Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΖ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2279

Κυριακὴ Ε΄ Νηστειῶν (Μᾶρκ. 10,32-45)
5 Ἀπριλίου 2020

Το θηριο του εγωισμου

«Ο υιος του ανθρωπου ουκ ηλθε διακονηθηναι, αλλα διακονησαι» (Μαρκ. 10,45)

Ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς εἶνε, ἀγαπητοί μου, τύ­πος καὶ ὑ­πογραμμός· ἰδιαιτέρως ὅμως τὸ τέλος. Ἕνα ἐπεισόδιο αὐτῶν τῶν ἡ­μερῶν διηγεῖται σήμερα τὸ εὐαγγέλιο· συν­­­έβη ὅταν ὁ Κύριος ἀ­νέβαινε μὲ τοὺς μαθητὰς στὰ Ἰεροσόλυμα.
Πηγαίνει γιὰ τελευταία πλέον φορά, γιὰ νὰ προσ­­φέ­ρῃ τὴν ὑψίστη θυσία «ὑ­πὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζω­ῆς καὶ σωτηρίας» (Λειτ. Μ. Βασ., καθαγ.). Καθ᾿ ὁ­δὸν προβλέπει ὡς Θεὸς ὅλα ὅσα πρόκειται νὰ ὑ­ποφέ­ρῃ· σὰν σὲ κινηματογραφικὴ ταινία περ­νοῦν μπροστά του. Εἶνε συγκινημένος. Καὶ θὰ ἤθελε στὸ ὕψος τῶν σκέψεων καὶ αἰ­σθημά­­­των του ν᾽ ἀνυψώσῃ καὶ τοὺς μαθητάς του.
Ἀλλὰ οἱ μαθηταὶ παρέμεναν ἀσυντόνιστοι, ἀπροσάρμοστοι. Ἄλλα σκεπτόταν ὁ Κύριος, ἄλ­λα σκέπτονταν αὐτοί· ἐκεῖνος σκεπτόταν τὴ θυσία – οἱ μαθη­ταὶ τὴ δόξα, ἐκεῖνος τὸ σταυρό – αὐ­τοὶ θρόνους ἐπιγείους! Φαν­τάζονταν ὅτι, τώρα ποὺ θὰ μπῇ στὰ Ἰερο­σόλυμα, θὰ διώξῃ τοὺς Ῥωμαίους κατακτητάς, θ᾽ ἀνακηρυχθῇ βασιλιᾶς πιὸ ἔν­δοξος ἀπ᾽ τὸ Σολομῶντα καὶ τὸ Δαυΐδ, καὶ θὰ τὸν περιστοιχίζουν ἀξιωματοῦχοι…
Κ᾽ ἐπειδὴ τέτοια ἰδέα εἶχαν γιὰ τὸ Χριστό, τοὺς κατέλαβε ἐπιθυμία δόξης ἐπιγείου. Δύο μάλιστα ἀπὸ αὐτούς, ὁ Ἰάκωβος κι ὁ Ἰ­ω­άννης οἱ γυιοὶ τοῦ Ζεβεδαίου, ἔβαλαν τὴ μητέρα τους, ὅπως λέει ἄλλος εὐαγγελιστής (βλ. Ματθ. 20,20-28), νὰ βοηθήσῃ. Κ᾽ ἡ μάνα, ποὺ ἀγαπάει τὰ παιδιά της, ἔρχεται μαζί τους στὸ Χριστό, πέφτει στὰ πόδια του καὶ τοῦ λένε· Διδάσκαλε, τώρα ποὺ θὰ γί­νῃς βασιλιᾶς καὶ θά ᾽χῃς δύναμι, σὲ παρακα­λοῦ­με νὰ δώ­σῃς σ᾽ ἐμᾶς τὶς καλύτερες θέσεις!…
Φαν­ταστῆτε παρανόησι· πόσο μακριὰ ἀπὸ τὴ σκέψι τοῦ Χριστοῦ ἦταν καὶ αὐ­τοί, καὶ ἡ μη­τέρα τους, μὰ καὶ οἱ ἄλλοι μαθηταὶ ποὺ ἀ­γανάκτησαν γιὰ τὴν ἀξίωσι τῶν δύο! Γιὰ νὰ μιλή­­σουμε μὲ σύγχρονη γλῶσσα, ζητοῦσαν ἀπ᾽ τὸ Χριστὸ χαρ­τοφυλάκια, θέσεις ὑπουργοῦ – πρω­θυπουρ­γοῦ.
Στὴν προκει­μένη περίπτωσι, δὲν τοὺς εἶχε ἀκόμα φωτίσει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, σκέπτον­ταν κοσμικά. Οἱ μαθηταί, «σὰρξ ἐκ τῆς σαρκὸς καὶ ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων» (πρβλ. Γέν. 2,23) τοῦ λαοῦ τους, δὲν διέφεραν στὸ φρόνημα ἀπὸ τὸν κόσμο.

* * *

Οἱ ἄνθρωποι, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τὰ ἀρχαιότατα χρόνια μέχρι σήμερα (εἴτε στὴν ἐποχὴ τῶν σπηλαίων, εἴτε στὴν κλασσικὴ Ἑλλάδα, εἴτε ἐπὶ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ, εἴτε στὴν ἐποχὴ τῶν πυρ­αύλων), παρὰ τὴ μόρφωσι καὶ τὰ φῶτα τους, ὅ­λοι μέσα τους κρύβουν ἕ­­να θη­ρίο πιὸ φοβε­ρὸ κι ἀπ᾽ τὸ λιον­τάρι καὶ τὴν τίγρι, ποὺ ἂν δὲν τὸ ἐξοντώσουμε θὰ μᾶς φάῃ. Κι αὐ­τὸ εἶνε ὁ ἐγωισμός, τὸ «ἐγώ» τοῦ ἀνθρώπου.
Τί εἶνε τὸ «ἐγώ»; Τὸ νὰ σκέπτεσαι μόνο τὸν ἑ­αυτό σου, σὰν νὰ μὴν ὑπάρχῃ ἄλλος στὸν κόσμο· εἶνε τὸ πάθος νὰ ζητᾷς μόνο τὰ ἀτομι­κὰ καὶ οἰκογενειακά σου συμφέροντα, καὶ ν᾽ ἀδιαφορῇς γιὰ τὴν εὐρύτερη οἰκογένεια ποὺ λέγεται ἔθνος, κοινωνία, ἀνθρωπότης.
Ἂν βάλουμε τὸν ἐγωισμὸ μέσα στὸ «χημεῖο» τοῦ Εὐαγγελίου, θὰ δοῦμε ὅτι τὸ πάθος αὐτὸ ἀναλύεται σὲ τρεῖς λυσσώδεις ἔρωτες. Ἐγωι­σμὸς λοιπὸν ἴσον λύσσα· α΄) γιὰ χρῆμα – λε­φτά, β΄) γιὰ σάρκα – αἰσχροὺς ἔ­ρωτες, καὶ γ΄) γιὰ δόξα – ἀξιώματα. Σ᾿ αὐτὰ κινεῖται ἡ κοσμι­κὴ ζωή· ἢ λεφτὰ θὰ κυνηγάῃ ὁ ἄλλος, ἢ αἰ­σχροὺς ἔρωτες καὶ θὰ πέφτῃ στὴ σάρκα σὰν τὰ ὄρνια στὸ ψοφίμι, ἢ θὰ λυσσάῃ γιὰ ἀξιώματα.
Ὁ φιλάργυρος κυνηγάει τὸ χρῆμα, ὁ σαρκο­λάτρης τὴν ἀκάθαρτη ἡδονή, καὶ ὁ φιλόδο­ξος τὰ ἀξιώματα μὲ κάθε μέσο, θεμιτὸ ἢ ἀ­θέμιτο· ψέματα, κατηγορίες, συκο­φαν­τίες, διαβολές, φόνοι, ἀντιζηλίες, πο­λιτικὰ πάθη, ἐμφύλιοι σπαρα­γμοί, κινή­ματα, ἐπαναστάσεις, παγ­κόσμιοι πόλεμοι. Ὁ ἐγωιστὴς εἶνε ἱκανὸς νὰ πατή­σῃ ἀκόμη καὶ πάνω σὲ πτώματα, νὰ πυργώσῃ πυραμίδα ἀπὸ ἀνθρώπινα κεφάλια, γιὰ νὰ στήσῃ στὴν κορυφὴ τὴν ἀφεντιά του.
Ἀπατώμεθα. Τί εἶνε αὐτὴ ἡ Γῆ ποὺ κατοικοῦ­­­με, μὲ ὅλα τὰ βασίλεια, τὰ πλούτη καὶ τὴ λαμ­πρότητά της· ἕνας κόκκος ἄμμου μέσα στὸ ἄ­πειρο. Κι ὅμως κάποτε οἱ ἄνθρωποι νόμιζαν, ὅτι αὐτὴ εἶνε τὸ κέν­τρο τοῦ σύμπαν­τος. Πλάνη. Ὅπως λοιπὸν αὐτὸ ἦ­ταν πλάνη, ἔτσι ὑπάρχει καὶ σήμερα ἡ πλανεμένη ἰδέα ὅ­τι ὁ ἄνθρωπος εἶνε κάτι. Τί εἶ­σαι, ἄνθρω­πε, ὅ­σο σπουδαῖος καὶ μεγάλος κι ἂν γίνῃς; ἀ­φοῦ ἡ Γῆ εἶνε ἕνας κόκκος, τί εἶ­σαι σὺ ἐπάνω στὸν κόκκο αὐτόν; Σκόνη, σταγονίδιο.
Ἀγνοοῦμε τὴν ἀληθινὴ φύσι μας. Ἀκούσατε τί ψάλλουμε στὴν κηδεία, μπροστὰ στὸ νεκρό; Ἐκεῖ, μέσα τὸ φέρετρο, θρυμματίζε­ται ὁ ἐγωισμός μας καὶ ἡ Ἐκκλησία ψάλλει· «Ἐμνή­σθην τοῦ προφήτου βοῶντος»· τώρα ποὺ βλέ­πω μέσα στὴν κάσσα τὰ πλούτη, τὰ κάλλη, τὰ ἀξιώματα, θυμήθηκα τὸν προφήτη ποὺ φώνα­ζε «Ἐγώ εἰμι γῆ καὶ σποδός», ἐγὼ εἶμαι χῶμα καὶ στάχτη (Γέν. 18,27). Αὐτὰ ὅμως δὲν τὰ σκέπτεται ὁ ἐγωιστὴς καὶ φίλαυτος, καὶ θέλει τὸ ἀτομίδιό του, τὸ σταγονίδιό του, νὰ τὸ κάνῃ ἄξονα γύρω ἀπ᾽ τὸν ὁποῖο νὰ κινοῦνται ὅλοι.
Ἐνῷ λοιπὸν οἱ μαθηταὶ ὀνειρεύονται ἀξιώματα, ὁ Χριστὸς τοὺς προσγειώνει λέγοντας· «Ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆ­ναι, ἀλλὰ διακονῆσαι» (Μᾶρκ. 10,45). Δηλαδή; Ἐναν­τίον αὐτοῦ τοῦ πάθους, τοῦ θηρίου ποὺ λέγε­ται ἐγωισμός, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ μὲ λόγια καὶ μὲ τὸ παράδειγμά του – τί ἔ­κα­νε· ἐπιτρέψτε μου τὴ φράσι, πῆρε μπουλντόζα καὶ ἄνοιξε καινούργιο δρόμο, τὸ δρόμο τῆς ἀγάπης καὶ προσφορᾶς· ὁ σταυ­ρὸς τοῦ Χριστοῦ ἄνοιξε νέα λεωφόρο.
Κήρυξε μιὰ ἁγία ἐπανάστασι ἐναντίον τοῦ με­γαλυτέρου ἐχθροῦ μας, τοῦ ἐγωισμοῦ. Ἐπέφε­­ρε ἀλ­λαγὴ ῥιζικὴ στὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων. «Καθεῖλε δυνάστας ἀπὸ θρόνων καὶ ὕψωσε τα­πεινούς» (Λουκ. 1,52)· γκρέμισε ἀπ᾽ τοὺς θρόνους Καίσαρες καὶ Μεγάλους Ἀλεξάνδρους, καὶ ἀ­νύψωσε ταπεινοὺς καὶ καταφρονημένους.
Δίδαξε, ὅτι ἡ ζωὴ αὐτὴ δὲν εἶνε θησαυρισμός, ἀπόλαυσις, τυραννικὴ βία· σκοπὸς τῆς ζωῆς εἶνε τὸ διακονεῖν – ὑ­πηρετεῖν, νὰ προσ­φέρῃς τὸν ἑαυτό σου στὴν ὑπηρεσία τοῦ πλη­σίον. Ἀνέστρεψε, δηλαδή, τὴν πυραμίδα τοῦ κόσμου· πῆρε τὴν κορυ­φὴ καὶ τὴν ἔβαλε κάτω, καὶ πῆρε τὴ βάσι τὴν ὕψωσε ἐπάνω.
Εἶνε εὔκολο πρᾶγμα νὰ πᾷς στὴν Αἴγυπτο, νὰ πάρῃς τὶς Πυραμίδες καὶ νὰ τὶς ἀναστρέ­ψῃς; εἶνε εὔκολο νὰ γυρίσῃς τὸν Ὄλυμπο ἀ­νά­ποδα; Καθόλου. Καὶ ὅμως αὐτὸ τὸ ἀναποδο­γύ­ρισμα, τὸ ξερρίζωμα τοῦ ἐγωισμοῦ, ἔκανε ὁ Χρι­στός. Ξερρίζωσε τὸν ἐγωισμό, καὶ στὴ θέσι του ἔβαλε – τί; τὴν ὡραιότερη καὶ εὐγενέστερη λέξι· τὴν ἀγάπη. Ἡ ὁδὸς τῆς δόξης εἶνε ἡ ὁ­δὸς τῆς ἀγάπης, τῆς ταπεινώσεως, τῆς θυσίας.
Πέστε μου, σᾶς παρακαλῶ, ποῦ κατοικεῖτε; –ἀλληγορικῶς ἐρωτῶ, σύμφωνα μὲ τὸ εὐ­­αγ­γέλιο–, σὲ ποιό δρόμο κατοικεῖτε; Θὰ σᾶς τὸ πῶ. Κατοικεῖτε ἄλλοι στὴν ὁδὸ Φιλαργυρί­ας, ἄλ­λοι στὴν ὁδὸ Φιληδονίας, ἄλλοι στὴν ὁ­δὸ Φιλο­­δοξίας. Τώρα ὅμως φύγετε ἀπὸ τοὺς δρόμους αὐτούς, κ᾽ ἐλᾶτε ὅλοι νὰ κατοικήσε­τε σὲ μία ὁδὸ ποὺ ὑποδεικνύει σήμερα ὁ Κύριος. Ἐλᾶτε νὰ κατοικήσουμε ὅλοι στὴν ἀνηφορικὴ ὁδὸ Γολγοθᾶ! Εἶνε ἡ εὐλογημένη ὁδὸς τῆς ἀ­γάπης, τῆς θυσί­ας, τῆς αὐταπαρνήσεως· αὐ­τὴ ποὺ βάδισε ὁ Ἰησοῦς Χριστός, οἱ ἀπόστολοι, οἱ πατέρες, οἱ ὅσιοι καὶ οἱ μάρτυρες· αὐτὴ ποὺ πρέπει νὰ βαδίσῃ κάθε Χριστιανός.

* * *

Καὶ ἂν αὐτὰ φαίνωνται κάπως ἀφῃρημένα, τὰ παρουσιάζω πιὸ συγκεκριμένα μὲ παραδεί­γματα μεταφράζοντας τὸ εὐαγγέλιο.
Στὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ ἕνας ὁδοκαθα­ριστής, ποὺ εὐεργετεῖ τὴν κοινωνία μὲ μιὰ ὑ­πηρεσία ἀηδιαστικὴ ἀλλ᾽ ἀναγ­καία – ἂν λεί­ψῃ αὐ­τός, θὰ πέσῃ χολέρα στὰ παλάτια, εἶνε πιὸ ψηλὰ ἀπὸ τὸν τοκογλύφο κεφαλαιοκράτη.
Στὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ ἕνας ἐργάτης τοῦ ἐργοστασίου εἶνε πολὺ ἀνώτερος ἀπὸ ἕ­ναν ὑψηλόβαθμο κρατικὸ ὑπάλληλο.
Στὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ ὁ χωριάτης, ποὺ ποτίζει τὴ γῆ μὲ τὸν ἱδρῶτα του, εἶνε πιὸ ψηλὰ ἀ­πὸ τὸν ἄθεο ἐκεῖνον «ἐπιστή­­μονα», ποὺ ἔχει κλείσει πιὰ τὰ βιβλία, παίζει τάβλι στὸ καφφενεῖο, καὶ ξέρει μόνο τὸ «Δὲν ὑπάρχει Θεός».
Στὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ μιὰ νοσηλεύτρια, ποὺ δὲν ἔκλεισε μάτι τὴ νύχτα, ἔμεινε ὧ­ρες πάνω σ᾽ ἕναν ἄγνωστο ἄρρωστο καὶ τοῦ ᾿κλεισε τὰ μάτια στὸ μάταιο τοῦτο κόσμο, εἶ­νε ἀνώτερη ἀπὸ τὴ διάσημη ἠθοποιό.
Στὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ μιὰ μάνα, ποὺ δὲν ξέρει τί θὰ πῇ διασκέδασι, ἀλλὰ κλεισμένη στὸ σπίτι νταντεύει τὸ παιδί, στέκεται πιὸ ψηλὰ ἀπὸ τὴν κυρία τῆς ἀριστοκρατίας, ποὺ δὲν κάνει τίποτ᾽ ἄλλο ἀπ᾽ τὸ νὰ διασκεδάζῃ στὰ κέντρα καὶ νὰ χάσκῃ μπροστὰ στὶς βιτρίνες.
Στὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ μιὰ μετανοη-μένη πόρνη, ὅπως ἡ ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία ποὺ ἑορτάζουμε, εἶνε πιὸ ψηλὰ ἀπὸ τὴ βασίλισσα τῆς Ἀγγλίας καὶ κάθε ἄλλη βασίλισσα.
Αὐτὸ εἶνε, ἀγαπητοί μου, ἐν συγχρόνῳ μεταφράσει τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο εὐαγγέλιο. Θέλετε λοιπὸν δόξα καὶ μεγαλεῖο; Ἐμπρός, βαδίστε ὅλοι τὴν ὁδὸ τοῦ Γολγοθᾶ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στὴν Ἀνάστασι καὶ στὴ δόξαν· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Τριῶν Ἱεραρχῶν Πετραλώνων – Ἀθηνῶν τὴν 16-4-1967. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 10-3-2020. Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς συντομεύσεις στὸ cd 155β΄Α τῆς σειρᾶς «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)