër gjunjë dhe le të lutemi për ta, që drita e paperënduar e Ngjalljes të ndriçojë zemrat e tyre.  Le t’a zgjerojmë zemrën tonë që të përfshijmë në të gjithë botën.  Dhe kurrë të mos harrojmë që ato sa thamë, ato sa bëmë, ato sa shpenzuam për të ndihmuar të afërmin tonë (të afërmin sipas kuptimit të Ungjillit) janë shumë të vogla, shumë të pakta, pothuajse zero në krahasim me gjithë ato që n’a ofroi, që n’a dhuroi me sakrificën mbi Kryq Zoti i Ngjallur.  Jo para, jo pozita të larta dhe të mëdha, jo frone të bukur, por edhe sikur jetën tonë, dhe jo vetëm një jetë por edhe me mijëra jetë të kishim dhe t’i sakrifikonim të gjitha për Të, nuk do të mund t’ia kundërshpërblenim lartësisë dhe madhështisë të mirëbërjeve të pafund të Krishtit.  Me të vërtetë:

“Si do t’ia shpërblejmë Zotit për gjithë ato të mira që n’a bëri?  Për ne Perëndia u bë njeri, për natyrën e prishjes Fjala u mishërua dhe jetoi me ne, u bë mirëbërës për mosmirënjohësit, çlirimtar për rrobërit, për ata që rronin në errësirë lindi dielli i drejtësisë, Kryq duroi Ai që nuk mund të pësojë asgjë, në ferr u bë dritë, në vdekje u bë jetë, dhe për të rënët u ngjall.  Le t’i thërresim Atij, o Perëndia jonë lavdi më Ty.”

5)    Të mbajmë të pastër Javën e Ndritur

Në vazhdim të detyrave të mësipërme duhet të kryejmë dhe një detyrë të pestë.  Kjo është:

Jo vetëm dita e parë e Ngjalljes të mbahet e pastër nga çdo lloj mëkati, por edhe gjithë java që vijon, ajo javë që quhet Java e Ndritur, e cila konsiderohet si një ditë e vetme, vazhdim i ditës së parë dhe të madhe të Ngjalljes së Zotit, e gjithë java pra duhet mbajtur e pastër.  Jo të ndjekim filma të turpshëm dhe shfaqje teatrale, jo vallëzime të shfrenuara, jo të luajmë me letra, jo ndeshje sportive tifozësh të tërbuar, jo dehje dhe shthurrje, apo rrugaçëri të tjera të ndryshme, por lexim i shpeshtë i Shkrimeve të Shënjta, ushqim shpirtëror, vajtje e përditëshme në Kishë, kungim i shpeshtë, punë njeridashëse dhe mëshiruese, ngjallje të shpirteve, këto pra janë ato punë që duhet të kenë synim të Krishterët gjatë ditëve të Javës së Ndritur.  Këto n’a porosit Kisha jonë e Shënjtë.  Hapni Pidalin – Librin e Kanoneve dhe lexoni kanonin e 66-të të Sinodhit të 6-të Ekumenik.

Vallë do të n’a dëgjoni?

Këto pra predikojmë gjatë natës së shënjtë të Ngjalljes.  Por kush i dëgjon?  Kush i zbaton?  Zëri ynë bërtet në dhe’ të shretë e të thatë.
Ashtu siç kemi  thënë dhe më parë, dhe nuk do të pushojmë së thëni, jetojmë të dashur vëllezër dhe etër, jetojmë në një kohë të frikëshme, në një kohë të largimit të njerëzve nga Perëndia dhe udha e Perëndisë, jetojmë në një kohë gjatë së cilës shpirti i antikrishtit me mënyra dhe forma nga më të ndryshmet ka hyrë në jetën e përditëshme të njerëzve dhe përpiqet të gremisë të gjitha digat e moralit dhe të fesë dhe t’i shndërrojë në këneta të qelbura me erë të fëlliqur ato kopshte të Perëndisë që deri dje lulëzonin.
Por të dashur, Lavdi Perëndisë, sepse me gjithë shthurrjen dhe mosbesimin që mbizotëron sot në botë nuk mungon besimi dhe virtyti.  Janë dhe të zgjedhurit e Perëndisë.  Është grigja e Perëndisë.  Janë adhuruesit besnikë dhe të dedikuar të Zotit të Kryqëzuar dhe të Ngjallur.  Janë bijtë dhe bijat besnike të Kishës Orthodhokse, të cilët iu binden këshillave dhe mësimeve shpirtërore të etërve të tyre shpirtërorë.  Kemi mjaft shembuj të dashurisë dhe dedikimit ndaj Kishës së Shënjtë.  Diell shprese është Ngjallja e Zotit.  Le të shpresojmë dhe ne për gjithë të mirat.
Rënçin gjithmonë gëzueshëm këmbanat e të gjitha Kishave tona duke lajmëruar dhe duke shpallur në qiejt “Krishti u Ngjall”.

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2008

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

***********************************************

A FESTOJMË ASHTU SIÇ DUHET

Kapitulli u shkëput nga libri “PASHKA-ΠΑΣΧΑ”
i ish-Mitropolitit të Follorinës +Avgustin Kantioti

“Dita e Ngjalljes le të ndriçohemi, Pashka e Zotit Pashka,
se ja prej  vdekjes në jetë dhe prej dheut në qiell
n’a shpuri Zoti Krisht me këngë mundëse”
(Kënga I e Kanonit të Pashkës)

Erdhi të dashur vëllezër Ngjallja.  Erdhi Pashka.  Le t’a falenderojmë Zotin, sepse akoma dhe një herë tjetër n’a vlerësoi të festojmë dhe të marrim pjesë në panairin e kësaj dite të lavdishme, që është mbretëresha e të gjitha festave dhe panairëve të Krishtërimit.  Qoftë kjo Pashkë, Pashka më e bukur e jetës sonë.  Dhe do të jetë Pashka më e bukur e jetës sonë nëse festojmë jo ashtu siç do bota, por ashtu siç do Zoti.  Dhe do të festojmë ashtu siç do Zoti nëse të gjithë ne, burra e gra, të gjithë sa mbajmë emrin e nderuar “i/e Krishterë” hapim veshët e zemrës sonë dhe dëgjojmë zërin e dhimbsur të Kishës sonë të Shenjtë Orthodhokse, e cila më thellë se të gjitha rrymat e tjera Kristiane zotëron kuptimin e vërtetë të kësaj feste madhështore dhespotike.  Himnet e Ngjalljes janë kryevepër.  Këto himne rrjedhin mjaltin e shpirtit, të cilin si bletë punëtore e mblodhën anembanë në lulet e Shkrimeve të Shënjta himnografë që nuk krahasohen me askënd.

Një vështrim mbi detyrat tona

Për të nxjerrë në pah këtë mësim mjaltë-rrjedhës të Ngjalljes së Zotit duhet t’iu referohemi me përpikmëri të gjitha Shkrimeve të Shënjta.  Fjalët e himnografëve dhe Etërve të Shënjtë të Kishës burojnë ëmbëlsi dhe janë tepër të kënaqëshme.  Janë më të kënaqëshme se mjalta dhe dylli.  Vetëm ata që kanë shqisat e shijimit shpirtëror për së mbrapshti nuk mund të shijojnë ëmbëlsinë e këtyre mësimeve, dhe me neveri hedhin sytë e tyre mbi ato që ka shtruar Kisha e Shënjtë në trapezën shpirtërore gjatë kësaj dite të lavdishme.
Nuk përsëritim të njëjtat gjëra.  Por duke shkuar në burimet e pashterrshme të Orthodhoksisë, me kupën tonë iu ofrojmë atyre që festojnë disa pika nga urtësia hyjnore.  Le të flasim më konkretisht.  Pyesim: cilat janë detyrat e të Krishterëve besëmirë gjatë kësaj dite të shënjtë?  Do t’i përmendim më poshtë.  Ata që kanë veshë do të dëgjojnë.  Ata që nuk kanë veshë nuk do të dëgjojnë.  Dhe jo vetëm që nuk do të dëgjojnë por edhe do të qeshin dhe do të tallen… Le t’i mëshirojë Zoti pra!

1)    NË KISHË

Detyrën e PARË n’a i jep himnografi duke thënë:

“Le të ngrihemi që me natë dhe le t’i shpiem në vënd të miros himne Kryezotit, dhe t’a shohim Krishtin që si djelli i drejtësisë iu fal jetë të gjithëve”

A dëgjoni pra?  Detyra jonë është vajtja në Kishë që herët në mëngjes.  Ranë këmbanat? U dëgjuan tingujt e tyre të ëmbël? Përveç të sëmurëve, asnjëri dhe asnjëra të mos qëndrojë indiferent në shtëpi.  Të gjithë, “këmbë për këmbë” duhet të drejtohen drejt Kishave.  Ashtu si gratë mirofore të cilat gjatë natës së Ngjalljes nuk fjetën, por duke e patur zemrën plot ndjenja fisnikërie, dashurie, dhe adhurimi për Zotin, ndenjën zgjuar dhe “herët në mëngjes” shpejtuan për tek varri dhe u denjësuan të dëgjojnë ato të parat lajmin që “Krishti u Ngjall”, kështu pra dhe ne, të gjithë nëpër Kisha!

2)    DERI NË FUND

Por kjo nuk është e vetmja detyrë.  Nuk mjafton vetëm ardhja në Kishë gjatë natës së Ngjalljes.  Erdhëm në Kishë?  Kemi për detyrë të qëndrojmë në Kishë deri në fund.  Kjo pra është detyra jonë e dytë.  Dhe ndërsa detyra e parë zbatohet me ardhjen në Kishë kur dëgjojmë të bien këmbanata, e dyta a zbatohet  vetëm me qëndrimin në Kishë?
Oh fatkeqësisht!  Vihet re një fenomen që është vërtet për të vajtuar.  Çfarë ndodh?  E dini shumë mirë ju se çfarë ndodh.  Shumë veta, burra e gra, të cilët gjatë gjithë vitit nuk shkelin këmbë as tek pragu i Kishës, por paraqiten në Kishë vetëm natën e Pashkës, këta komitë pra të tërësisë kishëtare, mërziten nga qëndrimi i zgjatur në Kishë.  Ambjenti i Kishës nuk është për ta i këndshëm apo i kënaqshëm.  Por në vende të tjera, atje ku kënaqen, qëndrojnë deri në mëngjes.  Kurse këtu në Kishë?  Mezi presin orën që të ikin nga Kisha.  Prandaj në momentin që dëgjojnë “Krishti u Ngjall” fillojnë dhe ikin.  Largohen turma-turma, ashtu siç erdhën turma-turma.  Por të dashur zonja dhe zotërinj dëgjomëni:
Thirrja “Krishti u Ngjall” që dëgjuat nuk është fundi i shërbesës së shënjtë të natës së Pashkës.  Është vetëm fillimi.  Është krisma përshëndetëse me të cilën Kisha përshëndet ditën e re, ditën e ndritëshme, ditën e lavdishme gjatë së cilës ndodhi ngjarja më e madhe e historisë së këtij planeti.  Menjëherë pas “Krishti u Ngjall” vazhdojnë festimet në panairin e Kishës.  Vazhdon kanoni ligjvënës i Ngjalljes.  Më pas kryhet Liturgjia Hyjnore e cila mbaron me predikimin festiv me rastin e Pashkës e shkruajtur nga Shën Joan Gojëarti, një predikim që nuk mund të krahasohet me asnjë predikim tjetër përsa i përket mënyrës si tingëllon dhe kuptimeve që përçon.  Dhe duhet, zonja dhe zotërinj, të qëndroni deri në fund të Liturgjisë.  Por ju në vënd që të qëndroni deri në fund ktheni kurrzin dhe largoheni…
Si t’a quajmë këtë sjelljen tuaj?  N’a lejoni t’ju pyesim:  në qoftë se supozojmë që një prej të fortëve të dheut, apo një mik i juaji ju fton personalisht në një mbrëmje festimi çfarë do të bënit?  Sapo të vinit në mbrëmje do të iknit?  Nuk do të prisnit derisa të mbaronte mbrëmja dhe të përshëndoshnit të zotin e shëtpisë?  Po, kështu do të vepronit sepse kështu ju thonë rregullat e mirësjelljes.  Jini të sjellshëm dhe tregoni shumë kujdes për këto gjëra.  Nuk doni t’ju quajnë të pasjellshëm, të egër dhe barbarë.  Doni të dukeni me edukatë përpara zotërve të kësaj bote, të cilët ju ftojnë personalisht në mbrëmjet e tyre.  Por ndaj Zotit Krisht si silleni?  Ai që ju fton natën e shënjtë të Ngjalljes është personi më i lavdishëm i qiellit dhe dheut bashkë.  Është Mbret i mbretërve dhe Zoti i zotërinjve.  Është Mbreti i Ëngjëjve dhe Shënjtorëve.  Ai ju fton në mbrëmje të festoni.  A e besoni këtë gjë?  Përgjigjuni sinqerisht.  Në qoftë se nuk e besoni atëhere përse vini në Kishë?  Vetëm për të bërë adetin?  Asnjë dobi dhe përfitim nuk kini nëse vini në Kishë vetëm për një formalitet.  Por nëse e besoni si Zot, si triumfues i gjithë shekujve dhe Mbret i të gjithëve dhe të gjithave, atëhere “ejani t’i falemi dhe t’i biem ndër këmbë vetë Krishtit Perëndisë dhe Mbretit tonë”.  Atëhere duhet të qëndroni në Pallatin Hyjnor, në Kishën e Shënjtë pra, deri në fund, derisa Zoti nëpërmjet organeve të Tij, priftërinjve meshëtarë, të n’a lajmërojë që mbaroi mbrëmja mbretërore.

3)    Afrohuni tek Kupa Jetëdhënëse

Vetëm mbrëmje festive është?  Shërbesa e shënjtë nuk është thjesht një mbrëmje.  Është pafund, më tepër se një mbrëmje.  Është ftesë për të marrë pjesë në misterin e shkëlqyer dhe të mrekullueshëm të Eukaristit Hyjnor.  Pa shikoni se si n’a fton himnologu:

“Ejani të kungohemi me verën e hardhisë së vreshtës së bekuar të Perëndisë sonë, se Jisui sot u ngrit dhe u hapi qiellin gjithë besnikëve, pra e himnojmë Jisuin Perëndi në jetë të jetëve”.

Ejani n’a thotë të pijmë nga prodhimet e vreshtit, të pijmë nga vera që në mënyrë çudibërëse u shndërrua në gjakun e Krishtit.  Ejani të kungohemi me misteret e qashtra, dhe të ngazëllohemi me këtë bashkim të hyjshëm me Zotin.  Ejani të shijojmë të mirat e shumta të mbretërisë së Tij, duke e himnuar atë si Perëndi në jetë të jetëve.
Shën Joan Gojëarti në fjalën e tij festive të Ngjalljes n’a fton të marrim pjesë duke n’a thënë:

Trapeza është plot, merrni të gjithë.  Mishi i viçit është me bollëk, asnjë të mos ikë i urrtuar.

Kush është viçi?  Mos vallë bën fjalë për trapezën materiale në të cilën shtrohen gjellë të zgjedhura?  Edhe trapeza e të mirave materiale nuk ndalohet.  Përkundrazi edhe rekomandohet, për shkak të atmosferës festive të ditës.  Por Shën Gojëarti kur thotë “viçi” dhe i fton të gjithë në këtë trapezë të madhe gjatë natës së Ngjalljes nënkupton kungimin me misteret e shënjta.  E tha vetë Zoti kategorimatikisht: “Ai që ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet tek unë dhe unë tek ai” (Joan 6:56).
O të Krishterë, feston Pashkë ai që denjësisht kungohet me misteret e shënjta.  Të tjerët, të cilët nuk besojnë dhe përbuzin këtë mister, nuk festojnë Pashkë.  Për të tjerët që nuk besojnë dhe qëndrojnë indiferentë Pashka katandis në një festë të të ngrënit me llupësi dhe pangopje, në një festë pa asnjë kuptim të thellë.
Kungata e shënjtë pra, kjo është detyra e tretë që duhet të kryejë i Krishteri gjatë natës së shënjtë të Ngjalljes.

4)    MBAHENI DITËN TË SHËNJTË

Përveç tre detyrave të mësipërme, duhet të kryejmë edhe një të katërt.  Cila është detyra e katërt?  N’a i rekomandon përsëri himnologu i shënjtë.  Thotë:

“Dita më e shkëlqyer dhe më e shënjtë është Pashka e Madhe, e para ditë e javës, që mbretëron mbi të gjitha, e kremte e të kremteve dhe panair i panairëve, le t’a bekojmë Krishtin për jetë të jetëve”

A dëgjuat?  E shënjtë është dita e Pashkës.  Por jo vetëm me fjalët dhe himnet e Ngjalljes duhet të jetë e shënjtë dita e Pashkës, por edhe me vepra.  E shënjtë duhet mbajtur përgjatë periudhës ditë-natë.  Ditë e shënjtë!  Si mbahet e shënjtë kjo ditë?  Mëndja të çohet tek Zoti i Ngjallur.  Gjuha të flasë për Të.  Le të psallë himnet e Tij.  Le të predikojë madhështimet e Tij.  Zemra le të digjet nga dashuria për Dhëndrin, për Diellin e drejtësisë që lindi duke u ngritur nga varri.  Dëshira jonë le të drejtohet drejt punëve të mira të cilat do të vërtetojnë që me të vërtet u Ngjall Krishti dhe një jetë e re po lind në botë.  Ka të sëmurë?  Le t’i vizitojmë.  Ka fatkeqë?  Le t’i ndihmojmë.  Ka armiq?  Le t’i falim.  Ka të pafe’ dhe vlasfimtarë të Zotit?  Le të biem ndër gjunjë dhe le të lutemi për ta, që drita e paperënduar e Ngjalljes të ndriçojë zemrat e tyre.  Le t’a zgjerojmë zemrën tonë që të përfshijmë në të gjithë botën.  Dhe kurrë të mos harrojmë që ato sa thamë, ato sa bëmë, ato sa shpenzuam për të ndihmuar të afërmin tonë (të afërmin sipas kuptimit të Ungjillit) janë shumë të vogla, shumë të pakta, pothuajse zero në krahasim me gjithë ato që n’a ofroi, që n’a dhuroi me sakrificën mbi Kryq Zoti i Ngjallur.  Jo para, jo pozita të larta dhe të mëdha, jo frone të bukur, por edhe sikur jetën tonë, dhe jo vetëm një jetë por edhe me mijëra jetë të kishim dhe t’i sakrifikonim të gjitha për Të, nuk do të mund t’ia kundërshpërblenim lartësisë dhe madhështisë të mirëbërjeve të pafund të Krishtit.  Me të vërtetë:

“Si do t’ia shpërblejmë Zotit për gjithë ato të mira që n’a bëri?  Për ne Perëndia u bë njeri, për natyrën e prishjes Fjala u mishërua dhe jetoi me ne, u bë mirëbërës për mosmirënjohësit, çlirimtar për rrobërit, për ata që rronin në errësirë lindi dielli i drejtësisë, Kryq duroi Ai që nuk mund të pësojë asgjë, në ferr u bë dritë, në vdekje u bë jetë, dhe për të rënët u ngjall.  Le t’i thërresim Atij, o Perëndia jonë lavdi më Ty.”

5)    Të mbajmë të pastër Javën e Ndritur

Në vazhdim të detyrave të mësipërme duhet të kryejmë dhe një detyrë të pestë.  Kjo është:

Jo vetëm dita e parë e Ngjalljes të mbahet e pastër nga çdo lloj mëkati, por edhe gjithë java që vijon, ajo javë që quhet Java e Ndritur, e cila konsiderohet si një ditë e vetme, vazhdim i ditës së parë dhe të madhe të Ngjalljes së Zotit, e gjithë java pra duhet mbajtur e pastër.  Jo të ndjekim filma të turpshëm dhe shfaqje teatrale, jo vallëzime të shfrenuara, jo të luajmë me letra, jo ndeshje sportive tifozësh të tërbuar, jo dehje dhe shthurrje, apo rrugaçëri të tjera të ndryshme, por lexim i shpeshtë i Shkrimeve të Shënjta, ushqim shpirtëror, vajtje e përditëshme në Kishë, kungim i shpeshtë, punë njeridashëse dhe mëshiruese, ngjallje të shpirteve, këto pra janë ato punë që duhet të kenë synim të Krishterët gjatë ditëve të Javës së Ndritur.  Këto n’a porosit Kisha jonë e Shënjtë.  Hapni Pidalin – Librin e Kanoneve dhe lexoni kanonin e 66-të të Sinodhit të 6-të Ekumenik.

Vallë do të n’a dëgjoni?

Këto pra predikojmë gjatë natës së shënjtë të Ngjalljes.  Por kush i dëgjon?  Kush i zbaton?  Zëri ynë bërtet në dhe’ të shretë e të thatë.
Ashtu siç kemi  thënë dhe më parë, dhe nuk do të pushojmë së thëni, jetojmë të dashur vëllezër dhe etër, jetojmë në një kohë të frikëshme, në një kohë të largimit të njerëzve nga Perëndia dhe udha e Perëndisë, jetojmë në një kohë gjatë së cilës shpirti i antikrishtit me mënyra dhe forma nga më të ndryshmet ka hyrë në jetën e përditëshme të njerëzve dhe përpiqet të gremisë të gjitha digat e moralit dhe të fesë dhe t’i shndërrojë në këneta të qelbura me erë të fëlliqur ato kopshte të Perëndisë që deri dje lulëzonin.
Por të dashur, Lavdi Perëndisë, sepse me gjithë shthurrjen dhe mosbesimin që mbizotëron sot në botë nuk mungon besimi dhe virtyti.  Janë dhe të zgjedhurit e Perëndisë.  Është grigja e Perëndisë.  Janë adhuruesit besnikë dhe të dedikuar të Zotit të Kryqëzuar dhe të Ngjallur.  Janë bijtë dhe bijat besnike të Kishës Orthodhokse, të cilët iu binden këshillave dhe mësimeve shpirtërore të etërve të tyre shpirtërorë.  Kemi mjaft shembuj të dashurisë dhe dedikimit ndaj Kishës së Shënjtë.  Diell shprese është Ngjallja e Zotit.  Le të shpresojmë dhe ne për gjithë të mirat.
Rënçin gjithmonë gëzueshëm këmbanat e të gjitha Kishave tona duke lajmëruar dhe duke shpallur në qiejt “Krishti u Ngjall”.

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2008

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

***********************************************

Marrëdhëniet dhe lidhjet paramartesore

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Απρ 19th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Marrëdhëniet dhe lidhjet paramartesore

“Me bukurinë e virgjërisë sate dhe
me shkëlqimin e qashtërisë sate…”

Predikim i mbajtur nga Episkop Avgustini në Kishën
e Shën Pandelimonit në Follorinë më 8 Mars, 1985

Nguroj, të dashurit e mij, të flas.  Nguroj për dy arësye.  E para sepse nuk jam i sigurt nëse ka akoma dhe sot e kësaj dite veshë që të dëgjojnë me pastërti shpirti Ungjillin e Shënjtë.  Dhe e dyta sepse tema që do të prek sot është një temë tepër e nxehtë.

E keqia që është përhapur sot kudo duhet goditur patjetër që në rrënjë.  Bota sot edhe pse kryen krime dhe gjynahe të mëdha flet me një gjuhë të sjellëshme.  Të keqen e bën por gjërat nuk i thotë dot ashtu siç janë sepse i vjen turp; përpiqet të justifikohet, përpiqet me çdo mënyrë të keqen t’a paraqitë si të mirë.  Jetojmë pra në një kohë ku mbizotëron eufemizmi, lavdërimet, përkëdhelitë dhe ledhatimet.  Përpiqen pra sot njerëzit të mbulojnë turpet me një pëlhurë si rrjeta e merimangës.  Uthullën e quajnë të ëmbël, farmaqin e quajnë mjaltë dhe shurup, dhe – më falni për shprehjen – laviren e konsiderojnë apo e quajnë mikeshë dhe shoqe.  Oh çfarë ipokrizie!  E lejojnë në këtë mënyrë të keqen të përhapet dhe zhvillohet akoma më tepër.

Por ne jemi të detyruar t’i themi të bardhës e bardhë dhe të zezës e zezë, errësirën t’a quajmë errësirë ashtu siç është, dhe dritës t’i themi dritë.  Kështu pra do t’i shtjelloj gjërat sot dhe nuk më ze shumë meraku për kritikën tuaj.  Jam sot i detyruar të përdor gjuhë tepër të ashpër dhe përvëlonjëse.  Nuk ju kërkoj të më quani të sjellshëm – më quani çfarë të doni, nuk më ze meraku.  Kam obligim shpirtëror të dëshmoj dhe të them të vërtetën.  Shën Joan Gojëarti, mbreti i amvonit, thotë në një nga predikimet e tij “Do t’a ndyj gjuhën”.  Ashtu si doktori që kryen operacionin i ndyn duart dhe uniformën e tij me gjakra dhe papastërti, kështu dhe unë që po kryej këtu operacion shpirtëror jam i detyruar të ndyj gjuhën time, dhe le të skandalizohen të përkëdhelurit dhe të sjellshmit e dynjasë.  Doktor shpirtëror jam dhe duhet t’a ngul thikën e fjalës shumë thellë.

Motiv për fjalët që do të them sot bëhet Himni Akathist, ky himn lavdërues ndaj së Tërëshënjtës Hyjlindëse i cili mbyllet me ato fjalët e shkëlqyera “Me bukurinë e virgjërisë sate dhe me shkëlqimin e qashtërisë sate…”.  Në këtë himn hymnizohet virgjëria e së Tërëshënjtës Mari.

Por çfarë është virgjëria?  Virgjëri është një fjalë me kuptim tepër të thellë, ka kuptimin e diçkaje që nuk e ka prekur njeri me dorë.  Do shëmbuj të virgjërisë?  Ngjitu në majën e malit Olimp.  Dëbora atje në majë është e pashkelur nga këmba e njeriut, është e virgjër.  Të virgjëra janë majat e pashkelura të maleve.  I virgjër quhet dhe pylli i cili për shkak të bimësisë së dendur nuk u shkel nga këmba e njeriut dhe brenda në të vetëm zogjtë këndojnë të ulur në degët e pemëve.

Është gjithashtu e vërtetuar dhe nga ana psikologjike: njeriu nga natyra do të pastrën.  Është një prirje apo tendencë të cilën e mbolli vetë Perëndia tek njeriu.  I do njeriu të gjitha të pastra, do që kupa me të cilën do të pijë të mos jetë përdorur nga ndonjë njeri tjetër, do që këpucët që do të veshë të mos i ketë veshur njeri tjetër përpara tij, iu shmanget të vjetrave dhe të përdorurave.  Po kështu e do edhe gruan edhe bijën e vet, të paprekur nga dorë njeriu deri në ditën e martesës.

Është vrojtuar historikisht që virgjëria nderohej tepër në lashtësi, në mënyrë të veçantë nga Grekët e lashtë.  Provë e kësaj është edhe Parthenoni i Akropolit në Athinë, tempull i cili u ndërtua për nder të virgjëreshës Athina.  Por edhe Romakët e nderonin virgjërinë.  Në Romë, në tempullin e Vatrës, ruhej i ndezur zjarri prej vashash të virgjëra.
Por më vonë erdhi një periudhë rënieje dhe dekadence.  U korruptuan edhe të lashtët nga sofistët dhe materialistët dhe si rezultat virgjëria nuk nderohej më.  Mënyra e adhurimit ndryshoi dhe nëpër tempuj në vënd që të shërbenin virgjëreshat shërbenin laviret dhe kështu tempujt u shndërruan në shtëpi publike.  I tillë ishte edhe tempulli i Afrovitit në Korinth i cili katandisi në shtëpi publike.  Në të shërbenin me mijëra lavire të cilat me paranë e fëlliqur që nxirrnin siguronin të ardhura të mëdha.  Në vënd të virgjërisë nderohej publikisht kurvëria, dhe kjo bëhej në emër të perëndive dhe perëndeshave.

Vetëm kur erdhi Krishti në botë e ngriti përsëri njeriun.  E mori gruan, e cila kishte katandisur një leckë me të cilën fshinin trupin të gjithë vagabondët, dhe e ngriti lart.  Askush tjetër nuk e nderoi kaq shumë gruan sa Krishti.  E ngriti shumë lart,  përmbi galaksitë e qiellit, në botën shpirtërore.  E ngriti pra gruan në personin e së Tërëshënjtës Mari, e cila quhet jo thjesht “virgjëreshë” por “e gjithmonë-virgjër”.  Mbeti pra gjithmonë virgjër, përpara se të lindte ishte e virgjër, gjatë lindjes mbeti e virgjër dhe pas lindjes gjithashtu e virgjër – Gëzohu o e gjithmonë-virgjër Mari!
Për këtë arësye pra Kisha gjithmonë e nderon virgjërinë.  Është kusht martese.  Kur bashkohen një e re e virgjër dhe një i ri i virgjër krijojnë në këtë mënyrë një martesë apo lidhje ideale.

* * *
Kohë më parë ekzistonin standarte morale tepër rigoroze.  Deri përpara njëqind vjetësh nëse nusja nuk gjendej e virgjër dëbohej nga shtëpia brenda natës së parë të martesës – shoqëria e atëherëshme nuk i toleronte aspak gjëra të tilla.  Kështu ishte atëhere, rrallë mund të gjenje vashëz jo të virgjër.  Më pas dolën demonë të tjerë, rryma të reja, nga bota moderne, të cilat filluan të tallen dhe të tronditin rëndë devocionin ndaj virgjërisë.

Në 1944 shërbenja në qytetin e Kozanit.  Në ato ditë zbritën nga mali nja treqind gra partizane dhe bënë paradë me parrulla të tilla si “Poshtë virgjëria”, dhe thërrisnin “Poshtë virgjëria” – kjo ishte një diçka e papranueshme.  Nuk po ju them fantazira, i pashë me sytë e mij dhe i dëgjova me veshët e mij.  Ku përfunduan ato gra?  As laviret e Parisit nuk iua nxe goja të thonë se ku përfunduan ato gra.  Talleshin me virgjërinë duke e quajtur paragjykim fetar dhe bestytni.

Paragjykim virgjëria?  Do t’ju them dhe diçka tjetër – më falni që po e ndyj gojën.  Nuk e dija, m’a tha një profesor i lartë universiteti.  Kërkimet e fundit shkencore, më tha, tregojnë që kur bashkohet me burrë një grua e cila kishte lidhje të mëparëshme me një të dashur tjetër, në momentin që përqafon bashkëshortin e saj mëndja e saj shkon tek i dashuri i saj i mëparshëm, dhe bën krahasime.  Dhe a e dini se ç’ndodh?  Përderisa shpirti i saj është i lidhur me të dashurin e mëparshëm, fëmija që do të lindë nuk do t’i ngjasë bashkëshortit legjitim por do t’i ngjasë të dashurit të saj!

O Kisha, Mëma jonë e ëmbël!  Sa të drejtë ke që n’a mëson të mos kemi lidhje paramartesore, por ne largohemi prej fjalëve të Tua dhe iu shmangemi.
Para pak kohe më erdhi një vajzë e re.  Qante dhe shante djaloshin që e kishte lënë shtatë muaj me barrë dhe kishte krisur e kishte ikur pasi kishin krijuar marrëdhënie menjëherë pas fejesës me nxitjen e prindërve!…
Por le të lavdërojmë Perëndinë o vëllezër sepse në kohët tona kur mishi më i lirë katandisi mishi i gruas virgjëria nuk u zhduk tërësisht.  Ka akoma raste që ruhet si një lule e rrallë.
Akoma edhe kurbetërit nuk ia lejojnë vehtes të kenë lidhje paramartesore.  Dhe është gjynah për ne të Krishterët Orthodhoksë që të marrim mësime nga popuj barbarë të feve të tjera të cilët e dënojnë atë që çnderon vajzën me varje në shtyllën elektrike për një javë.

* * *

Ndryshuan pra shkrimet e Kishës, dolën përjashta shkrimet e Kishës dhe hynë shkrimet e shejtanit.  Ndërsa psallim “Me bukurinë e virgjërisë sate dhe me shkëlqimin e qashtërisë sate…” bota i këndon bukurisë së flertit, bukurisë së tradhëtisë bashkëshortore, lavirësisë dhe degjenerimit.
O vajza, mos dëgjoni se ç’thotë bota.  Dëgjoni fjalët e Kishës sonë.  Qëndroni të paprekura deri në martesë.  Rrëmbeni një dru apo shufër prej hekuri dhe thyejauni kokat atyre kafshëve që ju ngacmojnë që kështu të mos vajtoni më vonë.
Ja ku po jua nënshkruaj me firmën time.  Burri ka etje për grua.  Nëse ju qëndroni të qashtra atëherë s’do të ketë grua që të mbetet pa martuar, akoma dhe më e shëmtuara do të martohet.  Ndërsa sot edhe ato më të bukurat mbeten vetëm në “vitrinë”.  Ja pra se kush është rezultati i mosbindjes.
Ju lutem ndërgjegjësohuni për mëkatin e madh të marrëdhënieve dhe lidhjeve paramartesore dhe me pendesë kthehuni tek rrënjët tona shekullore.

+Episkop Avgustini

1) DITË GËZIMI DHE HAREJE, 2) DITË DRITE, 3) A FESTOJMË ASHTU SIÇ DUHET

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Απρ 19th, 2009 | filed Filed under: Albanian

DITË GËZIMI DHE HAREJE

Fragment i shkëputur nga libri “PASHKA-ΠΑΣΧΑ”
i ish-Mitropolitit të Follorinës +Avgustin Kantioti

“U gëzuan nxënësit kur panë Zotin”
(Ioan. 20:20)

Mëndërisht, të dashur lexues, mëndërisht le të shkojmë në Tokën e Shënjtë, atje ku ndodhi drama e dramave.  Mëndërisht le të shkojmë në Golgotha.

Mishërimi i Dashurisë sakrifikohet

Është e Premjta e Madhe, ora 3 pasdite.  Një errësirë e dendur vazhdon të mbulojë tokën.  Dielli përpara pamjes së frikëshme të kryqëzimit të Birit të Perëndisë, fshehu rrezet e tij.  Jisu Krishti, Dashuria e mishëruar, ndodhet në momentet e fundit të jetës së tij mbi dhe’.  Pas pak prej buzëve të tij të hidhëruara dëgjohet dhe fjala e fundit “MBAROI”.  Dhe “duke ulur kryet dha shpirtin” (Ioan. 19:30).

Armiqtë e Krishtit, farisenjtë dhe shkronjësit, kryepriftërinjtë dhe priftërinjtë, dhe populli mosmirënjohës duke parë ndryshimet natyrore që po ndodhnin u frikësuan; po prisnin nga çasti në çast mos ndoshta Jisu Krishti zbriste nga kryqi dhe lëshonte rrufe dhe i shfarroste të gjithë ata nga faqia e dheut.  Por tani që dëgjuan fjalën e tij të fundit “MBAROI” u qetësuan.  Krishti tashmë është i vdekur!… “E çfarë mund të bëjë një i vdekur?  Kur ishte gjallë bëri shumë gjëra mahnitëse, por tani… kush i jep rëndësi një të vdekuri?  Krishti nuk ekziston më.  Skëterra e errët e përpiu, ashtu si dhe të gjithë të tjerët para tij”.  Këto pra duke menduar armiqtë e Krishtit u qetësuan.  Qëndruan dhe pak momente të tjera si spektatorë përpara pamjes së frikëshme dhe kur konstatuan që Jisui nuk jepte asnjë shënjë jete filluan të largohen prej atij vëndit të krimit dhe të kthehen në Jerusalem për të festuar festën e tyre të madhe judaike, pashkën e tyre, të cilën gjatë viteve të mëparshme kur jetonte Krishti e festonin me shqetësime dhe trazira.  Kryqëzuesit të mbytur nga protesta e ndërgjegjes së tyre për këtë kryevepër padrejetësie do të festonin me madhështi pashkën judaike.
Armiqtë e Krishtit gëzohen sepse Krishti nuk jeton më.  Po nxënësit e tij? Një  atmosferë e thellë keqardhjeje, melankolie dhe dëshpërimi ka pushtuar shpirtet e tyre.  Të gjithë shpresat e tyre i kishin mbështetur tek Krishti.  I lanë të gjitha pas dhe ndoqën Krishtin.  E ndoqën me besë dhe shpresë se Mësonjësi i tyre, më i fuqishëm se Davidi dhe Solomoni, do të mundte të gjithë armiqtë dhe do të shpallej mbret i Israelit.  Dhe ata duke qënë pranë tij do të kishin ndere dhe lavdi.
Por tani?  Tani me vdekjen e tij të vajtueshme të gjitha shpresat e tyre humbën.  Të dëshpëruar dhe të frikësuar diskutojnë midis tyre duke thënë: “ne shpresonim që ai ishte ai që do të shpërblente Israelin” (Luk.24:21).

U Ngjall Shpresa

Gëzohen armiqtë e Krishtit.  Dëshpërohen nxënësit e Krishtit.  Por papritur, oh çfarë shdërrimi!  Armiqtë e Krishtit dëshpërohen dhe dridhen, ndërsa nxënësit e Krishtit gëzohen dhe ngazëllohen me një gëzim dhe hare’ që nuk ka gjuhë t’a përshkruajë.  Lepujt dalin nga vrimat ku ishin fshehur dhe si luanë tani guximtarë dhe pa frikë janë gati të predikojnë kudo në botë Ungjillin e Krishtit.  O Perëndi, çfarë shndërrimi!
Por pyes: çfarë i bëri nxënësit të ndryshojnë krejt gjendjen e tyre shpirtërore, çfarë ndodhi dhe u ngjall shpresa e tyre e vdekur,  kush i armatosi ata me guxim dhe kurajo kaq të madhe dhe kush i dërgoi përpara mbretërve dhe perandorëve të predikojnë Krishtin duke qënë gjithmonë gati të pësojnë edhe ata të njëjtin kryqëzim si Krishti?!
Ky shndërrim nuk ka tjetër shpjegim përveç se një ngjarje.  Dhe kjo ngjarje, që është ngjarja më tronditëse në historinë e botës, është Ngjallja e Lavdishme e Krishtit.  Pa këtë ngjarje atmosfera melankolike do të bëhej akoma dhe më e keqe, dhe dishepujt, krejt të zhgënjyer do të vdisnin pranë rrjetave dhe varkave të tyre të peshkimit tek të cilat ishin kthyer pas kryqëzimit të Krishtit.  Po! Ngjallja e Krishtit nuk është mit.  Nuk është trillim i fantasisë së dishepujve, të cilët në gjendjen e tyre psikologjike që ndodheshin ishte e pamundur të mendonin ngjallje.  Dishepujt, keqbesues dhe mosbesues në fillim,  vetëm kur panë dhe dëgjuan Krishtin rrëfyen ngjalljen e tij dhe vetëm atëhere ajo reja e zezë e dëshpërimit u shpërnda dhe zemrat e tyre ndritën prej gëzimit të patreguar. “U gëzuan nxënësit kur panë Zotin” n’a thotë Ungjillori Joan (Ioan.20:20).  U gëzuan nxënësit.  Po vetëm nxënësit u gëzuan? U gëzuan dhe gratë mirofore, të cilat nga dashuria e flaktë për Krishtin u denjësuan të dëgjojnë ato të parat “KRISHTI U NGJALL”.  U gëzuan ëngjëjt dhe Kryeëngjëjt, të cilët që lartazi panë triumfin e së vërtetës mbi gënjeshtrën, triumfin e virtytit mbi të keqen, triumfin e dritës mbi errësirën.  Dhe më shumë se gjithë të tjerët u gëzua Hyjlindësja Mari, e cila gjatë kryqëzimit të Birit të saj ndjehu thikën me dy presa të përshkojë tej për tej zemrën e saj nënore.  O nxënës të Krishtit, KRISHTI U NGJALL!  Gëzohuni dhe ngazëllohuni!
Ngjallja e Krishtit është shkëmbi i patundur sipër të cilit do të valvitet në shekuj flamuri i të Kryqëzuarit.

Besimi i mund të gjitha

Mëndërisht, të dashur lexues, mëndërisht shkuam në vendin e kafkës ku pamë Krishtin të kryqëzuar dhe më pas të ngjallur së vdekurish.  Le të kthehemi tani në botën e sotme.  Pamja të cilën paraqet epoka jonë për nga ana e besimit, moralit, dhe nga ana shoqërore është për të vajtuar.  Kudo që të shkojmë mbi dhe’ të njëjtën pamje do të shohim, me ndryshime të vogla.  Kudo shikon vendin e kafkës.  Kudo sheh kryqe.  Jisu Krishti me mijëra mënyra kryqëzohet përsëri.  Figura e Tij e ëmbël fishkëllohet, tallet dhe përqeshet.  Jo vetëm të rinjtë, të cilët ndjekin ato programet anti-krishtërore të televizionit – ose më mirë të them të “televerbimit” jo të televizionit – por edhe pleqtë të cilët ndodhen në fund të jetës së tyre tallin dhe përqeshin të Kryqëzuarin.  Varavai është përsëri i lirë.  Krishti përsëri mbi kryq.  Mashtrimi dhe diplomacia mbizotërojnë kudo.  Gurë shahu janë të pafuqishmit në duart e të fortëve të botës.  “Armët tona janë fuqia dhe forca jonë, trembuni ju o popuj”.  “Kryqëzoje, kryqëzoje atë” – të varfrin, të paarmatosrurin, të pafuqishmin kudo në botë ku gjendet! Dëgjohen pra këto thirrje anembanë planetit tonë mëkatar, i cili mburret për civilizimin dhe teknologjinë e tij, për udhëtimet në hapësirë, por që në të vërtetë është në prag të vdekjes.  Errësirë përsëri mbi tokë, edhe pse kemi kaq shumë drita teknike…

Armiqtë e deklaruar të Krishtit gëzohen dhe dëfrejnë, mburren duke thënë që pas pak kohe emri i Jisu Krishtit nuk do të prekë më shpirtin e njerëzimit.  Besojnë se po afrohet fundi i Krishtërimit.  Ata pak besimtarë që kanë mbetur sot, besimtarë jo vetëm me fjalë por edhe me vepra, vuajnë nën atmosferën e rëndë që krijon mjegulla e tmerrëshme e mosbesimit, e pafesë, dhe e korruptimit.
Por kjo mjegull e pabesimit dhe prishjes nuk do të qëndrojë kështu përjetësisht.  Ngjallja e shpërbën këtë mjegull të dendur.  E shpërbën dhe e zhduk këtë mjegull nga zemrat e atyre që besojnë tek Krishti i Ngjallur.  Le të ulërijë pra mosbesimi.  Le të mobilizohen dhe le të luftojnë Kishën e Krishtit demonët e ferrit.  Brenda zemrës së besimtarëve ndrit dielli i gëzimit të Ngjalljes, i atij gëzimi që ndjenë në zemrat e tyre dishepjut “kur panë Zotin” (Joan 20:20).

Gëzimi mbretëron

Me këtë BESIM dhe ne, të dashur vëllezër, me këtë besim le të kremtojmë Ngjalljen e Krishtit.  Me besimin që të gjitha të dheshmet dhe të kalburat, të gjitha teoritë anti-kristiane, të gjitha sistemet ateiste që sot shquhen dhe magjepsin shumë njerëz, një ditë do të bien dhe do të zhduken prej faqes së Tij dhe një diell do të shkëlqejë përjetësisht.  O të pafe’, dëgjoni Kishën e Krishtit që marshon me himne triumfale:

“Le të ngrihet Perëndia dhe le të përndahen armiqtë e tij, le të ikin prej faqes së tij gjithë ata që i kanë mëri.  Do të humbasin si tymi në erë dhe do të shkrihen si dylli përpara zjarrit” (Psalm. 67:2-3).

Vëllezër dhe etër!  Gëzimi i Ngjalljes le të mbretërojë në zemrat tona.  Me gjithë shpirt pra le të thërresim fort KRISHTI U NGJALL!

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2008

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

***********************************************

DITË DRITE

Fragment i shkëputur nga libri “PASHKA-ΠΑΣΧΑ”
i ish-Mitropolitit të Follorinës +Avgustin Kantioti

“Sot shkëlqen nga drita e gjithë bota, qielli dhe dheu, dhe i nëndheshmi Ferr; le të festojë e gjithë krijesa Ngritjen e Krishtit që jetë n’a siguron.”

U NGJALL ZOTI!  Edhe çfarë se rrojmë në kohët e distancimit të njerëzimit prej Perëndisë?  Edhe çfarë se thërresin kundër ngjalljes saduqenjtë e rinj të kohëve të sotshme?  Edhe çfarë se sulen si qenër të zgjidhur nga zinxhiri të pafetë dhe ateistët?  Me të vërtetë u Ngjall Zoti!  Duhen prova dhe vërtetime?  A është e nevojshme të vërtetojmë që ekziston dielli?  O njerëz, hapni dritaret e dhomave tuaja të errëta dhe lereni dritën e diellit pranveror të vërshojë brenda shtëpive tuaja. O të pafe’ hapni dritaret, hapni zemrat tuaja të kyçura, dhe do të shihni dhe do të ndjeni që gjatë natës së Ngjalljes me ngazëllim psall Kisha: “Sot shkëlqen nga drita bota, qielli dhe dheu, dhe i nëndheshmi Ferr…”.
U Ngjall Zoti!  Errësira u shpërnda.  Dielli i paperënduar lindi.  Me mijëra diej ndriçojnë botën.  Drita e Ngjalljes ndrit qiellin, dheun dhe ferrin. Çdo gjë shkëlqen nga drita.

Dritë në të përmbiqiellshmet

U Ngjall Zoti.  Ndriçohen nga Ngjallja e Tij në fillim qiejt.  Nën Dritën e Ngjalljes ëngjëjt shohin më qartë dhe më kthjellët fytyrën e Jisuit.  Sepse misteri që mbulonte Jisuin, Birin e Virgjëreshës, ishte i pafund, i madh dhe i pakapshëm, ishte i pakuptueshëm edhe nga intelekti i Ëngjëjve.  A nuk shkruan himni i Tetë Tingujve “Nuk e dinin si more trup ëngjëjt e tu të patrup”?  A nuk psallën ai krijuesi tjetër i Hymnit Akathist: “Gëzohu o lartësi ku nuk ngrihen dot mëndjet njerëzore; Gëzohu o thellësi e pakuptueshme nga sytë e ëngjëjve”?  O lartësi dhe thellësi e misterit!  Perëndia mori trup.  Perëndia u lind në grazhd.  Perëndia ec dhe shoqërohet së bashku me njerëzit në kushte shumë të përulëta.  Pamje tepër e veçantë, e paparë në botë ndonjëherë.  Ëngjëjt ndjekin hap pas hapi udhën e Jisu Krishtit, dhe nga momenti në moment habiten dhe çuditen.  Ç’është kjo?  Çuditen dhe habiten me fenomenet e ndryshme të Jetës së Tij.  Perëndia që nuk e nxenë dot qiejt e nxe pa u ndryshuar ena virgjërore.  Perëndia bëhet shërbëtor dhe lan këmbët e nxënësve të tij.  Perëndia…kalon agoni në kopshtin e Gjethsemanisë!  Dhe zëri tronditës “O Perëndia im, o Perëndia im, pse hoqe dorë prej meje?”!  Si do t’iu duken të gjitha këto ushtërive të Ëngjëjve?!  Si të kuptohen këto gjëra nga qeruvimet dhe nga serafimet?  Këto që po ndodhin e tejkalojnë akoma dhe aftësinë mendore të ëngjëjve.  Por Ngjallja e Zotit hedh dritë.  Dritë ndriçuese.  Ëngjëjt tani nën këtë dritë shohin Jisuin të dalë nga cikli i përulësisë, të dalë nga retë e zeza të ligësisë njerëzore dhe të lëshojë dritë me gjithë shkëlqimin e Hyjnisë së Tij.  Ngjallja përhap kudo Dritë, lëshon ngjyra të veçanta në të gjitha stadet e jetës së dheshme të Zotit, dhe tani ëngjëjt futen më thellë në misterin e madh.
Krishti u Ngjall. Shkëlqejnë qiejt!

Dritë mbi të dheshmet

Pse vetëm qielli ndriçohet?  Edhe dheu ndriçohet nga drita e begatë e Ngjalljes.  Sepse njerëzit, ata njerëz që e venë vehten e tyre nën dritën e Ngjalljes, e shohin dhe kuptojnë që gjërat njerëzore nuk drejtohen nga fati që nuk ekziston, nuk i qeverisin forca të errëta, shohin se gjërat njerëzore nuk përbëjnë një problem të pazgjidhshëm, nuk përfundojnë në varr, por shohin që jeta ka një vijë ndriçuese, ka një qëllim të caktuar, ka një destinacion.  Nga çasti që u dëgjua dhe u besua që “Krishti u Ngjall”, dyshimi, dëshpërimi, mosbesimi, skepticizmi dhe çdo sistem tjetër që ka simbol ligësinë, dërmohen brenda shpirtit të atij që beson dhe ia lenë vendin Ngjalljes së Zotit.  Dritë pra në zemrën e besimtarit.

Çfarë është jeta?  Pasuri dhe thesare?  Shfrytëzim?  Shijim i kënaqësive trupore?  Shndërrim në kafshë apo bishë?  Adhurim i egos?  Jo!  Jeta tani merr kuptimin e saj të vërtetë.  Jeta është sakfrificë, Golgotha, kryq, dhe pas kryqit është ngjallje, sipas modelit të jetës së Krishtit.  Besimi i hedh hapat duke u ndriçuar nga Ngjallja e Zotit.  Ec në rrugën e vështirësive, ec në rrugën e detyrës, ec në rrugën e kryqit, duke u gëzuar me një gëzim mistik dhe të patreguar.  Dhe nuk është vetëm në këtë rrugë.  Zoti i gjallë është shoqëruesi i tij i ëmbël.  Kur gjendet në stuhi dhe furtunë nuk i ndalon hapat e tij, nuk dekurajohet nga pengesat, nga rëniet tragjike që pëson, nuk dekurajohet as nga fitoret e përkohëshme të të ligut.  Pamja e Ngjalljes së Zotit është e gjallë përpara syve të tij.  Gjatë natës së errët të jetës së tij, gjatë sulmeve të egra të ligësisë, gjatë tërbimit të hidhërimeve të njëpasnjëshme, besimtari sheh dritën e Ngjalljes, sheh shkëmbin ku mund të kapet dhe të mbahet i patundur, sheh spirancën prej ku mund të varret, dhe kjo spirancë e sigurt është premtimi i Zotit të Ngjallur, e cila ndër shekuj arrin deri në veshët e tij mistikë:

“O Zëri yt i ëmbël dhe hyjnor! Ashtu siç shpalle, me të vërtetë me ne je deri në mbarim të shekujve o Krisht, dhe ne besnikët gëzohemi dhe ngazëllohemi duke të patur Ty spirancë shprese.”

Drita e Ngjalljes ndriçon gjithë jetën e besimtarit.  Kjo dritë e shoqëron edhe atje kur të gjithë e braktisin, edhe atje ku llampat dhe llambadhet e botës shuhen, edhe atje ku trimat dridhen, edhe atje ku filosofët shtrydhin trutë duke u çuditur, edhe atje ku shkencëtarët të zbehur mbyllin librat e tyre dhe nuk shohin asgjë tjetër përveç errësirës që shpon sytë, zymtësi.  Zymtësi dhe errësirë e pamasë është varri.  Por për kë?  Për ata që nuk besojnë.

Por për atë që beson, për atë që mban në dorë lambadhen e Ngjalljes, varri ndriçohet, dhe duke qëndruar në varret e të dashurve ëmbëlsohet me vizionin e ngjalljes së përbashkët, e ngjalljes së të gjithëve, fillim i të cilës është Ngjallja e Zotit.  “Por tashti Krishti u Ngjall së vdekurish dhe u bë fillimi i atyre që kanë fjetur.” (Let.I.Pav.Korinth.15:20).

Dritë edhe në Ferr

Krishti u Ngjall!  Dheu ndriçohet.  Po vetëm dheu ndriçohet?  Drita e Ngjalljes depërton edhe në thellësitë e skëterrës dhe shpërndan atje dritën e ngushëllimit në shumicën e panumurt të të vdekurve.  Sa të sigurt jini që këtu në tokë festohet Pashka, po aq të sigurt të jini që do të vijë çasti kur do të dëgjohet edhe atje trumpeta e ngjalljes së të vdekurve, dhe menjëherë hadi do të boshatiset dhe vdekja do të zhduket dhe gjithë ata që shpëtuan do të psallin himnet festive: “Ku është o vdekje thumbi yt?  Ku është o had, fitorja jote?” (Let.I Pav.Korinth.15:55).

Krishti u Ngjall.  Dritë u bënë qiejt!  Krishti u Ngjall.  Ndriçohet dheu i tërë!  Krishti u Ngjall. Llamburit gjithë natyra!  Krishi u Ngjall, akoma dhe skëterra ndriçohet.
Skëterra?  Errësira ndriçohet?  Cila skëterrë?  Demonët!  Demonët?  Po, demonët.  Edhe demonët ndriçohen nga Ngjallja.  Por si ndriçohen?  Drita e Ngjalljes nuk është për ta gëzim, por ngjall frikë tek ata dhe iu kall tmerrin ushtrive të tyre; ashtu siç hidhet dritë mbi errësirën për të zbuluar fajtorin, i cili në atë moment do të deshte të zhdukeshin të gjitha drita e botës, të gjitha dritat elektrike, të gjithë diejt, që të mos gjendet asnjë dëshmimtar i krimit të tij, në këtë mënyrë pra ndriçohen demonët.  Dritën e Ngjalljes e panë edhe demonët dhe u drodhën nga frika.  Po, e panë edhe ata!  Ashtu siç thotë edhe Shën Ignat Hyjprurësi “Krishti i Ngjallur u pa edhe nga ëngjëjt, edhe nga njerëzit, edhe nga demonët”.  Demonët, përpara Ngjalljes kishin një ide të turbullt për Jisu Krishtin.  Dëgjonin dhe ndiqnin mësimet e tij.  Shihnin mrekullitë e tij.  Me vëmendje ndiqnin jetën e tij.  E konsideronin Jisuin një personalitet të rrallë dhe të veçantë, dikur e quajtën dhe Bir Perëndie (Matth. 8:29, Mark.5:7,Lluk.8:28), por kurrë nuk e imagjinonin që brenda Tij kishte tërësi hyjnore.  Personin e Krishtit vetëm e supozuan.  Pikërisht për këtë arësye i lëshuan me tërbim organet e tyre deri në vdekje.  Por varri, dhe pas varrosjes dhe ngjallja, vërtetuan misterin e madh.  Perëndi ishte dhe jo thjesht vetëm një njeri.  Skëterra nuk mund t’a nxinte, nuk mund t’a përfshinte dot Perëndi-njeriun.  Ashtu siç shkëlqyeshëm thotë dhe Shën Joan Gojëarti në një nga fjalët e tij:

“Skëterra mori trup brenda saj por i doli Perëndi.  Pranoi brenda tij dhe’ por u ndodh përballë qiellit.  Mori një të burgosur por fajtor nuk ishte… U Ngjall Krishti dhe demonët u dërmuan”.

Dritë kudo dhe përgjithmonë

Me ngjalljen pra të Zotit çdo gjë u mbush plot dritë.  Me këtë Dritë çfarë lloj drite tjetër, natyrale apo artificiale, do të mund të krahasohet?  Dielli?  Po dielli ndriçon dhe ngroh deri në një pikë të caktuar.  Ka në hapësirë distanca të tilla që nuk i arrijnë dot rrezet e diellit.  Por edhe pak metra poshtë sipërfaqes së detit dielli nuk depërton dot.  Për thellësitë pra të oqeaneve dhe për lartësitë e qiejve dielli nuk ekziston.  Një qiri pra i dobët ndriçon një qoshe të hapësirës së pamasë dhe të pafund.  Por Ngjallja e Zotit është dritë e paperënduar, dritë që ndriçon qiellin, dheun dhe skëterrën.  Rrezatimi që reflektohet nga Ngjallja e Krishtit nuk mund të kufizohet nga koha apo vëndi dhe distanca.  Drita mistike depërton kudo.  Edhe çfarë nëse dikush jeton në mes të Eskimezëve dhe një tjetër jeton në mes të Etiopianëve?  Edhe çfarë se dikush jetoi 3 shekuj përpara Krishtit dhe tjetri jeton në shekullin e 21-të pas Krishtit, dhe dikush tjetër do të jetojë 500 vjet më pas?  Drita e Ngjalljes depërton kudo pavarësisht pra nga koha dhe vëndi apo distanca.  Ndriçohen djepat e foshnjave, por në të njëjtën kohë ndriçohen edhe varret e paraardhësve.  Drita e Ngjalljes ndriçon të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen.  Ndriçon shekujt e tërë.

Çfarë do të mund t’a shuajë atë Dritë?  Ai që thotë se do të mund t’a shuajë Dritën e Ngjalljes ngjan me atë të marrin i cili hipi mbi një shtyllë telefonike dhe duke fryrë me tërbim mburrej se do të shuante diellin!  Përpjekje të kota dhe demonstrim çmëndurie do të thoni.  Por përpjekje vërtet të kota dhe çmënduri e vërtetë, themi ne, janë tentativat e të gjithë atyre të cilët me argumenta të marra të mëndjeve të tyre të luajtura vëndit mburren duke thënë se një ditë do të mund t’a shuajnë dritën që ndezi Ngjallja e Krishtit.
O të pabesë ndër shekuj!  Përqëndroni sa të doni të gjitha forcat tuaja në këtë pikë.  Flisni, mbani ligjërata, shkruani sa të doni, mprehni thikat sa të doni, ngjituni lart sa të doni.  Çfarëdo që të bëni Krishti u Ngjall!  Ky Diell gjithmonë do të ngjitet lart e më lart, do të shpërndajë retë, do t’a mposhtë gjithmonë errësirën dhe do të ftojë në shpëtim popuj dhe kombe të tërë.

“Ejani merrni dritë nga Drita që nuk perëndon”.

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2008

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at

AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

***********************************************

A FESTOJMË ASHTU SIÇ DUHET

Kapitulli u shkëput nga libri “PASHKA-ΠΑΣΧΑ”
i ish-Mitropolitit të Follorinës +Avgustin Kantioti
(σελ.. 148-159)

“Dita e Ngjalljes le të ndriçohemi, Pashka e Zotit Pashka,
se ja prej  vdekjes në jetë dhe prej dheut në qiell
n’a shpuri Zoti Krisht me këngë mundëse”
(Kënga I e Kanonit të Pashkës)

Erdhi të dashur vëllezër Ngjallja.  Erdhi Pashka.  Le t’a falenderojmë Zotin, sepse akoma dhe një herë tjetër n’a vlerësoi të festojmë dhe të marrim pjesë në panairin e kësaj dite të lavdishme, që është mbretëresha e të gjitha festave dhe panairëve të Krishtërimit.  Qoftë kjo Pashkë, Pashka më e bukur e jetës sonë.  Dhe do të jetë Pashka më e bukur e jetës sonë nëse festojmë jo ashtu siç do bota, por ashtu siç do Zoti.  Dhe do të festojmë ashtu siç do Zoti nëse të gjithë ne, burra e gra, të gjithë sa mbajmë emrin e nderuar “i/e Krishterë” hapim veshët e zemrës sonë dhe dëgjojmë zërin e dhimbsur të Kishës sonë të Shenjtë Orthodhokse, e cila më thellë se të gjitha rrymat e tjera Kristiane zotëron kuptimin e vërtetë të kësaj feste madhështore dhespotike.  Himnet e Ngjalljes janë kryevepër.  Këto himne rrjedhin mjaltin e shpirtit, të cilin si bletë punëtore e mblodhën anembanë në lulet e Shkrimeve të Shënjta himnografë që nuk krahasohen me askënd.

Një vështrim mbi detyrat tona

Për të nxjerrë në pah këtë mësim mjaltë-rrjedhës të Ngjalljes së Zotit duhet t’iu referohemi me përpikmëri të gjitha Shkrimeve të Shënjta.  Fjalët e himnografëve dhe Etërve të Shënjtë të Kishës burojnë ëmbëlsi dhe janë tepër të kënaqëshme.  Janë më të kënaqëshme se mjalta dhe dylli.  Vetëm ata që kanë shqisat e shijimit shpirtëror për së mbrapshti nuk mund të shijojnë ëmbëlsinë e këtyre mësimeve, dhe me neveri hedhin sytë e tyre mbi ato që ka shtruar Kisha e Shënjtë në trapezën shpirtërore gjatë kësaj dite të lavdishme.
Nuk përsëritim të njëjtat gjëra.  Por duke shkuar në burimet e pashterrshme të Orthodhoksisë, me kupën tonë iu ofrojmë atyre që festojnë disa pika nga urtësia hyjnore.  Le të flasim më konkretisht.  Pyesim: cilat janë detyrat e të Krishterëve besëmirë gjatë kësaj dite të shënjtë?  Do t’i përmendim më poshtë.  Ata që kanë veshë do të dëgjojnë.  Ata që nuk kanë veshë nuk do të dëgjojnë.  Dhe jo vetëm që nuk do të dëgjojnë por edhe do të qeshin dhe do të tallen… Le t’i mëshirojë Zoti pra!

1) NË KISHË

Detyrën e PARË n’a i jep himnografi duke thënë:

“Le të ngrihemi që me natë dhe le t’i shpiem në vënd të miros himne Kryezotit, dhe t’a shohim Krishtin që si djelli i drejtësisë iu fal jetë të gjithëve”

A dëgjoni pra?  Detyra jonë është vajtja në Kishë që herët në mëngjes.  Ranë këmbanat? U dëgjuan tingujt e tyre të ëmbël? Përveç të sëmurëve, asnjëri dhe asnjëra të mos qëndrojë indiferent në shtëpi.  Të gjithë, “këmbë për këmbë” duhet të drejtohen drejt Kishave.  Ashtu si gratë mirofore të cilat gjatë natës së Ngjalljes nuk fjetën, por duke e patur zemrën plot ndjenja fisnikërie, dashurie, dhe adhurimi për Zotin, ndenjën zgjuar dhe “herët në mëngjes” shpejtuan për tek varri dhe u denjësuan të dëgjojnë ato të parat lajmin që “Krishti u Ngjall”, kështu pra dhe ne, të gjithë nëpër Kisha!

2)    DERI NË FUND

Por kjo nuk është e vetmja detyrë.  Nuk mjafton vetëm ardhja në Kishë gjatë natës së Ngjalljes.  Erdhëm në Kishë?  Kemi për detyrë të qëndrojmë në Kishë deri në fund.  Kjo pra është detyra jonë e dytë.  Dhe ndërsa detyra e parë zbatohet me ardhjen në Kishë kur dëgjojmë të bien këmbanata, e dyta a zbatohet  vetëm me qëndrimin në Kishë?
Oh fatkeqësisht!  Vihet re një fenomen që është vërtet për të vajtuar.  Çfarë ndodh?  E dini shumë mirë ju se çfarë ndodh.  Shumë veta, burra e gra, të cilët gjatë gjithë vitit nuk shkelin këmbë as tek pragu i Kishës, por paraqiten në Kishë vetëm natën e Pashkës, këta komitë pra të tërësisë kishëtare, mërziten nga qëndrimi i zgjatur në Kishë.  Ambjenti i Kishës nuk është për ta i këndshëm apo i kënaqshëm.  Por në vende të tjera, atje ku kënaqen, qëndrojnë deri në mëngjes.  Kurse këtu në Kishë?  Mezi presin orën që të ikin nga Kisha.  Prandaj në momentin që dëgjojnë “Krishti u Ngjall” fillojnë dhe ikin.  Largohen turma-turma, ashtu siç erdhën turma-turma.  Por të dashur zonja dhe zotërinj dëgjomëni:
Thirrja “Krishti u Ngjall” që dëgjuat nuk është fundi i shërbesës së shënjtë të natës së Pashkës.  Është vetëm fillimi.  Është krisma përshëndetëse me të cilën Kisha përshëndet ditën e re, ditën e ndritëshme, ditën e lavdishme gjatë së cilës ndodhi ngjarja më e madhe e historisë së këtij planeti.  Menjëherë pas “Krishti u Ngjall” vazhdojnë festimet në panairin e Kishës.  Vazhdon kanoni ligjvënës i Ngjalljes.  Më pas kryhet Liturgjia Hyjnore e cila mbaron me predikimin festiv me rastin e Pashkës e shkruajtur nga Shën Joan Gojëarti, një predikim që nuk mund të krahasohet me asnjë predikim tjetër përsa i përket mënyrës si tingëllon dhe kuptimeve që përçon.  Dhe duhet, zonja dhe zotërinj, të qëndroni deri në fund të Liturgjisë.  Por ju në vënd që të qëndroni deri në fund ktheni kurrzin dhe largoheni…
Si t’a quajmë këtë sjelljen tuaj?  N’a lejoni t’ju pyesim:  në qoftë se supozojmë që një prej të fortëve të dheut, apo një mik i juaji ju fton personalisht në një mbrëmje festimi çfarë do të bënit?  Sapo të vinit në mbrëmje do të iknit?  Nuk do të prisnit derisa të mbaronte mbrëmja dhe të përshëndoshnit të zotin e shëtpisë?  Po, kështu do të vepronit sepse kështu ju thonë rregullat e mirësjelljes.  Jini të sjellshëm dhe tregoni shumë kujdes për këto gjëra.  Nuk doni t’ju quajnë të pasjellshëm, të egër dhe barbarë.  Doni të dukeni me edukatë përpara zotërve të kësaj bote, të cilët ju ftojnë personalisht në mbrëmjet e tyre.  Por ndaj Zotit Krisht si silleni?  Ai që ju fton natën e shënjtë të Ngjalljes është personi më i lavdishëm i qiellit dhe dheut bashkë.  Është Mbret i mbretërve dhe Zoti i zotërinjve.  Është Mbreti i Ëngjëjve dhe Shënjtorëve.  Ai ju fton në mbrëmje të festoni.  A e besoni këtë gjë?  Përgjigjuni sinqerisht.  Në qoftë se nuk e besoni atëhere përse vini në Kishë?  Vetëm për të bërë adetin?  Asnjë dobi dhe përfitim nuk kini nëse vini në Kishë vetëm për një formalitet.  Por nëse e besoni si Zot, si triumfues i gjithë shekujve dhe Mbret i të gjithëve dhe të gjithave, atëhere “ejani t’i falemi dhe t’i biem ndër këmbë vetë Krishtit Perëndisë dhe Mbretit tonë”.  Atëhere duhet të qëndroni në Pallatin Hyjnor, në Kishën e Shënjtë pra, deri në fund, derisa Zoti nëpërmjet organeve të Tij, priftërinjve meshëtarë, të n’a lajmërojë që mbaroi mbrëmja mbretërore.

3)    Afrohuni tek Kupa Jetëdhënëse

Vetëm mbrëmje festive është?  Shërbesa e shënjtë nuk është thjesht një mbrëmje.  Është pafund, më tepër se një mbrëmje.  Është ftesë për të marrë pjesë në misterin e shkëlqyer dhe të mrekullueshëm të Eukaristit Hyjnor.  Pa shikoni se si n’a fton himnologu:

“Ejani të kungohemi me verën e hardhisë së vreshtës së bekuar të Perëndisë sonë, se Jisui sot u ngrit dhe u hapi qiellin gjithë besnikëve, pra e himnojmë Jisuin Perëndi në jetë të jetëve”.

Ejani n’a thotë të pijmë nga prodhimet e vreshtit, të pijmë nga vera që në mënyrë çudibërëse u shndërrua në gjakun e Krishtit.  Ejani të kungohemi me misteret e qashtra, dhe të ngazëllohemi me këtë bashkim të hyjshëm me Zotin.  Ejani të shijojmë të mirat e shumta të mbretërisë së Tij, duke e himnuar atë si Perëndi në jetë të jetëve.
Shën Joan Gojëarti në fjalën e tij festive të Ngjalljes n’a fton të marrim pjesë duke n’a thënë:

Trapeza është plot, merrni të gjithë.  Mishi i viçit është me bollëk, asnjë të mos ikë i urrtuar.

Kush është viçi?  Mos vallë bën fjalë për trapezën materiale në të cilën shtrohen gjellë të zgjedhura?  Edhe trapeza e të mirave materiale nuk ndalohet.  Përkundrazi edhe rekomandohet, për shkak të atmosferës festive të ditës.  Por Shën Gojëarti kur thotë “viçi” dhe i fton të gjithë në këtë trapezë të madhe gjatë natës së Ngjalljes nënkupton kungimin me misteret e shënjta.  E tha vetë Zoti kategorimatikisht: “Ai që ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet tek unë dhe unë tek ai” (Joan 6:56).
O të Krishterë, feston Pashkë ai që denjësisht kungohet me misteret e shënjta.  Të tjerët, të cilët nuk besojnë dhe përbuzin këtë mister, nuk festojnë Pashkë.  Për të tjerët që nuk besojnë dhe qëndrojnë indiferentë Pashka katandis në një festë të të ngrënit me llupësi dhe pangopje, në një festë pa asnjë kuptim të thellë.
Kungata e shënjtë pra, kjo është detyra e tretë që duhet të kryejë i Krishteri gjatë natës së shënjtë të Ngjalljes.

4)    MBAHENI DITËN TË SHËNJTË

Përveç tre detyrave të mësipërme, duhet të kryejmë edhe një të katërt.  Cila është detyra e katërt?  N’a i rekomandon përsëri himnologu i shënjtë.  Thotë:

“Dita më e shkëlqyer dhe më e shënjtë është Pashka e Madhe, e para ditë e javës, që mbretëron mbi të gjitha, e kremte e të kremteve dhe panair i panairëve, le t’a bekojmë Krishtin për jetë të jetëve”

A dëgjuat?  E shënjtë është dita e Pashkës.  Por jo vetëm me fjalët dhe himnet e Ngjalljes duhet të jetë e shënjtë dita e Pashkës, por edhe me vepra.  E shënjtë duhet mbajtur përgjatë periudhës ditë-natë.  Ditë e shënjtë!  Si mbahet e shënjtë kjo ditë?  Mëndja të çohet tek Zoti i Ngjallur.  Gjuha të flasë për Të.  Le të psallë himnet e Tij.  Le të predikojë madhështimet e Tij.  Zemra le të digjet nga dashuria për Dhëndrin, për Diellin e drejtësisë që lindi duke u ngritur nga varri.  Dëshira jonë le të drejtohet drejt punëve të mira të cilat do të vërtetojnë që me të vërtet u Ngjall Krishti dhe një jetë e re po lind në botë.  Ka të sëmurë?  Le t’i vizitojmë.  Ka fatkeqë?  Le t’i ndihmojmë.  Ka armiq?  Le t’i falim.  Ka të pafe’ dhe vlasfimtarë të Zotit?  Le të biem ndër gjunjë dhe le të lutemi për ta, që drita e paperënduar e Ngjalljes të ndriçojë zemrat e tyre.  Le t’a zgjerojmë zemrën tonë që të përfshijmë në të gjithë botën.  Dhe kurrë të mos harrojmë që ato sa thamë, ato sa bëmë, ato sa shpenzuam për të ndihmuar të afërmin tonë (të afërmin sipas kuptimit të Ungjillit) janë shumë të vogla, shumë të pakta, pothuajse zero në krahasim me gjithë ato që n’a ofroi, që n’a dhuroi me sakrificën mbi Kryq Zoti i Ngjallur.  Jo para, jo pozita të larta dhe të mëdha, jo frone të bukur, por edhe sikur jetën tonë, dhe jo vetëm një jetë por edhe me mijëra jetë të kishim dhe t’i sakrifikonim të gjitha për Të, nuk do të mund t’ia kundërshpërblenim lartësisë dhe madhështisë të mirëbërjeve të pafund të Krishtit.  Me të vërtetë:

“Si do t’ia shpërblejmë Zotit për gjithë ato të mira që n’a bëri?  Për ne Perëndia u bë njeri, për natyrën e prishjes Fjala u mishërua dhe jetoi me ne, u bë mirëbërës për mosmirënjohësit, çlirimtar për rrobërit, për ata që rronin në errësirë lindi dielli i drejtësisë, Kryq duroi Ai që nuk mund të pësojë asgjë, në ferr u bë dritë, në vdekje u bë jetë, dhe për të rënët u ngjall.  Le t’i thërresim Atij, o Perëndia jonë lavdi më Ty.”

5)    Të mbajmë të pastër Javën e Ndritur

Në vazhdim të detyrave të mësipërme duhet të kryejmë dhe një detyrë të pestë.  Kjo është:

Jo vetëm dita e parë e Ngjalljes të mbahet e pastër nga çdo lloj mëkati, por edhe gjithë java që vijon, ajo javë që quhet Java e Ndritur, e cila konsiderohet si një ditë e vetme, vazhdim i ditës së parë dhe të madhe të Ngjalljes së Zotit, e gjithë java pra duhet mbajtur e pastër.  Jo të ndjekim filma të turpshëm dhe shfaqje teatrale, jo vallëzime të shfrenuara, jo të luajmë me letra, jo ndeshje sportive tifozësh të tërbuar, jo dehje dhe shthurrje, apo rrugaçëri të tjera të ndryshme, por lexim i shpeshtë i Shkrimeve të Shënjta, ushqim shpirtëror, vajtje e përditëshme në Kishë, kungim i shpeshtë, punë njeridashëse dhe mëshiruese, ngjallje të shpirteve, këto pra janë ato punë që duhet të kenë synim të Krishterët gjatë ditëve të Javës së Ndritur.  Këto n’a porosit Kisha jonë e Shënjtë.  Hapni Pidalin – Librin e Kanoneve dhe lexoni kanonin e 66-të të Sinodhit të 6-të Ekumenik.

Vallë do të n’a dëgjoni?

Këto pra predikojmë gjatë natës së shënjtë të Ngjalljes.  Por kush i dëgjon?  Kush i zbaton?  Zëri ynë bërtet në dhe’ të shretë e të thatë.
Ashtu siç kemi  thënë dhe më parë, dhe nuk do të pushojmë së thëni, jetojmë të dashur vëllezër dhe etër, jetojmë në një kohë të frikëshme, në një kohë të largimit të njerëzve nga Perëndia dhe udha e Perëndisë, jetojmë në një kohë gjatë së cilës shpirti i antikrishtit me mënyra dhe forma nga më të ndryshmet ka hyrë në jetën e përditëshme të njerëzve dhe përpiqet të gremisë të gjitha digat e moralit dhe të fesë dhe t’i shndërrojë në këneta të qelbura me erë të fëlliqur ato kopshte të Perëndisë që deri dje lulëzonin.
Por të dashur, Lavdi Perëndisë, sepse me gjithë shthurrjen dhe mosbesimin që mbizotëron sot në botë nuk mungon besimi dhe virtyti.  Janë dhe të zgjedhurit e Perëndisë.  Është grigja e Perëndisë.  Janë adhuruesit besnikë dhe të dedikuar të Zotit të Kryqëzuar dhe të Ngjallur.  Janë bijtë dhe bijat besnike të Kishës Orthodhokse, të cilët iu binden këshillave dhe mësimeve shpirtërore të etërve të tyre shpirtërorë.  Kemi mjaft shembuj të dashurisë dhe dedikimit ndaj Kishës së Shënjtë.  Diell shprese është Ngjallja e Zotit.  Le të shpresojmë dhe ne për gjithë të mirat.
Rënçin gjithmonë gëzueshëm këmbanat e të gjitha Kishave tona duke lajmëruar dhe duke shpallur në qiejt “Krishti u Ngjall”.

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2008

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

***********************************************

Kasiania dhe gruaja mëkatare

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Απρ 13th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Nga botimet “E DIELA-ΚΥΡΙΑΚΗ”

“U rrëmbeva nga Shpirti ditën e Dielë dhe dëgjova përpara meje një zë të madh si zë trumpete”
(Apokalipsi 1:10)

E Marta e Madhe – në mbrëmje

Kasiania dhe gruaja mëkatare

“O Zot, gruaja që ra në shumë mëkata…” (Tropar i Të Martës së Madhe)

TROPARI I KASIANISË

O Zot gruaja që ra në shumë mëkata duke marrë vesh Hyjninë tënde mori urdhër myrrëprurëseje, e duke vajtur të bie myrra para varrimit tënd duke thënë: e mjera unë, se te mua ka natë, dhe dashuri mëkati të errët e të pahënë.
Priti burimet e lotëve të mia, ti që shpie nër retë ujin e detit; epi psherëtime zemrës sime ti që ep qiejt me mëshirën tënde të patreguar.
Do t’i puth dhe pastaj do t’i fshij me flokët e kresë sime këmbët e tua të kulluara, trokëllimën e të cilave kur e dëgjoi Eva në Parajsë në mbrëmje
të oshëtijë në veshët e saj nga frika u fsheh.
Shumicat e mëkatave dhe avushën e dënimeve të mia kush do t’a gjurmësojë o shpirt-shpërblenjës Shpëtimtari im?
Mos më shpërhidh tutje mua shërbëtoren tënde ti që ke mëshirë të pamatur.

Sonte, të dashurit e mij, në të gjitha Kishat tona Orthodhokse vihet re një trafik i madh njerëzish.  Rendin të gjithë në Kishë.  I tërheq tropari i Kasianisë.  Por nëse i pyet se ç’do të thonë fjalët e këtij tropari nuk janë në gjendje të përgjigjen.  Për të mos ndodhur edhe me ne e njëjta gjë do të analizojmë dy gjëra, e para kush është Kasiania, dhe e dyta kush është gruaja mëkatare për të cilën bën fjalë tropari.

Kasiania u lind dhe jetoi në Bizant gjatë shekullit të 9-të pas Krishtit.  Perandor në atë kohë ishte Theofili, djalosh i ri dhe me fronin e Perandoreshës bosh.  Nëna e tij Efrosini për të gjetur një nuse të përshtatshme për birin e saj iu dha urdhër të gjithë administruesve të të gjitha krahinave të Perandorisë Bizantine të dërgonin në Kostandinopojë – kryeqytetin Perandorak – vasha të cilat dalloheshin për bukurinë e tyre.  Urdhëri u plotësua menjëherë dhe nga të gjitha anët e Bizantit erdhën vasha të reja si zambakë në lulen e rinisë të cilave iu dha urdhër të rreshtoheshin në oborrin mbretëror.  Theofili do të zgjidhte një prej tyre duke i dhuruar një mollë të artë.

Kur erdhi çasti, Theofili u step përpara vashës me emrin Kasiani e cila shkëlqente nga bukuria e saj.  Kur po bëhej gati t’i jepte mollën i tha “Prej gruas buruan gjithë të këqiat” – duke e patur fjalën për Evën.  Kasiania shumë mirë mund t’a mbyllte gojën dhe të heshtte.  Heshtja është me të vërtetë një stoli e veçantë e gruas – ajo grua që hesht imponon madhështi, ndërsa gruaja llafazane dhe gojëmadhe bëhet e pështirë dhe kall neveri.  Por Kasiania e konsideroi fjalën e Theofilit si ofendim ndaj gjinisë femërore.  Në vënd që të heshtte u përgjigj:  por prej gruas erdhën dhe gjithë të mirat” – duke e patur fjalën për Hyjlindësen e  Tërëshënjtë Mari.

Dy opinione.  Njëri thotë që gruaja sjell gjithë të këqiat, ndërsa tjetri thotë që gruaja sjell dhe gjithë të mirat.  Me cilin prej tyre bie dakord do të më pyesni.  Që të dyja këto opinione përmbajnë brenda tyre të vërtetën, që të dyja këto opinione theksojnë vlerën e madhe që ka gruaja në botë.  Me të vërtetë që një grua e ligë e shtyn burrin e saj derri në ferr, ndërsa një grua e urtë dhe e mirë mund t’a ngrehë burrin deri lart në qiell.  Simbol i njërës kategori është Eva, dhe simboli i katigorisë tjetër është e Tërëshënjta Hyjlindëse.  Rrjedhimisht të dyja këto sugjerime apo teori qëndrojnë të vërteta.

Por Theofili nuk ia dha mollën e artë Kasianisë.  Për ç’arësye?  Ekziston një fenomen i çuditëshëm psikologjik.  Burrat duan që gratë të jenë të bukura por jo të zgjuara.  Kjo gjë ka shpjegimin e vet – egoizmi burrëror nuk toleron dot që bashkëshortja të jetë më e zgjuar.

Theofili pra e pa shumë mirë që qëndronte përpara një gruaje shumë të bukur por në të njëjtën kohë edhe më e zgjuar se ai.  Kështu e la pas Kasianinë dhe ia dhuroi mollën e artë një vashe tjetër me emrin Theodhora e cila vinte nga Paflogonia – ishte dhe ajo shumë e bukur dhe e thjeshtë, u bë më vonë Perandoreshë dhe u vlerësua t’i shërbejë Kishës duke mbrojtur ikonat e shënjta dhe në fund shënjtëroi, u bë shënjtore e Kishës sonë.  Po Kasiania ç’u bë më tej?  Kasiania humbi një fron, një kurorë mbretërore por fitoi diçka tjetër akoma më të lartë – dhuntinë e poezisë, një dhunti e cila e zbukuronte tej mase dhe me të cilën mbeti përgjithmonë në histori.

Kasiania më tej u largua nga të dheshmet, ndërtoi një manastir, jetoi atje në virgjëri deri në fund, dhe shkruajti vargje të ndryshme – himne të cilat gjenden kudo në librat liturgjikë të Kishës.  Por prej të gjithave që shkrojti, kryevepra e saj është himni që psallet sonte mbrëma “O Zot, gruaja që ra në shumë mëkata…” (Tropar i Të Martës së Madhe).

* * *

Por kush është ajo gruaja mëkatare të cilës i referohet tropari i sotshëm?  Mos ndoshta eshtë vetë poetja e këtij tropari?  Jo.  Atëherë kush është?  Hapni Ungjillin pas Llukait dhe lexoni rreshtat e fundit të kapitullit të 7-të (Lluk.7:36-50).  Atje do të shihni se cila është kjo grua.

N’a thotë Ungjilli pra që një farise me emrin Simon i cili mburrej për vehten e tij, ftoi për të ngrënë Krishtin.  Dhe ndërsa po hanin, papritur tek dera u shfaq me frikë dhe druajtje një grua mëkatare e njohur në mbarë shoqërinë e vëndit.  Ishte një grua mëkatare e cila shiste trupin e saj për kënaqësi trupore dhe fitime në para.  U habitën të gjithë, mbante në dorë një vazo prej alabastre me vaj erërash.  Qëndroi mbrapa duke qarë, i lau këmbët e Jisuit me lotë dhe për t’i fshirë në vënd të peshqirit përdori flokët e saj, i puthte këmbët e Krishtit dhe i lyente me miro.

Kur i pa të gjitha këto fariseu Simon mendoi: nëse ky njeri ishte me të vërtetë profet atëherë do t’a dinte se sa mëkatare dhe e mjerrë është kjo grua që po e prek.
–Simon, kam diçka për të të thënë.
–Fol mësonjës!
-Dy njerëz i kishin borxh dikujt.  Njëri i kishte borxh 500 dinarë dhe tjetri 50 dinarë.  (Dinari ishte monedha e periudhës romake dhe kishte vlerë të madhe).  Duke mos patur t’a shlyejnë borxhin ai zoti i mirë ua fali borxhin që të dyve.  Pa më thuaj Simon cili prej këtyre të dyve do t’a dojë më tepër atë zot?
I përgjigjet fariseu, pa e kuptuar fare kuptimin e atyre fjalëve që i tha Krishti:  do t’a dojë më tepër ai që i kishte borxh më tepër.
-Drejt u përgjigje, – i thotë Krishti.  E pra, ti që e konsideron vehten pak mëkatar ke borxh të paktë, ndërsa kjo që është mëkatare e madhe ka borxh të madh.  Ndaj dhe mirënjohja e saj është më e madhe se e jotja.  Ç’më shikon i habitur?  Hyra në shtëpinë tënde dhe as ujë nuk më vure për të larë këmbët, ndërsa ajo i lau këmbët e mija me lotët e saj.  Hyra në shtëpinë tënde dhe nuk më përqafove, ndërsa ajo që kur erdhi nuk pushoi së puthuri këmbët e saj.  Nuk m’i leve kryet me vaj, ndërsa ajo akoma dhe këmbët m’i leu me vaj erërash.  Ndaj po të them që mëkatat e saj janë të falura sepse më deshi shumë.  Ndërsa atyre që iu falen pak mëkata pak dashuri kanë.
Dhe duke u kthyer Krishti për nga gruaja i thotë “të falura qofshin mëkatat e tua” – po të falen mëkatat o grua (Lluka 7:48).

Për këtë grua pra bën fjalë shërbesa e sotshme.  Dhe nëse vini re troparet i referohen asaj si “lavirja”.  Nëse guxojmë sot ne predikuesit e Fjalës së Zotit të themi në Kishë fjalën “lavire” konsiderohemi që themi fjalë turpe.  Oh çfarë hipokrizie!  Aktin e kurvërisë e kryejnë por fjala i bezdis dhe nuk e thonë.  U bënë sot ledhatues, “lavires” i thonë “mikeshë” apo “shoqe”.  E ndërroi fjalorin shoqëria e sotshme.  Por Ungjilli nuk e ndërron fjalorin kurrë, por të bardhës i thotë e bardhë dhe të zesës e zesë.
Kësaj lavireje i referohet pra tropari që psallet sonte mbrëma, “O Zot, gruaja që ra në shumë mëkata…”   Përshkruan pra gjallërisht gjendjen e saj mëkatare por në të njëjtën kohë edhe pendimin e saj dhe kthimin tek Krishti, dhe n’a bën thirrje të ndjekim edhe ne shëmbullin e saj.

* * *

Që nga koha e Kasianisë të dashur, kanë kaluar 11 shekuj.  E megjithatë kurvëria nuk mungoi asnjëherë.  Sot në mënyrë të veçantë këto lloj grash, prostituta pra janë shumuar tepër.  Po bëhet shumë e rrallë gruaja besimtare dhe me cipë e namus.
T’i akuzojmë këto gra të cilat për një copë bukë shesin trupin e tyre?  Jo vëllezër të dashur.  Dita e sotshme buçet “Mëshirë!”.  Sigurisht që kanë faj këto lloj grash, por më tepër ka faj mjedisi i sotshëm shoqëror – shoqëria e sotshme që e sheh si diçka të mirë mbjelljen e këtyre gjëmbave të kurvërisë dhe tradhtisë bashkëshortore sipër grumbujve të bajgave.  Brezat e kaluar, shoqëritë e mëparshme nuk e toleronin kurrë një gjë të tillë.  Sot, ligjet e reja që po dalin jo vetëm që e tolerojnë por edhe e lejojnë.  Kanë faj pra ligjet.  Ka faj edhe fukarallëku.  Ka faj edhe mosdhembshuria.  Kanë faj shtypi, gazetat dhe revistat.  Kanë faj reklamat e sotshme.  Dhe mbi të gjitha faj të madh kanë radioja dhe televizori.  U bënë burrat e sotshëm myslymanë, nuk iu mjafton një grua por duan edhe dy edhe tre edhe katër edhe pesë edhe gjashtë gra…

Mjaft o shoqëri, trego mëshirë ndaj këtyre shpirteve të cilat rënkojnë brenda shtëpive publike ashtu siç thonë fjalët e troparit “O Zot, gruaja që ra në shumë mëkata…”  Një prej këtyre grave e cila derdh lotë pendese është shumë më e lartë se ata që nuk nxorrën kurrë asnjë lot, sepse ajo që derdh lot pendimi siguron arritjen në Parajsë.  E tha vetë Krishti “Me të vërtetë po ju them juve, se tagrambledhësit dhe të përdalat shkojnë më përpara se ju në mbretërinë e Perëndisë” (Matthe 21:31).  Shpesh herë në baltë fshihen diamantë!

Qani pra dhe kini dhembshuri për to sikur të jenë motrat dhe bijat tuaja.  Bëni sot një lutje tek Zoti për to.  Lexoni fragmentin e sotshëm të Ungjillit.  Dhe lutjuni Zotit që të n’a japë lotë të gjithëve, edhe atyre por edhe ne, të n’a hyjë tropari në zemër dhe të themi “Shumicat e mëkatave dhe pafundshmërinë e dënimeve të mia kush do t’a gjurmësojë o shpirt-shpërblenjës Shpëtimtari im?”.

+Episkop Avgustini
Fjala u mbajt në mbrëmjen e 17 Prillit, 1984
në Kishën e Shën Pandelimonit, Follorinë

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2009

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIS.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

Kuptimi i Festës (Në mëngjes)

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Απρ 10th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Nga botimet “E DIELA-ΚΥΡΙΑΚΗ”
“U rrëmbeva nga Shpirti ditën e Dielë dhe dëgjova përpara meje një zë të madh si zë trumpete” (Apokalipsi 1:10)

E Diela e Dafinave (Ioan.12:1-8)

Kuptimi i Festës (Në mëngjes)

“Osana i bekuar është ai që vjen në emrin e Zotit, mbreti i Israelit” (Ioan.12:13)

Sot, të dashurit e mij, kremtojmë një festë të lavdishme, kremtojmë të Dielën e Dafinave.  Dhe nuk duhet thjesht të vijmë në Kishë, por edhe të jemi në gjendje të kuptojmë thelbin e atyre që festojmë.

Zoti ynë Jisu Krishti, ashtu siç përshkruhet dhe në Ungjijtë e Shënjtë, bëri çudi dhe mrekulli të panumurta.  E bekoi ujin dhe u shndërrua në verë gjatë dasmës në Kana’.  Mori në duart e Tij të shënjta pesë bukë dhe dy peshq dhe i shumoi duke ngopur pesëmijë e ca njerëz “veç grave dhe fëmijëve” (Matthe 12:21, 15:38).  Eci mbi dallgët e detit.  Urdhëroi erërat të pushonin dhe të qetësoheshin, dhe i tha detit “hesht, zbutu!”. (Mark 4:39).  Nxorri demonë nga njerëzit.  E bëri të verbërin të shohë, të shurdhin të dëgjojë, memecin të flasë.  Shëroi leprozët, bëri të paralizuarit të ecin.  Çudira dhe mrekullira të panumurta.

Por nëse do të më pyesnit se cila është çudia më e madhe që bëri Zoti gjatë jetë së Tij mbi dhe’ do t’ju përgjigjesha që çudia më e madhe që bëri është ajo që lidhet me festën e sotshme.  Cila është kjo çudi?

Pak ditë përpara vuajtjeve të Tij Hyjnore arriti në një fshat të vogël, i cili ekziston edhe sot e kësaj dite, dhe ndodhet në një distancë prej 5 kilometrash larg Jerusalemit dhe e ka emrin Vithani.  Shkoi tek varrezat, qëndroi përpara varrit të Llazarit i cili ishte varrosur atje para katër ditëve dhe i tha “Llazar, dil prej varrit!” (Ioan.11:14).  Dhe i vdekuri u ngjall!  Çudi dhe mrekulli mahnitëse e cila nuk ndodhi gjatë natës, por u bë gjatë ditës dhe në praninë e shumë njerëzve.

Kjo mrekulli është një sigurim i ngjalljes së të gjithë të vdekurve gjatë ditës së Gjyqit të Fundit, ashtu siç psall dhe Kisha jonë e Shënjtë, që Krishti pra ashtu siç ngjalli Llazarin në të njëjtën mënyrë do të n’a ngjallë të gjithëve ne.  Duhet të jemi të sigurt dhe të mos kemi ansjë lloj dyshimi për këtë gjë; dhe të jemi të sigurt jo pesë përqind, as dhjetë përqind, as edhe njëzet apo nëntëdhjetëenëntë përqind, por të jemi të sigurt njëqind përqind.  Një “në qoftë se” të shkon ndërmend atëhere nuk je besimtar, nuk beson.  Besa duhet të jetë e plotë dhe e pacënuar.  Të besoni çfarë?  Që do të vijë dita, “dita e madhe dhe e dukshme”, kur Krishti do të ushtojë me trumbetat e qiellit dhe do të dëgjohet deri në varret zëri i Tij “o të vdekur ngrihuni së vdekurish!” dhe të vdekurit do të ngjallen.

Kur u bë çudia e ngjalljes së Llazarit,  lajmi u përhap menjëherë si vetëtimë.  Në atë kohë nuk ekzistonin mjetet e sotshme të komunikimit.  Por edhe atëhere, ashtu si dhe sot akoma, mjeti numur një i komunikimit dhe lajmërimit janë veshët dhe gjuha e njeriut.  Nga goja në gojë pra u dha lajmi në të gjithë zonën përreth Judhesë, lajmi pra që Krishti kishte ngjallur së vdekurësh Llazarin i cili kishte katër ditë që kishte vdekur.  Lajmi arriti edhe në Jerusalem ku ato ditë ishin mbledhur një shumicë e madhe Judenjsh.  Kishin ardhur nga vënde të ndryshme, nga anët e Mesdheut, për të festuar Pashkën në Tempullin e Sollomonit.  Të gjithë ata njerëz që ishin mbledhur atje dëgjuan rreth kësaj çudie të madhe.

Për këtë arësye, sapo morën vesh që Krishti po vinte në Jerusalem, ndodhi diçka që nuk kishte ndodhur asnjëherë më parë.  I tërë populli u mblodh atje.  Fëmijët e vegjël lanë lojrat e tyre dhe erdhën atje, gratë lanë shtëpitë e tyre dhe rendën me vrap atje, burrat lanë punërat e tyre dhe nxituan drejt atje, pleqtë flokëbardhë që mezi lëviznin këmbët, të gjithë u mblodhën atje.  U bë si një miting spontan dhe një det i madh njerëzish vërshoi për të pritur Mbretin e lavdisë.

“Po vjen Krishti!”, “po vjen, po vjen!”, qarkulloi lajmi nga goja në gojë.  Dhe Ai si erdhi?  Erdhi tepër i përulur.  Historia tregon për mbretër dhe gjeneralë që kur ktheheshin triumfalë nga lutërat festonin triumfin e tyre të ulur mbi karroca që njëherë i tërhiqnin drerë, njëherë tjetër tërhiqeshin prej kuajsh apo elefantë, dhe herë tjetër prej tigrash apo luanësh.  Krishti, përkundrazi, hyri në Jerusalem me përulje – i përulur krejt.  Ishte i ulur, siç thotë dhe Ungjilli “mbi pulishtë”, mbi një gomar pra. (Zaharia 9:9, Joan 12:15).

Populli kur e pa u elektrizua.  Nga entusiazmi i tyre disa hoqën rrobat dhe ia shtronin në rrugë Krishtit për të baritur me këmbët e Tij të shënjta, të tjerë u ngjitën nëpër pemë dhe prenë degë dafinash për t’a përshendetur duke i valvitur lart në ajër, dhe të gjithë, në mënyrë të veçantë fëmijët, thërrisnin “Osana, i bekuar është ai që vjen në emrin e Zotit, mbreti i Israelit” (Joan 12:13).

* * *

Që prej asaj kohe të dashur, kanë kaluar dymijë e ca vjet.  Dhe Krishti vazhdon të adhurohet si Perëndi.  Emri i Tij nuk u shojt, vazhdon njerëzimi t’i falet emrit të Tij.  Dhe sonte do të rrahin kambanat e Kishave Orthodhokse për të n’a ftuar që t’a presim Atë.  Duhet pra të jemi patjetër prezent në Kishë.  Dhe si do t’a presim Krishtin?  Si Judhenjtë?  Jo, akoma më me madhështi dhe më mirë se Judhenjtë.  Si pra?

•    Ata nxorrën rrobat dhe ia shtruan Krishtit mbi udhë.  Ndërsa ne veçanërisht gjatë këtyre ditëve le të nxjerrim një tjetër rrobë të qelbur dhe të fëlliqur.  Rrobat e trupit i nxjerrim dhe i pastrojmë çdo javë.  Të gjithë duan pastërtinë dhe lahen.  Por ashtu si trupi ka veshjen e tij po ashtu edhe shpirti ka veshjen e tij.  Dhe veshja e shpirtit tonë është e qelbur dhe e fëlliqur.  Katandisi në një veshje të rreckosur dhe zhele, leckë e qelbur krejt.  Dhe tani që po hyjmë në Javën e Madhe dhe të Shënjtë, le t’a nxjerrim veshtjen e papastër të shpirtit, dhe le t’a lajmë dhe t’a pastrojmë në ujrat e Jordhanit që kështu shpirti të stoliset me veshje të pastër.  Çdo mbrëmje gjatë kësaj jave do të dëgjojmë të psallet nga Kisha jonë “…ndriçoma pra stolinë e shpirtit Dritëdhënës dhe shpëtomë” (Dërgimësore e Shërbesës së Dhëndrit).  Në Nusëroren e Krishtit vijnë ata “që u zhveshën nga njeriu i vjetër dhe u veshën me njeriun e ri” sipas fjalës së Apostoll Pavlit në letrën drejtuar Kolosianëve (Kr.3:9-10).  Le të zhvishemi pra nga mëkatat dhe ligësitë të cilat janë të ngjitura në qënien tonë ashtu si rroba me trupin, ashtu si guacka dhe breshka, dhe le të veshim Krishtin.  “Sa u pagëzuat më Krishtin me Krishtin u veshët” (Galat.3:27).  Kjo është pritja që do Krishti prej nesh.
•    Çfarë tjetër bënë Judhenjtë? Mbanin në duar degë dafinash.  Çfarë janë dafinat?  Simbol.  Ashtu si Grekët e lashtë kishin simbol fitoreje dafinat dhe me dafina i prisnin fitimtarët, kështu edhe Judhenjtë kishin si simbol triumfi dhe fitoreje dafinat, ndaj dhe me degë dafinash e pritën Krishtin.  Edhe ne le t’a presim me dafina, duke shprehur adhurimin tonë për Të si mbret tropeprurës, i cili mposhti armikun më të tmerrëshëm të njerëzimit, vdekjen e cila i nënshtron të gjithë.
•    Çfarë tjetër bënë Judhenjtë gjatë pritjes së Krishtit?  Thërrisnin “Osana”.  Ç’do të thotë “Osana”?  Kjo është një fjalë hebraike dhe do të thotë “Rroftë”.  Ashtu si dhe ne në raste të ndryshme thërresim dhe bërtasim “rroftë”, kështu dhe ata me “Osana” i thërrisnin Krishtit.  Le t’i themi pra dhe ne Krishtit “Osana”.  Le t’i themi përherë, edhe në ditë të gëzuara edhe në ditë të vështira, edhe në fëmijëri edhe kur jemi të rritur.  Le të mos bëhemi si Judhenjtë, “osanaja” e të cilëve zgjati vetëm pesë ditë (Të Dielë, të Hënë, të Martë, të Mërkurë dhe të Enjte).  Të Premte në mëngjes – si ndryshon mëndje njeriu kaq lehtazi! – nuk dëgjohej më “Osana”, por ai popull, i njëjti popull që i kishte thërritur “Osana”, të Premte i thërriste “Kryqëzohe, kryqëzohe atë” (Joan. 19:6)!  Ne le t’i themi Zotit “Osana” edhe në ditë të trishtuara, në ditë të vështira provash.  Një autor i shkëlqyer, të cilit i referohem shpesh, shpirti i madh rus Dostojevksi, pas një jete plot mundime dhe vështirësi tha “ “Osanaja” ime nuk mund të jetë si ajo e Hebrenjve, “osanaja” ime nuk del për shkak të rehatisë dhe lumturisë, por del nga zjarri dhe furra e hidhërimeve.

* * *

Të dashurit e mij.  Si të Krishterë që jemi duhet jo t’i imitojmë por t’i tejkalojmë Judhenjtë që pritën Krishtin në Jerusalem.  Le t’a heqim prej shpirtit tonë rrobën e pistë dhe të rreckosur të mëkatit.  Le të rendim tek petrahili i prifitit dhe t’a lajmë vehten tonë në “makinën larëse” të Shpirtit të Shënjtë.  Le t’a pastrojmë vehten tonë, “qënien tonë të brendëshme” (Rom.7:22, II Korinth. 4:16, Efes.3:16).  “Krijo zemër të kthjellët tek unë o Perëndi dhe përsërit përbrenda meje frymë të drejtë” (Psallm 50:12).  Le të mbajmë në duart tona dafina si simbol të fitores sonë ndaj mëkatit.  Le të psallim dhe ne “Osana” si të Krishterë të vërtetë dhe të ndërgjegjshëm dhe jo si të Krishterë prej gjoje apo të shtirur.  Deri në fund të jetës sonë le të themi “Osana i bekuar është Ai që vjen në emrin e Zotit, mbreti i Israelit”.

+Episkop Avgustini
15 Prill, 1984 në Kishën e Shën Pandelimonit-Follorinë

*******

E Diela e Dafinave
(në mbrëmje)

Pësimet e Tij

“Pësimet e Tua Hyjnore porsi dritë shkëlqimi lind dita e sotme”

Sonte, të dashurit e mij, në të gjitha Kishat Orthodhokse në mbarë botën fillon një javë e veçantë, e cila në gjuhën e Kishës sonë quhet Java e Madhe.  Emërohet e Madhe jo nga mosha apo vitet por e Madhe shpirtërisht.  Sepse gjatë kësaj jave përpara syve tanë – nëse besojmë vërtet – shpaloset drama e dramave.  Gjatë kësaj jave njerëzimi përkujton Atë i Cili pësoi për ne, u kryqëzua dhe më pas u ngjall për ne.  Nuk ka në historinë botërore ngjarje më të shënjta se këto.  Ndaj dhe kjo javë quhet Java e Madhe.
Midis hymneve të tjera dëgjuam edhe këtë tropar që fillon kështu: Pësimet e Tua Hyjnore porsi dritë shkëlqimi n’a lind dita e sotme – e dëgjuam pra në dërgimësoret e të Hënës së Madhe.  Më lejoni pra sonte mua episkopin e moshuar të them disa fjalë rreth këtyre vargjeve, edhe pse jam i padenjë dhe mëkatar.

Ky tropar i famshëm flet për “pësimet”.  Cilat pësime?  Ka dy lloj pësimesh, pësimet apo vuajtjet tona dhe pësimet apo vuajtjet e Krishtit.  Pësimet tona janë ato që shkaktohen prej sëmundjeve tona shpirtëorore.  Sëmundjet tona shpirtërore janë ligësia e zemrës dhe shpirtit dhe të tjera të meta që kemi.  Të gjitha këto përbëjnë një lloj lidhje apo marrëdhënie – po përdor këtë term i cili mbizotëron sot nëpër shkolla.  Pësimet njerëzore sigurisht që nuk janë “vuajtje hyjnore apo të shënjta”, por janë sëmundje shpirtërore eosforike, janë mëkata që shkaktojnë vëllavrasje, janë sëmundje fatale.  Cilën prej tyre të përmendim më parë?

Po veçoj vetëm tre prej tyre, të cilat tronditin mbarë njerëzimin.  Një prej tyre është argjendashja, urria dhe pangopësia për tridhjet monedhat e argjëndta.  Mëkat i madh pra, “rrënja e gjithë të këqijave” n’a thotë Apostoll Pavli (I. Tim. 6:10).  E dyta është lavdidashja, ambicja, dëshira e madhe për lavdi, mentaliteti që të vrasim tjetrin dhe të shkelim sipër kufomës së tij për t’u bërë të mëdhenj në pozitë dhe me influencë.  Dhe mëkati apo sëmundja e tretë e cila sot është përhapur tej mase është sensualiteti, kënaqësia trupore, pluralizmi seksual, mëkati apo sëmundja e kënaqësive të ndyra.  Këto tre sëmdundje mbizotërojnë sot në mbarë botën, janë pikërisht këto mëkata apo sëmundje shpirtërore që ndajnë çiftet dhe prishin familje të tëra, prishin shoqërinë, tronditin kombet dhe lëndojnë shpirtërisht njerëzimin duke sjellë si rezultat edhe luftëra botërore.  Sepse Lufta e I-ë dhe e II-të Botërore – edhe e III-a nëse bëhet – nuk kanë motive të tjera (kush thotë të kundërtën gënjen) përveç se interesa, interesa materialiste ose hakmarrje, përsëri pra mëkati apo sëmundja shpirtërore është shkaku.

Këto pra janë pësimet e njerëzimit.  Si do t’i mposhtim mëkatat dhe sëmundjet tona shpirtërore?  Me çfarë mjete?  Përgjigjen n’a i jep Java e Madhe dhe e Shënjtë e Pësimeve Hyjnore.  Sado e çuditëshme që mund t’ju duket, pësimet tona për shkak të sëmundjeve tona shpirtërore mund të mposhten me anën e Pësimeve Hyjnore të Zotit tonë Jisu Krisht.
Një asket i madh dhe mësonjës i Kishës sonë, autori i mënçur dhe i urtë Shën Joani i Shkallës shkrojti një të vërtetë të cilën sot e pranojnë dhe e studiojnë edhe doktorët psikologë “dashuria me dashuri mundet (mposhtet)” (Libri i Shkallës Kapitulli 5:6, 13:2).  Nëse dëshiron pra që të mposhtësh një dashuri të pandershme dhe të turpshme atëhere mbill në zemrën tënde dashurinë e shënjtë, dëshirën e zjarrtë dhe të shënjtë për Dhëndrin Krisht, dhe jepi kështu vehtes krahë për të fluturuar lart.
Në këto ditë të shënjta pra pësimet e këqia ndeshen dhe mposhten nëpërmjet Pësimeve Hyjnore të cilat “porsi dritë shkëlqimi n’a lind dita e sotme” , dhe paraqiten përpara botës si drita shpëtonjëse, si drita në pafundshmërinë e zemrës njerëzore.  Le t’a analizojmë pakëz këtë pikë.

•    Mundohesh nga mëkati i argjendashjes?  Eja në Kishë gjatë Javës së Madhe dhe të Shënjtë dhe do të shohësh që Ai të cilin beson dhe adhuron nuk preku para me dorë, por ishte vërtet Anargjënd – i varfër fare dhe nuk zotëronte asnjë lloj pasurie.  Kur e pyetën “Ku banon?” u përgjigj: “Ejani të shihni” (Joan 1:38).  Dhe kur dikush i tha “Mësues do të vij pas teje kudo që të shkosh” Jisui i tha “Dhelprat kanë strofkë, dhe shpendët e qiellit fole, por i Biri i njeriut s’ka ku të mbështesë kryet” (Matthe 8:20).
•    Mundohesh nga mëkati i lavdidashjes?  Afroju Zotit dhe do të shohësh që Ai, Mbreti i Qiejve, zbriti të gjitha shkallët e përulësisë duke arritur deri në shkallën e poshtme fare ku si shërbëtor veshi përparëse dhe lau këmbët e nxënësve të tij.
•    Mundohesh nga mëkati i sensualitetit? Je i dhënë pas qejfeve dhe epsheve trupore? Afroju të Kryqëzuarit dhe do të konstatosh që nuk provoi asnjë lloj kënaqësie të kësaj bote, por përkundrazi piu me hidhërim uthull dhe vrer për të ndrequr dhe për të shëruar sëmundjet njerëzore që shkaktojnë pësime dhe vuajtje.

Në çfarëdo lloj situate që të ndodhesh “Pësimet Hyjnore” do të hedhin dritë në jetën tënde.  Je i ri në moshë?  Afroju Kryqit dhe do të shohësh që Krishti në orën e tmerrëshme të vdekjes nuk e harroi Nënën e Tij, por u përkujdes deri në fund për të duke ia lënë amanet dishepullit të Tij Joan Ungjillorit “Ja Nëna jote” i tha mbi kryq (Joan 19:27).  Ke detyrim pra edhe ti ndaj prindërve të tu, të mos i braktisësh nëpër shtëpi pleqsh por të përkujdesesh për ta.  Je nxënës dhe lexon e studion libra?  Nuk ka libër më të dobishëm se libri i Pësimeve Hyjnore të Krishtit.  Je mësues dhe profesor?  Kij si shembull dhe model të Kryqëzuarin i cili është i pari i të gjithë mësuesve – Ravi – mësuesi më i ëmbël i botës (Mark9:5-11; Joan 1:38,50; 3:2,26,4:31;6:25;9:2;11;8).  Je qeveritar, ke autoritet apo fuqi në dorë?  Eja pranë të Kryqëzuarit dhe ai do të të mësojë që fuqia apo pushteti në dorën tënde nuk është tirani, por shërbim dhe funksion, do të të mësojë që je në shërbim të popullit (Matthe 20:25-28; 23:11; Mark 10:42-45; 9:35).

Dhe së fundi, je mëkatar?  Oh, atëherë duhet patjetër t’i afrohesh Shpëtimtarit tonë të Kryqëzuar.  Një piktor nga Viena e paraqiti në një nga pikturat e tij mëkatarin si një punonjës ngarkim-shkarkimi i cili me një barrë të rëndë mbi kurriz hendej andej-këndej, barra ishte e lidhur me litarë dhe askush nuk mund t’ia zgjidhte.  Vetëm kur u afrua sipër një kodre mbi të cilën ishte Kryqi u gjunjëzua përpara Kryqit dhe Ëngjëjt ia zgjidhën litarët dhe ai u lirua nga barra që kishte në kurriz.  Krishti pra shpëton çdo njeri nga pësimet.  Sot, ashtu siç thonë edhe doktorët psikologë, njerëzimi vuan nga një barrë që e ka emrin stres – stresi pra është rezultati i sëmundjeve shpirtërore të cilat sjellin pësime.  Je mëkatar pra?  Afrohu tek Pësimet Hyjnore dhe do të çlirohesh nga një barrë e rëndë dhe do të ndjesh lehtësi në shpirt.

Në shërbesat e Javës së Madhe shohim Perëndinë nga njëra anë dhe njeriun nga ana tjetër, shohim Pësimet Hyjnore dhe të nderuara nga njëra anë dhe nga ana tjetër shohim pësimet njerëzore, shohim pra thellësitë e errëta të armiqësisë njerëzore por shohim edhe lartësitë e ndriçuara të dashurisë Hyjnore drejt të cilave n’a lartëson Krishti me anën e Kryqit të Tij.  Dikur pyetën një asket analfabet nëse mund të lexonte, dhe ai u përgjigj duke treguar me gisht të Kryqëzuarin.  Ja libri im, iu tha, këtë libër – Kryqin e Zotit pra – studioj.  I Kryqëzuari është Shpëtimtari ynë dhe tek Ai duhet t’i kemi sytë e kthyera nëse duam të shpëtojmë nga pësimet dhe sëmundjet tona shpirtërore.

* * *
Një pasuri e tërë mësimesh të vlefshme n’a ofron Kisha me troparet e Saj të bukura.  Ju lutem t’i ndiqni – merrni librat pra dhe studiojini.
Po përfundoj me një vërejtje!  Më kujtohen vitet e mëparshme kur isha dhe vetë fëmijë – ne pleqtë i kujtojmë shpesh kohët e vjetra – sapo dëgjohej këmbana e Javës së Madhe të gjithë drejtoheshin për në Kishat, e gjithë familja në Kishë, askush nuk rrinte në shtëpi.  Ju drejtohem sot në mënyrë të veçantë juve të cilët iu vlerësoi Perëndia të bëheni prindër dhe ju pyes: Ku janë fëmijët tuaj? O nënë e babë, kini një përgjegjësi të madhe për fëmijët tuaj përpara Perëndisë! Fatkeqësisht jini vetëm ju në Kishë, fëmijët tuaj mungojnë!  Gjetkë shkoni së bashku si familje… shkoni familjarisht nëpër theatro, nëpër qendra zbavitjeje, nëpër ekskursione etj etj…  Ndërsa në Kishë?!  Të paktë janë fëmijët që shkojnë në Kishë.  Kush e ka fajin?  E kemi fajin edhe ne priftërinjtë klerikë, e kanë fajin edhe mësuesit, e ka fajin edhe radioja edhe televizori dhe plot të tjerë e të tjera kanë faj.  Por në mënyrë të veçantë dhe pikësëpari fajin e kini ju prindërit që nuk iu mësuat fëmijëve tuaj që vajtja në Kishë veçanërisht gjatë këtyre ditëve përbën një madhështi të papërshkrueshme.
Nuk ka nevojë Krishti për ne, por ne kemi nevojë për Krishtin.  Mjerr ata fëmijë që nuk iu shkel këmba në Kishë gjatë këtyre ditëve, sepse kur të rriten do të bëhen “të pjellë nepërkash” (Lluka 3:7).  Dhe të parët që do të plagosen prej tyre dhe do të derdhin lotë jini ju, prindërit.  Sepse një i ri pa Perëndi nuk është tjetër veçse një kandidat për kriminel.
Mos shkoni pra vetë në Kishë, por merrni edhe fëmijët.  Dhe të jini të sigurt që kur të vijë dita të largoheni nga kjo botë shumë gjëra do t’i kenë harruar fëmijët tuaj, por vetëm një gjë nuk do t’a harrojnë kurrë, që veçanërisht gjatë këtyre ditëve të Shënjta si nënë dhe babë i merrnit fëmijët dhe së bashku shkonit në Kishë ku dëgjonit himnin “Pësimet e Tua Hyjnore porsi dritë shkëlqimi lind dita e sotme…”.

+Episkop Avgustini
Fjala u mbajt në mbrëmjen e 15 Prillit, 1984
në Kishën e Shën Pandelimonit, Follorinë

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2009

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

MBAROI

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Απρ 8th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Great and Small Miracles

MBAROI

Predikim gojor i mbajtur të Premten e Madhe
të vitit 1965 nga atëhere arqimandrit At Avgustini
Fragmenti u shkëput nga  libri “Drejt Golgothasë – ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΟΛΓΟΘΑ”

Jisui pra kur mori uthullën tha: Mbaroi,
dhe uli kryet e dha shpirtin.
(Joan 19:30)

Vdekja, të dashur të krishterë, është e frikëshme.  Fundi i çdo njeriu shkakton prekje, sidomos fundi i atyre njerëzve me të cilët jemi të lidhur nëpërmjet gjakut apo miqësisë.  Fundi pra i njerëzve me të cilët jemi të lidhur, por edhe fundi i atyre njerëzve të cilët kanë dhënë kontribut të madh ndaj njerëzimit n’a prek dhe n’a kushton.  Kush prej nesh të mbledhur sot për të marrë pjesë në vojtjet e shënjta të Shpëtimtarit, kush pra prej nesh këto ditë nuk kujton me lotë në sy prindërit e tij apo të afërmit e tjerë të familjes si dhe miqtë e tij, të cilët nuk janë më në këtë jetë?  Kush nuk kujton fjalët e fundit që i tha secilit prej nesh nëna apo baba, apo fjalët e fundit të personave të tjerë të dashur?  Mbarimi i personave tanë të dashur n’a prek thellë dhe n’a trondit.  Dhe fjalët e tyre të fundit mbeten të paharruara.  Dhe nëse prekemi nga fundi i të dashurve tanë dhe fjalët e tyre të fundit n’a tronditin, shumë herë më tepër duhet të n’a tronditë fundi i Atij i cili është i dashuri i të dashurve, fundi i Atij i cili i bëri aq mirë njerëzimit sa askush tjetër në botë, duhet të n’a tronditë fundi i Atij ndaj të cilit dashuria jonë duhet të tejkalojë çdo dashuri tjetër të dheshme.

Ja Zoti ynë!  Po kalon çastet e fundit të jetës së tij të dheshme.  Është i shkretë.  Është i braktisur.  Nuk ka asnjë lloj përkujdesjeje, bile as përkujdesjet më bazë të cilat ia ofrojnë atij që vuan familja dhe miqtë.  Dëgjon mallkime dhe sharje.  Dy drurë të fortë bëhen shtrati i tij.  Jastëku i tij është kurora me gjëmba.  Balli i tij, këmbët dhe duart e tij janë tërë gjak.  Sytë e tij shuhen.  Zemra e tij jep rrahjet e saj të fundit.  Gjuha e tij e thatë trokë dhe e ngjitur pas laringut, ashtu siç thotë dhe psallmi (Psallm 21:16).  E megjithëse i braktisur dhe i shkretuar, edhe pse piu kupën e hidhur së bashku me llumin,  edhe pse u godit fort me kamxhik, edhe pse veshët e Birit të Virgjëreshës dëgjuan sharje dhe mallkime, edhe pse turma u tregua kaq msomirënjohëse duke preferuar të lirohet Varavai në vend të tij, edhe pse gjyqtarët treguan gjithë ligësinë dhe armiqësinë e tyre ndaj tij, edhe pse zemra njerëzore u tregua akoma më e ligë dhe më e egër sesa zemra e tigrit, heroi i Golgothasë – shumë e përulët shprehja që thashë – e megjithë këto Ai ruan gjithë gjakftohtësinë e shpirtit të Tij.

Është i dënuar.  Pas pak jep shpirt.  Nëse dikush prej nesh u gjend pranë të dënuarve me vdekje në momentet e tyre të fundit, do të kujtojë që nga goja e tyre në momentin e fundit dolën fjalë të hidhura dhe rënkime, shpeshherë akoma dhe mallkime dhe vlasfimira kundër atyre të cilët i konsiderojnë si shkaktarë për dënimin e tyre.  Por nga goja e Zotit nuk del asnjë mallkim.  Nga buzët e tij të qashtra dalin rreze drite, dalin bekime, dalin fjalë të cilat edhe pse të shkurtra dhe të prera përmbajnë kuptime mbihyjnore, duke ua kaluar në lartësi dhe thellësi të gjitha fjalëve të të gjithë filosofëve të cilët admiron kjo botë.
Ashtu si çdo vënd i Tokës së Shënjtë, bregdeti i Tiveriadhës dhe shkretëtira, kodrat dhe hijet e pemëve, lumi i Jordhanit dhe çdo vend të cilin e shkelën këmbët e qashtra të Jisuit përpara se të kryqëzohej, shdërohen në Kishë të bukur dhe në amvon, kështu dhe kryqi, mbi të cilin jepnin shpirt përbindëshat e tmerrëshëm të perandorisë Romake, nga momenti që pranoi sipër drurëve të tij të fortë trupin e kulluar të Zotit, automatikisht u shdërrua në tribunë e cila tejkalon tribunat e të gjithë oratorëve, u shdërrua në tribunë e cila qëndron më sipër se çdo tribunë tjetër e kësaj bote, u shdërua kryqi në një amvon të lartë dhe superhyjnor, u shdërua – që të përdor dhe një fjalë bashkëkohore – në një radiostacion i cili vazhdon ndër shekuj të transmetojë në botë mesazhet më të larta dhe më të bukura.
Shtatë mesazhe transmeton ky radiostacion i shënjtë, shtatë janë fjalët e kryqëzimit.  Si adhurues të përulur, si krimba që zvarritemi përpara këmbëve të të Kryqëzuarit, si hiç, të padenjë bile të zemë në gojë emrin e tij, mëkatarë mbi të gjithë mëkatarët, ndjejmë mjerrimin tonë gjatë kësaj dite të shënjtë.  Dhe ndofta duhej të heshtnim, duhej të derdhnim lotë, duhej të rënkonim, të gjenim ndonjë vrimë të shkretë ku të qanim për mëkatat tona, këto ndofta duhej të bënim.  Nuk ka gjuhë të himnojë të Kryqëzuarin, nuk ka penel të pikturojë ikonën e Tij të përmbi-bukur, nuk ka poet që të arrijë në lartësinë e paarritur të madhështisë së Zotit tonë Jisu Krisht.
Adhurues pra të përulur, duke e shoqëruar Jisuin gjatë gjithë ditëve të mëparshme të Javës së Shënjtë, vijmë dhe sot përpara tij.  Le t’i mbyllim veshët tanë ndaj zërave përdhosës së kësaj bote, dhe duke hapur veshët e brendëshëm, veshët pra të shpirtit tonë le të dëgjojmë vetëm fjalën e njërit, fjalën e Perëndi-njeriut, fjalën e parafundit prej të shtatë fjalëve të kryqëzimit; është fjala “Mbaroi”.
Do të përpiqem të interpretoj këtë fjalë të Zotit.  Çfarë thashë? Të interpretoj? Është pafytyrësi kjo që them.  Jo, nuk mundem.  Më duhet të rrëfej përpara jush pazotësinë time për të hyrë në kuptimet e thella që përmban fjala e Zotit.  Fjala “Mbaroi” është një oqean mesazhesh qiellore.  Vetëm do të guxojmë të prekim sipërfaqen e oqeanit.  Dhe ashtu si dallëndyshet, të cilat në pranverë fluturojnë sipër detit dhe ulen duke iu afruar sipërfaqes dhe me cepat e krahëve të tyre prekin ujërat e kaltërta, në të njëjtën mënyrë edhe ne, si dallëndyshe pranvere duke prekur detin e mesazheve hyjnore, do të përpiqemi të marrim dhe më pas të ofrojmë një pikëzë prej oqeanit hyjnor të fjalës “Mbaroi”.

*****

“Mbaroi”! Mbaroi pikë së pari një jetë të cilën edhe me mikroskop sikur t’a analizonim nuk do të gjenim në të as edhe një njollë, as mangësinë më të vogël.  Çdo jetë njeriu, duke filluar që nga më i përuluri dhe deri tek më të lartët të cilët kjo botë i admiroi, paraqet mangësi.  Edhe sikur një ditë të vetme të rrojë njeriu mbi dhe’ nuk mund të jetë i pamëkatëshëm, thotë Jovi i shënjtë (14:4-5).  Një historian thotë “u lindëm që të mëkatojmë”.  Mangësi dhe dobësi vihen re edhe në jetët e më të shënjtëve.  Mangësi vihen re edhe në jetën e filosofit të lashtë Grek i cili mësonte vetënjohjen dhe lartësinë e virtytit (Sokrati).
Disa duan dhe guxojnë t’a krahasojnë atë filosof me Krishtin.  Ky krahasim është përdhosje.  Jeta e Krishtit, e ekzaminuar qoftë me teleskop qoftë me mikroskop nuk paraqet as edhe njollën më të vogël, as edhe mangësinë më të vogël.  Krishti është Emanueli i panjollëshëm dhe i qashtër.  Dielli ka njolla – kjo është vrojtuar – por dielli shpirtëror i cili shkëlqen me rrezet e tij prej tribunës së Kryqit nuk paraqet as edhe një pikël apo njollën më të vogël.
Më kot përpiqen armiqtë e Krishtit duke bërë kërkime në Ungjillin e Tij, dhe më kot i shtrydhin trutë me shpresë se mos zbulojnë mangësi tek Krishti.  Armiq të vjetër apo të rinj të Krishtit përpiqen t’i bëjnë anatomi jetës së Krishtit, dhe i ngjyejnë penat e tyre në helmin e fjalës së tyre vallaha’ artistike duke hedhur kështu baltë mbi fytyrën e Zotit, por më kot.  Ponti Pillat vërteton që ata janë mashtrues.  Pillati nuk e njohu Krishtin.  Por vetëm disa orë, gjatë të cilave Jisui qëndroi në pallatin e tij ushtarak, ishin të mjaftueshme për t’a bindur që Ai ishte i përsosur.  Tri herë doli në ballkonin e pallatit ushtarak dhe trumbetoi “Unë nuk gjej ndonjë faj tek Ai” (Joan 18:38).  Ëndra që pa një natë më pare gruaja e Pillatit, Klaudia Prokla, e konfirmonte me siguri dëshminë e Pillatit.  Gruaja pra e Pillatit me indinjim protestoi dhe tha: “Mos i bëj gjë atij të drejti, sepse shumë pësova në ëndërr për të.” (Matthe 27:19).
N’a siguorjnë për qashtërinë e Tij edhe dishepujt të cilët e panë vetë me sytë e tyre dhe e dëgjuan vetë me veshët e tyre: “Nuk bëri asnjë mëkatë, dhe asnjë mashtrim nuk doli nga goja e tij”, n’a thotë Shën Pjetri në Letrën e tij të Parë 2:22).  Pyetja që Krishti iu drejtoi armiqve të tij, pikërisht ajo pyetje që do t’iu drejtohet armiqve ndër shekuj, pyetja pra “Cili prej jush më shan për faj?” (Joan 8:46) nuk ka përgjigje.
Virtyti dhe mirësia e Jisuit ndrit dhe shkëlqen si dielli, vrityti dhe mirësia e Jisuit tejkalon virtytin dhe mirësinë e ëngjëjve, virtyti dhe mirësia e Jisuit është Dritë.  Ashtu sikunëdr drita përthyhet kur del nga prizmi dhe nxjerr shtatë ngjyrat e ylberit, kështu dhe virtyti i Krishtit përthyhet nga Kryqi si prej prizmit dhe lëshon ngjyrat e të gjitha virtyteve.  Virtyti i Krishtit mbuloi qiejt.  “Virtyti yt o Krisht mbuloi qiejt”, psallën sot Kisha.
Mbaroi pra një jetë aq e qashtër, aq e shënjtë dhe hyjnore sa të tillë tjetër kurrë nuk ka për të patur mbi dhe’

*****

“Mbaroi” një jetë e cila paraqiti një diçka tepër mahnitëse.  Vini re me kujdes ju lutem.  Jeta e Zotit u profetizua që më parë.  N’a u mësua veshi me fjalën profeci dhe nuk n’a bën më përshtypje.  Por ju pyes: kush prej nesh mund të parashikojë, duke patur dhe vetinë më të vogël parashikuese, se kush do të qeverisë vendin pas 100 vjetësh?  Askush pra.  E ardhmja nuk dihet, e ardhmja është pafundmëri.
As çfarë do sjellë e nesërmja nuk di njeriu.  E megjithatë, ndërsa jeta e njerëzve fillon vetëm pas lindjes së tyre, dhe ndërsa jeta e burrave historikë shkruhet vetëm pasi mbaron jeta e tyre mbi dhe’, jeta e Njërit u parashkrojt shumë vite përpara se Ai të paraqitej mbi dhe’.  A ishte e mundur për shembull që të parashkruhej historia e Aleksandrit të madh të Maqedonisë përpara se të lindte dhe përpara se të bënte gjithë ato bëma që bëri? E megjithatë jeta e Krishtit ishte parashikuar dhe parashkruar përpara shekujsh të tërë, ishte shkruar 500, 1000, 1500, 2000 vjet përpara se Ai të lindej mbi dhe’.
Që prej kohës së Adhamit kishin filluar profecitë për Krishtin dhe kështu kishte filluar shkrimi i historisë së Krishtit.  Adhami e pa i pari Krishtin, duke dëgjuar zërin e Perëndisë t’i thotë se një prej pasardhësve të tij (Adhamit pra) do të bënte betejë të ashpër dhe në fund të betejës do të shkatërrohej koka e dragoit (Të Bërët 3:15).  E pa Noe si ylber zemërgjërësie në qiell që ndriçonte botën (Të Bërët 12:2-3), 13:16).  E pa Moisiu në ferrën që nxirrte zjarr (Të Dalët, kapitulli 3).  E pa profeti Iezekil, në fillim si përrua i cili me kalimin e kohës u shdërua në një lumë të thellë pranë brigjeve të të cilit lulëzuan kopshte me lule erëmira (Të Dalët, kapitulli 47).
E panë të gjithë profetët.  Por më qartë se gjithë të tjerët e panë Davidi dhe Isaia.  Nuk dua t’ju lodh më tepër në këtë pikë.  Vetëm ju lutem, hapni Dhjatën e Vjetër dhe lexoni psallmin e 21-të të Psalltirit, si dhe kapitujt 52 dhe 53 të profetit Isaia.  Dhe atje do të shihni jo thjesht të skicohet, por tepër gjallë të pikturohet ikona e të Kryqëzuarit.  Duke lexuar psallmin e 21-të dhe kapitujt 52 dhe 53 të Isaias duket sikur Davidi dhe Isai japin – më lejoni të them këtë shprehje – sikur japin reportazh duke qënë të pranishëm poshtë Kryqit dhe mbajnë shënime për çastet e fundit të Nazareasit që po vdes.  E megjithatë nuk jetuan në kohën e Krishtit, nuk u gjendën në Golgotha së bashku me ushtarët dhe nxënësit e Krishtit, nuk e panë me sy dhe as nuk e dëgjuan me veshët e tyre Krishtin, por jetuan njëri 1000 vjet dhe tjetri 800 vjet përpara Krishtit.
Ju pyes: nëse të gjitha këto profeci nuk u përmbushën në personi i Krishtit atëhere në cilin person të historisë mbarë botërore u përmbushën?  Kjo veshje e Profetive të Mesias, e cila u end me penjë të shumëllojshëm në punishten e pëlhurave të përjetësisë, nuk i ka hije një xhuxhmaxhuxhi magjik, nuk i ka hije një statuje, nuk i ka hije thjesht një profeti apo filosofi, nuk i ka hije një mbreti, por i ka hije vetëm Atij lartësia e të Cilit tejkalon yjet e qiellit.  Pyesim Judhenjtë: tek kush përmbushen profecitë që kini në Dhjatën e Vjetër?  Vetëm të verbërit nuk mund të shohin që pas profecive është personi i shënjtë Jisu Krishti.
Dijetarë hebrenj të kohëve të fundit, rabinë të cilët nga njëra anë kanë librat e profecive të tyre dhe nga ana tjetër kanë jetën e Krishtit, duke i krahasuar të dy palët rrëfejnë që Jisu Krishti është përmbushja e profecive të Dhjatës së Vjetër.  Përpara disa vitesh një rabi shprehu me sinqeritet pas studimit të Dhefteronomit që Jisu Krishti është Mesia që pritej.

*****

“Mbaroi” një jetë përsosmëria e së cilës nuk ka të dytë në botë.  “Mbaroi” një jetë e cila – si fenomen i vetëm në botë – u parashkrojt përpara se të fillonte mbi dhe’.  “Mbaroi” një jetë e cila përmban paradoksin e mëposhtëm.  Njerëzit kur jetojnë mbi dhe’ mund të n’a ndihmojnë apo të n’a bëjnë mirë për aq kohë sa janë gjallë, por pas vdekjes ndalojnë të gjitha bamirësitë apo ndihmat dhe s’kanë më se ç’të n’a bëjnë.  Ndaj gruaja qan ku i vdes burri, ndaj qajnë fëmijët kur iu vdes babai, ja pra pse qajnë popujt e tërë kur iu vdesin udhëheqësit e tyre të mëdhenj.  Me vdekjen ndalojnë bamirësitë e këtyre njerëzve.
Oh çfarë misteri! Më vjen zali në këtë moment.  A e kuptuat se çfarë ju thashë? Njerëzit kur rrojnë n’a ndihmojnë dhe n’a bëjnë mirë.  Por kur vdesin ndalojnë bamirësitë.  O Krisht, çfarë oqeani që je!  Kush mundet t’a konceptojë këtë mister?  Vdekja e Jisu Krishtit nuk është vdekje e një njeriu të zakonshëm; vdekja e Jisu Krishtit është vdekja e një njeriu i cili i tejkalon të gjitha lartësitë e virtytit dhe urtësisë njerëzore.  Vdekja e Jisu Krishtit është jeta jonë.  Jeta jonë? Vdekja jetë?  Oh sa gjëra paradoksale!
Në këtë pikë të dashur vëllezër i lutem Shpirtit të Shënjtë të ndriçojë mëndjet tuaja sepse në qoftë se nuk kuptoni këtë pikë atëherë më kot quheni të Krishterë.  Cila është kjo pikë?  Është kjo: Kryqi i Zotit nuk është vetëm një amvon i lartë, nuk është vetëm një podium qiellor, nuk është vetëm një radiostacion hyjnor i cili n’a drejton mesazhe qiellore; Kryqi i Krishtit – o Krisht
Shpëtimtari ynë i Kryqëzuar, o Shpirt i Shënjtë të lutem ndriçoi mëndjet e lexuesve të mij që të kuptojnë siç duhet Shkrimet e Shënjta – Kryqi i Krishtit është… çfarë është?

Hidhini një sy Kishës.  Veçoni gjënë më të shenjtë që ka Kisha; nuk janë as polielet as kandilet.  Gjëja më e shënjtë dhe më e veçantë që ka Kisha është Trapeza e Shënjtë.  Po t’ia heqim Kishës Trapezën e Shënjtë Kisha nuk është më Kishë.  Por Trapeza e Shënjtë ka mbështetëse të Premten e Madhe, ka mbështetëse Kryqin.  Kryqi është tribunë qiellore, Amvon i lartë, është radiostacion transmetues i mesazheve hyjnore.  Dakord deri këtu?  Por mos qëndroni deri këtu – ecni përpara me besim.  Ah sikur të mundja të mbjell në zemrat tuaja besimin!  Kë besim?  Besimin që Kryqi është alltar, është therrore, është sakrificë që s’ka të dytë!
Pikat e gjakut që rrjedhin nga kurora me gjëmba, pikat e gjakut që rrjedhin nga duart dhe këmbët e shpuara me perona, ai gjak është shpëtimi ynë.  Mos më flisni as për flori, as për argjënd, as për gurë të çmuar, dhe për asnjë gjë tjetër.  Çdo molekulë, çdo elektron i gjakut të Krishtit – o bamirësi hyjnore dhe e lartë- çdo elektron i gjakut që pikon mbi tokë, mbi tokën mëkatare dhe përdhosëse, çdo pikë gjaku bëhet lumi i Jordhanit brenda të cilit lahen në përjetësi të gjithë mëkatarët e dheut. “Gjaku i Jisu Krishtit n’a pastron nga çdo mëkatë (Let. I Joan 1:7).  “Mbaroi” pra jeta e Atij sakrifica e të Cilit u bë shpëtimi i njerëzimit.

*****
“Mbaroi”! Të shpreh akoma dhe një mendim tjetër, mbaroi jeta që ka edhe këtë të veçantë tjetër që s’e ka asnjë jetë tjetër: ndërsa në varret e njerëzve shkruhet që jetoi nga ky vit deri në këtë vit, në varrin e Krishtit nuk shkruhet “jetoi” por “jeton”.  Po! Rron dhe mbretëron Krishti në jetë të jetëve.  Oh çfarë misteri!  Ai Nazareasi i përulur, që nuk kishte asnjë qindarkë në xhepat e tij, ai që u përbuz dhe u braktis, ai që nuk kishte asnjë lloj arme, ai që nuk i shërbyen as nxënësit e tij, Ai jo vetëm që jetoi 33 vjet mbi dhe’ dhe realizoi shumë më shumë gjëra të pakrahasueshme sesa ai filosofi i lashtë i Greqisë, por edhe rron dhe mbretëron.  Vdekja e tij nuk ishte mbarimi, ashtu siç e interpretuan armiqtë e tij, por ishte fillimi i jetës së re të botës.  Mbretëria e Krishtit nuk do të ketë kurrë mbarim!

*****

Vëllezërit e mij! Ju paraqita Kryqin e Zotit si një amvon i lartë, si një radiostacion qiellor, si një sakraficë që s’ka të dytë.  Oh çfarë shpërfytyrimi, çfarë shndërrimi, çfarë mrekulli!  Kryqi u bë Froni i Mbretit Krisht!  Në frone të tjera të cilat u ngritën si kështjella të larta, shpesh-herë mbi piramida eshtrash, që u ngritën me dhunë dhe shfrytëzimin e popujve u ulën të mëdhenjtë dhe mbretërit e kësaj bote.  Por nuk më thoni, ku janë tani ato frone?  Ato frone që shpëtuan nga furtunat e kryengritjeve, ato frone që shpëtuan nga kalbja dhe shkatërrimi tani gjenden nëpër muzeumet e Londrës dhe të Parisit si relika, si kufoma.  Ku janë kurorat dhe gradat që zbukuronin krerët e të mëdhenjve të kësaj bote?  Edhe ato katandisën relika.  Por Froni i Zotit ekziston dhe është akoma i lartë.  Froni i Zotit mposht kohën dhe rrjedhën e saj dhe do të vazhdojë të ekzistojë përgjithmonë.  Ky Fron është Kryqi.  Kallami që i vunë në dorën e djathtë është shkopi mbretëror.  Me atë kallam i mposhti Nazareasi të gjithë skeptrat e tjerë mbretërorë.  Dhe kurora prej gjëmbash është kurora mbretërore e Zotit Krisht.
Ja pra mrekullia.  Kaluan 20 shekuj që atëhere kur u ngjit mbi Kryq Krishti.  Dhe deri sot vijnë përpara Kryqit dhe do të vijnë shumicë njerëzish si valë deti me zërat e tyre si gumëzhima e ujrave, vijnë dhe do të vijnë përgjithnjë për të djegur përpara këmbëve të të Kryqëzuarit temjanin e adhurimit të tyre ndaj Tij.  Vjen foshnja që e mban nëna në krah dhe puth Kryqin, vjen i moshuari me flokë të thinjura, vjen dyqanxhiu vjen dhe zyrtari, vjen mbreti vjen dhe fshatari, vjen bariu analfabet që nuk di të verë as firmën vijnë gjithashtu edhe shkencëtarët e mëdhenj dhe ulin kryet e tyre përpara të Kryqëzuarit, të gjithë vijnë dhe puthin me adhurim dhe dedikim të Kryqëzuarin – Gëzohu o mbreti ynë!

*****

Por çfarë dëgjoj kështu?  Midis kësaj njohje në mbarë botën të Krishtit si udhëheqës dhe ndriçues dëgjohen dhe zëra të çakorduar.  Ka edhe ateistë, ka patur dhe do të ketë fatkeqësisht deri në mbarim të shekujve.  Po a nuk dëgjoni se çfarë thotë Ungjilli?  “Do të vështrojnë mbë atë që shpuan” (Joan 19:37).  Është e sigurt pra që do të vijë një moment kur edhe armiqtë më të mëdhenj të Krishtit do të përulin kryet përpara të Kryqëzuarit “Në emrin e Jisuit do të unjet çdo gju i atyre që janë në qiejt e mbi dhe’ edhe nën dhe’.  Edhe çdo gjuhë do të rrëfejë se Jisu Krishti është Zot për lavdi të Perëndisë Atit.” (Let. Pav. Filip. 2:10-11).
Në këtë moment më vjen ndërmend një ateist.  Jetoi gjatë shekullit të 19-të dhe shkroi një libër me fjalë magjepsëse.  Libri ishte kundër Hyjnisë së të Kryqëzuarit.  Por në fund të librit, deshi s’deshi himnizoi madhështinë e Jisu Krishtit.  “Prehu”, thothë – “në lavdinë tënde o nismëtar bujar.  Vepra jote shkoi dhe nuk kthehet më.  Prej lartësisë së heshtjes hyjnore do të shohësh rezultatet e mangëshme të punëve të tua, të paqëndrueshmërisë njerëzore… Me mijëra njerëz do të lartësohen, nëpërmjet teje.  Flamur do të kemi kundërshtimet tona ndaj teje.  Ti do të jesh pika për të cilën  do të bëhen beteja të përflakta.  Për mijëra njerëz do të jesh guri themeltar i njerëzimit, por ai që të dojë do t’a fshijë emrin tënd nga faqia e dheut dhe do të tronditet emri yt nga themelet…”.
Nuk e di të dashur vëllezër – të ardhmen e njerëzimit.  Por edhe nëse – shënojeni mirë në mendjet tuaja – edhe nëse njerëzimi arrin yjet dhe ndërton aeroporte në Hënë dhe në Mars, edhe nëse supozojmë që në Mars banojnë qënie të llogjikshme më të mira se ne, të jeni të sigurt që nuk kanë për të patur fe’ më të lartë se feja e Nazareasit.
I bekuar pra qoftë emri i Tij në jetë të jetëve.  Le të mbyllen gojët e të pafeve, u zhduktë ateizmi nga faqia e dheut dhe le të bëhemi të gjithë një kitarë e cila të himnojë ndër shekuj emrin, emrin e emrave, emrin e bekuar dhe të përmbilavdëruar të të Kryqëzuarit
Nuk do të desha në këtë pikë të mbyll fjalën time pa vënë në dukje akoma dhe një të vërtetë tjetër.  Cilën të vërtetë?

*****

“Mbaroi”! E Premtja e Madhe që në kohët e hershme është lidhur me kujtimin e atyre të dashurve tanë që kanë vdekur.  Dhe gjatë kësaj dite shkojnë të Krishterët nëpër varret e të dashurve të tyre, dhe së bashku me të Vdekurin e Madh kujtojnë të vdekurit e tyre të vegjël.  Kjo ditë lidhet me kujtimin e vdekjes.
Do të më lejoni të hedh një sy mbi jetën tuaj.  Nga dashuria ime për ju do të them diçka për shpirtet tuaja.  Ju lutem mos më konsideroni si fallxhor të mandatave të këqia.  Lutem që Zoti të mbulojë me Hirin e Tij jetët tuaja, familjet tuaja, dhe të gjithë ne.  Uroj që të mos shohin më sytë tanë Pashkë të dhimbshme dhe tragjike, ashtu si ato Pashkë që ne më të vjetërit kemi jetuar në të kaluarën.  Por më lejoni të them këtë: mos ndoshta kjo e Premte e Madhe që festojmë sot është e Premtja e Madhe e fundit për disa prej nesh?  Kush n’a ka firmosur kontratë që kjo e Premte e Madhe nuk është e Premtja e Madhe e fundit e jetës sonë? Mundet fare mirë të jetë e fundit për mua që ju flas, dhe mund të jetë e fundit për ju që më dëgjoni, dhe kështu të mos shohim më të Premte të Madhe këtu në tokë.  Nëse jeta e Krishtit është dritë dhe model, nëse çdo fjalë e tij u shkrojt për të shërbyer si yll ndriçues që n’a çon tek e vërteta, ejani atëhere vëllezër dhe mbyllni veshët tuaj ndaj ulërimave të kësaj bote, përqëndrohuni në punët e shpirtit tuaj dhe merreni fjalën “Mbaroi” dhe bëheni peshore me të cilën të matni punët e jetës suaj të deritanishme.
“Mbaroi”! tha Ai dhe me qetësi shpirtërore e dorëzoi shpirtin e tij në duart e Atit Qiellor.  “…dhe uli kryet dhe dha shpirt” (Joan 19:30).  Pyetjen e mëposhtëme ia drejtoj në rradhë të parë vehtes sime, jua drejtoj dhe juve.  Vjen ora kur ëngjëlli që lartazi zbret në tokë dhe merr shpirtin tonë.  Në atë moment, a mundet që secili prej nesh të thotë atë që tha dhe Krishti “Mbaroi”???
O prindër që jetoni në shekullin e 20-të apo të 21-të, në shekullin e çnderimit, shkatërrimit dhe korruptimit, nëna dhe baballarë që keni fëmijë, a mundeni që në momentet e fundit të jetës suaj, kur fëmijët tuaj ju rrethojnë duke qarë, a mundet që të thoni dhe ju: O Zot, detyrat tona si prindër i përmbushëm në këtë botë, aq sa kishim mundësi bëmë, i ushqyem edhe trupat por edhe shpirtet e fëmijëve tanë, dhamë shembullin tonë të mirë tek fëmijët tanë, O Zot “Mbaroi”.  A mundet t’a thoni atë fjalë ashtu siç e tha Krishti?  A mundet të thoni “Ja unë dhe fëmijët që më dha Perëndia”? (Isaia 8:18, Let.Pav.Hebr.2:13).
Ju mësues dhe profesorë që kini ndërmarrë veprën e shënjtë të edukimit të brezave të rinj, bëjini analizë vehtes tuaj dhe pyesni vehten tuaj: a japim mësim ashtu siç mësoi Nazareasi?  A mbjellim në zemrat e nxënësve tanë mësimet hyjnore të Zotit tonë?  A do të mundni ju o mësues dhe profesorë kur të vijë fundi, juve si mësues të vegjël përpara Mësonjësit të Madh të thoni “Mbaroi”???
O ju drejtorë, gjeneralë, arkondë dhe mbretër që uleni nëpër frone të larta, a do të mundeni kur të afrohet fundi i jetës suaj dhe kur kryeëngjëj do të fluturojnë sipër pallateve dhe froneve tuaja për t’ju marrë shpirtin, do të mundeni pra të thoni dhe ju atë që tha Krishti “…nuk erdha që të shërbehem por të shërbej”??? (Matth.20:28, Mark10:45).  A është jeta juaj dedikim ndaj shërbimit të popullit???  Në qoftë se po atëherë të thoni dhe ju “Mbaroi”.
Dhe tani pasi u ktheva për nga pallatet mbretërore dhe të mëdha, pasi u ktheva për nga krerët dhe fuqia e pushtetit, pasi u ktheva nga familjet, më lejoni të kthehem edhe për nga Kisha e Shënjtë dhe të them: priftërinj të të Lartit dhe kryepriftërinj, titujt tuaj nderojmë dhe respektojmë, juve që gjendeni në frone që llamburitin dhe sipër krerëve tuaja nuk kini kurorë gjëmbash por mitra të florinjta, ju të cilët nderojmë, priftërinj të të Lartit dhe kryepriftërinj që qëndroni rreth alltarëve të shënjtë, vendosni dorën në gjoks dhe pyesni vehten tuaj: a i përmbushët detyrat tuaja të shënjta ndaj të Kryqëzuarit?  Rroni dhe merrni frymë vetëm për besën tuaj?  Jini gati të vdisni për Atë i Cili vdiq për gjithë botën?  Atëhere dhe ju si nxënës të Vasilit të Madh, si nxënës të Joan Gojëartit, si imitues të Apostoll Pavlit mund të thoni:  “Sepse unë tani jam duke derdhur gjakun dhe koha e ikjes sime arriti.  Luftën e mirë luftova, udhën e mbarova, besimin e ruajta.  Pastaj më mbetet kurora e drejtësisë, të cilën do të m’a japë në atë ditë Zoti, gjykatësi i drejtë; dhe jo vetëm mua, por edhe gjithë atyre që duan dukjen e tij.” (Let. II-të e Pav. Tim. 4:6-8).

O vëllezërit e mij bashkëmëkatarë!  Kur të vijë çasti i vdekjes sonë dhe marangozi të përgatitë kryqin që do të vihet në krye të varrit tonë, lutem dhe uroj që secili prej nesh të jetë në gjendje t’i drejtohet Zotit duke thënë si Shpëtimtari i Kryqëzuar “Mbaroi”, “O Zot, në duart e Tua jap shpirtin tim!” (Luka 23:46).

U kryqëzove për mua, që të më burosh ndjesën, u shpove në brinjë që të burosh rrjedhë jete, me perona u mbërtheve që të vërtetohem unë për lartësinë e pushtetit tënd nga thellësi e pësimeve të tua e të të thërres o Krisht Jetëdhënës: Lavdi edhe Kryqit tënd edhe Pësimit tënd o Shpëtimtar.
(Nga troparet e Lumërimeve të mbrëmësores së të Enjtes së Madhe)

Fragmenti u shkëput prej librit “DREJT GOLGOTHASË” («ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΟΛΓΟΘΑ») i episkop Avgustin Kantiotit

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër Filip
Pashkë 2008

Këtë përkthim të vogël ia përkushtoj me dashuri të thellë zemre dhe mirënjohje shpirtërore Gjerondit të nderuar, luftëtarit të paeupur dhe shëmbëlltor të Orthodhoksisë, ierarhut të ndriçuar të Kishës së Shënjtë të Krishtit, predikuesit të flaktë dhe të palodhur të fjalës së Zotit, ish-Mitropolitit të Follorinës, Prespës dhe Ordheas, vetë autorit të këtij predikimi (dhe shumë veprave të tjerave) at AVGUSTIN KANTIOTIT.

Paçim të gjithë bekimet dhe uratat e tua Hirësi!

«Καί βαστάζων τόν σταυρόν αυτού εξήλθεν είς τoν λεγόμενον κρανίου τόπον, ός λέγεται εβραiστί Γολγοθά» (Ιωάν. 19,17)
Απόσπασμα από τό βιβλίο τού π. Αυγουστίνου «ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΟΛΓΟΘΑΝ», ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ (σελ.159-172).
Μετάφρασι είς τήν Αλβανικήν από τόν Αλέξανδρο Φιλίππου – Aleksandër Filip

Njohja me Shënjtorët

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Μαρ 30th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Njohja me Shënjtorët – E Diela e Të Gjithë Shënjtorëve

Predikim i mbajtur nga Episkop Avgustini, ish-Mitropoliti i Follorinës,
në Kishën të Gjithë Shënjtorëve të Eordhesë më 21 Qershor, 1981.

Sot, të dashurit e mij, është festë e madhe dhe panair i shënjtë.  Festojnë sot, jo një apo dy shënjtorë por shumë shënjtorë – është festa e Të Gjithë Shënjtorëve.  Sa janë në total të Gjithë Shënjtorët?  Miliona.  A mund të numurojmë dot yjet e qiellit?  E pra, sa mundësi kemi të numurojmë yjet po aq mundësi kemi të numurojmë të Gjithë Shënjtorët.  Ka Shënjtorë të njohur dhe të panjohur.

Shënjtorët janë të çdo lloj moshe.  Janë foshnja, si ato 14,000 foshnjat që therri Irodhi para se të lindej Krishti.  Janë fëmijë, si p.sh. Shën Kirikoja i cili martirizoi së bashku me ëmën e tij Shën Julitan.  Janë djem të rinj si ata 3 djelmoshat që preferuan të bien në kazanin që zjente sesa t’i faleshin idhullit të Navuhodhonosorit.  Janë virgjëresha, si zambakë të qashtër, si p.sh. Shën e Premtja apo Shën Parashqevija, Shën Irini, Shën Marena dhe plot e plot të tjera.  Dhe më së fundi janë burra, kryesisht shënjtorët janë burra në moshë të pjekur apo të avancuar.

Shënjtorët janë nga çdo lloj profesioni.  Janë barinj, si p.sh. Shën Spiridhoni që kishte kope me dele.  Janë bujqër që kultivonin tokën, që gërmonin dhe ujitnin dheun me djersën e tyre.  Janë edhe zanatçinj, si Shën Josifi, mbrojtësi i së Tërëshënjtës dhe Virgjëreshës Mari.  Janë edhe mësues, si p.sh. Tre Ierarhët, Shën Vasili, Shën Grigori dhe Shën Joan Gojëarti.  Janë gjithashtu edhe ushtarakë, si p.sh. 40 Shënjtorët që i hodhën në lumin e akullt të Sevastisë.  Janë edhe gjeneralë, si p.sh. Shën Gjergji dhe Shën Dhimitri.  Janë akoma edhe mbretër, si p.sh. Shën Konstandini i Madh dhe nëna e tij e Shënjta Eleni.  Nuk janë pra vetëm priftërinj-kallogjerë-asketë, janë pra Shënjtorët nga çdo lloj profesioni.

Shënjtorët janë nga të gjitha vendet, nga të gjitha kombet dhe gjuhët e botës.  Por vendi që ka më shumë Shënjtorë është Greqia.  Ka Shënjtorë nga Peloponezi, nga sipërfaqia tokësore apo nga ishujt, Shënjtorë nga Thraka apo Maqedonia, Shënjtorë nga Kreta apo nga Qiproja, kudo Greqia ka Shënjtorë.  Por më tepër Shënjtorë nga të gjitha vendet ka Azia e Vogël – atje janë më të shumtët.  Kudo që të gërmojmë dheun, në Smirni, në Ikonio, në Qesari, në Sinopi, në Trapezundë, në çdo vend të Azisë së Vogël do të gjejmë lipsana Shënjtorësh dhe Martirësh.

Pse i nderojmë Shënjtorët?  Çfarë bënë Shënjtorët?  Ata të gjithë bënë ato që nuk bëjmë ne të Krishterët e sotshëm.
1-Pikë së pari dhe mbi të gjitha besonin tek Krishti me zemër të flaktë, me të gjithë shpirtin e tyre kishin besim tek Krishti.
2-Nderonin dhe donin kryqin.  Kishin mbi shpinat e tyre kryq, bënin shënjën e kryqit pa frikë, dhe jetonin sipas kryqit që i kishte caktuar Perëndia secilit.
3-Atë që besonin dhe adhuronin nuk e fshihnin brenda tyre – rrëfenin Zotin përpara të gjithëve dhe me guxim.  Sot, të ashtu-quajturit të Krishterë kanë turp të rrëfejnë besën e tyre, akoma dhe kryqin iu vjen turp t’a bëjnë në publik.  Iu vjen turp t’a bëjnë kryqin edhe jashtë shtëpisë, në një mjet transporti, apo restorant apo hotel, por iu vjen turp të bëjnë kryqin edhe brenda në familje.  Hanë, pinë, bien të flenë, ngrihen, dalin nga shtëpia dhe askush nuk e bën kryqin.  Më keq se kafshët katandisëm.  Shënjtorët, të Gjithë Shënjtorët, flisnin për Krishtin, ndërsa ne që nga mëngjesi deri në darkë bëjmë fjalë për 1000 gjëra dhe vetëm për Krishtin nuk themi asgjë, sikur të mos ekzistonte Krishti.  Përkundrazi, sot nëse dëgjohet fjala KRISHT – oh mjerr, mjerr ne – dëgjohet vetëm për vlasfimi.
4-Të Gjithë Shënjtorët predikonin Ungjillin e Shënjtë, flisnin për Krishtin pa patur ndrojtje apo frikë nga rrjedhojat.  Arrestuan dikur një Shënjt, dhe e çuan në gjyq dhe i thanë: – nuk do të flasësh më për Krishtin.
-Unë do të flas, iu përgjigj Shënjti.
-Nuk do të flasësh, i thanë.
-Nuk mund të hesht për Krishtin, përgjigjet përsëri Shënjti.
E kapën, dhe ia këputën gjuhën me pinceta.  Dhe ai ç’bëri?!  Vuri gishtin në gojën plot gjak dhe shkruajti në mur me gjakun e tij emrin JISU KRISHTI!
5-Besonin tek Krishti pra të Gjithë Shënjtorët, adhuronin kryqin, rrëfenin Zotin, predikonin Ungjillin.  Dhe me çfarë force i bënin këto të gjitha?  Kishin dashuri në zemrat e tyre.  Kishin dashuri.  Dashuri për kë dhe për çfarë?  Për të gjithë botën, për pemët, për kafshët, për malet dhe luginat, liqenet dhe lumenjtë, kishin dashuri për njerëzit, për prindërit, për gratë e tyre, për miqtë dhe armiqtë e tyre.  Por mbi të gjitha gjërat dhe më shumë se të gjithë njerëzit kishin dashuri për KRISHTIN.  Çfarë thotë fragmenti i Ungjillit të sotshëm?  “Duaj Perëndinë më tepër se atin apo mëmën tënde, më tepër se birin apo bijën tënde (pas Mattheut 10:37).  A e zbatojmë këtë gjë neve sot?  Nuk e zbatojmë.  Dikush kishte një fëmijë të bukur që quhej Dhimitri – e mbante në krahë dhe kur dëgjoi që Ungjilli thotë që duhet të duam Krishtin më tepër se fëmijët tanë, si reagoi i mjerri? – “sa dua edhe thoin e vogël të Dhimtrit nuk dua Krishtin”!  Këta pra janë “të Krishterët” e sotshëm – kemi dashuri për fëmijët, për burrin apo gruan, për shtëpinë dhe për paratë tona.  Por Shënjtorët nuk vepruan kështu – brenda në zemrën e tyre vendin e parë e kishte Krishti.
6-Ishin gati të martirizonin për Krishtin, për dashurinë e tyre ndaj Krishtit preferonin të duronin vojtjet dhe pësimet më të mëdha.  Një Shënjt, i cili ishte i moshuar – 86 vjet, e kapën dhe i kërkonin të vlasfimonte Krishtin.  Ai u pëgjigj:  Kam 86 vjet që adhuroj Krishtin dhe s’më ka bërë asnjë të keqe – si mundem pra të vlasfimoj Mbretin tim, atë që më shpëtoi?  Edhe në ishulliln e Hios, në vitin 1821 Turqit zunë 20,000 banorë, gra dhe fëmijë, i shpunë në breg të detit, ngulën në rërë një Kryq, iu dhanë kohë 2 orë duke iu thënë: kush e mbështyn Kryqin do rrojë, kush nuk e mbështyn do të vdesë.  Asnjëri prej tyre nuk e bëri atë gjë dhe i therrën të gjithë të gjallë.  Këta pra ishin Shënjtorët.  Ndërsa ne, me zor vemë në Kishë, dhe nëse do të nxirrnin ndonjë ligj që do të ndalonte vajtjen në Kishë askush nuk do të kundërshtonte dhe askush nuk do të vinte në Kishë.  Ata duke vënë në rrezik jetën e tyre zbatonin vullnetin Hyjnor.  Dhe çfarë nuk hoqën!  Disave iu qitën sytë, të tjerëve iu nxorrën dhëmbët me gjithë rrënjë, të tjerëve iu prenë veshët, të tjerëve iu prenë gjuhën, të tjerë i hodhën në kazane që zienin, plot të tjerë iu rropën lëkurën të gjallë, të tjerë i hodhën në bishat e urritura, e plot e plot të tjerë…Një shumëllojshmëri torturash pra duruan…  Jo vetëm një jetë, por edhe mijëra jetë të kishin, të gjitha do t’i sakrifikonin për Jisu Krishtin.

I nderojmë pra të Gjithë Shënjtorët, sepse me sakrificat e tyre u bënë bamirësit më të mëdhenj të njerëzimit në mbarë botën.  Sot akoma dhe lipsanet e tyre burojnë dhe dhurojnë mirësi.  Ndërmjetimet e tnë yre shpëtojnë.  Në Kostandinopojë kur binte një tërmet i madh u gjunjëzuan të gjithë, iu lutën Shënjtorëve dhe tërmeti ndaloi.  Në një fushë të Thesalisë dikur kishin pllakosur keq karkalecat.  Nxorrën pra lipsanat e Shënjtorëve dhe si një re e madhe u ngritën insektet nga toka pjellore dhe shkuan në det dhe u mbytën.  Në një vend tjetër ra sëmundje epidemike dhe vdisnin njerëzit si miza.  Sollën lipsanet e shënjta, bëlitani dhe e keqia u largua.  Çudira dhe mrekullira bëjnë Shënjtorët, dhe kështu pra janë bamirësit më të mëdhenj të botës.  Nëse rrojmë dhe ekzistojmë neve sot, shkak për këtë gjë janë të Gjithë Shënjtorët, të cilët luten përpara Fronit të Perëndisë natë e ditë për ne.

Kur Zoti vendosi të shkatërrojë Sodhomën dhe Gomorën ia shfaqi vullnetin e Tij Avraamit (Të Bërët, Kapitulli 18-të).  Avraami iu lut Zotit që nëse midis të gjithë mëkatarëve gjendeshin deri në 10 njerëz të drejtë le t’i vinte keq dhe të mos i shkatërronte.  Zoti ia bëri nderin që i kërkoi Avraami, dhe do të shpëtonin për hir të Avraamit, por nuk u gjendën as 10 njerëz të drejtë dhe kështu u bënë pluhur e hi.

A ka sot Shënjtorë?  Nëse ka një shënjtor, qoftë dhe një, në fshatin apo qytetin tuaj të jini të lumturit e dynjasë.  Sa vlen ai i vetëm nuk vlejnë të gjithë të mëdhenjtë, të pasurit dhe të fuqishmit e botës së tërë.
Ka pra sot Shënjtorë?  Aty-tek.  Dikur kisha shkuar në një varrim në një fshat.  Kishte vdekur një bari që kulloste dhentë.  Besonte më Perëndinë, lutej, të këqia s’kish bërë kurrë, kishte dashuri për të afërmin, bënte lëmoshë.  Kishte lindur 10 fëmijë, ja ai i varfëri me opinga me xhufka, kishte 30 nipër dhe mbesa, dhe 40 stërnipër dhe stërmbesa.  U mbush Kisha plot dhe e qanin…  Ja pra, ka akoma dhe sot Shënjtorë.  Nuk janë as mitropolitë as prfitërinj as kallogjerë – rrojnë dhe luftojnë në botë dhe duke qënë brenda botës.

Tani, ne…  Oh mjerr ne, s’kemi asgjë të shënjtë!  Askush prej nesh nuk bën më përpjekje.  Ndërmjetojnë Shënjtorët për ne, por kjo nuk mjafton – duhet dhe ne vetë të përpiqemi.  Si mund t’a bëjmë këtë gjë?  Të kemi gjithmonë përpara syve ikonat e tyre të shënjta dhe t’iu përngjasim, të kemi dhe ne dashuri, të bëjmë dhe ne lutje tek Perëndia, të mbajmë dhe ne kreshmët që ka caktuar Kisha, të falim edhe ne.  Dhe nëse i bëjmë këto atëhere do të jetë me ne Hiri i Shënjtë i Perëndisë.
Dhe ne, secili prej nesh të bëhet shënjt.  Dhe kur të gjithë të bëhemi të shënjtë atëhere do të jemi të lumtur, do të kemi së bashku me ne Krishtin i Cili do të n’a bekojë në jetë të jetëve. Amin.

Përktheu nga Greqishtja
Aleksandër P. Filip
Qershor 2008

Nga botimet mujore “E DIELA-ΚΥΡΙΑΚΗ”

Të bëhemi dritë

author Posted by: Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης on date Μαρ 29th, 2009 | filed Filed under: Albanian

Të bëhemi dritë

Ju jeni drita e botës (Matthe 5:14)

Predikim gojor i mbajtur nga Mitropoliti Avgustin
në Kishën e Shën Pandelimonit në Follorinë
Më 30 Janar 1994

Sot të dashurit e mij është dita e tre Mësonjësve të Mëdhenj të Kishës sonë, Shën Vasilit të Madh, Shën Grigor Theollogut, dhe Shën Joan Gojëartit.  Nuk do të flasim sot për jetën dhe veprën e tyre, por do t’i hedhim një sy fragmentit të Ungjillit të Shënjtë që është caktuar nga Kisha të lexohet gjatë Liturgjisë Hyjnore të së kremtes së sotshme.
Është një fragment nga predikimi i Krishtit mbi mal.  Iu thotë pra Zoti atje nxënësve të tij – jo vetëm të dymbëdhjetëve por edhe gjithë besimtarëve të tjerë ndër shekuj – “Ju jeni drita e botës” (Matthe 5:14).  Flet pra për dritën, e cila është një nga krijesat më të bukura të Perëndisë.

Drita, të dashurit e mij, është dy llojesh, materiale dhe shpirtërore.  Drita materiale ka qëndër të vet diellin, këtë trup të mrekullueshëm qiellor.  Bëjnë kërkime astronomët, por nuk mund të zbulojnë dot përbërjen e tij në thellësi. Me çfarë ngroh dielli? Djeg dru, apo benzinë apo petroleum, apo duke përdorur energji bërthamore?  E panjohur deri më sot.  Duket si një top, si ato topat me të cilat luajnë fëmijët, por në realitet, specialistët thonë që është njëmijë e treqind herë më i madh se rruzulli tokësor, dhe temperatura e tij arrin deri në mijëra gradë.  Drita e tij arrin deri tek ne duke përshkuar distanca marramendëse të cilat janë matur dhe ujdisur me saktësi.  Nëse do të afrohej dielli pakëz më afër toka do të bëhej shkrumb e hi.  Dhe nga ana tjetër nëse do të largohej fare pakëz atëherë toka do të katandiste në një masë të madhe akulli.  Dielli pra mbahet në një pozicion të rregullt në hapësirë.  Dhe çka është më e veçantë, – e thotë dhe Zoti në Ungjill – jep dritën e tij falas dhe për të gjithë pa dallim! (Matthe 5:45).  Dhe ne mosmirënjohësit nuk i themi Perëndisë as edhe një faleminderit.  Për këtë arësye në Kishë, përpara se të fillojë Liturgjia Hyjnore psallet Dhoksologjia.  Çfarë themi në Dhoksologji? “Lavdi Ty që n’a rrëfeve dritën” lavdi pra ty o Zot që krijove dritën.  Nëse dëshiron Perëndia dhe shuhet dielli atëherë mjerr ne!  Nuk përjashtohet mundësia që t’a bëjë edhe këtë gjë.  Sa të lehtë e kini ju të fikni dritën në shtëpi po me aq lehtësi mundet Ai të fikë diellin.  Dhe dikur vërtet e shojti dritën e diellit.  Kur? Gjatë orëve të Kryqëzimit të Premten e Madhe, atëherë pra “që nga ora e gjashtë u bë një errësirë mbi gjithë dhenë deri në orën e nëntë” (Matthe 27:45).  Dielli pra e jep energjinë e tij falas ndërsa kompanitë tona elektrike nëse dikush nuk ka të holla të paguajë faturën ia ndërpresin dritën.  A e imagjinoni se sa do të duhej të paguanim nëse n’a kërkohej të paguanim diellin?

Por përveç dritës materiale është dhe lloj tjetër që thamë më sipër, drita shpirtërore.  Dhe drita shpirëtrore është vetë Zoti ynë Jisu Krisht.  “Unë jam drita e botës”, tha vetë Zoti (Joan 8:12).  Dritë pra është Krishti, diell shpirtëror.  Ditën e Krishtlindjeve psallëm “magët prej yllit mësoheshin Ty të të falen Diellit të drejtësisë” (Apolitiki i Krishtlindjeve).  Por ka një dallim në këtë pikë, dielli material, ashtu siç thonë dhe shkencëtarët specialistë, një ditë do të shuhet pasi të japë shkëlqimin e tij të fundit, ndërsa Krishti nuk do të shuhet kurrë, drita e Krishtit është e pavdekur.

•    Krishti është drita e botës me mësimet e tij.  Mësimet e tij janë të pamposhtura.  Mësimet dhe filosofitë e Platonit, Aristotetlit, apo të tjerëve si ta nuk janë veçse xixëllonja përpara dritës që përhap mësimi i Krishtit.  “Qielli dhe dheu do të shkojnë por fjalët e mia kurrë nuk do të shkojnë” (Matthe 24:35).  Më erdhi në Mitropoli një i ri modern dhe më kërkonte lejë martese.  I thashë “Me bindjet e tua që ke më mirë të shkosh të kryesh martesë politike (në gjendjen civile), dhe kështu do të kesh mundësi të marrësh sa gra të duash.
-Eh tani, më thotë, -gjërat sot kanë ndryshuar dhe vazhdojnë të ndryshojnë.
-Çfarë the? Por ka disa gjëra të cilat nuk ndryshojnë kurrë.
Dielli p.sh, nuk ndryshon; do të ndriçojë me rrezet e tij deri në mbarim të shekujve.  Po kështu dhe besimi ynë Orthodhoks do të vazhdojë të ndriçojë me dritën e diellit Krisht “gjithë njerëzit që vijnë në këtë botë” (Lutje e Orës së I).
•    -Dritë pra Krishti me mësimin e tij, por dritë është Ai edhe me mrekullitë e Tij.  Nëse është e mundur të numurojmë yjet e qiellit atëherë do të mund të numurojmë edhe gjithë çuditë dhe mrekullitë që bëri, bën dhe do të bëjë Zoti deri në mbarim të botës.  Të gjitha këto vërtetojnë që Ai ishte, është dhe do të jetë Mbret në jetë të jetëve.
•    -Por në mënyrë të veçantë Krishti është dritë për ne me jetën e Tij.  Dielli ka njolla të zeza, ashtu siç n’a thonë edhe astronomët, por Krishti nuk ka asnjë njollë.  Është i vetmi njeri që jetoi në planetin tonë dhe tha “Cili prej jush mund të më shajë për mëkatë?” (Joan 8:46), kush pra mund të më kritikojë për ndonjë mëkatë?  Askush.  Akoma edhe Judha që e tradhëtoi, e ndjehu mëkatin që bëri dhe tha “Bëra faj që dorëzova gjak të pafajshëm” (Matthe 27:4).
•    -Dhe së fundi, pas Ngjitjes në Qiell Krishti vazhdon të jetë diell për ne nëpërmjet Kishës së Tij të Shënjtë e cila ndriçon popujt e botës.  “Qiell plot shkëlqime” quhet Kisha (Kondaki i 13 Shtatorit), ndaj dhe në disa prej Kishave do të vini re që janë pikturuar yje në kupola.  Qiell shpirtëror pra është Kisha, dhe dritat e saj janë Shënjtorët e saj.  E Tërëshënjta Hyjlindëse është hëna e plotë e bukur, yje janë oshënarët dhe martirët, veçanërisht Etërit e Shënjtë, ashtu si të Trë Etërit e Shënjtë që kremtojmë sot të cilët quhen “yje të shkëlqyer të botës mendore”.

Ne të dashurit e mij çfarë jemi vallë?  Fjala e Krishtit sigurisht që n’a drejtohet edhe neve, “Ju jeni drita e botës”, n’a thotë.  Ndaj duhet që dhe ne të bëhemi dritë.
Por ne nuk jemi as yje, as hënëza, dhe sigurisht që nuk jemi diej.  Nuk mundesh pra o vëlla të bëhesh një dritë e madhe?  Atëherë bëhu diçka tjetër.  Një fjalë e urtë thotë që “në vënd që të hahesh me errësirën ndiz një qiriçkë”.  Edhe një qiriçkë është tepër e dobishme.  Rrëfehen bëma të mëdha ku një qiriçkë në mes të errësirës së tmerrëshme shpëtoi jetë njerëzish prej përmbytjesh apo gjëndjesh të tjera tragjike.  Bëhu pra një qiri edhe ti.

-Dritë në familje me ushqimin shpirtëror.  Je babë?  Të mos dalin nga goja jote fjalë të këqia, fjalë të turpshme, asnjë vlasfimi.  Je nënë?  Shën Gojëarti thotë “nuk do të të quaj nënë sepse linde, sepse edhe kafshët dhe përbindëshat lindin – ky është një fenomen natyror të cilin e themeloi me ligj Perëndia.  Nuk të bën nënë pra lindja por ushqimi shpirtëror që iu jep fëmijëve.  Kështu pra ju prindër do të bëheni dritë që ndriçon në shtëpi.
-Dritë të bëheni në shkollë, me edukimin që jepni.  Je mësues, je profesor?  Përtej mëndjes dhe njohurive kultivoni zemrën e nxënësve dhe idealet e larta.  Sot ndodheni përballë një klime tjetër, tepër të ashpër.  Shumë të pakët janë mësuesit që shkojnë rregullisht në Kishë sot.  Ku janë ato vite të kaluara, vite të paharruara kur ditë si kjo e sotshmja festoheshin me madhështi të patreguar?  Sot, nëse festa bie e Shtunë ose e Dielë, kërkojnë të Premten pushim.  Njerëz profanë sot kanë autoritet të ndërrojnë ditën e të kremteve të Kishës.  Megjithatë ju përpiquni dhe Zoti ju qoftë ndihmë.
-Dritë pra të bëhet mësuesi apo profesori, por dritë të bëhet edhe nxënësi apo studenti me shëmbullin e tij.  Një fëmijë apo një i rritur që beson tek Krishti sot – qoftë nxënës gjimnazi apo student fakulteti – është dritë në botë.  Në Francë qarkulloi një libër – me titull “Drita e malit” i cili tregon për jetën e një nxënësi që besonte tek Krishti, ndërsa mësuesit e tij dhe nxënësit e tjerë nuk besonin por përkundrazi e tallnin dhe përqeshnin – ashtu si edhe këtu tek ne, nëse ndonjë nga nxënësit guxon dhe rrëfen se beson në Krishti i ngjitin llagapin “prifti” – por ky nxënësi i librit arriti që me qëndrimin e tij të shkëlqyer t’i kthejë të gjithë në rrugën e tij.  E pra, a e shihni se ç’mund të bëjë një fëmijë?
-Dritë edhe në ushtëri me ushtrimin fizik dhe arësimimin tuaj.  Je ushtar i thjeshtë apo oficer?  Të mos lejoni (ashtu si Plastira në Azinë e Vogël, apo Kolokotroni) asnjë nga ushtarët të vlasfimisë.

Dritë ishte të dashurit e mij atdheu ynë, dhe dritë duhet të mbetet përgjithmonë.  Të jetë gjithmonë vend i Dritës së Paperënduar, e cila të reflektohet në gjithë botën.  Dhe sot që kremtojmë ditën e Tre Ierarkëve, le të urojmë që të gjithë ne të marrim një rreze nga Drita e Paperënduar që quhet Jisu Krishti, Jisu Nazareasi të cilin bekoheni dhe përmbilartësoheni në jetë të jetëve. Amin.

+Episkopi Avgustin

Përktheu nga Greqishtja
Aleksander P. Filip
30 Janar, 2009

Me dashuri dhe respekt të thellë ia përkushtoj autorit…
Paçim uratat dhe bekimet e tua Hirësi…

Nga botimet mujore “E DIELA-ΚΥΡΙΑΚΗ”
“U rrëmbeva nga Shpirti ditën e Diel dhe dëgjova përpara meje një zë të madh si zë trumbete” (Apokalipsi 1:10)