«Ομολογιακες και Εκκλησιολογικες αποκρισεις»
(Αγ. Μαξιμου Ομολογητου – Περi Αιρεσεως)

(ΜΕΡΟΣ Η΄)

Ο Αγ. Μάξιμος, μέγας μάρτυρας και ομολογητής της Ορθοδόξου πίστεως, είναι ο μέγιστος υπερασπιστής της στη διάρκεια του 7ου αιώνος, όπως και ο πολυγραφότερος θεολόγος του αιώνος αυτού.
Η θεολογία του είναι μια συνεχής ορθόδοξη σκοποθεσία, στο δρόμο των μεγάλων Καππαδοκών Πατέρων, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Γρηγορίου Νύσσης.
Η οπτική του, περί της ενότητος και τριαδικότητος της Θεότητος, έχει κληρονομηθεί από τους Καππαδόκες Πατέρες, ενώ στον Αγ. Διονύσιο Αρεοπαγίτη (που σχολιάζει θεολογικώς ο αγ. Μάξιμος) και στον Ευάγριο, οφείλει τον Αποφατισμό – Μυστικισμό του.
Σε σύντομο περίγραμμα – σχόλιο του (P.G. 4, 243) o Aγ. Μάξιμος αναφέρεται στο βαθύτερο νόημα των λέξεων «Αδιαστρόφοις εννοίαις», που βρίσκονται σε κείμενο του Αγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτου (Περί Θείων Ονομάτων, Κεφ. 2ο).
Πριν παραθέσουμε το σχετικό κείμενο να τονίσουμε, ότι ο Αγ. Μάξιμος δεν απορροφήθηκε (σε ησυχαστήριο) από τα υψηλά θεολογικά προβλήματα, δεν αγνόησε την εποχή του ως προς την πορεία της Εκκλησίας, όπως συμβαίνει (δυστυχώς) σήμερα από κληρικούς και μοναχούς (γενικά).
Σήμερα η Εκκλησιαστική Ιεραρχία (Επίσκοποι, Ιερείς, διάκονοι), που είναι η απεικόνιση της Ουρανίου Ιεραρχίας, δεν αρθρώνει εκκλησιαστικό λόγο εν «Αδιαστρόφοις εννοίαις», συγκαταβαίνουσα στην παναίρεση του οικουμενισμού, εντός του οποίου αφθονούν άνδρες (επίσκοποι) «λαλούντες διεστραμμένα» (Πράξ. 20, 30).

Κείμενο Αγ. Διονυσίου: «και ουδένα των εν τοις θείοις Λογίοις αδιαστρόφοις εννοίαις εντεθραμμένων, οίμαι προς τούτο αντερείν, ότι τα θεοπρεπή πάντα τη όλη θεαρχία πρόσεστι κατά τον θεοτελή λόγον».
Μετάφρασις: «και νομίζω ότι κανείς από όσους έχουν ανατραφή στα θεία Λόγια με αδιάστροφα νοήματα δεν θα αντείπη σ’ αυτό, ότι δηλ. όλα τα θεοπρεπή πράγματα ανήκουν στη σύνολη θεαρχία κατά τον θεοτελή λόγο».
Δύσκολη η γλώσσα (και οι λέξεις) του Αγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Λέξεις που σε καθιστούν κοινωνό πνευματικών νοημάτων από συγκεκριμένους τομείς, όπως: Δογματική, Απολογητική, Ορθοδοξία, Γραφή, ουσία Χριστιανισμού, Αποφατική θεολογία κ.α.
Παραδείγματα:
Α) «Θείοις Λογίοις». Εννοεί την Αγία – Θεία Γραφή, τα λόγια του Θεού.
Β) «Θεοτελή λόγον». Είναι ο λόγος της Θείας τελειότητας.
Γ) «Αδιαστρόφοις εννοίαις». Είναι τα νοήματα που δεν έχουν μέσα του διαστροφή. Είναι η ορθή σημασία των λόγων του Θεού, της Ι. Παραδόσεως.
Σχόλιο Αγ. Μαξίμου (P.G. Tόμος 4, σελ. 243).
«Αδιαστρόφοις εννοίαις. Καλώς είπε το αδιαστρόφοις∙ επειδή και οι αιρετικοί αναγινώσκουσι τας Γραφάς, και εντρέφονται εν αυταίς, και όμως διαστρέφουσιν εαυτούς».
Αν και μελετούν τη Γραφή (οι αιρετικοί), δεν βιώνουν την κατάσταση κατοπτρισμού της Αλήθειας στην ψυχή τους.
Εντρυφούν στη Γραφή, ως λατρεία του Βιβλικού λόγου (Sola Scriptura), μα έχουν διαφορετικές θεωρήσεις σε μεγάλα ζητήματα της Γραφής, μακρυά από την παράδοση της Εκκλησίας.
Ό,τι από την αρχή υπήρχε στην Εκκλησία, ως γνήσιο και αληθινό, η Ορθοδοξία το διαφύλαξε – περιφρούρησε σ’ αντίθεση με τις αιρέσεις. Ποτέ η Ορθοδοξία δεν πρόσθεσε «νέες αλήθειες». Δημιούργησε (μόνο) θεολογικές αυξήσεις, ως εμπειρία προκοπής και φωτισμού του Αγίου Πνεύματος. Στον πνευματικό αυτό άξονα κινήθηκαν τόσο οι μεγάλοι Πατέρες, όσο και οι Οικουμενικές Σύνοδοι. Ο Μ. Βασίλειος διευκρινίζει, σχετικά:
«Τα επί Χαλκηδόνος λαληθέντα ημίν περί πίστεως, τα εν Ηρακλεία πολλάκις, τα πρότερον επί της Καισαρείας εν τω προαστείω, ειμή πάντα σύμφωνα παρ’ ημών; Ει μη πάντα αλλήλοις συμβαίνοντα; Εκτός του, όπερ είπον, εκ προκοπής τινα αύξησιν επιθεωρείσθαι τοις λεγομένοις όπερ ουχί μεταβολήν εστιν εκ του χείρονος προς το βέλτιον, αλλά συμπλήρωσις του λείποντος κατά την προσθήκην της γνώσεως».
Μετάφρασις: «Οι γνώμες που εκφράσαμε οι δυο μας κατά τις συζητήσεις περί πίστεως στην Χαλκηδόνα, οι στην Ηράκλειαν πολλές φορές, οι στο προάστειο της Καισαρείας προηγουμένως, δεν ήταν σε όλα σύμφωνες; Δεν ήταν όλα συνεπή προς άλληλα; Εκτός του ότι, όπως είπα, δια της αναπτύξεως παρατηρείται κάποια αύξηση των λεγομένων από εμάς, πράγμα το οποίο δεν είναι μεταβολή από το χειρότερο στο καλύτερο, αλλά συμπλήρωση του ελλείποντος κατά την τελειοποίηση της γνώσεώς μας» (Μ. Βασίλειος, «Προς Ευστάθιο Σεβαστηνόν», Επιστ. 223).
Στην Ορθοδοξία το αρχειακό θεμέλιο της Θείας Αποκαλύψεως, η αλήθεια του Ευαγγελίου, δεν αθετήθηκε ποτέ.
Η Αθέτηση, ως άρνηση ή διαστροφή της εκφρασμένης αλήθειας, έχει πραγματωθεί στις αιρέσεις (παπισμός, προτεσταντισμός, οικουμενισμός κ.λ.π.).
Στην παναίρεση του οικουμενισμού έχουμε διαστροφές, που κατοχυρώθηκαν «συνοδικά» στην Κρήτη.
Παράδειγμα πορείας εν «αδιαστρόφοις εννοίαις», έχουμε στο σύμβολο της Νικαίας, όπου ομολογείται πίστη στο Άγιο Πνεύμα. Στη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο ομολογείται ευρύτερα αυτή η αλήθεια, χωρίς διαστροφή των εννοιών. Έχουμε δηλ. συνοδική διαδικασία προσθετική και αυξητική σε (πνευματικό) μέγεθος. Τονίσθηκε (συγκεκριμένα): «καις εις το πνεύμα το Άγιος, το Κύριον, το Ζωοποιόν… το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον…». Έχουμε (εδώ) διευκρινίσεις της αλήθειας που υπάρχει εις τον «Θεοτελή λόγο» της Γραφής. Αντίθετα, στην ψευδοσύνοδο της Κρήτης, αθετήθηκε η αλήθεια, ότι οι αιρέσεις σε χωρίζουν από το Θεό. Αναγνωρίσθηκαν (οι αιρέσεις) ως «εκκλησίες» με χάρη και μυστήρια.
Σχόλιο: Σήμερα έχουμε πτώση των επισκόπων από το ύψος των «αδιαστρόφων εννοιών», που είναι η Ορθοδοξία, στον αιρετικό σχετικισμό της οικουμενιστικής αιρέσεως.
Η ποιμαντική τους κυριαρχείται από υγειονομικό ντετερμινισμό, που «δικαιολογεί»: Κλείσιμο Ι. Ναών, Μάσκες εντός Ι. Ναού, αναστολές εργασίας και πειραματικά εμβόλια, αμφισβητούμενα στον ευρύτερο κύκλο της Ιατρικής από κορυφαίους (Νομπελίστες) επιστήμονες.
Ο μακαριστός επίσκοπος Διονύσιος (Ψαριανός) είχε τονίσει:
Α. «Οι Εκκλησίες δυστυχώς φαίνονται πως είναι στον κόσμο πολλές, μα εμείς ομιλούμε για τη δική μας Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία, η αληθινή δηλ. Εκκλησία».
Β. «Έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει σωτηρία. Αυτό είναι ένα αρχαίο Πατερικό αξίωμα, που ισχύει για πάντα. Κατά τον ίδιο τρόπο λέμε ότι έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει Χριστιανισμός» (Βιβλίο «ΕΞΑΠΛΑ», Επισκόπου Σερβίων – Κοζάνης Διονυσίου Σελ. 57, 129).

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ