Απο βιβλίο του Σταύρου Π. Καπλάνογλου «ΣΠΑΡΤΗ ΤΗΣ ΠΙΣΙΔΙΑΣ»
Νοτιοδυτική Μικρά Ασία, σελ. 280-283

Παρασκευη 14 Οκτωβριου 1922, η προετοιμασια

για την αναχωρηση -Η πιο θλιβερη μερα

Η Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 1922, ορίζεται ως ημέρα αναχώρησης.
Ξημερώνει και όλοι οι Χριστιανοί συγκεντρώνονται σε ένα σημείο της αγοράς που λέγεται «Σαμάμ παζαρί».
Είναι βουρκωμένοι και συγκινημένοι. Ξέρουν ότι δεν θα επιστρέψουν ξανά στη Πατρίδα τους. Παίρνουν μαζί τους μόνο οικογενειακά και θρησκευτικά κειμήλια, ελάχιστο ρουχισμό και τρόφιμα για το μεγάλο και άγνωστο ταξίδι.
Ένα μεγάλο καραβάνι γυναικόπαιδων ξεκινάει για το ταξίδι χωρίς επιστροφή. Τους συνοδεύουν 20 Τούρκοι χωροφύλακες. Γράφει ο Παπά-Ιωακείμ:
“Από την ανατολή έως στις 10 το πρωί όλοι είχαν μαζευτεί σε ένα σημείο της αγοράς τελευταίος πήγα εγώ. Δόθηκε η εντολή για αναχώρηση.

ΦΕΥΓΑΜΕ & ΑΦΗΝΑΜΕ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΜΑΣ, ΤΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ, ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ. ΟΛΟΙ ΚΛΑΙΓΑΝΕ, ΣΤΡΕΦΩ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΜΟΥ ΠΙΣΩ ΚΑΙ ΑΓΚΑΛΙΑΖΩ ΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ ΓΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ.

Μαζί μας, 20 περίπου χωροφύλακες για την ασφάλεια μας, με επικεφαλής αξιωματικό.
Μετά από πορεία 3/4 της ώρας μας σταματούν, για έρευνα για χρυσάφι και χρυσές λίρες, διαμαρτύρομαι, η έρευνα κράτησε 2 ώρες, αν συνεχίσουμε έτσι πότε θα φθάσουμε στην στάση που είναι η διασταύρωσή με το ΜΠΟΥΡΝΤΟΥΡ. Έχει δύσει ο ήλιος, όταν φθάσαμε στο ΚΙΟΛ ΠΑΣΙ τσιφλίκι του ΣΟΥΛΕΙΜΑΝ ΜΠΕΗ.

– Επίθεση από τους φυλακές και το τσιφλικά
Κοιμόμαστε μέσα στα αμάξια. Μέσα στα άγρια νύχτα ακούγονται γοερές φωνές από γυναίκες και παιδιά ΒΟΗΘΕΙΑΑΑ…. δεχόταν επίθεση, είχε οργανωθεί από τον αξιωματικό, τους χωροφύλακες και τον τσιφλικά Σουλεΐμάν.
Η νύχτα χωρίς φεγγάρι σκοτάδι πίσσα, οι φωνές κράτησαν μια ώρα περίπου. Βοήθεια δεν δόθηκε, μάθαμε ότι ληστευτήκαν 20 οικογένειες”.

-Η αναζήτηση του Παπά-Ιωακείμ από τους χωροφύλακες

Κάποια στιγμή οι χωροφύλακες ζητούν το Παπά μέσα στο σκοτάδι. Δεν μπορεί να κινηθεί. Οι γυναίκες κλαίνε, φοβούνται ότι θα τον συλλάβουν και θα τον κάνουν κακό.Ο αρχηγός των αμαξάδων απειλεί τον χωροφύλακα, που φθάνει κοντά του: «Αν πάθω κάτι ο παπάς, θα την πλήρωσεις εσύ».
“Μια συμπολίτισσα, που είχε προσλάβει ένα Τούρκο έμπιστο της, να την βοηθήσει μέχρι που να φθάσουμε στην Αττάλεια, τον δίνει εντολή να με συνοδεύσει μέχρι τον τσιφλικά, όπως και έκανε. Τελικά φθάνω κοντά τους. Κάναν τον ανήξερο, τάχα δεν ξέραν ποιος το έκανε. Τους λέω, εσείς είστε αρμόδιοι για την ασφάλεια μας, τι κάνατε; Ο αξιωματικός απαντά, ότι: Η αρμοδιότητα του τελείωσε έως εκεί και οι χωροφύλακες θα γυρίσουν πίσω.
Διαμαρτύρομαι και τους απαντώ: Άλλη ήταν η συμφωνία με τις αρχές. Λένε, ότι θα μας παραλάβουν 6 χωροφύλακες από το Μπουρντούρ. Τούς απειλώ, ότι θα στείλω καταγγελία στην Σπάρτη αν φύγουν.
Το ρίχνουν στους χωροφύλακες και ζητούν ένα ποσό συγκεκριμένο για να συνεχίσουν.
Ο αξιωματικός μου ζητά 40 μπαγκανότες δανεικές για να αγοράσει ένα πιστόλι του τα δίνω
Κάποια στιγμή διαισθάνομαι μια κάποια ανησυχία στους συνομιλητές μου. Κοιτώ από το παράθυρο της βίλας του τσιφλικά και βλέπω τους αμαξάδες Τούρκους από το Αφιόν Καραχισάρ σε παράταξη μάχης, να κινούνται κατά των χωροφυλάκων και να τους απειλούν ότι θα τους σκοτώσουν αν συνεχίσουν τους εκβιασμούς.
Οι Αφιονκαραχισαρλήσες είχαν ανεπτυγμένο το αίσθημα της τιμής και δεν δεχόταν βδελυρές πράξεις σε βάρος γυναικόπαιδων. Εξ άλλου δεν είχαν παράπονα από την διέλευση του Ελληνικού στρατού από την πόλη τους, που όταν πέρασαν από εκεί δεν πείραξαν κανένα.
Οι χωροφύλακες τα έχασαν, ήταν μια κίνηση που δεν περίμεναν, έτσι μας άφησαν να φύγουμε. Εν τω μεταξύ αποφασίσαμε για να μαλακώσουμε την κατάσταση, να κάνουμε έρανο μεταξύ μας και να δώσουμε ένα μπαξίσι στους χωροφύλακες”.

Γκιολ- διιασταύρωση Βορντούρ16/10 1922
“Στις 16.10.1922 ημέρα Κυριακή ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί, σε 3 ώρες φθάσαμε στον κόμβο του Μπουρντούρ. Τρεῖς χριστιανές γυναίκες μας περίμεναν εκεί συνοδεία τριῶν μπέηδων, ζητώντας να πάρω στην συνοδεία μας για την Αττάλεια, άλλα 600 γυναικόπαιδα Χριστιανών.
Αρνούμαι, δεν μπορώ να αναλάβω τέτοια ευθύνη. Εξ άλλου έβλεπα ότι οι 3 μπέηδες είχαν την διάθεση να τους προστατεύσουν και τους είπα να συνεχίσουν μόνοι τους.
Το βράδυ φθάνουμε στην τοποθεσία Σουλτανικό Τσιφλίκι. Διανυκτερεύουμε στην ύπαιθρο, μαθαίνουμε ότι ο Μουτασαρίφης της Σπάρτης είχε φθάσει στο Μπουρντούρ. Έμαθε ότι συνεχίζουμε την πορεία και γύρισε πίσω.

Δευτέρα στο Ινδζίρ Παζάρ 17/10/22
Προχωρώντας σε 3 ώρες φθάσαμε σε μια μαγευτική τοποθεσία το ΙΝΔΖΙΡ ΠΑΖΑΡ. Πλατάνια, κυπαρίσσια, δένδρα, νερά άφθονα και ένα παλιό πανδοχείο ερειπωμένο, έχοντας όμως την στέγη κάνουμε στάση, ξεκουραζόμαστε και πάλι ξεκινάμε. Στην δύση του ήλιου φθάσαμε στο Συσούς Καφέ όπου διανυκτερεύσαμε.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ