Ὅπλα της Σαρακοστης (του Μητροπολιτου Φλωρινης Αυγουστινου Ν. Καντιωτου)


Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΜΑ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2605
Καθαρὰ Τρίτη βράδυ
19 Μαρτίου 2010
(†) Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου
Ὅπλα της Σαρακοστης
Μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου, ἀδελφοί μου, μπήκαμε στὴν ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δόξα τῷ Θεῷ ὅλοι εἴμαστε Χριστιανοί, ἔχουμε βαπτιστῆ «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος». Πῶς, λοιπόν, ἁρμόζει νὰ περάσουμε τὴν περίοδο αὐτὴ ὡς ὀρθόδοξοι; Ἂς δοῦμε ὅμως πρῶτα τί εἶνε ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
* * *
Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς μέχρι τὰ 30 του χρόνια ἦταν ἕνας ἄγνωστος φτωχὸς μαραγκός. Σὰν νὰ τὸν βλέπω μὲ τὸ ζεμπίλι μὲ τὰ ἐργαλεῖα νὰ πηγαίνῃ στὰ διάφορα σπίτια γιὰ νὰ φτειάξῃ σκαμνιά, τραπέζια, παράθυρα, πόρτες, γιὰ νὰ ζήσουν αὐτὸς καὶ ἡ ἁγία του Μητέρα. Κανείς δὲν ἤξερε ποιός εἶνε. Μὰ ὅταν πάτησε τὰ τριάντα πῆγε στὸν Ἰορδάνη καὶ ἐκεῖ ἔγινε τὸ μεγάλο θαῦμα. Ἂς μὴν πιστεύουν οἱ ἄπιστοι, δικαίωμά τους, ἐμεῖς πιστεύουμε. Τὴν ἡμέρα ἐκείνη ἄνοιξαν τὰ οὐράνια, ἀκούστηκε ἡ φωνὴ τοῦ οὐρανίου Πατρὸς «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ. 3,17), καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο σὰν περιστέρι ὁλόλευκο ἦρθε ἐπάνω στὴν κεφαλή του. Τότε γιὰ πρώτη φορὰ ἀκούστηκε, ὅτι αὐτὸς ὁ Ναζωραῖος δὲν εἶνε ἕνας ἄνθρωπος ὅπως ὅλοι ἐμεῖς· εἶνε καὶ Θεός, τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδος! Μετὰ τὸν Ἰορδάνη καὶ τὴ βάπτισι ὁ Χριστὸς δὲν γύρισε στὸ σπίτι του καὶ δὲν ἔπιασε πιὰ ξυλουργικὰ σύνεργα· πέρασε τὸν Ἰορδάνη, βγῆκε στὴν ἔρημο, ἐκεῖ ποὺ τὴ νύχτα μουγκρίζουν ἄγρια θηρία, καὶ ἐκεῖ, ὅπως λέει τὸ Εὐαγγέλιο, ἔμεινε 40 ἡμέρες καὶ 40 νύχτες, καὶ δὲν ἔφαγε οὔτε ἤπιε (βλ. Λουκ. 4,1-2. Ματθ. 4,1-2. Μάρκ. 1,12-13). Νήστευε αὐστηρὰ καὶ προσευχόταν.
• Μετά, ὅταν –σὰν ἄνθρωπος πραγματικὸς ποὺ ἦταν– πείνασε, ἔρχεται ὁ σατανᾶς καὶ τοῦ λέει· –Ἂν εἶσαι υἱὸς τοῦ Θεοῦ, πὲς σ᾽ αὐτὲς τὶς πέτρες νὰ γίνουν ψωμιά. Ὁ Χριστὸς τοῦ ἀπαντᾷ μὲ λόγια τοῦ θείου νόμου· –«Δὲν ζῇ ὁ ἄνθρωπος μονάχα μὲ ψωμί»· ὑπάρχει κι ἄλλος τρόπος… (Ματθ. 4,4=Δευτ. 8,3).
• Μετὰ τὸν πρῶτο αὐτὸν πειρασμό, ὁ σατανᾶς τὸν ἀνεβάζει στὴν ἄκρη τῆς στέγης τοῦ ναοῦ, καὶ λέει· –Ἂν εἶσαι υἱὸς τοῦ Θεοῦ, πέσε κάτω, καὶ θά ᾿ρθουν ἄγγελοι νὰ σὲ πιάσουν νὰ μὴν πάθῃς τίποτα. Ὁ Χριστὸς πάλι δὲν τὸν ἀκούει. –«Οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου», τοῦ λέει (Ματθ. 4,7=Δευτ. 6,16).
• Καὶ μιὰ τρίτη φορὰ ὁ σατανᾶς ἀνέβασε τὸ Χριστὸ σὲ πανύψηλο βουνό, τοῦ ᾽δειξε ὅλα τὰ βασίλεια τοῦ κόσμου καὶ λέει· –Ὅλα τοῦτα εἶνε δικά μου· σοῦ τὰ δίνω λοιπόν, μόνο πέσε νὰ μὲ προσκυνήσῃς. Τότε ὁ Χριστὸς τὸν διώχνει· –Πήγαινε πίσω μου, σατανᾶ· εἶνε γραμμένο «Θὰ προσκυνήσῃς τὸν Κύριο τὸ Θεό σου καὶ αὐτὸν μόνο θὰ λατρεύσῃς (Ματθ. 4,10=Δευτ. 6,13).
Ὅταν ὁ Χριστὸς νίκησε καὶ τοὺς 3 αὐτοὺς πειρασμούς, ἦρθαν ἄγγελοι καὶ τὸν ὑπηρετοῦσαν.
* * *
Αὐτὰ λέει τὸ Εὐαγγέλιο. Γι᾽ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία μας καθιέρωσε τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστή· γιὰ νὰ τιμοῦμε τὸ Χριστὸ μὲ ἀνάμνησι καὶ κυρίως μὲ μίμησι τῆς ζωῆς του στὴν ἔρημο. Ὅπως ἐκεῖνος νίκησε τὸ σατανᾶ, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς τὶς 40 αὐτὲς ἡμέρες ν᾽ ἀγωνιστοῦμε νὰ νικήσουμε τὸν ἐχθρὸ καὶ νὰ μᾶς ἀξιώσῃ νὰ ἑορτάσουμε τὴν ἁγία Ἀνάστασί του.
Θὰ ρωτήσετε· Καὶ πῶς νικᾶται ὁ διάβολος; Γιὰ νὰ τὸ νικήσουμε μᾶς χρειάζονται ὅπλα. Τί ὅπλα; Νὰ σᾶς δείξω λοιπὸν τώρα μερικά. Μάθετε νὰ χρησιμοποιῆτε αὐτὰ τὰ ἄρματα τοῦ Χριστοῦ, καὶ θὰ νικήσετε τὸ σατανᾶ· οὔτε τρίχα ἀπ᾽ τὸ κεφάλι σας δὲν θὰ μπορῇ νὰ πειράξῃ. Ποιά εἶνε τὰ ὅπλα;
� Πρῶτο ὅπλο· ἡ νηστεία. Εἶνε ἡ πρώτη ἐντολή· δόθηκε μέσα στὸν παράδεισο, ὅταν ὁ Θεὸς εἶπε στὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα· Ἀπὸ ὡρισμένο δέντρο δὲν θὰ φᾶτε. Αὐτὸ τί ἦταν; Νηστεία. Κι ὅσο οἱ πρωτόπλαστοι τηροῦσαν τὴν ἐντολή, ἦταν μακάριοι· μόλις ὁ σατανᾶς τοὺς γέλασε κ᾽ ἔφαγαν, τότε διώχθηκαν ἀπὸ τὸν παράδεισο· καὶ πέντε χιλιάδες τώρα χρόνια εἴμαστε ἐδῶ ὅλοι καὶ στενάζουμε. Γιατί; Διότι δὲν νηστέψαμε. Ὅσο ὁ Ἀδὰμ νήστευε ἦταν εὐτυχισμένος. Ἔπειτα ὁ Μωυσῆς· ὅταν νήστεψε, ἀξιώθηκε νὰ λάβῃ τὸ Δεκάλογο, τὶς 10 ἐντολές. Ὅταν νήστεψε ὁ προφήτης Ἠλίας, ἔκανε θαύματα. Ὅταν νήστεψαν οἱ Τρεῖς Παῖδες στὴ Βαβυλῶνα, ἡ φωτιὰ τῆς καμίνου δὲν τοὺς ἔβλαψε. Ἔτσι κάνουν ὅλοι οἱ πιστοί· ἡ Παναγία μας, ἡ ἁγία Παρασκευή, ὁ ἅγιος Νικόλαος, ὁ ἅγιος Σπυρίδων, οἱ μάρτυρες, οἱ ἀσκηταί, ὅλοι οἱ ἅγιοι νήστευαν.
Κ᾽ ἐμεῖς λοιπόν, ἂν εἴμαστε Χριστιανοί, νὰ νηστεύουμε· κάθε Τετάρτη καὶ Παρασκευὴ καὶ τώρα τὴν Τεσσαρακοστή· ὄχι κρέας, ὄχι ψάρι, ὄχι τυρί, ὄχι ἀβγό, ὄχι γάλα· κανονικὰ οὔτε λάδι. Ἐξαιροῦνται οἱ ἄρρωστοι, οἱ γέροι, τὰ βρέφη. Μακάρι ὁ ἄνθρωπος νά ᾽νε γερὸς καὶ νὰ νηστεύῃ.
Νὰ συνεννοούμεθα ὅμως· νὰ νηστεύῃ ὄχι μόνο τὸ στομάχι, ἀλλὰ ὅλος ὁ ἄνθρωπος· τὰ χέρια ἀπὸ κλεψιὲς καὶ ἀτιμίες· νὰ νηστεύουν τὰ πόδια, νὰ μὴν πηγαίνουν ὅπου εἶνε κακό· νὰ νηστεύουν τὰ αὐτιά, νὰ μὴν ἀκοῦνε αἰσχρόλογα, κατηγορίες, πονηρὲς διηγήσεις, σατανικὴ μουσική· τὰ μάτια, νὰ μὴν καρφώνωνται σὲ σαρκικὰ θεάματα, σὲ δαιμονικὲς μορφές. Θέλετε νὰ προχωρήσουμε; Ὑπάρχουν ἄλλες δύο νηστεῖες πιὸ δύσκολες.
Ἡ μία εἶνε νὰ νηστέψῃ ἡ γλῶσσα, ποὺ «κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει»· νὰ νηστέψῃ ἀπὸ τὸ ψέμα, τὸ κοτσομπολιό, τὴ συκοφαντία, καὶ πρὸ παντὸς ἀπὸ τὴ βλαστήμια. Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια τὰ εὐλογημένα, στὸν τόπο αὐτὸν βλαστήμια δὲν ἄκουγες. Λοιπὸν σᾶς παρακαλῶ αὐτὴ τὴ Σαρακοστὴ ὁ ἄγγελός σας νὰ μὴν ἀκούσῃ βλαστήμια.
Καὶ τέλος ἡ πιὸ δύσκολη νηστεία, αὐτὴ ποὺ κάνουν στὸ Ἅγιο Ὄρος· εἶνε κρησάρα πολὺ λεπτή, κόσκινο ψιλό. Τί δηλαδή· νὰ νηστέψῃ ἡ διάνοια ἀπὸ κακοὺς λογισμοὺς καὶ ἡ καρδιὰ ἀπὸ πονηρὲς ἐπιθυμίες καὶ συναισθήματα. Γιά προσπαθῆστε ἀπόψε, ἀπὸ τώρα μέχρι νὰ πᾶτε στὸ κρεβάτι νὰ κοιμηθῆτε. Ἔχει μεγάλη σημασία αὐτὸς ὁ ἀγώνας. Πές μου τί σκέπτεσαι, νὰ σοῦ πῶ τί εἶσαι!… Τέτοια νηστεία κηρύττει ἡ Ἐκκλησία μας.
� Δεύτερο ὅπλο εἶνε ἡ μελέτη. Ἔχετε στὸ σπίτι τὴν ἁγία Γραφή; Ἀνοῖξτε την τώρα τὴ Σαρακοστή. Πετάξτε – κάψτε περιοδικὰ κ᾽ ἐφημερίδες, πάρτε στὰ χέρια σας τὸ Εὐαγγέλιο κι ἀρχίστε νὰ τὸ μελετᾶτε. Θὰ βρῆτε σπουδαῖα πράγματα· θαύματα, παραβολές, ἐξηγήσεις· διαμάντια! Νά ᾿χετε ἀκόμα μιὰ Σύνοψι καὶ νὰ διαβάζετε ἀπὸ ᾽κεῖ ὡραῖες προσευχὲς καὶ ἀκολουθίες. Ἡ μελέτη εἶνε ὅ,τι τὸ ἁλάτι στὸ φαγητό. Ἂν κάποιος εἶνε ἀγράμματος, ἂς πάῃ σὲ ἕνα γραμματισμένο νὰ τοῦ διαβάζῃ.
� Τρίτο ὅπλο, ἡ προσευχή. Προτοῦ νὰ κοιμηθῆτε, σταθῆτε μπροστὰ στὶς εἰκόνες. Ἂν μπορῆτε γονατίστε. Νὰ πῇ ὁ ἄντρας τὸ «Πιστεύω», ἡ γυναίκα τὸ «Πάτερ ἡμῶν», τὰ μικρὰ παιδιὰ τὸ «Κύριε, ἐλέησον»… Ψάλτε τὸ «Κύριε τῶν δυνάμεων…», καὶ σὰν τὰ πουλάκια στὴ φωλιὰ πέσετε μονοιασμένοι νὰ κοιμηθῆτε. Δεῖξτε μου, δεῖξτε μου μιὰ οἰκογένεια ποὺ κάθε βράδυ νὰ προσεύχεται ἔτσι!
Προσευχὴ στὸ σπίτι· κι ὅταν χτυπᾷ ἡ καμπάνα νὰ τρέχετε καὶ στὸ ναὸ γιὰ προσευχή.
� Τὸ τέταρτο ὅπλο ποιό εἶνε· ἡ συγχώρησι. Στὸν κόσμο αὐτὸν μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ μᾶς ἔχουν ἀδικήσει, μᾶς ἔχουν πειράξει· ὑπάρχουν πίκρες γονέων καὶ ἀχαριστίες παιδιῶν, μαλωμένες νύφες μὲ πεθερές, τσακωμένοι γείτονες… Ἔ, τώρα συχωρεθῆτε. Νὰ τὰ σβήσουμε ὅλα αὐτά, γιατὶ χωρὶς συγχώρησι δὲν θὰ βροῦμε Θεοῦ ἔλεος. Συγχωρεῖς; θὰ σὲ συχωρέσῃ ὁ Θεός· δὲν συγχωρεῖς; δὲν σὲ συγχωρῇ ὁ Θεός.
� Πέμπτο ὅπλο εἶνε ἡ μετάνοια καὶ ἐξομολόγησι. Διαβάζοντας τὸ Εὐαγγέλιο θὰ δῇς σὰν σὲ καθρέφτη, ὅτι ἔχεις κάνει πολλά, ἀμέτρητα ἁμαρτήματα. Τί θὰ γίνῃ μ᾽ αὐτά; Ἡ ψυχή μας εἶνε σὰν ἕνα πουκάμισο λερωμένο ποὺ θέλει πλύσιμο. Πῶς θὰ τὴν καθαρίσουμε; Ὅπως ὁ Δαυΐδ, ποὺ εἶχε κάνει μεγάλα ἁμαρτήματα· ἀτίμασε τὴ γυναῖκα τοῦ γείτονά του, καὶ γιὰ νὰ σκεπάσῃ τὸ ἔγκλημα αὐτὸ ἔκανε καὶ δεύτερο, σκότωσε τὸν σύζυγό της. Κατόπιν ὅμως μετανόησε, σηκωνόταν νύχτα κ᾽ ἔκλαιγε· τότε ἔκανε τὸν ψαλμὸ «Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου…». Ἐκεῖ λέει· Θεέ μου, πλύνε με· ἂν σὺ μὲ καθαρίσῃς, θὰ γίνω κι ἀπὸ τὸ χιόνι πιὸ λευκός (Ψαλμ. 50,3,9).
Καὶ πράγματι, ἅμα ὁ ἄνθρωπος μετανοήσῃ κ᾽ ἐξομολογηθῇ τὰ κρίματά του στὸν πνευματικό, τότε ἀπὸ μαῦρο κοράκι γίνεται λευκὸ περιστέρι, ἀπὸ λύκος ἀρνὶ γίνεται. Αὐτὴ εἶνε ἡ δύναμι τῆς μετανοίας. Κανείς λοιπὸν μὴν πλησιάσῃ στὴν ἁγία κοινωνία τὸ Πάσχα μὲ «πιάτο» ἄπλυτο. Μὲ ἄπλυτο πιάτο δὲν τρώει κανείς· ἔτσι νὰ πλύνετε καὶ τὴν ψυχή. Χωρὶς ἐξομολόγησι δὲν ἔχετε δικαίωμα νὰ κοινωνήσετε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων. Αὐτὰ διατάζει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία.
� Καὶ τὸ τελευταῖο ὅπλο ποιό εἶνε· ἡ ἐλεημοσύνη. Τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες ὅλοι νὰ κάνουμε τὸ καλό. Μά, θὰ μοῦ πῆτε, ἐμεῖς εἴμαστε φτωχαδάκια· τί ἐλεημοσύνες νὰ κάνουμε; Κι ὅμως, μπορεῖ ὁ καθένας νὰ κάνῃ τὴν ἐλεημοσύνη του. Στὸ Εὐαγγέλιο θὰ δῆτε ὅτι ὅλη ἡ περιουσία μιᾶς χήρας ἦταν ἕνα δίλεπτο, κι αὐτὸ τὸ ἔδωσε ἐλεημοσύνη. Καὶ ὁ Χριστὸς εἶπε· Αὐτὴ ἔδωσε παραπάνω ἀπ᾽ ὅλους! Δὲν εἶστε λοιπὸν ἐσεῖς πιὸ φτωχοὶ ἀπὸ αὐτήν. Χριστιανὸς ποὺ δὲν ἐλεεῖ δὲν εἶνε Χριστιανὸς τὴν ὥρα ποὺ στὸν κόσμο ὑπάρχει τόση δυστυχία. Νὰ ἐλεῆτε. Ἂν βοηθᾷς ἐσὺ τὸν ἄλλο, καὶ ὁ Θεὸς θὰ βοηθήσῃ τὸ σπίτι σου. Ἡ καλύτερη ἀσφάλεια τῶν παιδιῶν σας δὲν εἶνε νὰ τοὺς ἀφήσετε χρήματα στὴν τράπεζα· εἶνε νὰ κάνετε τὸ καλό. Τὰ παιδιὰ τοῦ ἐλεήμονος ὁ Θεὸς τὰ προστατεύει.
* * *
Αὐτὰ εἶχα νὰ σᾶς πῶ, ἀγαπητοί μου, τώρα ποὺ μπήκαμε στὴν ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Θὰ βαστάξῃ 40 μέρες· κατόπιν, τὸ Μεγάλο Σάββατο, θὰ χτυπήσουν οἱ καμπάνες τῆς Ἀναστάσεως.
Θὰ μοῦ πῆτε· Τὰ ξέρουμε αὐτά… Φυσικά· ἡ θρησκεία μας δὲν ἀλλάζει, δὲν θὰ κάνουμε νέα θρησκεία. Τὰ ξέρουμε, ναί, μὰ δὲν τὰ κάνουμε. Ἡ πίστι μας δὲν παλιώνει· εἶνε ὅπως ὁ ἥλιος. Δὲν θὰ κάνουμε τὴ θρησκεία μοντέρνα, ὅπως θέλουν μερικοί. Ὅλα θὰ ἀλλάξουν στὸν κόσμο, ἕνα δὲν θὰ ἀλλάξῃ· ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶπε «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Λουκ. 21,33· βλ. & Μάρκ. 13,31).
Ἂν κάνετε αὐτὰ ποὺ εἴπαμε, εὐλογία, εὐλογία, εὐλογία· δὲν τὰ κάνετε; τρέμω νὰ πῶ τὴν ἀντίθετη λέξι. Ἐγὼ θέλω νὰ εἶστε εὐλογημένοι.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν κοιμητηριακὸ ἱ. ναὸ Προφήτου Ἠλία Παλαίστρας – Φλωρίνης τὴν 5-3-1968 τὸ βράδυ, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 21-2-2024.
Add A Comment
You must be logged in to post a comment.