Ἀπόστολοι
49. Κυρ. Τελώνου & φαρισαίου (Β΄ Τιμ. 3,10-15)
1941; Ὁ Παῦλος πρότυπο γιὰ τοὺς γονεῖς – στ. 10

Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2443

Κυρ. Τελώνου & Φαρισαίου (Β΄ Τιμ. 3,10-15)
13 Φεβρουαρίου 2022
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

Ο Παυλος προτυπο για τους γονεις

«Τέκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προ­θέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ τῇ ὑπομονῇ…» (Β΄ Τιμ. 3,10)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀγαπητοί μου, εἶνε πάλι κρατούμενος στὶς φυλα­κὲς τῆς ῾Ρώ­μης· γιὰ δεύτερη καὶ τελευταία πλέον φορά. Τὸν ἔχει φυλακίσει ὁ αὐ­το­κρά­τωρ Νέρων, τὸ ἀνθρωπόμορφο ἐκεῖνο θη­ρίο. Βρίσκεται κλει­σμέ­νος σὲ κελλὶ καὶ ἁλυσοδεμένος σὰν ἕνας ἐπικίνδυνος κακοποιός. Φρουρεῖται αὐ­στηρὰ καὶ περιμένει ἐκεῖ τὸ τέλος τῆς ζωῆς του.
Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ καὶ μέσα στὴ φυλακή, μὲ ὅ­λες τὶς ταλαιπωρίες ποὺ ὑφίσταται, δὲν ἔ­χει λησμονήσει τὰ παιδιά του. Σὰν πατέρας καὶ δάσκαλος ἀναλογίζεται τὰ μέρη ἀπ᾽ ὅπου πέρασε· θυμᾶται ἕναν – ἕναν ὅ­λους ἐκείνους τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ ἔχει διδάξει καὶ κατηχήσει «εἰς Χριστόν» (Γαλ. 3,24).

Ζῇ περιωρισμένος, μὰ τὴν ψυχή του ποιός μπορεῖ νὰ τὴ δεσμεύσῃ; Στὸ χέρι του κρέμεται ἁλυσίδα, μπορεῖ ὅμως νὰ πιάσῃ τὴν πέννα, μπορεῖ ἀκόμη νὰ ὑπαγορεύσῃ λίγα λόγια σὲ κάποιον ὑπογραφέα. Μέσα λοιπὸν ἀπ᾽ τὴ φυ­λακὴ γράφει τὶς τελευταῖες ἐπιστολές του, γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ τοὺς πιστούς.
Φυσικὰ δὲν μποροῦσε νὰ λησμονήσῃ ἕναν ἀπὸ τοὺς καλυτέρους μαθητάς του, τὸν Τιμό­θεο, τὸν ὁποῖον ὁ ἴδιος εἶχε ἐγκαταστήσει ἐ­πίσκοπο Ἐφέσου. Πρὸς τὸν Τιμόθεο γράφει. Κι ἀφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ τὸν συμβουλεύσῃ μὲ τὸ στόμα, τὸν συμβουλεύει μὲ ἐπιστολή.
Ἐσύ, τοῦ λέει, παιδί μου Τιμόθεε, μὲ ἀκολού­θησες ἀ­­­­πὸ νέος παν­τοῦ. Ἄκουσες τὴ διδασκαλία μου. Εἶδες καὶ τὴ ζωή μου, πῶς ἔζησα· μὲ πίστι, μα­κροθυμία, ἀγάπη, ὑπομονὴ μεγάλη (βλ. Β΄ Τιμ. 3,10). Παρακολούθησες τὶς περιπέτει­ές μου καὶ πῶς ὁ Κύριος μὲ γλύτωσε ἀπ᾽ ὅλα. Αὐτὸς εἶνε ὁ δρόμος γιὰ ὅποιον θέλει νὰ ζήσῃ μὲ πίστι Χρι­στοῦ. Μπορεῖς λοιπὸν ὅλα αὐτὰ νὰ τά ᾽χῃς ὡς παράδει­γμα. Προσπάθησε νὰ τὰ μι­μη­θῇς. Μένε πιστὸς σ᾽ αὐτὰ ποὺ μόνος σου δι­απίστω­σες. Μὴν παρασυρθῇς ἀπὸ πονηροὺς ἀνθρώπους, ποὺ πλανῶνται οἱ ἴδιοι καὶ παρα­σύρουν κι ἄλ­λους στὴν πλάνη τους. Ἀπὸ βρέφος γνω­ρίζεις «τὰ ἱερὰ γράμματα», τὴν ἁ­γία Γραφή. Τὸ βιβλίο αὐτὸ σοῦ συνιστῶ νὰ μελε­τᾷς πάν­τοτε· αὐτὸ θὰ σὲ ὁδηγή­σῃ μὲ ἀσφάλεια στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας, θὰ σὲ προφυλάξῃ ἀπὸ μονοπάτια ἁμαρτίας καὶ πλάνης (βλ. ἔ.ἀ. 3,14-16).
Αὐτὲς τὶς συμβουλές, πολύτιμα πετράδια ἀ­ληθείας, δίνει σήμε­ρα ὁ ἀπόστολος Παῦ­λος. Καὶ μόνο στὸν Τιμόθεο; Καὶ σὲ ὅλους μας, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς. Ἀλ­λὰ τὰ λόγια του αὐτὰ νομίζω πὼς ταιριάζουν κ᾽ ἔ­χουν ἀξία ἰδιαιτέρως γιὰ τοὺς γονεῖς. Καὶ σ᾽ αὐτὸ παρακαλῶ νὰ προσέξουμε τώρα.

* * *

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀδελφοί μου, εἶνε ὑ­πόδειγμα τῶν γονέων. Ὅπως δηλαδὴ αὐτὸς ἔ­τσι καὶ οἱ γονεῖς ὀφείλουν – τί· πρῶτον νὰ δι­­δάξουν τὰ παιδιά τους, δεύτερον νὰ τοὺς δώ­­σουν καλὸ παράδειγμα, καὶ τρίτον νὰ τοὺς ἀφήσουν ὡς κληρονομία τὴν ἁγία Γραφή. Ἂς τὰ πάρουμε αὐτὰ ἕνα – ἕνα μὲ τὴ σειρά.
⃝ Πρῶτον νὰ διδάξουν. Ναί, νὰ διδάξουν.
Μὴν τὰ περιμένετε ὅλα, ἀγαπητοί μου πατέρα καὶ μάνα, ἀπὸ τὸ δάσκαλο, ἀπὸ τὸν κληρι­κό, ἀπὸ τὸν ἱεροκήρυκα. Κι αὐτοὶ βέβαια ὀ­φείλουν νὰ κά­νουν τὸ χρέος τους· νὰ διδάξουν, νὰ κατηχή­σουν, νὰ νου­θετήσουν τὸ παιδί σας. Ἀλλ᾽ ἐὰν δὲν τὸ διδάξετε καὶ δὲν τὸ συμβουλεύσε­τε κ᾽ ἐσεῖς, τότε τὰ λόγια τῶν δασκάλων καὶ τῶν κληρι­κῶν καὶ τῶν ἱεροκηρύ­κων δύσκολα θὰ φέρουν ἀποτέλεσμα. Ἡ δική σου συμβουλή, μάνα, ὁ δικός σου λόγος, πατέρα, εἶνε ἡ πιὸ ἰ­σχυ­ρὴ διδασκαλία. Ἐκεῖνο ποὺ θὰ συμβουλεύσῃς τὴν κόρη ἢ τὸ ἀγόρι σου, αὐτὸ θὰ ῥιζωθῇ βαθειά. Ἂς φαίνεται ὅτι τώρα δὲν σ᾽ ἀ­κούει ἡ κόρη σου ἢ ὁ γυιός σου· θὰ ἔρθῃ καιρός –ἀργὰ ἢ γρήγορα, ὁ Θεὸς μόνο τὸ ξέρει–, ποὺ θὰ θυμηθοῦν τὰ λόγια καὶ τὶς συμβουλές σου. Γι᾽ αὐτὸ μὴν ἀμελεῖτε οἱ γονεῖς νὰ συμβουλεύετε τὰ παιδιά σας. Εἶστε οἱ πρῶτοι δάσκαλοί τους. Καὶ ὁ Θεὸς θὰ ζητήσῃ ἀπὸ σᾶς μεγάλη εὐθύνη.
Ὁ πατέρας ἂς ἐξοικο­νομῇ λίγο χρόνο νὰ τοὺς διηγῆται ἱ­στορίες καὶ παραδείγματα εἴτε ἀπὸ τὴ δική του ζωὴ εἴτε ἀπὸ τοὺς βίους ἁγί­ων καὶ ἀν­δρῶν τῆς ἱ­στορίας μας. Σκοπὸς αὐ­τῆς τῆς διδασκαλίας, ποὺ πρέ­πει νὰ γίνεται τα­κτικά, εἶνε νὰ ῥιζώ­σῃ στὴν ψυ­χὴ τοῦ παιδιοῦ ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ. Κατώρθωσε ὁ πατέρας αὐτὸ τὸ πρᾶγμα; τότε πέτυχε τὸ σπουδαι­ότερο σκοπό. Γιατὶ ὅπως λέει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, «ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου» (Ψαλμ. 110,10. Παρ. 1,7· 9,10· βλ. & Σ. Σειρ. 1,14).
Ἂν κάθε πατέρας διδάξῃ στὰ παιδιά του τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν ἀρετή, τότε, κι ὅταν ἀκόμη αὐ­τὸς θά ­χῃ φύ­γει ἀπ᾽ τὸ μάταιο τοῦτο κόσμο, τὸ παιδὶ μέσ᾽ ἀ­πὸ τὸν τάφο θ᾽ ἀκούῃ τὴ φωνή του νὰ τοῦ φωνάζῃ, Παιδί μου, γιατί ξεχνᾷς τὰ λόγια μου; καὶ μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Παῦλο θὰ τοῦ λέῃ· Τέκνον Τιμόθεε, «παρηκο­λούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ…» (Β΄ Τιμ. 3,10).
⃝ Δεύτερον οἱ γονεῖς ἔχουν χρέος ἀπέναντι στὰ παιδιά τους νὰ δώσουν καὶ παράδειγμα ζωῆς. Καλὰ εἶνε τὰ λόγια, οἱ συμβουλὲς καὶ τὰ διδά­γματα, μὰ πολὺ καλύτερα εἶνε τὰ ἔρ­γα. Τὸ παιδὶ προσέχει περισσότερο τί κάνουν οἱ μεγάλοι καὶ λιγώτερο τί λένε.
Τὰ παιδιὰ ἀντιγράφουν ὅ,τι εἶδαν γραμμένο στὸν πίνακα τῆς ζωῆς τῶν γονέων τους. Βλαστημάει ὁ πατέρας; πολὺ γρήγορα θ᾽ ἀ­κού­σετε νὰ ἐπαναλαμβάνῃ τὶς ἄθλιες λέξεις του καὶ ὁ μπέμπης τοῦ σπι­τιοῦ, κι ἂς μὴ κατα­νοῇ τὴ σημασία τῶν λέξε­ων. Θυμώνει ὁ πατέρας, ὀργίζεται, χτυπάει τὴ γυναῖκα του; ὁ μικρὸς μεγαλώνοντας θ᾽ ἀρ­­χίσῃ κι αὐτὸς νὰ ἐξ­άπτεται μὲ τὸ παραμικρό, νὰ φέρεται μὲ ἀ­γριότητα, νὰ φωνάζῃ καὶ νὰ βιαιοπραγῇ. Εἶνε ἀκρατὴς καὶ ἀνήθικος ὁ πατέρας; τί περιμένε­τε; τὸ δρόμο αὐτὸν θὰ βαδίσῃ καὶ τὸ ἀγόρι. Ἀγαπᾷ τὴν πολυτέλεια καὶ τὴ σπατάλη ἡ μάνα, ἐξόδους καὶ ξενύχτια μὲ φίλες της; θὰ εἶ­νε θαῦμα νὰ μὴ τὴν μιμηθῇ καὶ ἡ κόρη της.
Τὰ παιδιὰ κατὰ κανόνα εἶνε σὰν τὸ νερό, ποὺ ἀκολουθεῖ τὸ αὐλάκι ποὺ τοῦ ἀνοίγει ὁ περιβολάρης. Ἐὰν τοὺς δείξετε δρόμο τιμι­ό­τητος καὶ σωφροσύνης, ὑπάρχει μεγάλη πιθα­νότης αὐτὸν ν᾽ ἀκολουθήσουν καὶ αὐτά. Τὸ πα­ρά­δειγμά σας εἶνε ἕνας ζωντα­νὸς καθρέφτης ποὺ μένει πάντα μπροστὰ στὰ μάτια τους.
Ἀγαπητοί μας γονεῖς, θὰ εἶστε εὐτυχεῖς ἂν μπορέσετε νὰ πῆτε κ᾽ ἐσεῖς τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου· Παιδί μου, εἶδες τὴν πίστι, τὴν ταπείνωσι, τὴ μακροθυμία, τὴν ἀγάπη, τὴν ὑπομονή μου· ἔτσι νὰ ζήσῃς κ᾽ ἐσύ.
⃝ Τρίτον, τέλος, ἀγαπητοὶ γονεῖς, ἀφῆστε στὰ παιδιά σας ὡς ἀκριβὴ κληρονομιὰ τὴν ἀγάπη τῆς θεοπνεύστου Βίβλου. Ἂν ἀπὸ μι­­κρὰ τὰ μά­θετε ν᾽ ἀγαποῦν καὶ νὰ τηροῦν τὸ Εὐαγγέλιο, τοὺς δώσατε τὸ μέγιστο ὅλων, πετύχατε ὡς γονεῖς. Γιατὶ τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ὁ βασιλιᾶς τῶν βιβλί­ων, τὸ αἰώνιο βιβλίο τοῦ κόσμου, ὁ ἀ­πλα­νὴς ὁ­δηγὸς τοῦ Χριστιανοῦ. Μελέτα τὴν ἁ­γία Γραφή, συμβουλεύει ὁ Παῦλος τὸν Τιμόθεο (βλ. ἔ.ἀ. 3,14-16)· αὐτὸ μάθετε στὰ παιδιά σας κ᾽ ἐσεῖς.
Ἀλλὰ γιὰ ν᾽ ἀγαπήσουν τὰ παιδιὰ τὴν ἁγία Γραφή, πρέπει νὰ τὴν ἔχουν ἀγαπήσει πρῶτα οἱ γονεῖς. Καὶ δυστυχῶς τὰ παιδιὰ δὲν βλέπουν σήμερα τοὺς γονεῖς νὰ μελετοῦν τὸ Εὐ­αγγέλιο. Στὰ παλιὰ τὰ εὐλογημένα χρόνια ὁ πα­τέρας διάβαζε τὸ Εὐγγέλιο καὶ τὸ Ψαλτήρι. Τώρα; Τὰ ἀγόρια βλέπουν τὸν πατέρα νὰ διαβά­ζῃ κάθε μέρα ἐφημερίδα, μὰ δὲν τὸν εἶδαν ν᾽ ἀνοίγῃ τὸ Εὐαγγέλιο ὄχι μιὰ φορὰ τὴν ἡμέρα ἀλλ᾽ οὔτε μιὰ φορὰ τὴν ἑβδομάδα. Τὰ κορίτσια πάλι βλέπουν τὴ μητέρα νὰ σκύβῃ πάνω στὰ φιγουρίνια ἢ νὰ βυθίζεται σὲ μυθιστο­ρήματα, ἀλλὰ δὲν τὴν βλέπουν ν᾽ ἀνοίγῃ τὴν ἁ­γία Γραφὴ καὶ ν᾽ ἀφοσιώνεται στὴ μελέτη της. Νά γιατί τὰ παιδιὰ δὲν ἀγαποῦν τὸ Εὐαγγέλιο· διότι δὲν εἶδαν τοὺς γονεῖς τους νὰ τὸ ἀγαποῦν καὶ νὰ τὸ διαβάζουν!

* * *

Ὅσοι, ἀγαπητοί μου, εἶστε γονεῖς, ἀξιωθήκατε μεγάλης τιμῆς, ἀλλὰ ἔχετε καὶ μεγάλη εὐ­θύνη γιὰ τὰ παιδιά σας. Σᾶς τὰ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεὸς ὄχι ἁπλῶς γιὰ νὰ τὰ ντύσετε καὶ νὰ τὰ θρέψετε, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ τὰ ὁδηγήσετε στὸ δρόμο του. Ἀλλοίμονο ἂν παραμελήσετε τὸ κα­θῆκον αὐτό. Ἡ εὐθύνη σας θὰ εἶνε τεραστία. Διακυβεύεται τὸ αἰώνιο μέλλον τους, κινδυνεύουν νὰ στερηθοῦν ἀγαθὰ ἀτίμητα.
Τρέμετε ἀσφαλῶς ὅταν ἀκούσετε ὅτι ὁ ἄλ­φα ἢ βῆτα πατέρας ἔγινε παιδοκτόνος· ἀλλὰ πολὺ περισσότερο πρέπει νὰ τρέμετε διότι πολλοὶ γονεῖς μὲ τὰ λόγια τους, μὲ τὴ διεφθαρμένη ζωὴ καὶ τὸ παράδειγμά τους φονεύουν τὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν τους.
Εὐτυχισμένος ὁ γονεὺς ἐκεῖνος ποὺ κλείνοντας τὰ μάτια στὸ μάταιο τοῦτο κόσμο θὰ μποροῦσε νὰ μιμηθῇ κατὰ τὸ δυνατὸν τὸν ἀ­πόστολο Παῦλο καὶ νὰ πῇ κι αὐτός· Κύριε, μοῦ ἔδωσες παιδιά. Σ᾽ εὐχαριστῶ. Τὰ δίδαξα. Τοὺς ἄφησα ἕνα καλὸ παράδειγμα. Τὰ βοήθησα ν᾽ ἀγαπήσουν Ἐσένα καὶ τὸ Εὐαγγέλιό σου. Δέξαι, Κύριε, τὸ πνεῦμα μου (πρβλ. Πράξ. 7,59).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος