Ὅ,τι θελεις και οπως θελεις, Χριστε! (Του Μητροπολιτου Φλωρινης π. Αυγουστινου Καντιωτου)
Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2508
Τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου
Κυριακὴ 23 Ὀκτωβρίου 2022
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
Ὅ,τι θελεις και οπως θελεις, Χριστε!
«Ὅτε θέλεις καὶ ὡς θέλεις, μόνον χωρὶς αἰσχύνης καὶ παραπτωμάτων» (Θ. Λειτ. Ἰακ.)
Εἰκοσιτρεῖς Ὀκτωβρίου σήμερα, εἶνε ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Ἰακώβου. Διαβάζοντας τὰ συναξάρια, δηλαδὴ τοὺς βίους τῶν ἁγίων, βλέπουμε, ὅτι τὸ ὄνομα Ἰάκωβος τὸ ἔχουν εἴκοσι σχεδὸν ἅγιοι· ὅλοι ὀνομάζονται Ἰάκωβοι. Ἄλλος ἁγίασε μέσα σὲ σπηλιές, ἄλλος στὴν ἔρημο, ἄλλος μέσα στὴν κοινωνία, ἄλλοι σὲ διάφορα μέρη (Ἰεροσόλυμα, Μεσοποταμία, Περσία, Ἅγιο Ὄρος κ.λπ.). Ἀλλὰ ὁ σημερινὸς ἅγιος Ἰάκωβος ξεχωρίζει ἀπ᾽ ὅλους. Εἶνε ἀστὴρ πρώτου μεγέθους. Εἶνε ὁ πρῶτος ἐπίσκοπος τῶν Ἰεροσολύμων. Ἦταν ἀκόμη ὁ πρόεδρος τῆς Ἀποστολικῆς Συνόδου, καὶ φέρει τὰ ἐπίθετα ἀδελφόθεος καὶ δίκαιος.
* * *
Ἂς ἐξηγήσουμε πρῶτα αὐτὰ τὰ δύο· γιατί λέγεται ἀδελφόθεος καὶ γιατὶ λέγεται δίκαιος.
Ἀκούγοντας τὴ λέξι ἀδελφόθεος πολλοί, ὅπως οἱ προτεστάντες καὶ οἱ χιλιασταί, σκανδαλίζονται· νομίζουν, ὅτι ἡ Παναγία εἶχε κι ἄλλα παιδιά. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστὸν ἡ Μαρία, λένε οἱ αἱρετικοὶ καὶ ἀσεβεῖς, γέννησε καὶ ἄλλους κι ὅτι ὁ Ἰάκωβος ἦταν παιδί της ὅπως ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτὸ εἶνε ψέμα καὶ βλασφημία. Ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει καὶ διδάσκει, ὅτι ἡ Παναγία ἦταν παρθένος πάντοτε· παρθένος πρὸ τοῦ τόκου, παρθένος ἐν τῷ τόκῳ, παρθένος μετὰ τὸν τόκον, δηλαδὴ ἀειπάρθενος. Ὄχι δηλαδὴ παρθένος ὅπως γεννιῶνται ὅλες οἱ γυναῖκες, ἀλλὰ ἡ παρθενία τὴν συνώδευε διὰ βίου, ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ γεννήθηκε μέχρι τὴν ὥρα ποὺ παρέδωσε τὸ πνεῦμα της στὸν Κύριο καὶ κοιμήθηκε.
–Τότε γιατί ὁ Ἰάκωβος λέγεται ἀδελφόθεος;
Πρέπει νὰ γνωρίζουμε, ἀδελφοί μου, ὅτι κατὰ τὴν ἀρχαία παράδοσι, ὁ Ἰωσήφ, ὁ μνήστωρ τῆς Παρθένου, ὁ προστάτης καὶ φύλακας τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, προτοῦ νὰ μνηστευθῇ τὴν Παρθένο Μαριάμ, εἶχε σύζυγο, ἡ ὁποία πέθανε, καὶ κατὰ τὴν Γραφὴ ἀπὸ ἐκείνην εἶχε ἀποκτήσει ἕξι τοὐλάχιστον παιδιά, ἐκ τῶν ὁποίων τὰ τέσσερα ἀρσενικά· τὸ πρῶτο ἀπὸ αὐτὰ εἶνε ὁ Ἰάκωβος (βλ. Ματθ. 13,55. Μᾶρκ. 6,3). Ἐπειδὴ ὅμως ὁ πολὺς ὁ κόσμος, δὲν μποροῦσε νὰ ἐμβαθύνῃ στὸ ἀσύλληπτο μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἔβλεπε καὶ θεωροῦσε τὸν Ἰωσὴφ ὡς πατέρα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὸν Ἰάκωβο ὡς ἀδελφό του. Αὐτὴ εἶνε ἡ ἐξήγησι τοῦ ἐπιθέτου ἀδελφόθεος.
Ὡς πρὸς τὸ ἐπίθετο δίκαιος, ὑπάρχει μιὰ ἄλλη παράδοσις, ὅτι ὁ Ἰωσήφ, ὁ πατέρας τοῦ Ἰακώβου, εἶχε μιὰ μικρὴ περιουσία καὶ προτοῦ νὰ πεθάνῃ τὴ μοίρασε στὰ παιδιά του. Ἔδωσε σὲ ὅλους τοὺς ἄλλους, καὶ τέλος ἤθελε ν᾽ ἀφήσῃ μερίδιο καὶ στὸν Ἰησοῦ, ποὺ τὸν ἀγαποῦσε ἰδιαιτέρως, γιατὶ ἀναμφισβητήτως διακρινόταν ἀπ᾽ ὅλους. Τότε οἱ ἄλλοι γυιοί του εἶπαν· Ὄχι, δὲν θὰ τοῦ δώσῃς τίποτα· ἐμεῖς δὲν τὸν ἀναγνωρίζουμε, δὲν εἶνε δικός μας!… Ἀκοῦτε; Δηλαδὴ μέσ᾽ στὸ ἴδιο σπίτι τὰ παιδιὰ ἀπὸ ἄλλη μητέρα δὲν εἶχαν ἀκόμη πιστέψει στὸν Ἰησοῦ Χριστό (βλ. Ἰω. 7,5), δὲν τὸν εἶχαν δεχθῆ ὡς Μεσσία. Αὐτὸ ἐξηγεῖ γιατί δὲν ἤθελαν νὰ δοθῇ καὶ σ᾽ αὐτὸν μερίδιο· δὲν τὸν ἀγαποῦσαν. Ὁ Ἰάκωβος ὅμως, φερόμενος δικαίως, ἕκανε τὸν Κύριο συγκληρονόμο στὸ μερίδιό του.
Αὐτό, ποὺ συνέβη τότε στὸ σπίτι τοῦ Ἰωσήφ, συμβαίνει καὶ σήμερα· καὶ εἶνε λυπηρό· ἡ διαφορὰ στὴν πίστι διχάζει τὰ μέλη. Σπάνιο πρᾶγμα ἡ ἑνότης. Ἀμφιβάλλω ἐὰν μέσα σὲ δυὸ χιλιάδες οἰκογένειες ὑπάρχουν πέντε ὅπου ὅλοι νὰ συμφωνοῦν· τότε ἐκεῖ βασιλεύει ἁρμονία παραδείσου. Ὅπου ὅμως δὲν συμφωνοῦν, ἐκεῖ ὑπάρχει μαρτύριο. Γνώριζα ἕνα παπᾶ ἅγιο, πνευματικὸ ἄνθρωπο –δὲν ξέρω τώρα ποῦ βρίσκεται–, καὶ τὸ τί τραβοῦσε ὁ ταλαίπωρος ἀπὸ τὴν παπαδιὰ δὲν περιγράφεται· εἶχε βασανιστήριο. Γι᾽ αὐτὸ λέω· Δεῖξτε μου μιὰ οἰκογένεια, ποὺ μόλις βραδιάσῃ ὅλοι μαζὶ προσεύχονται, νὰ πέσω νὰ τὴν προσκυνήσω.
Οἱ θεωρούμενοι λοιπὸν ἀδελφοὶ τοῦ Ἰησοῦ στὴν ἀρχὴ δὲν τὸν ἀγαποῦσαν. Μετὰ τὴν ἀνάστασί του ὅμως πίστεψαν· καὶ μάλιστα ὁ δίκαιος Ἰάκωβος. Πίστεψε στὸ Χριστὸ μὲ ὅλη τὴν καρδιά του. Ἦταν ἄνθρωπος ἐνάρετος καὶ τύπος ἀσκητικός. Ἀγαποῦσε τὴν προσευχή. Λένε, ὅτι τὴ νύχτα προσευχόταν γονατιστὸς καὶ τὰ γόνατά του εἶχαν κάνει κάλους ὅπως τῆς καμήλας (ἡ καμήλα γιὰ νὰ τὴ φορτώσουν γονατίζει καὶ τὰ γόνατά της σκληραίνουν). Λένε ἀκόμα, ὅτι μὲ τὴν προσευχή του ἔκανε θαύματα. Ὡς ἐπίσκοπος ἦταν σεβαστὸς καὶ ἀγαπητὸς σὲ ὅλους καὶ ἡ γνώμη του εἶχε βαρύτητα.
Ἐκεῖνοι ποὺ δὲν τὸν ἀγαποῦσαν ἦταν οἱ Ἰουδαῖοι. Οἱ ἀρχιερεῖς τὸν μισοῦσαν θανασίμως. Μιὰ μέρα λοιπὸν τὸν ἔπιασαν, τὸν ἔδεσαν, τὸν ἀνέβασαν στὸ πιὸ ψηλὸ μέρος τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομῶντος, σὰν νὰ ποῦμε στὸ καμπαναριό, κι ἀπὸ ᾽κεῖ τοῦ ᾽δωσαν μιὰ σπρωξιά, τὸν ἔρριξαν κάτω καί, ἐνῷ ἦταν ἀκόμη ζωντανός, τὸν σκότωσαν.
* * *
Αὐτὰ γιὰ τὸν βίο καὶ τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου Ἰακώβου, ὁ ὁποῖος ὅμως φεύγοντας ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸν μᾶς ἄφησε δύο δικά του «παιδιά», δύο πνευματικά του δημιουργήματα ποὺ φέρουν τὸ ὄνομά του καὶ μένουν ἀθάνατα.
Τὸ ἕνα εἶνε ἡ καθολικὴ Ἐπιστολὴ τοῦ Ἰακώβου, μέσα στὴν Καινὴ Διαθήκη. Εἶνε σύντομη. Παρακαλῶ σήμερα, ἁγία ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του, νὰ κάνετε τὸν κόπο νὰ τὴ διαβάσετε. Ἀπευθύνεται πρὸς ὅλους τοὺς Χριστιανοὺς καὶ ὁμιλεῖ γιὰ διάφορα ζητήματα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
Ἕνα ἀπὸ τὰ πρακτικὰ θέματά της εἶνε ἡ γλῶσσα. Δὲν ὑπάρχει σπουδαιότερο κείμενο. Τί λέει; Ὅτι ἡ γλῶσσα εἶνε φωτιά, καμίνι· εἶνε δηλητήριο, πικρὸ φαρμάκι· εἶνε τροχὸς ποὺ φουντώνει τὴ φλόγα τῆς κολάσεως. Κόσμος καὶ κοσμάκης ταλαιπωρεῖται καὶ δεινοπαθεῖ ἀπὸ διαβολὲς καὶ συκοφαντίες, ψεύδη καὶ ψευδορκίες· γιατὶ ἡ γλῶσσα, ὅπως λέει ὁ λαός, «κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει». «Εἴ τις ἐν λόγῳ οὺ πταίει», λέει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, «οὗτος τέλειος ἀνήρ»· ὅποιος ἀγωνίζεται νὰ μὴν πέφτῃ στὰ ἁμαρτήματα τῆς γλώσσης, αὐτὸς εἶνε τέλειος ἄνθρωπος (Ἰακ. 3,2). Ἂς διαβάσουμε προσεκτικὰ αὐτὴ τὴν περικοπή (βλ. ἔ.ἀ.. 3,1-12) καὶ ὅλη τὴν Ἐπιστολὴ τοῦ Ἰακώβου.
Τὸ ἄλλο σπουδαῖο δημιούργημά του εἶνε ἡ θεία Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου. Εἶνε ἡ πρώτη λειτουργία καὶ περιέχει ὑψηλὰ νοήματα. Γιὰ νὰ τὴν καταλάβετε καλά, πρέπει νά ᾽χετε στὰ χέρια σας τὸ κείμενό της. Φτεροῦγες δίνει στὸν πιστὸ ν᾽ ἀνεβῇ στὰ οὐράνια.
Μίλησα καὶ ἄλλοτε ἐπ᾽ αὐτῆς. Τώρα διαβάζω ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα – διαμάντι καὶ τελειώνω·
«…ἡμῶν δὲ τὰ τέλη τῆς ζωῆς χριστιανὰ καὶ εὐάρεστα καὶ ἀναμάρτητα ἐν εἰρήνῃ κατεύθυνον, Κύριε, ἐπισυνάγων ἡμᾶς ὑπὸ τοὺς πόδας τῶν ἐκλεκτῶν σου, ὅτε θέλεις καὶ ὡς θέλεις, μόνον χωρὶς αἰσχύνης καὶ παραπτωμάτων, διὰ τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, Κυρίου δὲ καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ μόνος ἀναμάρτητος φανεὶς ἐπὶ τῆς γῆς» (Ἰω. Φουντούλη, Κείμενα Λειτουργικῆς, τ. Γ΄, Θ. Λειτουργία Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου, εὐχὴ πρὸ τοῦ «Πάτερ ἡμῶν…», Θεσσαλονίκη 1994, σ. 133).
Κύριε, λέμε πρὸς τὸ τέλος τῆς Λειτουργίας, σὲ παρακαλοῦμε, κάνε τὰ τέλη τῆς ζωῆς μας νά ᾽νε χριστιανικά, εὐάρεστα σ᾽ ἐσένα καὶ ἀναμάρτητα. Συνάθροισέ μας κοντά σου, τελευταίους ἐκεῖ ποὺ εἶνε ὅλοι οἱ ἐκλεκτοί σου, κάτω ἀπὸ τὰ πόδια τους. Πάρε μας στὴν ὥρα ποὺ θέλεις καὶ μὲ τὸν τρόπο ποὺ θέλεις.
Αὐτὸ τὸ τελευταῖο τὸ λέμε ἆραγε ἐμεῖς στὸ Χριστὸ ὑποτασσόμενοι στὸ θέλημά του; Ὄχι δυστυχῶς. Αὐτὸ ποὺ ὀφείλουμε νὰ λέμε μὲ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸν Κύριό μας, τὸ λέμε συχνὰ κάπου ἀλλοῦ, ἐκεῖ ποὺ δὲν ἁρμόζει.
Ὅ,τι θέλεις καὶ ὅπως θέλεις!
• Τὸ λένε οἱ γονεῖς στὸ παιδί, ποὺ τὸ λατρεύουν σὰν εἴδωλο καὶ δὲν τοῦ χαλοῦν χατίρι.
• Τὸ λέει ὁ ὑπάλληλος στ᾽ ἀφεντικά του καὶ συμβιβάζεται νὰ τοῦ φορτώνουν εὐθύνη γιὰ παρανομίες, ἀρκεῖ νὰ μὴν ἀπολυθῇ καὶ μείνῃ ἄνεργος.
• Τὸ λέει ὁ νεαρὸς πολιτευτὴς στὸν κομματικὸ ἀρχηγό του, ἀποβλέποντας στὴ μελλοντικὴ ἀνάδειξι καὶ ἐξέλιξί του μέσῳ τοῦ κόμματος.
• Τὸ λέει ὁ μυούμενος στοὺς βαθμοὺς τῆς ἱεραρχίας τῶν σκοτεινῶν κέντρων, γιὰ νὰ ἐπιτύχῃ τὴν ἀναρρίχησί του σὲ ἐπίζηλα ἀξιώματα.
• Τὸ λέει ὁ ἐγχώριος ὑπαξιωματοῦχος στοὺς παγκόσμιους κυβερνῆτες θυσιάζοντας ἀκόμα καὶ τὸ συμφέρον τῆς πατρίδος, φτάνει νὰ μείνῃ στὴν ἐξουσία.
• Τὸ λέει καὶ ὁ δοῦλος τῶν ναρκωτικῶν στὸν χορηγό τους, ἀρκεῖ νὰ ἐξασφαλίζῃ τὴ δόσι του.
• Τὸ λέει καὶ ὁ δοῦλος τῆς σαρκὸς στὶς ἀπαιτήσεις ἐκείνης ποὺ τὸν σέρνει ἀπ᾽ τὴ μύτη· ὁ Ἡρῴδης τῆς ἔδινε ὣς καὶ τὸ μισὸ βασίλειό του (βλ. Μᾶρκ. 6,23)!
• Τὸ λέει ἡ νεαρὴ ἢ καὶ παντρεμένη ὑπάλληλος στὸν ἀνήθικο διευθυντή της ποὺ τὴν παρενοχλεῖ ἀθέσμως, προκειμένου νὰ ἔχῃ τὴν εὔνοιά του καὶ νὰ τὸν δέσῃ μαζί της στὴν παρανομία. Ἄχ ἐσεῖς οἱ γυναῖκες! τὸ πληρώνετε ἀκριβὰ στὸν ἄντρα κι ὅταν πλέον αὐτὸς σᾶς στύψῃ σὰν τὸ λεμόνι, σᾶς πετάει στὸ καλάθι τῶν ἀχρήστων.
Ὅ,τι θέλεις καὶ ὅπως θέλεις! Ἂν τὸ λέγαμε αὐτὸ στὸ Χριστό, πόσο διαφορετικὴ θὰ ἦταν ἡ ζωή μας! Γι᾽ αὐτὸ σήμερα λέμε· Κύριε, συνάθροισέ μας κάτω ἀπ᾽ τὰ φτερά σου σὰν τὴν κλῶσσα. Μόνο ἐσὺ μᾶς ἀγαπᾷς· κανένας ἄλλος! Ἡ ἀγάπη μακριὰ ἀπὸ Σένα εἶνε ἀπάτη, ψέμα.
Στὴ ζωὴ αὐτή, ὅσο περνοῦν τὰ χρόνια καὶ πλησιάζει ὁ θάνατος, τὸ καταλαβαίνουμε· μᾶς ἀγαπᾷ μόνο αὐτὸς ποὺ μᾶς ἔπλασε καὶ σταυρώθηκε γιὰ μᾶς. Γι᾽ αὐτὸ τοῦ λέμε· Ὅ,τι θέλεις καὶ ὅπως θέλεις, Χριστέ! Σοῦ δίνουμε τὴν καρδιά μας. Κι ὅταν φύγουμε γιὰ τὴν ἄλλη ζωή, σὲ παρακαλοῦμε· «Μόνον χωρὶς αἰσχύνης καὶ παραπτωμάτων». Ὅ,τι θέλεις κάνε μας· δῶσε μας φτώχεια ἢ πλοῦτο, δόξα ἢ ἀτιμία ἢ ὅ,τι ἄλλο· ἕνα μόνο μὴ μᾶς δώσῃς· ντροπὴ γιὰ παραπτώματα. Μὴ μᾶς ἀφήσῃς νὰ παραστρατήσουμε καὶ νὰ γίνουμε περίγελως. Χωρὶς ντροπὴ νὰ ζήσουμε καὶ χωρὶς ἁμαρτήματα, αὐτὸ σὲ παρακαλοῦμε, οὐράνιε Πατέρα, «διὰ τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ μόνος ἀναμάρτητος φανεὶς ἐπὶ τῆς γῆς».
* * *
Ἀπ᾽ ὅλα αὐτά, ἀδελφοί μου ἂς κρατήσουμε τὸ «Ὅ,τι θέλεις καὶ ὅπως θέλεις, Χριστέ!». Ἔτσι νὰ ζήσουμε· νὰ τοῦ δώσουμε τὴν καρδιά μας. Τὴν καρδιὰ στὸ Χριστό! αὐτὸ φωνάζει ἡ θεία Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰακώβου. Ὁ Χριστὸς ὑπέταξε τὸ θέλημά του στὸν οὐράνιο Πατέρα. Ὅταν εἶπε «Πάτερ μου, …παρελθέτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο», ἀμέσως προσέθεσε· «πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾽ ὡς σύ» καὶ «γενηθήτω τὸ θέλημά σου» (Ματθ. 26,39,42).
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου ἂς εἶνε μεθ᾽ ἡμῶν· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὸ Σάββατο 23-10-1976 πρωί, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 31-8-2022.
Add A Comment
You must be logged in to post a comment.