Ὁ Πλουσιος Νεανισκος: Ἡ Συναξη του Νομου, του Πλουτου και της Σωτηρiας


Ὁ Πλουσιος Νεανισκος: Ἡ Συναξη του Νομου, του Πλουτου και της Σωτηρiας
Μια Πατερική καὶ Ασκητική Προσέγγιση στὸ Μυστήριο τῆς Θεώσεως
(Συνδυασμός Ευαγγελίων Ματθαίου 19:16-26, Μάρκου 10:17-27 και Λουκά 18:18-27)
Εισαγωγή: Μια Σύναξη Ευαγγελικών Φώτων
Η Πρόσκληση στη Θεογνωσία: «Διδάσκαλε Ἀγαθέ»
Ο νεανίσκος προσεγγίζει τον Κύριο με ζήλο και σεβασμό. Στα Ευαγγέλια τον αποκαλεί «Διδάσκαλε Ἀγαθέ». Αυτή η προσφώνηση γίνεται η αφορμή για μια μεγάλη χριστολογική αποκάλυψη.Ο Χριστός δεν απορρίπτει τον τίτλο, αλλά οδηγεί τον νεανίσκο σε βαθύτερη γνώση: «Τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός.» Σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες, ο Κύριος δεν αρνείται τη δική Του θεότητα, αλλά καλεί τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει ότι η πραγματική Αγαθότητα είναι ουσία μόνο του Θεού.
Κάθε αγαθό στην κτίση είναι ανάκλαση της θείας Αγαθότητας. Ο Ιησούς, με αυτή την ερώτηση, προσκαλεί τον νεανίσκο να Τον αναγνωρίσει όχι ως απλό δάσκαλο, αλλά ως τον Ενσάρκο Λόγο του Αγαθού Θεού, την ενσάρκωση της Αγαθότητας του Πατέρα. Η ζωή δεν κερδίζεται μέσω νομικών συναλλαγών, αλλά μέσω κοινωνίας με την Πηγή της Ζωής.
Ανάλυση του «Διδάσκαλε Ἀγαθέ»: Χριστοκεντρική Αποκάλυψη
Η φράση του νεανίσκου και η απάντηση του Χριστού αποτελούν τον πυρήνα μιας βαθιάς χριστολογικής αποκάλυψης. Ο νεανίσκος χρησιμοποιεί τον όρο «ἀγαθός» με έναν κοινό, ανθρώπινο τρόπο. Ο Ιησούς, όμως, πιάνεται αμέσως αυτής της χαλαρής χρήσης του θείου ονόματος. Η απάντησή Του δεν είναι άρνηση ότι Είναι Αγαθός, αλλά διόρθωση μιας εσφαλμένης αντίληψης και πρόσκληση σε ανάγνωση.
Με το «Τί με λέγεις ἀγαθόν;», ο Χριστός, στην ουσία, ρωτά: «Σταμάτα να χρησιμοποιείς ελαφρά τη λέξη «Αγαθός». Αντιλαμβάνεσαι το βάρος του όρου που μόλις προέφερες; Αναγνωρίζεις ότι αυτός ο τίτλος ανήκει αποκλειστικά και μόνο στον Θεό;» Είναι μια ρητορική ερώτηση που σκοπό έχει να κάνει τον νεανίσκο να αναλογιστεί: «Αν με αποκαλείς Αγαθό, και μόνο ο Θεός είναι εκ φύσεως Αγαθός, τότε ποιος λες ότι είμαι;»
Σκοπός του Χριστού δεν ήταν να διαχωρίσει τον Εαυτόν από την Αγαθότητα του Πατέρα, αλλά να αποκαλύψει την ομοουσιότητα Του μαζί Του. Η απάντηση «εἷς ἐστιν ὁ ἀγαθός» δεν σημαίνει «μόνο ο Πατέρας είναι αγαθός», αλλά «μόνο η Μία Θεία Ουσία είναι εκ φύσεως και ουσιαστικά Αγαθή». Και αφού ο Υιός είναι ομοούσιος τῷ Πατρί, συμμετέχει πλήρως σε αυτή την ουσιαστική Αγαθότητα.
Έτσι, ο Ιησούς δεν αποποιείται τον τίτλο. Αντίθετα, τον επαναπροσδιορίζει και τον εξυψώνει, μετατρέποντας μια απλή ευγενική προσφώνηση σε ευκαιρία για θεολογική ομολογία. Προσκαλεί τον νεανίσκο να σταματήσει να βλέπει τον εαυτό Του ως απλό δάσκαλο ηθικής και να Τον αναγνωρίσει ως τον Ενσάρκο Λόγο του Αγαθού Θεού.
Αυτή η στιγμή είναι το κλειδί για την κατανόηση ολόκληρης της συζήτησης. Ο νεανίσκος αναζητά μια λίστα με έργα («τί ποιήσω;»). Ο Χριστός του προσφέρει Ένα Πρόσωπο για να λατρέψει και με τον οποίο να ενωθεί. Δεν του λέει «κάνε αυτό», αλλά «Ἀκολούθει Μοι» — έλα και κοινώνησε Μαζί μου. Η ζωή αἰώνιος δεν κερδίζεται μέσω νομικών συναλλαγών και έργων, αλλά μέσω κοινωνίας με την Πηγή της Ζωής, που είναι ο Αγαθός Θεός, Ιησούς Χριστός.
Η Πνευματική Διάγνωση: Από το Νόμο στη Χάρη
Ο νεανίσκος ζητά μια λίστα με έργα («τί ποιήσω;»), εκφράζοντας μια νομοκαθήκουσα νοοτροπία. Ο Χριστός, σαν έμπειρος Ιατρός, πρώτα του υπενθυμίζει τις εντολές της δεύτερης πινακίδος του Δεκαλόγου, που αφορούν την αγάπη προς τον πλησίον. Στον Ευαγγελιστή Μάρκο, ο Κύριος προσθέτει μια κρίσιμη εντολή: «μὴ ἀποστερήσῃς» (Μάρκ. 10:19).
Ας δούμε το κείμενο:
τὰς ἐντολὰς οἶδας· Μὴ φονεύσῃς, Μὴ μοιχεύσῃς, Μὴ κλέψῃς, Μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, Μὴ ἀποστερήσῃς, Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα. (Μάρκος 10:19)
Αυτή η προσθήκη δεν είναι τυχαία. Η εντολή κατά της αποστέρησης πηγαίνει πιο βαθιά από το «μή κλέψης». Δεν αρκεί να μην παίρνεις ενεργά από τον άλλον· πρέπει να μην στερείς από αυτόν αυτό που του ανήκει δικαιωματικά (μισθό, σεβασμό,θέση εργασίας,δικαιοσύνη). Από πού προέρχεται λοιπόν αυτή η εντολή; Από άλλα σημεία της Παλαιάς Διαθήκης, όπως στο Δευτερονόμιο (24:14): «Οὐκ ἀπαδικήσεις (ἀποστερήσεις) μισθὸν πένητος».
Γιατί ο Ευαγγελιστής Μάρκος τοποθετεί αυτήν την εντολή εδώ;
Ο Ευαγγελιστής Μάρκος γράφοντας για ένα ρωμαϊκό και ελληνιστικό κοινό, όπου τα ζητήματα της ιδιοκτησίας και της κοινωνικής αδικίας ήταν καθημερινά, η εντολή «μὴ ἀποστερήσῃς» χτυπάει απευθείας στην καρδιά του πάθους της φιλαργυρίας.
Και εδώ έρχεται η κορύφωση: Ο νεανίσκος ισχυρίζεται ότι έχει τηρήσει όλες τις εντολές «ἐκ νεότητος μου» (Μάρκ. 10:20). Ωστόσο, όταν ο Χριστός του λέει να πουλήσει και να δώσει στους πτωχούς, αποκαλύπτεται ότι η ίδια του η ύπαρξη και η στάση απέναντι στον πλούτο είναι, στην ουσία, συνεχής πράξη αποστέρησης των πτωχών από τη βοήθεια που θα μπορούσε να τους προσφέρει. Κρατώντας όλο τον πλούτο του για τον εαυτό του.
Συμπέρασμα: Μια Πνευματική ΔιάγνωσηΗ προσθήκη της εντολής «μὴ ἀποστερήσῃς»:
1. Εμβαθύνει τον Νόμο: Πηγαίνει από το «μη κλέβεις» (αποφυγή κακού) στο «μη αποστερείς» (επιτήδευση του αγαθού).
2. Κάνει μια άμεση σύνδεση με το πάθος της φιλαργυρίας.
3. Αποκαλύπτει την πραγματική καρδιά: Ο ισχυρισμός του νεανίσκου ότι τηρεί «όλες» τις εντολές είναι επιφανειακός.
Έτσι, ο Κύριος δεν του θυμίζει απλά μια «ξεχασμένη» εντολή. Του κάνει μια πνευματική διάγνωση: «Ισχυρίζεσαι, λοιπόν, ότι τηρείς την εντολή «μὴ ἀποστερήσῃς»; Τότε γιατί ο πλούτος σου, που είναι δώρο μου, δεν φθάνει ποτέ στους πτωχούς που απεστέρησες από τη βοήθειά σου;»
Είναι μια ισχυρή προετοιμασία για την τελική εντολή: «Ύπαγε, πώλησε… και δὸς [τοις πτωχοῖς]» – που είναι η ακριβώς αντίθετη, θεραπευτική πράξη για το πάθος της αποστέρησης.
Η Ιδιαίτερη Θεραπευτική Συνταγή: «Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι»
Εδώ ο Χριστός μεταβαίνει από τη γενική νομοθεσία στην ιδιαίτερη θεραπευτική συνταγή για την ψυχή αυτού του συγκεκριμένου ανθρώπου. Η απάντησή Του είναι τριμερής:
· «Ὕπαγε, ὅσα ἔχεις πώλησον»: Αυτή δεν είναι καθολική εντολή για όλους. Είναι η πνευματική αφαίρεση του εμποδίου που σκοτώνει την ψυχή του: του πάθους της φιλαργυρίας.
· «Καὶ δὸς [τοῖς] πτωχοῖς»: Η δωρεά δεν είναι απλή φιλανθρωπία. Είναι πράξη ελεημοσύνης, που είναι φάρμακο για την ψυχή.
· «Καὶ δεῦρο, ἀκολούθει μοι»: Αυτή είναι η κυριότερη εντολή. Ο στόχος δεν είναι η φτώχεια, αλλά η κοινωνία με τον Χριστό.
Η Αγάπη και η Λύπη: «Ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτόν… ἀπῆλθε λυπούμενος»
Ο Μάρκος προσθέτει ένα καίριο στοιχείο: τη στιγμή της αγάπης: «ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτόν» (Μάρκ. 10:21). Ο λόγος του Ιησού δεν προέρχεται από σκληροκαρδία, αλλά από αμέτρητη αγάπη. Είναι η συμπόνια του Ιατρού που προτείνει μια οδυνηρή αλλά απαραίτητη εγχείρηση.
Η αντίδραση του νεανίσκου είναι τραγική:«ἀπῆλθε λυπούμενος, ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά.» (Ματθ. 19:22). Η λύπη του δεν είναι η υγιής λύπη της μετάνοιας, αλλά η πικρή λύπη της πνευματικής ήττας. Διαλέγει το δημιούργημα αντί για το Δημιουργό.Η Ολοκληρωτική Απελευθέρωση: «Παρὰ ἀνθρώποις ἀδύνατον, παρὰ δὲ Θεῷ πάντα δυνατά»
Η εικόνα της καμήλου που περνάει από την τρύπα της βελόνας (Ματθ. 19:24) είναι σκόπιμα υπερβολική. Απεικονίζει την απόλυτη αδυναμία του ανθρώπου να σωθεί με τις δικές του δυνάμεις. Η αντίδραση των μαθητών («Τίς ἄρα δύναται σωθῆναι;») δείχνει ότι κατανόησαν πλήρως το νόημα: η σωτηρία είναι ανθρωπίνως αδύνατη.
Ακριβώς εδώ λάμπει το μεγάλο φως του Ευαγγελίου:«Παρὰ ἀνθρώποις ἀδύνατον, παρὰ δὲ Θεῷ πάντα δυνατά.» (Ματθ. 19:26). Η σωτηρία δεν είναι ανθρώπινο επίτευγμα, αλλά Θείο θαύμα. Είναι η χάρη του Θεού που μπαίνει στην καρδιά και την κάνει ικανή να κάνει το αδύνατο δυνατό.
Συμπέρασμα: Πρόσκληση στη Θέωση
Το περιστατικό του πλούσιου νεανίσκου είναι μια πλήρης εικονογράφηση της ορθόδοξης οδού προς τη θέωση.
· Χριστοκεντρικό: Ο στόχος είναι η κοινωνία με τον Αγαθό Θεό
· Πνευματική Θεραπεία: Οι εντολές του Χριστού είναι ιδιαίτερες και θεραπευτικές
· Προσωπική Κλήση & Απόκριση: Ο άνθρωπος πρέπει να απαντήσει ελεύθερα
· Ελπίδα στη Χάρη: Τίποτα δεν είναι αδύνατο με τη χάρη του Θεού
Ας μην εμμείνουμε στο «τί να κάνω;» αλλά να προσευχηθούμε με το «τί να γίνω;»: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν. Απελέκησον ἀπὸ τῆς ψυχῆς μου κάθε δεσμό που με κρατά μακριά από Σένα, και χάρισε μου τη δύναμη να σε ακολουθήσω ελεύθερα, διότι παρὰ σοὶ οὐδὲν ἀδύνατον.» (…γιατί για Σένα, τίποτα δεν είναι αδύνατο.)
Αμήν.
Add A Comment
You must be logged in to post a comment.