Κυρ. Γ΄ Νηστ. Σταυρ/σεως (Μᾶρκ. 8,34 – 9,1)
11 Μαρτίου 2018 πρωὶ
Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

ΠΟΥ Η ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΙ ΜΑΣ;

«Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν» (Μᾶρκ. 8,35)

Μὲ θαυμαστὴ εἰλικρίνεια, ἀγαπητοί μου, μὲ θαυμαστὴ εἰλικρίνεια καὶ εὐθύτητα ὁ Κύριος θέτει μπροστὰ στὸν κάθε μαθητὴ καὶ ἀ­κόλουθό του τὸ ζήτη­μα, τὸ σοβαρώτερο ἀπὸ κάθε ἄλλο ζήτημα, τὸ ζήτημα τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς. Τὸν ἐρωτᾷ·
Θέλεις, ἄνθρωπέ μου, νὰ σώσῃς τὴν ψυχή σου; τὴν ψυχή, ποὺ ἡ ἀ­ξία της –κατὰ τὴ δική μου ἐκτίμησι, ποὺ εἶμαι ὁ Δημι­ουργός της καὶ τὴν γνωρίζω καὶ τὴν ἀξιλολογῶ καλύτερα ἀ­πὸ κάθε ἄλλον– εἶνε ἀσυγκρίτως ἀνώτερη ἀπ᾽ ὅ­λους τοὺς θησαυροὺς τοῦ κόσμου; Ἐὰν ναί, τότε πρέπει νὰ πάρῃς ἀπόφασι σταθερὴ καὶ ἀ­μετάκλητη· νὰ προτιμήσῃς καλύτερα τὸ θάνατο παρὰ τὴ ζημιά, τὴν ἀπώλεια τῆς ἀθάνατης ψυχῆς σου. Αὐτὴ τὴν ἔννοια ἔχουν τὰ λόγια τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ ποὺ ἀκοῦμε σήμερα· «Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶ­σαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑ­αυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν» (Μᾶρκ. 8,35). Ἐδῶ ἡ λέξι ψυχὴ σημαίνει καὶ τὰ δύο, καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴ ζωή του. Λέει δηλαδή· Ὅποιος θέλει νὰ σώ­σῃ τὴν ψυχή του, θὰ θυσιάσῃ τὴ ζωή του· κι ὅ­ποιος θυσιάσῃ τὴ ζωή του γιὰ ἐμένα καὶ τὸ εὐαγγέλιό μου, αὐτὸς θὰ σώσῃ τὴν ψυχή του.
Ἀκοῦς λοιπὸν τί λέει; Τὴν ψυχή του σῴζει ἐκεῖνος ποὺ εἶνε ἀποφασισμένος καὶ ἕτοιμος καὶ αὐτὴ τὴ ζωή του ἀκόμη νὰ θυσιάσῃ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ γιὰ τὴν τήρησι τῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου.
Τέτοια ἀπόφασι, ἀπόφασι ἡρωϊκή, πρέπει νὰ πάρῃ ἀπαραιτήτως ὁ καθένας μας, ἂν θέλουμε νὰ μείνουμε στὸ δρόμο τοῦ Κυρίου ὣς τὴν τελευταία μας πνοή. Μεγάλη ἀπόφασι καὶ εὐτυχισμένος ἀ­ληθινὰ ἐκεῖνος ὁ Χριστιανός, ποὺ τὸ σκέφτηκε σοβαρά, πῆρε τὴν ἀπόφασι αὐτὴ καὶ μπορεῖ νὰ πῇ εἰλικρινὰ στὸν Κύριο μέσα ἀπ᾽ τὴν καρδιά του·
Κύριέ μου, ἐσὺ θυσιάστηκες γιὰ μένα, λοι­πὸν κ᾽ ἐγὼ εἶμαι ἕτοιμος νὰ θυσιάσω τὸν ἑαυτό μου τὴ ζωή μου γιὰ σένα.
Προτιμῶ τὸ θάνατο παρὰ τὴν ἁμαρτία· προτιμῶ νὰ ὑποστῶ τὸ χειρότε­ρο θάνατο παρὰ νὰ παραβῶ τὶς ἐν­τολές σου καὶ νὰ σὲ ἀρνηθῶ «ἐν τῇ γενεᾷ ταύ­τῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ» (ἔ.ἀ. 8,38).

* * *

Ἀλλὰ δυστυχῶς, ἀγαπητοί μου, τὴν ἀπόφασι αὐτή, ποὺ ἦ­ταν ἀπόφασι ὅλων τῶν μαρτύρων καὶ τῶν ἁ­γί­ων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐ­μεῖς, οἱ περισσότε­ροι ἀπὸ τοὺς σημερινοὺς χλιαροὺς Χρι­στιανούς, δὲν τὴν ἔχουμε πάρει. Ἀλλιῶς ἐκλαμβάνουμε τὸν Χριστιανισμό, πο­λὺ διαφορετικὰ ἀπὸ τοὺς ἁγίους. Δὲν ἔ­χουμε πάρει στὰ σοβαρὰ τὴν χριστιανική μας ἰδιότητα, αὐτὸ δείχνουν τὰ πράγματα. Ἡ καθημε­ρινή μας ζωή, εἴτε ἡ προσωπικὴ στὸ δωμάτιο εἴτε ἡ οἰκογενειακὴ στὸ σπίτι εἴτε ἡ δημοσία ὡς πολιτῶν μέσα στὴν κοινωνία, ἀποδεικνύει ὅτι ἡ αὐστηρὴ αὐτὴ παρατήρησις εἶνε δυσ­τυχῶς ἀληθινή, ἀληθέστατη πέρα γιὰ πέρα.
Καὶ ἐξηγῶ γιατί τὸ λέω αὐτό. Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ἀπόφασι νὰ θυσιάσῃ καὶ τὴ ζωή του ἀκόμη «ἕνεκεν τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου του» (ἔ.ἀ. 8,35), αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος δὲν θὰ διστά­σῃ βέβαια, σὲ δεδομένη περίστασι, νὰ θυσι­άσῃ καὶ μικρότερα ἀπὸ τὴν ζωὴ ἀγαθά. Τέτοια ἀγαθὰ εἶνε ἡ ἀνάπαυσις, ὁ ὕπνος, τὸ χρῆμα, οἱ ἀνέσεις, οἱ ἀπολαύσεις, οἱ δόξες καὶ τιμές… Ὅποιος εἶνε ἀποφασισμένος γιὰ τὴ μεγάλη θυσία, ὅποιος ἔχει τὴν αὐταπάρνησι κ᾽ εἶνε διατεθειμένος νὰ δώσῃ τὴ ζωή του, πο­λὺ περισ­σότερο μπορεῖ νὰ προσφέρῃ, ὡς μικρότερη θυσία στὸ βωμὸ τῆς ἀγάπης καὶ ἀ­φο­σιώσεως στὸν Κύριο, τὴν στέρησι αὐτῶν τῶν ἀγαθῶν. Ἀλλὰ ποῦ τέτοια αὐταπάρνησι; Οἱ πολλοὶ ὄχι τὴ ζωὴ ἀλλ᾽ οὔτε ἄλλα, μεγάλα ἢ μικρά, ἀπὸ τὰ ἀγαθὰ τῆς παρούσης ζωῆς εἶ­νε πρόθυμοι νὰ θυσιάσουν γιὰ τὸ Χριστό. Καὶ προσοχὴ παρακαλῶ· δὲν μιλᾶμε γιὰ ἀθέους καὶ ἀπίστους, μιλᾶμε γιὰ ἀνθρώπους ποὺ διατείνονται πὼς εἶνε πιστοὶ Χριστιανοὶ καὶ ἀλ­λοίμονό σας ἂν τοὺς ἀμφισβητήσετε τὸν χριστιανισμό τους! Θέλετε μερικὰ παραδείγματα; Ὑπάρχουν ἄφθονα.
Νά κάποιοι πλούσιοι. Δὲν θυσιάζουν τὸ χρῆ­μα τους χάριν τοῦ Εὐαγγελίου. Ἀκοῦνε τὸ Χριστὸ ποὺ λέει, ὅτι τὰ δικά του παιδιὰ θέλει νά ᾽χουν ἀ­γάπη, νὰ ἐλεοῦν, νὰ βοηθοῦν τοὺς φτωχοὺς ἀδελφούς τους. Καὶ ὅμως αὐ­τοὶ κωφεύουν, ἀδιαφοροῦν. Ἀπορεῖ κανείς, πῶς καταφέρνουν καὶ ἀπαλλάσσουν τὸν ἑαυτό τους ἀ­πὸ τὸ χρέος ὄχι πλέον τῆς εὐαγγελικῆς ἀγάπης ἀλλὰ καὶ αὐτῆς τῆς ἀνθρώπινης εὐσπλαχνίας, πῶς κατασιγάζουν τὴ συνείδησί τους. Ὑπάρχει δὲ καὶ κάτι ἀκόμη χειρότερο· ὡρισμένοι ἀπὸ τοὺς πλουσίους αὐτοὺς ὄχι μόνο δὲν λαμβάνουν ὑπ᾿ ὄψιν τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ, ὄχι μό­νο ἀδιαφοροῦν, ὄχι μόνο δὲν θυσιάζουν λίγα χρήματα γιὰ τὴν ἀνάγκη τοῦ πλησίον, ἀλλὰ καὶ ἀντιθέτως θυσιάζουν τὸν πλησίον χάριν τοῦ δικοῦ τους συμφέροντος! Ἀντὶ μὲ τὰ πλούτη τους νὰ γίνουν ἡ γέφυρα μὲ τὴν ὁποία θὰ περάσῃ ἀπ᾽ τὴν ἀνέχεια στὴν ἐπάρκεια ὁ φτωχός, θὰ περάσῃ εὐαρεστημένος ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, αὐτοὶ μὲ τὴν σκληρότητα καὶ τὴν ἀπανθρωπία τους μεταβάλλουν τοὺς ἀδυνάτους (χῆρες, ὀρφανά, ἄλλους δυσ­τυχισμένους), σὲ γέφυρες, διὰ τῶν ὁποίων περνάει κομπάζοντας καὶ βαυκαλιζόμενος ὁ αὐτάρεσκος ἐγωισμός των.
Νά καὶ ἄλλοι, ποὺ δὲν ἔχουν ἴσως χρήματα, ἔχουν ὅμως χρόνο, ἀρκετὸν ἀπὸ τὸν ὁποῖο θὰ μποροῦ­σαν νὰ διαθέσουν εἴτε γιὰ προσωπικὴ πνευματικὴ μελέτη καὶ λατρεία εἴτε σὲ ἔργα ἀγάπης καὶ ἐκκλησιαστικῆς διακονίας. Καὶ ὅ­μως δὲν θυσιάζουν οὔτε λίγο καιρό τους γιὰ τὸ Χριστό, ἀλλὰ τὸν σπαταλοῦν ὅλον σὲ μάταιες ἢ καὶ φθοροποιὲς ἐνασχολήσεις. Ὁ Χριστὸς καλεῖ τοὺς μαθητάς του νὰ προσευχηθοῦν, νὰ ἐκκλησιασθοῦν, νὰ μελετήσουν τὸ Εὐαγγέλιο· μὰ αὐτοὶ κωφεύουν. Δὲν συχνάζουν στὴν ἐκκλησία, προτιμοῦν νὰ κάθωνται ὧρες ὁλόκληρες εἴτε σὲ καφφενεῖα καὶ λέσχες, εἴτε σὲ αἴθουσες θεάτρων κινηματογράφων ἢ ἄλλων «ψυχαγωγικῶν» κέντρων, νὰ ζαλίζωνται καὶ νὰ φθείρωνται σὲ ποικίλα θεάματα καὶ ἀκροάματα. Ἐκεῖ ξοδεύουν τὸ χρόνο τους, τὸ πολύτιμο αὐτὸ ἀγαθὸ τῆς ζωῆς αὐτῆς, καὶ δὲν ἐννοοῦν νὰ διαθέσουν ἔστω λίγες στιγμὲς γιὰ τὴν ὑπηρεσία τοῦ Κυρίου.
Νά καὶ κάποιοι ἄλλοι, ποὺ ἡ φιλαυτία δὲν τοὺς ἀφήνει νὰ θυσιάσουν κάτι ἀπὸ τὴν ἀνάπαυσι καὶ τὶς ἀνέσεις τους γιὰ τὸν ἄλλο. Ὁ Χριστὸς μᾶς ὑποδεικνύει, μὲ τὸ λόγο καὶ τὸ παράδειγμά του, νὰ παραιτούμεθα ἀκόμη καὶ ἀπὸ νόμιμα δικαιώματά μας γιὰ νὰ ὑπηρετήσουμε καλύτερα τὸν ἄλλο καὶ τὸ σύνολο· τὴν ἐκκλησία, τὴν πατρίδα, τὴν κοινωνία. Ἐμεῖς ὅ­μως, ἀγαπώντας περισσότερο τὸ σαρκίον μας παρὰ τὸν Κύριο, ἀρεσκόμαστε στὴν καλοπέρασι καὶ προτιμοῦμε νὰ ζοῦμε μὲ κάθε εὐμάρεια, παρὰ νὰ ὑποβάλλουμε τοὺς ἑαυτούς μας σὲ κάποια δυσκολία στέρησι στενοχωρία, καρ­πὸς τῆς ὁποίας θὰ εἶνε ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλὰ μιὰ τέτοια συμπεριφορὰ ἀποδεικνύει, ὅτι δὲν εἴμαστε γνήσιοι μαθηταὶ Ἐκείνου ποὺ γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου ἔχυσε καὶ αὐ­τὸ τὸ αἷμα του ἐπάνω στὸ Γολγοθᾶ· ἀποδεικνύει ἀκόμη, ὅτι δὲν ἐκτιμήσαμε ὅσο θά ᾽πρεπε τὴν ἀξία τῆς ψυχῆς μας, ποὺ καὶ ἡ παραμικρότερη ζημιὰ εἰς βάρος της –καὶ ζημιὰ τῆς ψυχῆς εἶνε κάθε ἁμαρτία– τρομάζει περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη ζημιὰ ἕνα Χριστιανό.
Κάθε θυσία, μικρὴ ἢ μεγάλη, γιὰ μιὰ ψυχὴ καὶ γιὰ τὴ σωτηρία της ἔχει ἀξία ἀνυπολόγιστη. Γιὰ νὰ φτάσῃ ὅμως κανεὶς νὰ κάνῃ κάποτε μεγάλες καὶ δύσκολες θυσίες, ἂς ἀρ­χίσῃ ἀπὸ τώρα νὰ κάνῃ θυσίες μικρὲς καὶ πιὸ εὔκολες.

* * *

 Ὅσοι, ἀγαπητοί μου, θέλουμε ν᾽ ἀκολου­θήσουμε μέχρι τέλους τὸν Κύριο, ἂς τὸν παρακαλέσουμε θερμὰ νὰ μᾶς δώσῃ τὸν θεῖο φωτισμό, τὴ δύναμι καὶ τὴ χάρι του, ὥστε νὰ πάρουμε κ᾽ ἐμεῖς τὴ μεγάλη ἀπόφασι καὶ νὰ τοῦ ποῦμε μὲ ὅλη μας τὴν ψυχή·
Κύριε, θὰ σὲ ἀκολουθήσουμε παντοῦ, καὶ στὰ εὐχάριστα καὶ στὰ δυσάρεστα, καὶ στὰ εὔ­κολα καὶ στὰ δύσκολα· καὶ στὴ Γαλιλαία καὶ στὴν Ἰουδαία, καὶ στὸ ἀκρογιάλι καὶ στὴ Γεθσημανῆ, καὶ στὸ μυστικὸ δεῖπνο καὶ στὸ πραιτώριο, καὶ στὸ Θαβὼρ τῆς δόξης σου, ἀλλὰ καὶ στὸν φοβερὸ Γολγοθᾶ τοῦ πάθους σου. Τὰ ἴχνη σου θ᾽ ἀκολουθήσουμε. Γιὰ σένα καὶ γιὰ τὰ θεῖα προστά­γματά σου καὶ χρῆμα καὶ χρόνο καὶ ἀναπαύσεις καὶ αὐτὴ τὴ ζωή μας εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ προσφέρουμε ὡς ἐλάχιστο δεῖγμα τῆς ἀγάπης μας.
Φίλη ψυχή μπορεῖς νὰ δώσῃς καὶ νὰ τηρή­σῃς μιὰ τέτοια ὑπόσχεσι; Ἐὰν ναί, εἶσαι μακάριος!

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἄρθρο ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» (Μεσολόγγι, φ. 202/11-3-1939, σσ. 26-27).