Εὐαγγέλια νέα σειρὰ
Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΜΒ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2685

Κυριακὴ Ι΄ Ματθαίου (Ματθ. 17,14-23)
17 Αὐγούστου 2025
Του Μητροπολιτου Φλωρινης π.Αυγουστινου

Ἡ ευθυνη των γονεων

«Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (Ματθ. 17,17)

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀγαπητοί μου, χαρακτηρίζεται συχνὰ γλυκὺς διδά­σκαλος, ὁ γλυκὺς ῥαββί. Καὶ εἶνε πράγματι. Ὁ Ὅμηρος θά ᾽λεγε ὅτι ἀπ᾽ τὸ στόμα του ῥέει ἡ αὐδή (=ἡ φωνή) γλυκύτερη ἀπ᾽ τὸ μέλι. Ὁ Δαυ­ΐδ, χίλια χρόνια πρὸ Χριστοῦ, λέει· Τὰ λόγια σου, Κύριε, εἶνε γλυκὰ «ὑπὲρ μέλι καὶ κη­ρί­ον», διὰ τοῦτο ἠγάπησα αὐτὰ σφόδρα (Ψαλμ. 18,11· βλ. & 118,47-48,97,103). Δὲν ὑπάρχει γλυκύτερο πρᾶγμα ἀ­πὸ τὸ ν᾽ ἀκούῃ κανεὶς τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ.
Ὡρισμένοι ὅμως, κατὰ περίεργο τρόπο, ἀ­πεχθάνον­ται τοὺς γλυκεῖς λόγους τοῦ Χριστοῦ. Πῶς ἐξηγεῖται αὐ­τό; Ἕνα παράδειγμα. Γλυκὸ εἶνε καὶ τὸ μέλι. Ἀλλ᾽ ἐὰν δώσῃς μέλι σ᾽ ἕ­ναν ἀ­σθενῆ μὲ πυρετό, μπορεῖ νὰ σοῦ πῇ πὼς τοῦ φαίνεται πικρό. Δὲν φταίει τὸ μέλι· φταίει ἡ ἀλλοιωμένη γεῦ­σι τοῦ ἀσθενοῦς. Σεῖς λοιπὸν ἔ­χετε χα­ρὰ ὅταν ἀ­κοῦτε τὰ λόγια τοῦ Χρι­στοῦ; τότε εἶστε πνευμα­τικὰ ὑ­γιεῖς· ἐὰν ἀντιθέτως βαριέστε καὶ π.χ. στὴν θεία λειτουρ­γία λέτε πότε νὰ τελειώσῃ, τότε δὲν εἶστε πνευματικὰ ὑγιεῖς.

Ἀλλ᾽ ἐνῷ ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος εἶνε ὁ γλυ­­κὺς ῥαββί, ὑπάρχουν ὡστόσο καὶ στιγμὲς ποὺ πρά­γμα­τι ἀποβάλλει αὐτὴ τὴ γλυκύτητα. Ὅποιος μελετᾷ τὰ Εὐαγγέλια βρίσκει καὶ σημεῖα ποὺ ἡ διδασκαλία του γίνεται δριμύτατη, τὸ πρόσω­πό του αὐ­στηρό, ἡ φωνή του βρον­τή.
Μία τέτοια περίπτωσι ἔχουμε στὸ σημερι­νὸ εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 17,14-23) ποὺ λέει· «Ὦ γενεὰ ἄ­πιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε θὰ εἶμαι μαζί σας, ἕως πότε θὰ σᾶς ἀνέχωμαι;» (ἔ.ἀ. 17,17). Ποιός περίμενε ἀπὸ τὸ στόμα του νὰ βγοῦν τέ­τοιοι κεραυνοί; Ἂς δοῦμε ποιό ἦ­ταν τὸ περιστατικὸ ποὺ τὸν ἀνάγ­κασε νὰ μιλή­σῃ ἔτσι, καὶ τί μάθημα παίρνουμε ἐμεῖς ἀπὸ αὐτό.

* * *

Ὑπῆρχε, ἀδελφοί μου, ἕνας νέος ποὺ ἦταν τὸ καμάρι τῶν γονέων του. Ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀσθένησε. Ἡ ἀσθένειά του ἦταν μυστηριώδης. Τὸν ἔπιανε κρίσι φοβερή. Τὸ πρόσωπό του ἄλ­λαζε· τὸ βλέμμα του ἀγρίευε, τὰ μάτια του συστρέφονταν μέσα στὶς κόγχες τους· τὸ στόμα του ἄφριζε, ἡ φωνή του τραχυνόταν· ἔ­χανε τὴν ἰσορροπία του, τρίκλιζε, ἔπεφτε χάμω καὶ σπάραζε ὅπως τὸ ψάρι στὴν ἀμ­μουδιὰ ὅταν τὸ βγάλουν ἀπὸ τὴ θάλασσα· πότε ἔπεφτε μέσα σὲ νερά, πότε μέσα σὲ φωτιές.
Τί ἀσθένεια εἶχε; Σεληνιασμό, ἔλεγαν μερικοὶ ἐπιπό­λαια· νόμιζαν λανθασμένα ὅ­τι ἡ σελήνη, τὸ οὐράνιο σῶμα, μπορεῖ κατὰ πε­ρι­ό­δους νὰ ἔχῃ μιὰ κακὴ ἐπίδρασι στὴν ὑπόστασι τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλοι, ἐπιστήμονες τάχα, ἔλεγαν ὅτι τὸ παιδὶ ἔ­χει συμπτώματα νευροπάθειας. Ἄλλοι ἔλεγαν ὅ­τι πρόκειται γιὰ φρενοβλάβεια. Ἄλλοι κάτι ἄλλο.
Τίποτε ἀπ᾽ ὅλα αὐτά. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μόνος «ἰατρὸς τῶν ψυ­χῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν», ὅπως ἀ­κοῦμε στὴ θεία Λειτουργία (Χρυσοστ., Θ. Λειτ. εὐχ. κεφαλοκλ. πρὸ καθαγ.), κάνει τὴ σωστὴ δι­άγνωσι· καὶ ποτέ δὲν λαθεύει. Ἡ αἰτία τῆς ἀσθενείας αὐ­τῆς, λέει, δὲν εἶνε σωματική· ὁ νέος αὐτὸς εἶ­χε δαι­μό­νιο, ἦταν δαιμονισμένος. Τὸ νόσημά του ἦταν ψυχικό, αἰτία του ἦ­ταν ὁ σατανᾶς, ναὶ ὁ σατανᾶς, καὶ ἂς γε­λᾷ εἰς βάρος μας ὅποιος ἀρνεῖ­ται ὅτι ὑπάρχουν δαίμονες. Ἐμεῖς, στηριζόμενοι στὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, λέμε μετὰ βεβαιότητος, ὅτι ὑπάρχουν πονηρὰ πνεύματα καὶ ἡ ἐ­πί­δρασί τους εἶνε ὀλέθρια στὸν κόσμο.
Δυστυχισμένο τὸ παιδί, ἀλλὰ δυστυχέστερος ὁ πατέρας. Ἔκανε τὰ πάντα γιὰ νὰ θερα­πευθῇ ὁ γυιός του. Καὶ ποῦ δὲν τὸν πῆγε; Στοὺς γιατρούς, τίποτα. Ἀγόρασε φάρμακα, τίποτα. Πῆγε σὲ λουτρὰ καὶ ἄλλα τέτοια μέσα, τίποτα. Τὸν πῆ­γε στοὺς μάγους καὶ μάγισ­σες, τίποτα. Τὸν πῆγε καὶ στοὺς ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ, τίποτα· οὔτε αὐτοὶ μπόρεσαν νὰ ξερριζώσουν τὸ «δέντρο» αὐτό· δὲν εἶχαν ἀ­κόμη λά­­βει τὴ θεϊκὴ δύναμι. Τὸ δαιμόνιο θρι­άμβευε, καὶ οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ περιγελοῦσαν τοὺς μαθητάς του.
Καὶ νά τώρα, ὡς ἐσχάτη ἐλπίδα πλέον, ὁ πατέρας ἔρχεται στὸ Χριστό. Πέφτει στὰ πόδια του καὶ παρακαλεῖ· Στὰ χέρια σου, ῥαββί, τὸ παραδίδω· βοήθα μας, κάνε κάτι ἐὰν μπο­ρῇς, «εἴ τι δύνασαι» (Μάρκ. 9,22-23). Ἄχ ἐκεῖνο τὸ «εἰ», ἐκεῖνο τὸ «ἐάν»! Πίστι εἶνε, νὰ δέχεσαι τὸ Χριστό, τὰ λόγια τῆς Ἐκκλησίας του, ἑ­κα­τὸ τοῖς ἑ­κατό· ἔβαλες τὸ «ἐάν»; δὲν ὑπάρχει πίστι. Ὅπως λίγες σταγό­νες δηλητήριο κάνουν τὸ φαγητὸ ἀκατάλληλο, ἔτσι λίγες σταγόνες ἀμφιβολίας κάνουν τὴν πίστι ἀ­δρανῆ, τὴν κάνουν ὀλιγοπιστία καὶ ἀπιστία.
Πῶς τ᾽ ἄκουσε ὁ Χριστὸς τὸ «ἐάν»; Δὲν ἔ­πρεπε ὁ πατέρας αὐτὸς νὰ ἀμφιβάλλῃ! Ὁ Χριστὸς εἶχε κάνει μέχρι τότε θαύματα μεγάλα. Ἀμφιβολία ἴσον ἀπιστία, διαφθορὰ καρδί­ας. Τότε πλέον κ᾽ ἐκεῖνος εἶπε· «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕ­ως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (ἔ.ἀ.). Δὲν ἤλεγξε βλέ­πετε τὸ παιδί· δὲν ἦταν αὐτὸ ὑπαίτιο γιὰ τὴν ἀσθένειά του· ὑπαίτιος ἦταν ὁ πατέρας καὶ σ᾽ αὐτὸν ἀπευθυνόταν τὸ θεϊκὸ παράπονο.
Αὐτὸ εἶνε τὸ ἐπεισόδιο ποὺ ἔφερε στὰ χείλη τοῦ Χριστοῦ τὸν ἔλεγχο. Ὁ ἔ­λεγχος ὅμως αὐτὸς νομίζω ὅτι εἶνε ἐπίκαιρος· ἀπευθύνεται καὶ πρὸς ὅλους ἐμᾶς καὶ ἰ­δι­αιτέρως τοὺς γονεῖς ποὺ λίγο – πολὺ εἶνε ἀντίγραφα τοῦ πατέρα τοῦ δαιμονιζομένου παιδιοῦ.

* * *

Πέρασαν, ἀδελφοί μου, ἀπὸ τότε 19 αἰῶ­νες, ἀλλ᾽ ὅποιος διαβάζει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἐμ­βαθύνει, βλέπει ὅτι εἶνε τὸ πιὸ ἐπίκαιρο βιβλίο· ἡ εἰκόνα τοῦ δαιμονιζομένου παιδιοῦ εἶνε συχνὴ σήμερα στὴν κοινωνία· ὑπάρχουν παιδιὰ δαιμονιζόμενα· ὄχι μὲ τὴ γνωστὴ ἔννοια, ἀλ­λὰ ὑπὸ ἔν­νοια βαθύτερη. Πολλὰ παιδιὰ ἔχουν δαιμόνια.
Βλέπεις τὸ μικρὸ ἐκεῖνο ποὺ πέφτει κάτω κι ἀ­πὸ πεῖσμα δὲν ἐννοεῖ νὰ σηκωθῇ; Ἔ, αὐτὸ τὸ πεῖ­σμα, μητέρα, ἐὰν δὲν τὸ δαμάσῃς, νὰ ξέ­­ρῃς εἶνε προοίμιο θύ­ελλας μέσα στὴν οἰκογένειά σου. Οἱ μητέρες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ποὺ δὲν σπούδασαν παιδαγωγικὰ καὶ ψυχολο­­γία ἀλλὰ εἶχαν μέσα τους Χριστό, δὲν ὑποχωροῦσαν· τιθάσευαν αὐτὸ τὸ τιγράκι, καὶ γινόταν ἀρνάκι. Σήμερα ἡ μητέρα, ἀψυχολόγητα, σπεύδει νὰ ἱκανοποιήσῃ ὅλες τὶς ἀ­παιτήσεις τοῦ μικροῦ, γιὰ νὰ γίνῃ αὔ­ριο αὐ­τὸς ἕνας ἄνθρωπος τῶν δικαιωμάτων, ὄχι τοῦ καθήκοντος καὶ τῆς θυσίας.
Βλέπεις τὸ παιδὶ ἐκεῖνο, ποὺ ὅταν ὁ πατέρας δείξῃ ἀγάπη στὸ ἀδελφάκι του κιτρινίζει ἀπὸ φθό­νο; βλέπεις ἐκεῖνο τὸ παιδὶ ποὺ ἔχει τὴν τάσι νὰ κλέβῃ καὶ νὰ συλλέγῃ ἀπὸ τὴ γειτονιὰ μικροπράγματα; βλέπεις ἐκεῖνο τὸ παι­δὶ ποὺ εἶνε ὀ­κνηρὸ κι ἀγαπάει τὸν ὕπνο; βλέπεις ἐκεῖνο τὸ παι­­δὶ ποὺ μουντζώνει καὶ κοροϊδεύει τοὺς ἀναπήρους κ᾽ ἐκείνους ποὺ ἔ­χουν κάποιο ἐλάττωμα; βλέπεις τὸ παιδὶ ἐκεῖ­νο, ποὺ πηδάει φράχτες καὶ ῥημάζει κήπους; Ἔ, ὅλα αὐτὰ εἶνε μικρὰ δαιμόνια· καὶ εἶνε ἀ­νάγ­κη νὰ θεραπευθοῦν ἐγκαίρως.
Ἐὰν κάποιος διανοούμενος ἀμφιβάλλῃ γιὰ τὴν ὕπαρξι δαιμόνων, τοῦ συνιστῶ νὰ δια­βά­σῃ τὸ βιβλίο «Οἱ δαιμονισμένοι» τοῦ ῾Ρώσου Ντοστογιέφσκυ, γιὰ νὰ δῇ ἐκεῖ πῶς μὲ ἁπτὰ παραδείγματα ὁ μυστικοπαθὴς αὐτὸς φι­λόσοφος ἀποδεικνύει, ὅτι τὸ δαιμονικὸ στοι­­χεῖο (τὸ τιτανικὸν ὅπως ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖ­οι) δρᾷ καταχθονίως μέσα στὸν κόσμο.
Τὰ παιδιὰ συχνὰ ἔχουν δαιμονικὴ ἐπήρεια. Ποιός φταίει; Ὅλοι παραπανούμεθα γιὰ τὴ νέα γε­­νεὰ ὅτι παραστράτησε. Πᾶμε δὲ γοργὰ πρὸς τὰ χειρότερα, ἐὰν πολιτεία ἐκκλησία καὶ ἄλλοι παράγοντες δὲν λάβουν μέτρα, ὥσ­τε ἡ νέα γενεὰ νὰ διαπαιδαγωγῆται μὲ ὅραμα τὴν αἰωνία πατρίδα μας. Εἶνε ζήτημα τεράστιο, εἶνε τὸ ὑπ᾽ ἀρι­­θμὸν ἕνα πρόβλημα, ποὺ δυστυ­χῶς μέχρι στιγμῆς δὲν μᾶς ἀπασχόλησε σοβαρὰ καὶ συστηματικά.
Φταῖνε πολλοὶ γι᾽ αὐτὰ τὰ παιδιὰ ὅπως τὰ βλέπουμε. Ὅλοι ἔχουμε εὐθύνη. Ἀλλὰ τὸ μεγα­λύτερο μερίδιο εὐθύνης, περισσότερο κι ἀπὸ τὸ δάσκαλο, καὶ τὸν παπᾶ, καὶ τὸν ἐπίσκοπο, καὶ τὸν ἀ­στυνόμο, καὶ τὸν εἰσαγγελέα, περισσότερο ἀπ᾽ ὅ­λους, τὸ ἔχουν οἱ γονεῖς. Αὐτοὶ κατὰ τὸ πλεῖ­στον εἶνε οἱ διαφθορεῖς τῶν τέκνων τους, οἱ ψυχοκτόνοι καὶ ἀνθρωποκτόνοι καὶ οἱ διαλυταὶ τῆς ἀν­θρώπινης κοινωνίας.
Τί νὰ σοῦ κά­νῃ τὸ παιδί; Δὲν εἶνε πολλὲς μέ­ρες ποὺ περνοῦσα νύχτα ἀπὸ ἕνα χωριὸ τῆς Φλωρίνης. Κοιτάζω· τέσσερις ἄντρες μετέ­φεραν κάποιον. Νόμιζα ὅτι εἶνε νεκρός. Κατεβαίνω ἀπ᾽ τὸ αὐ­τοκίνητο, πλησιάζω… Πίσω ἀκολουθοῦσε μιὰ γυναίκα ποὺ τραβοῦσε τὰ μαλλιά της καὶ γύρω της 4 – 5 παιδιά. –Πέθανε; ῥωτῶ. –Ὄχι, λέει ἡ γυναίκα, μὰ προτιμότερο νά ᾽ταν πε­θαμένος, πάτερ μου· εἶνε μεθυσμένος. Κάθε βράδυ ἔτσι μεθάει, κι ὅταν ἔρχεται στὸ σπίτι τρέμει ἡ ψυχούλα μου· βγάζει μαχαίρια, σπάει καθρέφτες, ἔπιπλα, τὰ πάντα· καὶ βρίζει…
Ἔ, τί παράδειγμα θὰ πάρῃ τὸ παιδί; Τί παρά­δει­γμα θὰ πάρῃ, ὅταν βλέπῃ τὸν πατέρα νὰ χαρτοπαίζῃ, νὰ συχνάζῃ σὲ νυχτερινὰ κέν­τρα; νὰ ἔχῃ μῖσος καὶ ἔχθρα μὲ τὸν ἀδερφό του, τὸ μεσημέρι μὲ τὴ μπουκιὰ στὸ στόμα νὰ βλαστημάῃ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία; ἢ τί παράδειγμα θὰ πάρῃ ἡ κόρη, ὅταν βλέπῃ τὴ μάνα ἀπ᾽ τὸ πρωὶ μέχρι τὸ βράδυ ν᾽ ἀσχολῆται μὲ κομμώσεις, φιγουρίνια καὶ ἄλλες ἀ­νοησίες τῆς ἐποχῆς; Αὐτοὶ εἶνε ἀνάξιοι νὰ λέγων­ται γονεῖς· πρὸς καθέναν ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Κύριος λέει· «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;».
Φοβοῦμαι, ἀδελφοί μου, ὅτι τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημα ποὺ διαπράττεται ἐπὶ τῆς γῆς μας εἶνε ἡ ἐγκατάλειψις τῶν παιδιῶν, ἡ ἀδιαφορία γιὰ τοὺς νέους, τὰ σκάνδαλα ποὺ βλέπουν καὶ τὰ ὁποῖα κόβουν τὰ φτερά τους.

* * *

Γονεῖς! δέντρο εἶνε ἡ κοινωνία καὶ στὸ δέντρο ἀ­ξία ἔχει ἡ ῥίζα· ὑγιὴς ῥίζα – γεροὶ καρποί, σάπια ῥίζα – σάπιοι καρποί. ῾Ρίζα εἶστε σεῖς. Ἀκοῦστε τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο· Τὸ νὰ γεννήσῃς παιδὶ εἶνε εὔ­κολο· καὶ τὰ ζῷα γεννοῦν, εἶνε κάτι βιολογικό, δὲν ἔχει τόση ἀξία. Τὸ γεννᾶν τέκνα δὲν σὲ κάνει πατέρα· πατέρα θὰ σὲ ὀνομάσω ἂν διαπλάσῃς τὸ παιδὶ «κατ᾽ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν» τοῦ Θεοῦ (βλ. Εἰς τὴν Ἄνναν λόγ. Ι γ΄· P.G. 54,636). Ἂν γίνετε καλὸ παράδειγμα, οἱ ἄνθρωποι θὰ ποῦν γιὰ τὸ παιδί σας· Χαρὰ στὴ μάνα καὶ τὸν πατέρα ποὺ τὸ γέννησαν. Διαφορετικά, ἐπάνω στὰ μνήματά σας θὰ ἔρ­θουν τὰ θύματα τῆς νέας γενεᾶς καὶ θὰ ποῦν· Κατηραμένοι πατέρας καὶ μάνα ποὺ τὸ γέννησαν.
Ἂς πάρουμε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ μας, ἂς τὰ κάνουμε ζυγαριὰ καὶ ἂς ζυγιστοῦμε ὅλοι οἱ παράγοντες τῆς ἀγωγῆς, γιὰ νὰ μὴν ἀκούσου­­με κ᾽ ἐ­μεῖς τὸν κεραυνὸ «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑ­μῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Τριάδος Πτολεμαΐδος τὴν 10-8-1969 πρωί. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 17-7-2025.